
fclxxxvìij
Elogium reverendi Patris D. Jacobi B i i l i i Prunai, Abbatti
Jàncli Michaelit in Eremo pienti/s. & erudieifs. cum tumulo.
Joanne Chatardo Priore Tofliriiaco, Au6ìore.
J U nobiles defuncti propinólos & amicos.
A D L E C T O 11 E M.
E x Edit. o p e r j e p r e T r t J m in e f a d u r u m p u t a v i , f i
N iv e l. 1583. h i c in f e r e r e tu r E l o g iu m i f t u d , q u ä l e e d i t u m e f t in
tom. n . p a g . jp f iu s B i l l i i m o r c e , q u am o b i i t d u m h o c G r e g o r i a -
3 54 8 . & ieq. n u m Qp US p r o f e c u n d a e d i t io n e t y p is m a n d a r e t ,
e x o r n a r e t & am p l i f ic a r e c j u t h in c p a u c i s ä c v e l u t
e o m p e n d io q u o d a m v i r a m o r t i fq u e ip f iu s ( n a m e x
e ju s v a r i i s d o d i i f im i s & p i i f lim i s f c r ip t is p lu r a
n o f f e p o t e r is ) in t e l l i g e r e s , q u i s , q u a l i f v e & q u a n tu s
f u e r i t f id u s l l l e D . G r e g o r i i in t e r p r e s . C u j u s n o n
m o d o d o d r i n « , f e d & m o r u m v i r a q u e fa n d iflim à fc
v e r u s d i f c ip u lu s a c im i t a t o r f u i t : h a u d d u b iu r a
q u in 8c q u i l im i l e m v i t am in t e r r is e g e r u n t , &
c o t am p e r D e i E c c l e f i a m p r o fu d e r t tn t -, in c c e lis
q u o q u e f im u l f r u a n tu r e ju s g l o r i a , q u e m a d e x t
r em u m v it a : fp i r i t u m f in c e r è c o lu e r u n t , & c u ju s
am p i a t a l e n t a t a r n d i l i g e n t e r & a la c r i t e r -, ta rn
p iè & f a n d è a t q u e f e l i c i t e r im p e n d e r u n t a c m u t -
t ip l ic a r u n t . V a l e , & f e u e r e . }
P O S T E R I TA T I.
J A C O B O B i l l I O P R . U Ñ J 6 , N O B I L I S S I M A E T C I . A R I S ' S I M A
B I L L I O R U M F A M I L I A O R T O , A B B A T I S A N C T - I M I C H A E L I S I N
E R E M O P I E N T I S S . S A C R A E T P O L I T I O R I S L I T E R A T U R A
C A L L E N T I S S. L I N G U A R U M H E B R A I C i E , G R i E C A s , E T L A T I N A
P E R I T I S S . S A N C T O R U M G R j E C O R U M P A T R U M I N T E R P R E T I
’ F 1 D I S S . C A T H O L I C A F I D E ! P R O P U G N A T O R I À C E R R . P A Ü -
P E R U M P A T R I C H A R 1 S S . I N C U N C T I S R E L I G I O N I S E T P I E T A T I S
O P E R I B U S E X E R C I T A T I S S . O M N I D E N I Q U E V l R T U T Ü M G E N E R E
U U M U L A T l S S . M U L T I S L I B R I S G R A ä C I S , L A T I N I S , E T G A L L I C I S
S U M M A P I E T Ä T E E T D O C T R I N A R E F E R T I S , P R O S A Q U E E T
M E T R O E D I T I S C E L E B E R R . J O A N N E S C H A T A R D U S M U L T A S O B
C A U S A S M í E R E N S P O S U I T .
Libromm tfuos feripfit Elenchus,
O IX E C t ló N É S c o n fo ia t t o r iu r t l, e c fa lu c a r ia f id e -
l i s a n im a : d o c u m e n t a , e x v o lu m in e D . A u g u f t in i
in P fa lm o s e x c e r p t a , g a l l i c è c o n f c r ip t a .
D e f e c u n d o D o m in i a d v e n t u l ib r i f e x , G a l l i c i s
v e r i ib u s e d i t i , c u m t r a d a t u D . B a i i l i i d e D e i
ju d i c io .
D . G r e g o r i i N a z i à n z e n i t e t r a f t i c h a , c u m b r e v i &
f a m i l i a r i e x p o f ic io n e G a l l i c a .
A n t h o l o g i e f a c r a e x p r o b a t i f f im is u t t i u f q u e l in g
u e p a t r ib u s c o l l e d e , a t q u e o d a f t i c h i s c om p r e -
h e n f e , a c b r e v i c o m m e n t a r io i l lu f t r a t e l i b r i d u o *
a d j e d i s a d c a l c e m a l iq u o t o d a f t i c h i s G r e c i s .
Q u o s d u ò s l ib r o s a l i is d u o b u s o d i s G a l l i c i s f p i -
r i tu a l ib n s iu m m à in g e n t i d e x t e r i t a t e r e d d i d i t : a d j
e d i s e t i a m G a l l i c i s c o m m e n t a r i i s e x f o l i s f e r è a n t i -
q u i s T h e o l o g i s c o l l e d i s , c u m a l i q u o t a l i i s p o e t i -
c i s t r a d a t ib u s é ju f d e m 'a t g u m e n t i ,
D . G r e g o r i i N a z i a i i z e n i c o g n o i i i e n t o T h e o l o g i
p p u f c u la q u e d a m n u n c p r im ù m i n lu c e m e d i t a ,
a l i a q u e i t em v e r i ib u s r e n d i t a , m à g n a q u e e x p a r te
C y p r i D a d r y b r e n f is c o m m e n t a r i i s i l lu f t r a t a .
L o q u u t io n u m G r e c a r u m in c o m m u n e s lo c o s
p e r a lp h a b e t i o r d in em d i g e f t a r u m v o lu m e n .
D . J o a n n i s D a m a f c e n i o p e r a m u l t ò q u àm a n -
t e h a c a u d i o r a , m a g n a q u e e x p a r te n u n c d e in t e g r o
c o n v e r f a .
E x D . J o a n n e C h r y f o f t o m o t r a n f la t a m u l t a ,
e ju f q u e v a r i i s f c r i p t i s in f e r r a , u t e x p l a n a t io in
P f a l . 1 . d e fu m p t a e x b ib l io t h e c a illu f t r ì f s . C a t h a r ì *
n e M e d i c e e R e g i n e M a t r i s . D e p c e n i t e n t ia c o m -
m e n t a r iu s . I t e m , e x p l i c a d o P f a l . l i i . & e n a r r a t io
in P f a l . c . & f e p t em f e q u e n t e s , & in P f a l . c x v i i l .
& p r o c em iu m . L i b e r e p i f to la r u m è b ib l io th e c a
C u j a c i i ju r i f c o n fu l t i . N o v a d e n iq u e in t e r p r e t a t io
n a r r a t io n is ip f iu s C h r y f o f t o m i in II P a u l i e p i f t o la m
a d C o r in t h i o s .
D . G r e g o r i i N a z i a n z e n i c o g n o m e n t o T h e o l o g i
o p e r a o m n i a , q u e q u id e m e x t a n t , n o v a t r a n f l a -
t io n e d o n a t a j u n a c u m d o d i iT ìm i s N i c e t e S e r r o n i i
c o m m e n t a r i i s in f e x d e c im p a n e g y r i c a s o r a t io n e s ;
E l i e C r e t e n l i s in a l i q u o t a lia s j P f e l l i in f e c u n d a m
o r a t io n em d e P a f c h a t e ; N o n n i d e h i f t o r i is & f a -
b u l i s q u e in in v e d i v i s a d v e r s u s J u l i a n u m A p o f -
t a t am r e p e r iu n tu r * a d j e d i s e t i a m u b iq ú e b r e v i -
b u s f c h o ì i is .
M u l t a a l i a r e l i q u i t o p e r a e a d em p ie t a t e 8c e r u -
d i t io n e , q u e v e l u t p o f th i im i l i b e r i , D e o a u fp ic e ,
m a g n o C h r i f t i a n e R e i p u b l i c e c o m m o d o b r e v i
p r o d ib u n t . E x h is v e r ò o m n ib u s q u a l is , q u a n -
tu f v e f u e r i t , l i v e e x im ia m é ju s d o d r in a m , 8c
m u l t ip l i c em r e r u m & l in g u a r u m c o g n i t io n e m ,
T u l l i a n a m q u e e l o q u e n t i a m , f iv e i in g u l a r em e ju s
p i e t a t e m , v i t e q u e & m o r u m in t e g r i t a t em , l iv e
q u i c q u i d a l i u d o r a t o r e s , P o e t e , h i f t o r i c i , P h i lo -
f o p h i , a c T h e o l o g i d e l ìd e r a r e 8c c o m m e n d a r e
f o l e n t , f p e d e m u s , f a c i l è p e r fp i c i p o t e f t . I p i i quippe
E L O G I U M D, J A C O B I BILLI I . dxxxìx
umptse Mag'11“ ( Sualis eilim vir >. talis OEal
rio ) «lios condidit & ad pofteros tranfmifit, de his
loqauntur Tufiàs' & degantiàs , veriùfque teftifi-
cantur , 'quim ullus qaatnlibec fteundus otatqi
poffit : ita ut fupervacaneutn putarim de h is lon-
eiotetn texete narrationem. Quis verò fuetit, 8c
quis vitte ejus cutfus , quofve progireflus fecerit, fi
quis feite defideret, ex hac nartatiuncula paucis
intelliget.
1 5 3 5 ", n o b i l i f l im i s 8c c la r i i fu n i s p a r e n -
r ib u s L u d o v i c o B i l l i o , 8c M a r i a B r i c h a n t e a G u i f i e
n a tu s e f t , q u o t em p o r e g e n e r o l ì f lim u s ip f iu s p a t e r
L u d o v i c u s B i l l iu s C o r v i l l e u s ( f ic e n im a p a t e rn o
8c in f ig n i p a g o C o r v i l l e o , u t p o f t e a a n o b i l i fu a
P r u n e a d o m o & v i c o a d C a r n u tu m f i t o , P r u n e u s
n u n c u p a b a tu r ) i b i p r o r e g is o f f i c io fu n g e b a tu r .
A d m o d u m p u e r , u t a t e n e r is a n n is b o n i s l i t e r i s
a c d i f c ip l in i s in f o rm a r e t u r , 8c v e lu t c u m l a d e
n u t r ic i s im b u e r e tu r , L u t e t i a m P a r i f io r u m v e n i t .
)L J n d e ,ja d is L a t in a r u m l i t e r a r u m ( n a m G r e c a s t a n t
u m a t t ig e r a t ) f u n d a m e n t is , a p a r e n t ib u s r e v o c a tu s ,
v ix a n n o s n a tu s 1 8 , A u r e l i a m & P id a v u m m i t r i tu r ,
u t ju r i f p r u d e n t ie n a v a r e t o p e r a m . S e d h a n c l u f i f l e ,
i n i l l a q u e n i h i l , a u t p a r um p r o m o v i f l e , l i v e r e -
l u d a n t e & in v i t a e ju s m i n e r v a , l i v e o b f t a n t e ju n
io r e illa . e t a t e a d J u v e n i le s lu fu s p r o p e n f i o r e ,
f iv e e t i am D e o a d f u b l im io r a e u m f t u d ia d e f t i -
n a n t e , in g e n u è f a t e r i f o l e b a t , e am q u e t em p o r i s
( q u o n ih i l t a n d em h a b u i t c a r iu s ) j a d u r a m f e -
p iu f c u lè lu g e b a t .
P o f tm o d u m p a r e n t ib u s o r b a tu s L u g d u n u m &
A v i n i o n e m ( e à q u e r e n s l o c a in q u ib u s a n em in e
a g n o f e e r e t u r , q u ò l ib e r iù s Se f am i l i a r iù s m a n fu e -
c io r ib u s m u f is f r u e r e tu r ) p r o f ic i f c i tu r : u b i in c r e d i b
i l i l i t e r a r u m G n e c a r u m am o r e f la g r a r e c c ep it .
I n ■ q u ib u s n u l lo p e n è p r x c e p t o r e u fu s , fu a in -
d u f t r ià ( u t fa g a o is e r a t in e e n i i , m em o r ia : t e n a c i s ,
& perac r-is ju d i c i i ) ii id e fe iT o q u e l a b o r e i t a b r è v i
p r o f e c i t , u t c o x v o s fu o s o m n e s i a n t e v e r t e r i t ,
l o n g o q u e p o f t f e in t e r v a l lo r e l i q u e r i t , im o &
p a u c o s fu o fie c u lo p a r e s h a b u e r i t : f u p e r f e n e s
n im i r u m ( u t ’S c r ip tu r a e v e r b is u t a r ) in t e l l e x i f f e
v id e tu r , m a x im è i n f a c r i s & a n t iq u i s in t e l l i g e n -
d is , e n u c le a n d i s , in t e r p r e t a n d i s , & t r a d u c e n d is
G n e c i s a u d o r i b u s . I n t e r q u o s f u m m a p e r è d e l e c -
t a tu s e f t D . G r e g o r i o N a z i a n z e n o T h e o l o g o , c u m
p r o p t e r fu m m am e ju s e lo q u e n t ia m , t u m o b f in -
g u l a r em e ju s p ie t a t em & d o d r i r a m : u n d e tu n c
t em p o r i s in c e f f i t e i c u p id i ta s la t in i t a t e h u n c d o -
n a n d i , & a b in n u m e r i s , q u ib u s f c a t e b a t , m e n d i s
& fa le b r i s r e p u r g a n d i a t q u e i l lu f t r a n d i . Q u o d
n u l lu s u n q u am a liu s a g g r e d ì a u fu s e f t , v e l ea.
f a n é e l e g a n t i à 8c n i to r e f e rm o n i s , e a q u è f c e l i c i -
t a t e 8c f i d e , 8c o r a t o r i ! & m e t r i c a q u a ip f e , p 'r x f -
t a r e potuit-.
I b i e r g o d u m d e l i t e f c e i t , Se m i r a b i l e m G r ie c a -
r u m l i t e r a r u m f i t im d i e n o d e q u e e x p l e t , 8c l in g
u a : H e b r a ic a : f u b J u d ie o q u o d am r u d im e n t a p o -
n i t , e c c e , v i x e x a d o A v i n i o n i b ie n n io a R e v e r
e n d o 8c p ie n t i f s . f r a t r e J o a n n e B i l l i o A b b a t e
f a n d i M i c h a e l i s in E r em o , 8c d iv a : M a r i a : in R e -
g ie n f i in f id a a c c e r f i tu r 8c r e v o c a tu r . T u r n e n im
d e A b b a t i i s Ì llis , d e q u e am p io & n o b i l i p a t r im o n
io ( q u ip p e q u i f r a t r u m n a tu e r a t m a x im u s ) &
d e ip f o r e l in q u e n d o f ie c u lo , d e q u e n o v o v it ie g e n
e r e in f t i tu e 'i ld o . & d e l i g e n d o , n em p e C a r t u f i a n o
( u t v i a a r d io r e q u id em , f e d e t i a m a d v i t a m co e -
l e f t em x o m p e n d io f i o r e ) m e d i t a b a tu r , a c v e h e m
e n t e r c u p ie b a t in fu u m l o c u m J a c ò b u m f r a t r em
fu f f i c e r e , . a c f ib i fu c c e f fb r em r e l in q u e r e , n o n t am
c a t io n e f r a t e r n a n e c e f l i t u d in i s , a ù t c a rn is 8c fa n - Tom. /.
g u im s ( q u a jà m 1II1 v i lu e r a n t ) q u àm i l l iu s l ìn g u a
la r is p ie ta t i s 8c e ru d i t io n i s , quae in ip fo om n ib u s
a f f u l g e b a t , c o n c e p t a d e e o , v e lu t d e f e g e t e in
h e r b is fp e ( h a u d f a n é in a n i ) e u m t a n tum a l i -
q u a n d o f o r e ., q u i D e i E c c l e f iam m a g n o p e r è ju v a -
r e t 8c e x o r n a r e t . S e d v i x a d d u c i p o tu i t a d o le f c e n s
n o n d u m a n n o s n a tu s q u in q u e & v i g e n t i , u t l i s e
fa c e r d o t ia f u f e ip e r e t , fu à c o n t e n tu s F e r r a r ie n f i a b -
b a t iu n c u l à , fu o q u e ( q u o m e t a n d em m a g n a f u a
e r g a m e b e n e v o l e n z a o r n a v i t & l o c u p l e t a v i t )
P r io r a tu T o f l in i a c p , q u ò d e x i f t im a r e t h is o n e r ib u s
fu f t in e n d i s im p a r e s f é h a b e r e h um e r o s , ip f o fq u e
am p lo s p r o v e n tu s fiep iu s e f f e im p e d im e n t o l i t e r a r
u m f tu d iis •( q u o r u m ib l o d e f id e r io t e n e b a tu r )
q u àm a d ju m e n t o . V e r ù m p r e c ib u s f r a t r i s & a m i -
c o r u m v id u s e a f u f e i p i t , n o n f in e f r e q u e n t i p o f t e a
r a d io a c m e e ro re . I t a a u t em in ip f is f e g e f f ì t , a t q u e
in o m n i p ie ta t i s g e n e r e e x c e l lu i t -, u t n o n m o d o
G ie n o b i t i s f u i s ., l e d & om n ib u s v ic in i s , i l lu c q u e
a d v e n t a n t ib u s v e lu t ju v e n is a l t e r D a n i e l a dm i r a -
t io n i 8c e x em p lo e f f e t .
S e d h a n c n o b i s & D e i E c c le f ia : in v id e n s f c e l i c i -
t a t em i l l e q u i fu à in v id ia m o r t em in v e x i t in m u li -
d u m , f é c u n d i s b e l l i s c i v i l ib u s a d d e f e d i o n e m a
R e g e 8c E c c l e f ia R u p e lla n o s ( -eós e x c ip io q u ib u s
in e r a t f c in t i l l a q u ie d am p ie t a t i s & am o r is e r g a l i -
t e r a to s ) v e lu t e x o r c o iu o & t a n q u am a la c r e s 8c
p e r a c c om m o d o s n e f a r i i f u i in f t i tu t i a d m in i f t r o s
f u f e i t a t , q u o r u m m in i f t e r io i d e r g a n o v u m A b b a -
t em e f f e c i t , q u o d o l im e r g a J o b u m f e r v u m D e i
e x im iu m . N a m d u o e ju s m o n a f t e r ia i l l i e x u f f e r u n t ,
d i r u e r u n t , & f o l o a d ie q u a r u n t . A r b o r e s e t i am ( n a m
i l l i c e r a t in l i t o r e m a r is lu c u s a r b o r ib u s p e r p e tu ò
v i r e f e e n t ib u s c o n f itu s , & p e r am t tn u s * m u f i fq u e
a p t i f l im u s ) p à r t im f u c c id e r u n t , p a r t im r a d ic i tu s
a v u l f e r u n t : & q u o t q u o t in S a n m i c h a è l in a a r c e 8c
t em p io v i r o s r e l i g i o f ò s , m i l i t e s a c fu b d i t o s ( q u o s
i b i v e lu t p r a f id i a r io s p r iv a t is fu m p t ib u s a le b a t )
a d m o t i s b e l l i c i s t o rm e n t is e x p u g n a t o r e p e r e r u n t ,
c r u d e l i t e r t r u c id a r u n t , a l io s g l a d i i s c o n f c in d e n t e s ,
a lio s l a q u e o p n e fo c a n te s , a lio s p r a c i p i t i o c o l l i -
d e n t e s , a l io s T em in e c e s à c v iv o s in p u te o s p r o j i -
c ie n t e s . H a n c e n im fu am p r im o r a b iem in v ic in o s
e v ò m u e r u n t , e ò q u e c r u d e l iù s f s v i e r u n t , q u ò fa n -
d i o r e r a t lo c ù s & f a n d io r e s ip f i in c o ia : ( c ib u s
e n im ip f iu s -S a ta n a :, u t a i t P f o p h e t a , e l e d u s ) in -
v i fu s n im i r u m i l l i s e r a t t am p iu s A b b a s , q u ip p e
q u i fp l e n d o r e v i r t u t i s fin e n o d u a s i f t à s p e r f t r in g e -
r e t . I p f e t am e n t u n c a b e r a t .
N a m p a u lò a n t è ( a :g r è q u i d e m , f e d u t i l i t e r , a c
G o e n o b i t à r u m & am i c o r u m f u o r u m c o n f i l io Sé
im p u l f u , u t f ib i m a g i s a d l i t e r a r u m f t u d ia & p a -
c e m , q u à r t i a d a rm a n a t o c o n f i i l e r e t , f e q u e D e i
E c c le f ia : a d m e l io r a f e r v a r e t ) N a n n e t a s f e r e c e p e -
r a t . U b i a l iq u a n t o p o f t t em p o r e h a c t am t ru c u l
e n t a a c b a r b a r a f t r a g e a b i llu f t r if s . M a r t ig u i o
B r i t a n n i« p r o r é g e , q u i t u m i b i a d e r a t , 8c c u i in
v i a f o r t è f o r t u n i o c c u r r e r a t , p r im ù m ¿ u d i t a ,
d o m u m r e d i i t , & in la c r ym a s p r o ru p i t» A d q u e m
d u m a c c e d o e i p r ò v i r i l i a l iq u id f o l a t i i im p e r t i t u -
r u s , v o c e fa u e ib u s p r a a n g o r e h ié r e n t e i n l a c r ym a s
f im u T e t i a m e r u m p o , q u ib u s u t e r q u e t am m i f e -
r a b i l e m c « d em a f fa t im p r o f e q u u tu s e f t , f u i t q u e
u t r iq u e c u m . q u « d a m f ie r e V o lu p t a s . S e d t a n d em
a r e f c e n t ib u s i l l i s , & p e n è e x h a u f t i s , c o l l e d i f q u e
a n im i s , D e u s ( in q u i e b a t i l l e ) v è n e r u n t G è n t e s
in h ie r e d i t a t em t u am , p o fu e r u n t t em p lu m f à n c -
t u m t u u m in p ó m o r u m c u f t o d i à m , p o fu e ru n t
m o r t i c in i a f e r v o r u m tu o r u m e fe a s v o l a t i l ib u s c c e l i ,
c a rn e s f à n d ò x u m t u o r u m b é f t i is t e r r a , e f fu d é r u n c
f a n g u in em ip fo r u m t a n q u am à q u a m , & n o n e r a t
q u i f e p e l i r è t . A l t a r i a t u a , D o m i n e , f u f f o d e r u n t%
b b b