49 o S. GREGORI I T H E O L O G I
trimodulum, atque audítoris captum non A ßovMi <W , rä t tpopríw rà J
TOUÇ a U 'a r o& e iy o y T a ç 3 y T « y r ¿ ¡v v e r m a
Dcus per-
petuá memoria
colendus
excedunt : ne alioqui, ut nimia vocis intendo
atque immodicus cibus, aures &
corpora labefaSat ; aut, fi mavis , farcirne
viribus graviores bajulorum humeros , ac
crebriores pluvia; terram opprimunt ; ita
edam auditores quseftionibus gravioribus
ac durioribus opprefli atque confetti, prif-
tinas quoque vires amittant.
IV . Neque vero haec quifquam ita ac-
cipiat, quafi Deum perpetua memoria co-
lendum effe negem, ne rursüs adverfum
nos irruant, qui omnia facilè ac ftatim in
epoi s ovtco dti xai ovToi ro7ç
crreppo7ç , 'tv ovrcoç etTrco , tcov aóy co-,
xaTaTrieaSévTeg xa) ßctpvvS-ivreg , Çtipttcod-g7gv
xa) etç Tttv ’¿fXa/uv Svva/xtv.
e!\ K a ) où Xeyco tovto p.ct¡ S ‘e7v 7rùvrori
¡xey.vi[GSat ©gocf, ftjj TretXtv Í7ri(puí(xS-cúaa.v
t\fxiv 01 wctvTct evxoXot x a i T a y e ig . fxvn/xoviú
P f i . i .
P f LIT. 18.
P f. XXXIII. 2
Deut. V1. 7.
N o n intem-
peftivè d eDeo
di Ipu canti um.
s ì oìóv T i ^ TOVTO Ù 7TUV 3 /iltjefi aX XÓ T i il b
TouTO <Gr£$txTeov. x d y c o tcov eTratvouvtcov
t i f i ) TOT C À o y o v 3 0 Ç fxeXeTCtV Ü{A.iÇCtÇ '¿et) c
W X T o g S fa x e X e v e T a t J x e ù è errare p a g , %cct
( s r & o i , x a ) ' J 'tt¡y e 7c r S u i 3 y.a)
e ù X o y e 7v t o t K o ç / o t c v T r a v t ) x a t p a * et j ' i í
X a ) T0 M ûJÛ V gûJÇ ¡ ¡ 7TÛV , x o tT a fo / u ív o v j
Sf& viGTaju-ívov 3 o d o tT r o p p v v T a , ó t i ovv aXXo
t s t ^ r l o v r a 3 x a ) ríí /xvti[xt\ T V T r o v a S a t <stp)ç
Prov. XXV.27.
Eccle. n i . i.
calumniam trahunt. N e c enim tarn faepè ® Ttov >*§ ©«ocf pxaXXov ti ava7rveuartov • v.a) I
fpiritum ducere, -quàm D e i meminiffe ae-
bemus- : im o , fi hoc edam dici potei!, nihil
aliud quàm hoc faciendum. Nam & ego
inter eos nomen*meum profiteor , qui
verbum illud probant, quod nos die ac
noäe jubet meditari, vefpere 3 & mane 3 6*
• meridie narrare ac denique benedicere Dominum
in omni tempore ; f iv e , ut verbis
Moyfis utar, dormiamus, five confurgamus,
five iter faciamus 3 five quid aliua agamus,
atque häc ipsä recordadone ad puritatem
informari. Quocirca , ne quis perpetuò C xaSapórtiTa. ùIgts où to fttfAvriaSai S'itin'/.a;
Deum memoria teneat, haud veto, fed ne
de D eo dilputet : imo nec hoc prohibeo,
ne de Deo diiputet, velut quid impium,
fed ne intempeiìivè : nec hoc ago , ut do-
cendi munus explodam, fed ne mediocri-
tatis fines tranfiliat. An v e ro , cùm mellis
quoque ipfiùs , quantumvis dulcis, fadetas
vomitum moveat, luumque cuique nego-
tio dèfiinatum f i t tempus , ut ego cum
Salomone cenfeo ; cumque e a , qua: per
fe bona fiint, nifi benè tra&entur, boni
gratiam perdant, ( non aUter atque hyeme D 1
mtempeftivi funt flo res , nec mulienbus 5 , « , . , . r ,
• ••■ • - -- - - yvvaixttog- avópa&i, xaì Trev&et yseoftitpia J
xeoXvù) , to & í o X o y t 7v cTg • o ù J 'è thk
^■goAo^iav , ^ ù>a<nrep à o t € t ç , d X X a r¡¡y ^
a x a i f / t a v . ovS'e r t iv ¿ ' ¡S 'a a x a X ia v 3 'z aXXa
Ttjy à fX iTQ taV . « /AiXlTO Ç [XtV TrXtlGflOVìi
x a ì x o ç o ç t f i iT o v t p y u Ç t T u i 3 x a t <srsp
o v r o ç ja eX tT O ç 3 x a ì x a t ç o ç to T T r a n )
f s ^ y f t a r t 3 à ç Z ,oX o [x g ù v t i x à / a o ) d 'o z u 3
x a ) to x a X o v o v x a X o v 3 o r a v ¡uti x â X a ç
y i v t i r a i , eoGGrep a v & o ç cv y z i f i w t 7t u v t e X a ç
xat 7totcù aaxpvov , ¿VTaü&a cTg fxovov roil
x a i^ o v u T if x a G O f j t iv , o v f t a X i a r a t i /xìitìov
\ SH
to gv x a io o v ;
N o n apnd
quo (vis homines
de D eo
ioquendum.
virilis , nec viris muliebris ornatus conve-
i i i t , nec luctui geometria, nec convivio,
la cryms , ) hic folùm nullam temporis ra-
tionem habebimus , ubi maxima ejus ratio
habenda eft f -
V . Abfit, ó amici ac Fratres; fratres enim
adhuc vos appello , tametfi partim fraterno
erga nos animo fitis ; abfit ut ita ièntia-
mus , ac velut equi feroces & indomiti ,
ratione, quafi feffore, excufsa, religiosàque
gravitate, quà prseclarè compefcimur, ree.
ÎÀtfS'af/.oùç 3 oe à/tXot x a ì àefeXçot '
dS'iXtyovç y a ç v/adç e n xaXeo 3 x a i <mp
e u x d c f'eX Ç ix aç ey o v ra ç • /ari ov tco SfovouI-
fx e& a 3 /xtid'e xaB-a<arep VV^aro; e .o l Svp/ao) e
^ « h i a x a S - e x T o t 3 r o v i 7n€ctTtîv A oytauov
pudiatá c j procul -i extra n • to metam • curramus;„ E a>7 roh>p«i/'¿| avTeg , xa)x i t t nv tiv xaX.xaXcoç
eog u..yyovtrctv
verum nmbus noftns difputationes noftras , /í , n / BÉM / ,
cobrceamus , nec in ^Egyptum precipites st'Aa^ <ai' d.7ro7r]vaavreg 3 7roppa> rt¡$ vuosnl
feramur nec ad Affyrios pertrahamur, nec Séa/aev | áxx’ tíaco tcov tiy-eré^cov ot>®v
pf cxxxvi. canticum Domini in térra aliena cante-
* tnus, hoc e ft, apud quofvis auditores, tam
noftrates quám extráñeos, tam hoftes quám
aammiimcoos , t»anmm benignos qu\á_m m á: 1li!g_n_o_s_ _ac
n Reg. bm. viftùÇxitaiTUs.
( o ; Ttm. Deeft in Reg. bm. & Or. i .
( c ) Aoyov. Duo C o lb . , leeem.
( d ) Q m P M j k Reg. bm. duo C o lb . C o is l. j .
U r . i . Om/ tur&K. Qupa pium efi. s ic etiam le g it B il-
¿piXocroQu/aev 3 xa ) /ati S eiç A í yvtsr/ov ¿a- &
¿pspcofteS-a 3 f/.nS'e etç A osuotovç xaraixv-
pco/ae&a , /atjS'e aS'co/aev Ttiv tòJ'iìv K vçiov
( e ) o í S-itual. Deeft a! in Regg. a. bm. C o is l. $•
8t Or. i.
(I") K«i it/ntidiKTat. Sic Re g. bm. Coisl*. J. & Cr> **
In E ditis , t(ÿiij S'oirxá&íTas. . . ,
(g ) Hit Aiyoiflar. In Ægyptum. Id eft , ne alieni1 nog-
mata feSlemur.
O R A T I O V I G E S I M A - S E P T IM A . 491
l i t i yfc àxXoTçtaç',' 7ràatiç ¿x o t iç xlyco 3 A prxpofteros , qui fummo iludió res noftras
a ? è])îjç r e x a ) n/ueTeçaç, è%&paç xa ) z ¿p tX ia ç3
b h çùyvôû'/uovoç x a ) àyvco/uovoç 3 « A tav tTrifaeXcog
rupe7 T a tifxeTepa 3 . x a t ßovXotTO av t o t
fffsrtvSyea , tcov cv ti/xïv xaxcov yevecr&at
■ dpXoya y i% a 7r le t T e x a ) àvuppt7r t£ e t , xa )
c ¡¡ç ovçavov a l pet t o 7ç Trap c ea vT tjç a uça tç
Xav&avouGa 3 x a ) Troie7 t t i ç HabuXcoviaç
dpXoyoç T a xvxXco xaTaipXeyovatiç v^tiXo^
re'çav. ¿TretS'ti ya/> ov x cv toJç eavTcov ^
explorant, nihilque avidiùs expetunt,quàm
ut malorum noftrorum fcintilla in Hammam
furgat , quam etiam furtim exfufci-
tant, atque accendunt, auræque fuæ af-
flatu in coelum attollunt, & Babylonicâ D*n- m- ll<
flammâf in orbem omnia populante, fu-
blimiorem reddunt. Quoniam enim in fuis Hærctici
dogmatibus nihil fibi præfidii roborifque Jogmatum
conftitutum vident, hoc in noftrarum re- iu°nUSra°im-
rum imbècillitate venantur. A c proindè., beciiiitate
quemadmodùm mufeæ vulneribus r “ quærunt*
uaertv eyovcri t «t iuyvv 3 cv t o?ç v/xeTÎpoiç B n. ° ^ s c3lsmitatibus, aut, fi mavis, erratis
imminent. A t nos quidem nofmetip-
fos diutiùs ne ignoremus, nec modera-
tionem , que in his rebus tenenda eft ,
Qt&(>o7ç TauTtiv Stipevoutrt, x a ) Sfa t o v to ,
ÙGGrep a t ju v ìa i to7ç Spau/ua<riv 3 . ovtco to7ç
yfieTe^otç ¿T T iT tS evT a t, et r e ctTuytifaacri yç r i
Xeyetv 3 eiTe à/uapTti/aacriv. ¿X X ’ q/xe7ç y e
ptti g Tri TrXeiov ïtfxaç avT ovç àyvoncrcofxev 3
y.iiSe T o cafe/. T a u T a xoa/atov ¿Tt/aacrco/xev.
¿XX et /an t nv g^'S'paT x a T a X v u a a S a t
d ¿uvaTov y ^ cntetvQ y e crv/uGco/aev ¿XXriXoiç y
afpernemur. Quòd fi inimicitias atque odia
exdnguere non poffumus , illud faltem inter
nos conveniat, ut myftica myfticè, &
fan£ta fanâè proloquamur, nec in profanas
aures , quæ in vulgus efferri nefas eft ,
projiciamus , nec patiamur religiofiores
quàm nos videri eos, quiDæmones adorant,
m r ¿ MMi A & w s - « « . « Ì & “ rPium febularüm aç rerum culfum
t f "A «a v X «7 n ~ » n p> prohtentur ; quippe qui u s , qui non u f -
aytçoç T a a y t a y x a ) tan p tv r len etç ß e ^ X o v g C dem facris initiati fu n t, cruorem potiùs
fxn exipoça 3 fxtiJ'e ae/avoTe^ovç fuum impertirentur, quàm fermones, quiaytcoç
à xoaç
■fl/xcov ctTrotyaivco/aev tovç ‘Ztt&uxvvovvTaç to7ç
S'atf/.oviotç y x a i tcov aterygeov {¿u&cov xa)
caspyyfaaTcov SeoaTreuTag 3 oì S acriov. dv to S
di/xarog 3 ti Aoyeov ecrTiv à v (xeTu$'o7ev to 7ç
¿jUVtiTotç. dXX* eiS'cùfaev y âxr/srep èaStjTog ,
xat Sj&tTtjg y x a i yeXcoTog 3 x a t ß ad ta /xa T og
e ovaav t iva e x o c/xo fiiT a 3 ovtco x a ) X oyov
Kj trtcoTrnç 3 o t i x) A o y o v (QrpeG&evofjtev fxeT a 3$ àxXcov t« ®g« 'zs^anyopteov3 dvvàptecov ' D
f >/' - y \ f / • y e n . V eçjTco xai to cptXovetxov y/xcov ewo/xov.
8 t . T t SyévvtiGtv d xo v e t ©goef x a ) xr'tatv 3
¡(çq © g ov g ç oùX ovTcov y x a i to/ativ 3 x a i
Sfatpecriv y x a i dvaXvatv , o Trtxpog tcov
^ Xeyofjtevcov ^ d x p o a r t iç ; t< d tx a a T a g to v ç
xa&tiyoçovg xaS'tt^ojuev ; t'i T a %i<pn to7ç
iy S p p i^ lyy e t^ i^ o fx ev y ttcoç , o l e t , de%eTaj
t o t (Greet t o u t cov Xoyov , ti /a eS’ o'tag t tig
Sfovotaç y o T a g fxotye'taç eTratvcov x a i T ag
bus myfteria iua detegerent. Agnofcamus 3
ut in veftitu , vi£!u , r ifu , atque inceffu ,
fic in fermone ac filentio modum quendam
ac decorum tenendum effe, prxfertim cum
inter tot D e i virtutes ac nomina Aoyov quo*
que, hoc e f t , Verbum, colamus; atque
contingat, ut ipfa etiam contentio noftra
leeitima fit.
V I . Cur Deigeneràtionem & creationem,
atque Deum ex nihilo ortum, cur feâio- ‘
nes,6t divifiones,ac refolutiones ille audit, (
qui fævo atque infenfo animo hujufinodi
fermones expendit ? Cur accufatores ipfos
judices conftituimus ? Cur hoftibus in per-
niciem noftram gladios porrigimus ? Quo
pa£!o, quóve animo , eos hujufmodi fer-
monem accepturos cenfes, qui adulteria ,
& puerorum ftupra laudibus efferunt, qui
D e fide non
ifputanclum
3ram Ethni-
TrateTotpSopiag 3 xa) -zo^axvvcov Ta TraSti 3 E vitia adorant, nec quidquam fupra corpus
cogitare poffunt, qui heri & nudius tertius
Déos fibi condiderunt, eófque turpiflimis
facinoribus claros & nobilesfAn non craise ?
Non foedè ? Non ineptè ? Non fuo denique
more ? Nonne Deorumiuorum ac vitiorum
Hstj fttiSev vt&rep t o acofJta ¿fovoti&tivai
ovva/xevog , o %Seg x a ) (sr&ptiv eavTco
Ttiaag ©govg 3 x a ) t ovrovg errr) To7g atcr^igxttg
yveopt^o/uevoug ; ov% vXtxcog 3 o vx aiaypcog ;
QtxUt. Du o C o is l. <plxk .
(6 ) Eiyvuftavar xdi «y»¿ftavat. Elias V e r tit, TeSli TCl-
tiocinantem, 0* judicii expertem.
( 0 EaurSff. Or. I . tuurait.
( “ ) E*i7»o. In nonnullis , ixth».
( r \ (drtir*. Duo Reg. xao-fiiörtiTcc.
\ j ) 4><ao»emoi>. Billius ad marginem Baf. fe r ipfit, rä
vikari/tn. Sic etiam legunt Elias & L e u v . Combef.
• j.er° »ppamxü* igti. Ipfum hoc quod contendimuSy Jit no-
( g ) rimn» & c. Gregorius hîc perftringit Euno-
miano s , q u i, apud Gentiles, quibus non licebat talia
au d ir e , de Deo arroganter 8c cum oftentatione dn-
fe reb an t, exim ipfi in Deorum fuorum patrocinium
fermones etiam adhibere poflent. Nam Eunomiani
creatum elfe Filium D e i , ortumque de nihilo con -
ten d eb a n t, fieque eundem à Patre quafi diffecatum
fe p a ra b an t . *,
( k ) Axfaarilf Auditor. Coisl. i . 3 indagator,
Sic etiam le g it Billius.