
Gregorius
pater ob animi
íinceritatem
ab Hærecicis
deceptus.
Tanta de
Gregorio pâtre
dicenda .
mero cedebat, tanto eas nominis celebri- \
tate vinceret; idémque ipfi ufu veniret,
quod Bethlehem accidiffe videmus, quam
nulla res prohibuit, quominùs fimul, &
parva civitas effet, & totius terræ Metro-
polis , utpotè quæ Chrifti, orbis conditoris
ac viàoris, parens atque nutrix extiterit ?
XVIII. Illud autem hinc conjicitur.
Nam cùm à ferventiore Ecclefiæ parte ob
earn caufam feditio in nos excitata effet,
quòd fcripto quodam, & artificiofis verbis
circumfcripti, in pravam focietatem per-
traöi fuiffemus , folus ipfe illæfam men- B
tern , miniméque fimul cüm atramento
infe£tam animam habere creditus e ft, ta-
metfi per animi fimplicitatem abreptus
fuiffet, doliimque ob animi finceritatem
ab omni dolo alienam minimè caviffet.
Quin etiam folus, aut, utre£riùs dicam,
primus, eos, qui à nobis ob pietatis ze-
lum diffidebant, & fibi, & cæteris recon-
ciliavit, poftremos à nobis fejun&os , &
primos reverfos , turn ob ipfius reveren-
tiam , tum ob dogmatis puritatem, ita ut
gravis Ecclefiarum tempeftas extinda fit, Q
ac procella in au ram redada, ipfius pre-
cibus & admonitionibus foluta, nobis interim
, ( fi quid juvenili more jadabundè
loqui fas eft, ) & pietatis & operæ fociis,
qui cùm ad omne bonum aajutores ipfi
& comités effemus , ac velut à latere
curreremus, hìc D ei beneficio multò maximam
laboris ftudiique partem contuli-
mus. Verìim fermo de his rebus, ordi-
nem fuum nonnihil antegreffus, hoc loco
c'onquiefcat.
XIX. Quis autem tot illius virtutes ,D
aut enumerando recenfeat , aut multa
præterire cupiens, quid prætereundum fit,
facilè reperire queat ? Semper enim quid-
quid animum dibit, præftantius iis , quæ
præcefferunt , effe videtur : idque âm-
pledor : magifque ipfe , quid mihi omit-
tendum fit , quàm alii. laudatores, quid
dicere debeant, addubito. Ita fit, ut mihi
copia quodammodò in detrimentum cédât,
ménfque ipfa exploretur, dum illius
laudes explorare aggreditur, nec inter
æqualia præftantius nihii invenire poteft. ^
Nam quod in tranquillis undis evenire cer-
nimus, ut cùm inje&us lapis centrum ef-
fecerit, alius'fùper alium circulus excite-
tur, continentérque in fuperficiem agita-
tus externum circulum femper diffolvat,
id mihi plané hîc quoque accidit. Aliud
enim in mentem venit, aliud fupervenit,
aliud fefe fubduxit ; atque in deleèhi la-
(<i) Xp«rJ5 xul. D c e ftx u i, in Reg..a. & Or. t .
- iC itTirlartu o-éifiii. Sic très C o lb . Coisl. I. & 2.
O r . i . Jef. & c . Mendosè in Editis , (c ) TiMoraïoi t . Regg. a. bm. 8 t Or. I. TtAwr*7«» vu
(d ) iicteiliûvxrèiti. Or. I . ttauiûtirZai.
J (e ) liuptvioi. Sic Reg.bm. très. C o lb . O r . 1 . Jef. In
E d . vaçfiit.
aXX o v ÍÁ e Í7 r s ro s TO<TovTov evSo%ía xparuaetv*
w j t o Tyg Upas Tra expv oa v Bjj&Aeg^ t
ovSzv ¿ x d X v a z x a ) y ix p a v zivai 7r¿Xiv, xa)
Ttjg oixovyzvyg' hltiT^OTTOÁiv , d g a X^/crTotf a
n a j t^ o ^ o v x a ) y t i r in a , r o c f t o v xóa yo v xa)
aroiyaavTog x a ) vixyaavTog,
1 ti. T e x y tí ^iov Se to S X oy ov * xa ) y¿^
yv ixa atraed t o S Se^ y oTz^ o v yz^ovg
E x x A w a ía ? b x a r e a r a a ia a S y y z v 3 y^yy/xan ^
xÁa 7n vT eg xa ) p y y a a i T zyyixdig zig ttov^ ¿ v
xoiv ov'iav, yovog y z v ZTrnrrzv&y Ttiv ¿favoiw,
a rp o T o v zyziv 3 xa ) y t i r o y zX a v i Ttiv 4 ^
a v y y zX a 'iv z& a i3 z) x a ) ¿a rX o ryT i Gvvyparct&n}
Haj to v SoXov ¿te rocf Ttjg 4 uXnG dSoXov ¡xj
z<puÁa%aTo ‘ yovog S z , yuX X o v S z naeyrog}ro
g-aeiá^ov v&ess y y d g , fy iX p Ttjg zvazCz'iag zauirf
t z xa ) Tolg aXXoig x a r t iÁ Á a ^ z 3 c tzXzvtuIoí c
t daroSpay bv 3 x a ) <®£9»tov ‘& eseS(>a/xov,
a i S o l t z to S dvSpog 3 xa ) t» rocf Sóyyarog
xa S a p oT tiT iy o g tz x a ) to v ttoXvv eaÁov rm
H x xÁ tia id v x a T a a G z e S t jv a i , xa) GTtjvai t«k
x a r a iy iS a zig aupav3 t alg ¿mzivov ÁvSúaw/
zvy a lg t z x d l 'üj^yivzezeiv 3 z i T i Szl m)
^ v z a v iz v e a e S a i 3 y z & wycav xoiveovdv xa ) tm j
zvezCziag 3 x a ) t ijg ¿vzpyziag 3 o') anesg 7rai
d y a S o v avTcS evvaipoyzvoi 3 ^ oTov erapoyap.
T ovv rzg x a ) ‘zd fey S zo v r zg 3 ¿ v r a v S a 7Thelar®
yzp og auvziazvzyxzlv fá ia Sm y e v . aXX’ o f¿iv
tufee t o v t o v Aoyog y ixp o v t i to^SzxSp a ym ,
o v t a v S a y z iv a T o .
i0. T í? eft’ av caeivou xaAd v 3 rii to
TTÁtj&og z^ a p tS y n ea iTO 3 y j a ttXzio 7rctpa~
S p a y z lv z S zX o v 3 y y x a X z 7 r d g evpoi t o e 7rcue
pzTZov ; dz) y a fi t o Ttiv Sfavoiav zarziaiot
xpzlT¡ov arpoeiXytpÓTcov ¿pa iv erai * *yira, f
t J t » y iv o y a f * S ttXzIov z y o l tov 3 t i %p*iS
&¿fec?.Xi7rzlv 3 y Tolg aXXoig Ir raiveTaig tov ,
t í %py X zyziv 3 b y apropia • Sígs y o i Tpowov fc
t iva fy y ía v y iv z a S a i Tyv yrepiova'iav, j(Oj So-
x iy á ^ z a S a t Ttiv ¿favoiav r a ¿xzívov Soxi/ua-
£ziv e7riy eipovaav , ncy ov x zypvaav 1 t o vikm í
evpelv Tolg ¿ y o T iy o ig . 07rzp y d p ztt) •$) $'&•
S z p d v v S a T o v o p d y zv avyCalvov 3 orav f/i<pk
z y 7 r za ¿ a a xzvjpov yzv yT ai 3 aXXog ztt aAAa
xv xX og zyetpoyzvog , ^a/ avt>z%a>s z7ri<pp'ioso)V,
ag) Xvet tov z%a>Sev 3 tu t o qcy a vT tí y-01
ixgr avTixpvg. t o y z v Z7r ) vóvv yX S i¡
( f ) Mera vivu. Regg. a. bm. 8c Or. I . /mt uStS.
(g ) nAfiov. T res C olb . 8c Montac. vm Iuu
( n) h ¿‘Trofia. Reg. a. ¿avutiti, impernia.
( i j Te rixSf dput véli iftevifteif. Reg. bm. 8c Or.
vi »1*2». Idem Reg. bm. 8c tres C o lb . ci réls
Qu od fic optimè mterpretatur Elias : nec quid prajw
invenire queat, cùm omnia fin t ccqualia.
r ò ef[z iTTZiayXSz 3 to cftg v T r z y d p y a z v • xa) A b o fo , dum id , quod prius arripui, ei ,
a %¿ y r* i f e * T * v ¿ f a * ¡v > d z ) r S z 7 r p o x a ] aX a -
Cóvrog v 7 r z% iç a y zv o v raf Z7r e ia p z o v T i.
x. T i ? y è v y a p òxz'ivu arzpi T a xo iv à aa¡rüqüod
pofteà in animum influit , loco
cedit.
b SaioTZpoç; T Í? eftg Tot ò’ixo i b (piXoaotpdrepog ¡
t7rtiSy Hßj oïxov zyzpiaev avToS3 xa ) xTtjaiv
i ovyytTpov 3 0 7ra vT a x a X o g x a ) 7roixtXa>g oi-
xovoydv ®«o? ; r ig eftg 7rzvyai3ToS d r i y d ì a T o
I yìp a Ttjg o y oT Íy o v ¿p v a e o g , y Tyv riv y y v
I cvy’r a S z ç z p o g 3 y Tyv %elpa Sa^iXe'çzpog ", Taf
XX. Quis enim illo in publicis negotiis Gregorii pa-
ftudiofior ? Quis in rebus domefticis fapien- tris crsaPau.-
tior, quandoquidem ipfi, & domum, & asT umam*
opes fatis amplas , Deus, qui omnia re£è
ac varié adminiftrat , largitus eft ? Quis
pauperibus , hoc eft , abje&ifïimæ parti
naturæ, cui idem debetur honor, vel animo
condolentior, vel manu largior & profu-
fior ? Nam reverà tanquam alienorum bo-
¡¡,„ H « oixowV»! ¿MoTfim B nomm procurator # j e b ^ fuis
bat, pauperum inopiam quàm maximè po-
terat, fublevans , nec fuperflua duntaxat,
fed neceffaria quoque in earn rem infu-
mens , quod quidem charitatis erga paupe-
res apertiifimum argumentum eft, partém-
que dans, non feptem du nta xa t, velut Ecde. xr. 2.
Salomonis lex prasfcribit, verùm fi o£tavus
etiam accederet, ne hìc tarnen reftri&i ac
fordidi animi vitio laborans , fed li-
bentiùs fua profundens, quàm alii acqui-
rant : vinculum & eleäionem tollèns, (hoc ìfaì.vrm.j.
f*i- C eft, ut quidem interpretor, tenacitatem,
& explorationem ejus, qui accepturus eft,
fitne videlicet dignus, necne, ) ac murmu-
ris verbum cum largitione. Id profetò Dandum
plerifque accidit , qui tribuunt quidem, 5.n<ligQÌS > «e
- . v . 1 . 1 • • • 1 , * fraudentur di- verum noe non adjiciunt, ut prompte ac gni,
libenter tribuant , quod certe majus &
perfe£tius eft, quàm prsbere. Multò enim
fatius eft ob eos , qui digni funt, indignis
quoque largiri, quàm, dum metuimus ne
ae indignis benè mereamur, dignos etiam
benefìcio defraudare. Atque hue pertinere
aprov zavTu xdi xaSr ìlSaTog 3 dg ov j ) videtur , quod ait Scriptum : panem in Eccle. xi. n
M H W l I ■ H M M I ì,~ ■ ■ ü b “ o n , ut 1 " ' ailtrahatur , aut pereat apud juftum harum
rerum «ftimatorem , fed eò per-
Veniat, ubi omnia noftra collocabuntur,
mol t o v iS'iov 3 zarixovfpiÇov Tyv arzviav zig
Súvayiv 3 è Saaravoyzvog 3 a Tolg TrzptTÌolg
fdvov 3 aXXa J[y xa) Tolg dvayxaioig 3 yrrep
J[jj, Qa<peçaTy â>iX07r)oyíag ‘IfaroSziZig § xa)
SiSovg'yzp'iSa 3 ov Tolg zafia ybvov, xaTa Tyv
i rou ^oXoydvTog voyoSeaiav 3 dxx’ zi arpoa-
th&oi xdi oySoog , yy ef[z ¿VTavSa yixpoXo-
j youyzvoç, aA A ’ ySiov 'SzroxToyzvog 3 y x t o -
I ytvovç aXXovç yivoaxoyzv * dvaipdv avvSza-
I yov xdi yzipoToviav 3 oarep zyol SvvaTai
I xooXoyiav xa) Soxiyadiav t o v Xyyoyevu, 0?
I ri? Tg a%ioç, xa) og t i ç ov , xdl ptjya yof-
I yvaptov yzTa Ttjg zariSoazog. 07rzp araayov-
! aiv 01 7ToXXo) , oiSovTzg yzv 3 t o Sz ntpoSv-
I ycoç a 'Grpoçi&zvTzç 3 0 t o v 7rapzxziv yzlÇov
K c gç-/ xdl TzXeoTZpov. ° t t o X X o yap ßzXTiov zi-
! vai S ia t o v ç d zfio v g o p zy e iv x a ) T o lç dva% 'ioig3
j n ro v ç à%'iovç d T co çzp ziv S z z i t o v d v a% io v . û
TOUTO zivai T o X g y v a i 7TZy7TZlV
¿XX* c v J a v S a x a ja v -
TiiaovTa 3 8 aravTa x z 'iazTai T a y y zT zp a 3 x a )
e e0.7ravryaovTai b / x a ip a 3 xà v y y e lg y y t u t o
voyitfiayzv.
x a . T o cfg' xaX X iço v t z x a ) y z y iG T o v , o t i
atS y e y a X o ^ u x p 'nrçsayv x d l to d(hiX oT ¡yov .
oaov Sz x d i oTov SyXoaov zp%oyai. T a y z v
X p y y a T a x o iv d , x a ) y Têrç$Svy\a t o S
Tapixziy s avTcS t z xa ) t « o y o f v y p to e s g to
atque in tempore occurrent , utcumque.
aliter èxiftimemus.
XXI. Quod autem maximum & pul- Nonna cum
cherrimum eft , ad animi magnitudinem marito bono*
glori1 ®. quoque contemptum adjungebat.
1 . 1 " m m ; o operum
o c ru in particcps. '
Quantus autem & qualis fuerit, oftendam.
Quamvis enim opes ipfi effent cum uxore
communes, itemque largiendi promptitudo,
vmXXictov a y iX X o y zv o ig " Ttjg zanSoazog Sz E quippè qui de pulcherrima quâque virtute
To arXzlgov t« èaeivyg X s lP‘ arapyxzv3o ç dpiçy ç
oixovoyov t o v t o i o v t o v x a i 7ri^0Taryg. tiv o ç
Sy yvvaixoç X z y o 3 x d l o ia ç , 11 y y S z ' to
dvrXavTix q v arzXayoç 3 y z i T 1 aXXo t o v
y ty ia T a v , ypxeaev àv àaravTXuyzvov ; t o c u t o ç
spo>? t o S . arapzxeiv a vT ti x d i o v t o ç a yzTpog •
(I ) UpaKUTuAaSófTes. Reg. a. Or. t. vpeXaSôiret.
\b) 4>i*tirt(p¿Típ<¡s. Æqui jufiique tenacior. i-, ' °) y«p ßlAviet. Præclara hæc fententia apud
^ emofthen. Or. de corona : B 1a««» <hà w «&vr rifiíi
rer a>«Çi8r, d r s j ¿tiles ¿ivtriiput ris v(tTi¡K\¡¡ri¡s riftês
contenderent ; majorem tamen ipfe largi-
tionis partem e i, ut optimæ & fideliffimæ
hujufmodi rerum diipenfatrici, relinque-
bat. Quam autem & qualem mulierem
dico , cui ne Atlanticum quidem pelagus,
aut fi quid aliud maximum eft, ad ex-
hauriendum fufficere potuiffet ? Tantus tam-
que immodicus ipfi inerat largiendi amor !
ves ¿talles. Preejiat indignos propter dignos honorare ,
qudm dignos, propter indignos merito honore fpoliare.
(d) zltvasriî). Sic Regg. a. bm. Or. i . 8cc. In Ed.
il'vart?. ‘
(e) AvatT^vetTcti, Reg. bm. 8c Or. I . ¿vatvévttvat