
"bus obj'edta
comminuun-
tur.
Marcus
Arethufius
remplum ido-
lorum eyercit.
Coniciicen-
¿X foga: con-
fill um init.
Matth. X. 23.
* 2 2 S . G R E G O R I
o b j e c i f f e , l i t f im u l c u m h o r d e o c a r n e s l a - j
n i a r i a t q u e e x e d i .p e r f p i c e r e n t , m i x t u m a l i -
m e n t u m , a c tu rn p r im u m c o n f p e & u m & a u -
d i t u m : q u o f a n é Is f o lù m D a jm o n e s f i io s
a l e r e m e r e b a t u r q u i h o r u m f c e l e r u m a r -
G h i t è d u s e r a t ; q u em a d m o d u m e t i a m , u t
p a r e r a t , & f a n g u in e i l i o & v u l n e r e a l u i t ,
q u o d in p r e c o r d i i s a c c e p i t : e t iam i i m i f e r i
h o m in e s a d r e s h u ju fm o d i f e n fu c a r e a n t ,
a c p r e im p i e t a t e n e m e n t i s q u id em f in t
c o m p o t e s .
LX X X V I IT . Jam vero , illud eximii ]
v ir i, Marci, & Arethuiìorum, quis tarn ab
orbe noftro remotus e ft , ut ignoret, ac
commemorantem narrati one non antever-
tat ? Hie cum, infigni ilio Conftantio imperante,
pro ea poteftate, quse turn Chrif-
tianis conceffa fiierat, domicilium quod-
dam Daimonum everriffet, ac multos nunc
Chriftianos à Gentili errore ad falutem ,
non minùs ob vire fplendorem, quàm ob
dicendi facultatem atque do&rinam tradu-
xiffet, jampridem odio Arethufiis erat, vel
iis potius qui inter Arethufios erant Damo- ^
num amantes & cultores. Pofteaquam au-
tem mutatisChriftianorum rebus,Gentilium
res tumere & affurgere coeperunt, tempo*
ris potentiam haudquaquam effugit. Multi-
tudo quippe etiamii in prefens impetus cu-
piditatéfque fuas coèrceat, quemadmodum
ignis in materia latens , aut amnis repref*
fus, oblatà tamen occafione accendi atque
erumpere coniùevit. Quocirca, cùm popu-
lum adverium ie incitatum, nec moderati
quicquam vel cogitantem, vel comminan-
tem cerneret, primùm confcifcenda fuga
confilium in it, non tam ignavia fradus , -*
quàm pracepto ilio permotus, quo è civi-
tate in civitatem fùgere, & perfecutoribus
cedere jubemur. Neque enim Chriftianos,
quantumvis fortes, ac fingulari tolerantià
praditos, fui tantum rationem habere opor-
te t , fed perfecutoribus quoque parcere, ut
n e , quantum in ipfis e ft, ad hoftium peri-
culum & damnationem ex feipfis aliquid
( & ) QtffMTtffSS. Coll?, k . itpftóTCtTtlS.
(b ) pi«» iyayùi8cc.Heinfius le g it : «T«v up et ySt ¡unto re
tìluTpor ; con iicit do&iffirnus Cenfor legendum cum pa-
renthefi : (ùxuyi iuuri to éturptr) ut viderent {¡¡page immane
hoc fpeclaculum) uni cum hordeo difeerptas carnes <s comefas.
( c ) Ìlt fin it. Mont. yp. orrat pili % 1 xuXétf tipr^it. Ita
habuiffe quadam exemplaria Elias tefìatur. Paff. «|»0?
ir tìftìi Kuxùf ÌSpr^tt. De Juliano hie loquitur, qui eorum
fcelerum archite&us , Damones humani fanguinis
cupidos c o leb a t, 8c dignus e ra t, qui eos fuo pafeeret
fanguine,ut reverà aluit,accepto in pracordiis vulnere.
( d ) Hr xutu. Reg. hu. S kutcÌ. R e g.bm. Hnuu TU.
( e ) t S tuupuurhs. Ita Regg. quatuor, Or. 1. Paff. & c .
In errorem fàóti lapfus vidètur Gre go riu s , qui virum
eximium appellai Marcum Arethufìum, quem Arianis
partibus fuiffe addiétum certis monumentis conftat.
Etenim Marcus, ut difeimus e x Athanafìo, T . II. Part.
2. deSyn. initio num. 25. p. 737. unus ex iis fu it , qui,
anno 3 4 1 , v e l, 342. legati, cum quarta Jidei formula,
ad Confiantem Augujlum miffi fune. Idem Marcus, juxta
Hila rium, fragm. 3. p. 1324. Arianorum decreto, quod
Sardica conditum mentiti funt , fubfcripjit. Et fragm. 6.
p. J338.ipfe e tiam , apuaSirmium è perfidia conjìgnatori-
I T H.E'.O L O G I
eTratyevreg rovg a &ep/xorepovg , b oiov d ya y tjv
OXe7vO TO $ea]pOV , Qap.Xag JcTgyv x p id -^
tjovedriofxevag, xa) a&raparlo/xevagyjpotpyv ¿ v^
fxixrov, xa) t o t s <tBgf>Tov 0<p3 -e7<rav xa) dxovj.
Sriiactv yv 3 -pe-^.ai /xovov rdg eavrS dai/xova.g 0'
rov rav dy/xiovpyog a%iog yv ' c ag juev ovv n a) |
xaXcog iSpe^ev i x t b etl/xctrog ¿ x iiv s (& ry e TrXy-
yyg 3 ^ yv xctra. r m cenrXa.yyym eS'e^ctro' zap j
avttiSryrcog i^cotri t u TotctuTa 0/
¡ay /xyS'i r o <ppove?v e x r y g ¿'voseQuctg e^ovrtg.
5 Try. To S'e y e TSAapxov erov &a,vfxctatov zee) e
Aped-ouffioov 3 r ig o v ra g e%a> ry g x a & yuag
oixou/uevyg, a>g-e etyvoe?v xcti jxy Q&ctveiv Tii
J 'lyyyaei t o v (¿vy/xovevovra.', ourog evri K a>v<ray*
t i o v t o o vravu, xa.ro. ryv T o r e S'ei'oy.evyv e%ov-
aictv Xpi<ria.vo7g , ^aifxo vm n x a S e X m oizy-
rypiov3 ^ 7roXXsg 'X.pig-iavcov "&ro ryg ExXyvixyg
TrXavyg ¡u.era.g-yaag eig a co rypiav, ov% yjrlov
ry v t o o /3io v Xa/AVtrzgryrct, y r y v r S Xo~
y o v ¿vvetfxiv, yv fxev e x yrXeiovog ¿v opyri rolg
j A p e& o v a io ig , * picLxXov ¿'e Aped-oua'iav ro7g f
(piXoJ'ai/Aoaiv. eTre) Se ret esr&tyjuctra, exivyd-y
X p H?ia.vo7g , xcti r e t r m JLXXyvav (pXey/xaivuv
yp%ctro 3 ry v t o o nojpoS ¿'uva.g’iia v o v x egpuys •
(piXoScri ya^ 0/ J'y/uoi, xa v rgpg r o yrapov
x c tra a ^ a tc i etg o p y a g , a>cr<wep yrup e/xQeoXevov g
vXaig 3 y peujuet fiiqt xpetrovfxevov , e 1 ^s/potf •
XaCoivro 3 u.va.7rji&ra.i r e xcti dvctppyyvv&ai *
o pm ovv r y v t o o S'yf/.ov xivytxiv I t t c tv r o v } h
ovS'ev ¡uerpio v, y ¿vvoovvreov, y d,7reiXovvrcov,
) r e t /xev ‘¿¡rgeprct opaafzov (ZoOXeuercti, 00 JY
dvctvJ'pia.v /uetXXov3 y ryv3 Qeuyeiv e x TroXeoogeig
ttoXiv 3 xeXevovactv cvroX y v3i£ vTroycopuv rolg
J'leoxjetig • X(>yvcii yctgt juy r d ectvreov ^arxoTrelv j
fzovov X p / ria i/B f ovjatgffiyS'e ei X'tetv elev k av- k
Sp e io r e tr o i r e x ) xa.prep1xooro.roi3 aXXa, rdv
Siooxovreov ¿ h t id 'e& a i , dig r o y e eig a v r d g yxov
¡zepog fxy r o f xivd'vvo) r ) ^ crvvtiaiplpeiv r a v oroXe- 1
bus, qui omnes H am id erant, unus fuit. Tertiam Sirmii
formulam , telle eodem Hilario fragm. 1 y. p. 1363.
eamdem propemodiim ac famofam Ariminenfem, ipfe
Marcus Arethufius didlavit anno 3 58. Hkc profefto
Gregorius fi noviflet de Marco Aretnufio , numquam
e um , virum eximium appellalfet, nec tam multa de eo
honorifice prasdicaflet. In Marco Arethufio igitur
Gregorius, perinde atque in Conflantio Augufto, igno-
ratione fa£li erravit. V el poftmodiim audierat, Marcum
ante finem v i t a impietatem abjuraiFe, 8c ad Ec-
clefia Fideliumque communionem red iilfe , quod ar-
bitratur Baronins.
( / ) MuR.it f l Apiiuulav. Bill, vel potius Arethujiorum
impiijfimo cuique , Damonumque amantiljimo.
(g ) Tuf ipyuf. Iras. Montac. rut Ipftut , impetus, &
in ora yp. ipyis. MiF. noftri nihil prater Edita exhibent.
( h ) Esr’ uuto». Duo Regg. Coib . 3. duo Coisl. PalT.
Combef. addunt, ¡Srur.
( i ) x*»jrtit ftitor. Ita Reg. 1. tres C o lb . 8cc. In Ed.
fitter poll erlut.
Aripuorulot. Regg. bm. I. C o lb . k. Pair, uri'fi-
KUTultl.
( I ) SmirQipttr. Eamdem o b caufarn Chryfoilomus
O R A T I Ö Q U A R T A. I24
pfiW- w e ) de ySrero 7roXXcov fzev d i a uràv A conférant. A t poftquam muítós fuá causa
èXxofxévoùv xcti dyofzeveov 3 tto X X m S'e rcov
? J,v%yg Tf>6X¿vTG>v tyg. r y v r a v S 'la x o v rm oo/xo-
a rifTct, o v x m e r c e r o r o f a x a ô ’ ia v ro v -d a (p aX e7
roùç ctXXovç <¿fejLopav xivS'vvevovlaç * xa ) Sj#
j ro v ro ß ovXeve la i ßovXyv dpiçyv r e xcà Q iX o -
i coQcorctryv • e x ryg ttyuyyg ¿7raveicn , xcti r z ¡ f
fiifza (Qepcov e a u r o v ex d id c o a t xqy<&a¡ o n
H? b.ßovXoivro 3 xa ) T&Qpg ry v r o o ^e/ço<f v d fy .-
ío s e la i d u a xoX ia v ' ¿ v ¡a v& a r i fzev dyryv r a v
duci ac trahi, multos etiam ob perfequen-
tium crudelitatem in anima: periculo ver-
fari intellexit, tum verò alios, eo quòd ipfe
in tuto, periclitantes negligere nrinimè fuf-
tinuit ; ac proinde prarilantiilìmum maxi-
méque philofophicum confilium capit. Ex
fuga enim redit, feféque ultrò plebis arbitrio
tradit, atque adverfus temporis diffi-
cultatem velut aciem inftruit. Hìc verò
quid acerbitatis aberat f quid non etiam
atrocius exeogitabatur ? cùm feilieet alii
jt deivdv 'y r i de o v x eTrevoéìro /Sapórepov ; c dx~ g ^hud pari confilio ad unius mali conipirationem
conferrent ; nec , fi nulla alia re ,
foltem hujus viri conftantià moverentur ,
qui illi imminebant : quin potiùs hoc quòque
nomine vehementiùs incandefcerent,
quòd illius reditum ac pradèntiam, non tam
fortitudinem adverfus pericula, quàm ip-
iòrum contemptum interpretarentur.
I Xav dXXó r i auveiatpepóvrav TÀj^fg èvòg x'axod
(su/utpaviav, ovo e r o opiXoaogpov ro v dvdpog
d aidov/xévav , ei fxÿ l i a X X o , ^ iíxei/xévav ’
\ Sfef, rovro .fxev ovv xcà vrXeov d y a v a x jo v v ra v ,
ori <mè/.<ppoyy(riv av<ffi fxaXXov, y dvdpeiav ‘z&Çÿg
je tbç xivdvvaç ryv tb dvdpoç e7rapatj'iav cvo/aiÇov.
ttQ. H y e 7o yepav iepevg3dQXyryg iS-eXovryç
L X X X IX . Ducebatur fenèx Sacercìos;
athleta voluntarius, per mediani civitatem,
omnibus, præter perfecutores & carnifices,
I tum ob venerabilis ,ob vitæ
[ Sfa fzeayg r y ç TroX eaç, aideai/xog ry v yX ixiav 3
f ryv/ 7ToXireiav aid eai/xa repog 3 Tram 7rXyv
j\ / v . / ./ n n\ e. / ^ turn ou ætatem veneraDins, tum ob
W r “ ’ probitatem venerabilior. Ducebatur porrò
ab omnibus, cüjuslibet ¿taris, & conditio*
8 Syraori xcà t o ^ j i , b rrd /aeVi 7z<f eft’ o v ’ Tram de
o/Aoiag 3 d v d p am , yuvat%)$ veoiç 3 TtrpeaCvraiç 3
[ oToi r e r a 7 r o X ir ix a d ia x o v v , x cà beroi
1> i7T b d%iag * d y à v de yv aTramv e îç 3 dXXyXtsç
1 lv<zirepbaXeS'ai r î j t o i ' <srpe<j£vryv & p a -
f c v r y it • x cà fxèpog evaeGeiaç aTraaiv cvo/zi^élo j
wk k o n TrXe7ç a ¿ x e 7vov ^ dpdcrai x a x d 3 xcà y i -
povla vixijcrai dQXyryv x a r d Trctcryg d y a v i l'ô -
jj-ívov r y ç TroXeaç * eiXxeJo ¿fai T rX a re id v 3
nis àc fortun*, omnibus iequè ùrgentibus ,
viris, fóeminis , adolefcentibus, fenibus ;
tam qui publica negotià àdminiftrabant ,
quàm qui honoribus ac dignitatibus prediti
erànt. Atque hoc Unum certamen cunftis
propofitum erat, ut furoris adverfus fenem
immanitate fefe mutuò fuperàrent ; omni-
bufque pietatis pars effe cenfebatur, quam-
plurimis eum malis afficere , pugilémque
fenem adverfus totani civitatem decertancòd
e7r o x a & vv ro vo/ xav r a v r p ry d v e iX x e ìo , D tetn fuperarè. Raptabatur per plateas, pro*
ovx eç-iv b ro v juy juepovg r o v Q a ja a jo g , /uiyvv- trudebatur per cloacas fxiyvv- : crinibus, & quavis
K fzevyg r y a ix 'ia r y ç vGpeag, r a v á%iag
In at m M (& p ou 7a i i r a xoXaÇo/uévav T r a ich ò x
Traidav /xeréapog àvreTré/XTreìo , n y(>a¿pimv
W;. u7Todexp[zivav t o yevvaiov tra/xa , xa ) Traiy±
WB.viov TTOiovfxevav ry v r p a y a d 'ia v ' T rilafxam
I ra g xvy/xag edxí€e7o /xexpig oç éav . a v r d v " X i-
K V0I$ T a a r a diere/xvero , xa ) r o v r a v r o 7g
M wpporaroig x a ) X e r fo r à r o ig ' Qftpyávy rz&çj)ç
fugxendam elfe perfecutionem doce t exemplo Davidis,
j qui rugit, n e , innoxium Saülis fanguinem fundendo ,
. reus fieret. ;
( ? ) K“4’ ‘ “ »Ter ÙTifuXtl. Billius : o l cautionemfuam.
fi*Milu?*X°‘>t0' T resR eSS‘ e ° lb- 8. fi île »™ . Reg. bm.
( c ) AR.ut uRt ti 8cc. B illiu s : e* i i s , qui illiimmine-
a?ÎA ~ • quidpiam ad unius malè concentum afferrent.
u Sic plerique codd. Duo autem
. e^g- duo Coisl. tSv ixiiW.. Duo C o lb . r Zi it
, pro rùt iyutifittay.
( e) Tlupwiuy. Mont. yp. trupp^lut.
y ) HcXiTuut.^ PalT. C o lb . 3. wexiu».
{g) nûo-r, tv^ji. Codices .nonnulli rix n ni™.
illud ?:<c,rî>> Sc ad oram adfcribunt Scholium
‘ K,1'* m Vt ’ * * * * * W *•»*« > W UpXttTt W UpvOft’itU ,
f i l W 'Mwp». P r o , Divite O inope. Principe frfùb-
dno je rv o C? hhero. M o x , i rS T?> ; ÿ, Ducebatur
aliä corporis parte , admixtä nempe tor-
mehto contumeliä , ab iis trahebattir, qui
in Mithre fäcris hujufmodi fuppliciis jufte
cruciantur. A pueris ad püerös pendulus
remittebatur, qui ftilis generofum illud
corpus eXcipiebänt, atque hanc tragoediam
inftär ludi habebaiit. Tormentis etiäni ti-
bi« illius ad ipfa ufque offa coniprimeban-
tur : lineis filis aures amputabantur , &
quidem tenuiffunis & firmiflimis. Ipfe inteporro.
• . . non ab ilio quidem, ab ilio verò minimè, fed omnibus
aquè 8cc.
(h.) A%Us. Reg. hu. duo C olb. «liW .
( i ) t trtpÇu?iirôut. Sic quinqué Regg. Or; 1. Paff. Editi
verò 8c Mff. non pauci itrtpGuRtriui.
(k ) On. Paff. Çoisl. 2. aliique nonnulli Îçiç.
( I ) Aputrui. Iidem codices ipútre,. . . . timío-H uiX iiriit
ut%irii : turpijjimo vióloria genere fuperaret. Sic etiam
legunt Sav. 8c Comb.
(m) MÍ6pn. Per Mithram, folem quidam in telligu n t,
in cujus honorem feña celebrabantiir ; 8c qui ipfius fa-
cris initiandi erant, per duodecim tormentorum genera
ducebantur, hoc èft per famem, per uftionem ,
per flagra 8cc.
(n ) rputplm. Stilis■ -, quibus feribebant in pugilla-
ribus ; nec benè B illiu s , e x hujus temporis ufu , cultris
pennariis. Neque enim Gre go rji tempore pennaruna
ufus erat ad icribendum.
Amore fra-
trum , è fuga
redit , ac fe
ultrò tortori-
bus offert.
CrudeÎis
Marci Are-
thufìi crucia*
tus.
Iplîus cor*
pus pueri iti*
Iis excipiunt;