S . G R E G O R I I T H E O L O G I
Animæ fit
licatem aver-
Peccata oc-
culcainus.
Exculamus.
Pf. CXI.. 4 .
p/.i
Medicis au-
rem claudi-
mus.
Odio pro-
fequimur.
Aliudipiri-
tualis & corporea
medicina
di (crimen.
Curanda <
omnia fune
occulta.
Interno
liofli nos ipfi
arma fumus.
nobis opem ferunt, exiftit : quantùmque A
ftudium à nobis adhiberi conveniebat, ut
morbuni medicis detegeremus, tantiim ad
medicinam fugiendam adhibemus, atque
in noftram perniciem fortes fun>us, & ad-
verfus fanitatem noftram periti.
X X . Aut enim fervilem in modum pec-
eatum fuffriramur, non fecus ac malignum
qiiendam & fubputridum morbum in inti-
mis animæ receffibus occultantes , perinde
ac magnum quoque D e i , vifque iliius ul-
tricis, oculum fugituri, ft homines fefelle- B
rimus : aut excufationes m veccatis excufamus,
verborum patrocinium vitiis noftris
exquirentes : aut etiam obftruéHs auribus,
inftar afpidis furda | 6* obturantis aures
fu a s , obftinato ftudio in hoc incumbimus,
ut ne incantantìum yocem audiamus 3 ac fa-
pientiæ remediis , quibus animæ morbus
depelli fo le t, curemuri Aut poftremò, qui
majore inter nos animo atque audacia firnt,
ad peccatum hujùfque medicos frontem
apertè perfricamus , nudo capite, ut eft in
proverbio, in flagitium omne prorumpi-C
mus. O infignem ftuporem, aut ft quo alio
aptiori nomine hujufmodi affe&us appel-
lari poteft ! Quófque, ut præclarè de nobis
merentes, amore profequi decebat, eos
ut hoftes ulcifcimur , odio eos 3 qui nos in
portis corripiunt3 habentes3 ac verbum fanc-
turn abominamur, eàque demum ratione
futurum exiftimamus , ut homines nobis
amicos & benevolos magis oppugnemus, ft
nofmetipfos plurimis. graviflimifque malis
affecerimus, iis p ro fe tò non diifimiles, qui
carnes ipftmet fuas commordent, cùm alie- D
nas abfumere fibi videantur.
X X I . Atque hæ caufæ fu n t, quæ me ,
ut noftram medicinam corporea medendi
ratione longè difftciliorem , ac proinde
præftantiorem, exiftimem, impulerunt. Hue
accedit, quòd illa pauca omnino ex iis ,
quæ,in intimis corporis partibus funt, inf-
pe&at, magnàque ex parte circa e a , quæ
«in afpe£tum cadunt, oeçupatur. A t nobis
circa occultum & internum hominem cu-
ratio omnis & ftudium verfatur ; atque cum
eo hofte dimicandum habemus , qui nos
interné oppugnat, & certamine la c e ifit,
ac nobifmetipfis, quo nihil miferius eft ,
tanquam armis in perniciem noftram utens,
peccati morte nos afficit. Ergo adverfus
T ie tartt.parra,Çiç narret to>vi v v p p a x o v vrcov
y t u r a i | v f j bam iiv¿pépnv í f u vnxrafiiv y v p ~
vovv m v vovov I o le &iùctypiuovvi j a Toaet'jTttv a
¿ g e . t tiv ia r ç e ia v cpevyeiv í)v ¿b ip óp i§a . , net)
iv p s v ctvfpû ot n c t& iaur cov 3 tcçtj n u r a. m ç
vy eictç tjpcov Í 7rigripoveg. b
n. H y a ç enreo e m v etfAap ric tv
¿ tc X e - ^ c tp e v 3 â ç v f f é p t i 7 r c t d - o e v 7 r o v X o v c n a ) c
n a n o t i& e e cf r e f i ß c t& e i m e 4 y/W v v Ì 7 t e tX v 7 r -
T o v r e e 3 e o e Ksp T o v p s y c t v X t i v o v t s ç ¿ ¿ p& e tX -
p ò v tqcT ©goef n a j m e f i z t i e 3 à v l o v e d v & p c ò -
7T 0 v e X a S - c o f i e v ’ % ^ < z ¡rp o ¿ p c tv i£ ó p eQ c i <srpo<pct<reiç d
cf e t p e t p T i e t i ç 3 e X o y o v e v v v t iy o p o v e r o l e v r e t - e
& î v i v a v e v p i v n o v T e e 3 w l à ç e c n o c t e et7r o (p p e t% a v -
r e e e t v a r t f o ç n e o ¿ b n e H ÿ j t u c a r e t ß v o v v t i e
T p 07T0V 5 p ti a n o v a a i cpeoi>t¡e ¿ 7 r a t f o v T c o v ¿ p iX o -
v e in o v p e v , p u f é * p a p p a n e vS tíva t Çoqàctç f
( p a p p a n o i e » ° h e t p p e o g íe t 4 v% tie S e p c t y r t v i T a i •
il T o r e X e v r a l o v 3 o í y e l o X p t i p o T e p o i ttp c o v n c t ì
% y e v v c t i o r e p o i 3 jfc tj ( p a v e p c o e t h u i a y y v T o v p e v Ili
n r p p e r e m v , e t p a p r i e t v 3 u p / l o v e l a v r t iQ
& e p u 7 r e v l a e 3 y v p v y m n e ¿ b a X r ¡ 3 t o f t i X e -
y o p e v o v 3 x e o p o v v r e e ¿ a rp o e 7 r à a a v g s - a p a y o p i a v •
d> m ç < & a p a 7 rX n % i a e 3 « e í t i c tX X o r o f l o i o v -
Tco 7r c t S í t nvpieórepov o v op a • ¡(ctf ove ayetTrav
eoe e v ep y e ra e ¿Xptiv 3 r o v T o v e eoe e'x&pove
u p v v o p e& a 3 p ia o v v T s e cv vrvXuie eX ey% o v ra e ,
na) Xoyov oaiov ß feX v o so p e v o i • npf oiopeQct
p aX X o v iroXeptiveiv r o v e npìv evvove 3 àv o r i
1 p a X ig a v p à e a v r o v e netneoe fp av eop ev 3 i
coe'Orep o l r a v ifieov Qapncov ^ a n n c ip e v o i r e te fc
Tcov jr eX a e fayr ctvav vopiÇovTeç.
n a . T a t J T c t ¿ g iv 3 oîç ¿ y co ^ m v n u & t ¡ - I
p à ç i c t r p in t iv m e V treçà r e t Q c o p a r a è p y e o f e a -
r e p a v r t S - e p a i p a n p e o 3 q ç tf S f a t o v t o r i p i e o -
r e p e t v • q c y o n c a e /v ti p e v o X i y a r é o v ¿v t c o
ß c t& e i n a T o f s r T e v o v e r n 3 <are(>) t o < p a iv ó p .ev o v m t¡ m
T rX eic o v m ç n r p a y p a r e ' t a e . n p l v f e ¿ s r e o ) t o v
n p v T T T o v m e n c t p f i a e a v & p a m o v w T r a v e t
& e p c t7r e i a . r e j(p¡ v e s r a v f t i ’ np\ < s r p o e n t o v e v f o - ri
& e v t i p l v a v T i7r o X e p t s v T U na\ a v r iT r a X a ' i o v r a n
p a% 7 i 3 o e r ip l v a v r o l e O T rX o ie n u & y p c o v X ^ c o - .
p e v o e 3 t o f e i v o T c t r o v 3 r t f m e u p a p r i a e & a v u -
T c o f i f e o v i . r& p p e o ù v T c u jT e t T T oX X tie p é v n a )
_ ( ? ) Ttntun,p. Ita R e g i i, C olbertique omnes, C o is l.
Pan. otc.
( b ) Tyi/af. A lii codices iyulus.
. (C ) Ku). Sic Regg. Sc C o lb . omn es , Paff. 8cc.Deeft
in ed. Par.
( d ) njotpuo-itypiU. Sic legendum. Malè ed. Par.
Trpoiripcca-iÇaipiSu.
( e ) Aoyvs o-oyqyipxs, Rationes qua vitiis nalbris Cuffra-
gentur. Gabr.
( f ) ttfarrtutitM a»<pl*t• C o is l. I .
Jcf. Ledilo vulgaris ad margmem.
( g ) rittuioTtpai. Novus interpres Gallicus reddit, les
Grands dufiecle ; qui majore fupercilio , de nobilitate
g lor ian tes , flagitiis Sc voluptatibus,. quod certè non
e ll magni a n im i, fed ab jedli, fe tradunt.
(A ) Ariti%urrSfttr. Comb. ai^utrSptt,
C i ) m¿>iru. Its Regg. 1. 1. C o lb . m. A t plures alii
co d ic e s , Sc ed. irteli-».
( k ) Airriptioi. A lii cum leni fpiritu ¿irVpmi.
( I ) Tfa »tei' ¡¡pat Itnqmfa. Noftram hanc medendi artem,
qua circa corpora verfatur, 8cc.
(m ) Et irtela». T illem . fortè ¡1 irtela».
( n ) Toi i ih t i». Sic omnes codices ; Billius ip fe fcrip-
fcrat.
o R A t i o
a TravreXove T tle a 7r'igecoe a p e 'ifò v o e f i m e
esrctpà 0 e o S vvvepyiaq, ovn oXiyne f é m e nperé~
b pete b ctitrirexvrivteoe ^ ¿ 'e y s e p a v r o v vrefooof)
c %pita 3 m e Xoycp mp epyeo c &eeopovpevtie)
d t i f e l naXcoe ^ tiplv SepaTr ev efra i na) « V o -
net&uipe&eti 3, na) eòe vrXe'igov a ^ ia e elvai 3
r ò r ip ie o r a r o v cov e x p p ev 3 r a e 4 yAia*S'
n£ . T a y e ptiv etpQorepeov òy) SfepuTreioov
r eX t i, t S t o y a p ò p lv eie m v ¿% erav iv è r i
e XeiTrerai • r i? p e v e vy'ieiav , t\ eve%iav ( f t p -
nòe 3 È ovvetv (fìvXct%ai, ri ¿7reX3-oSvav à vu -
f - ¿ a x lv a & a i , É eov ouvreo ftiXov 3 e Ì T i vvvo'ivet
g r o te n e nm p e v o ie ' eir e) j(cp & r a iv a v r ia vroX-
X am e TrXeico r o t i? e^oi/ra? covnvev 3 ¿oevvep
Trivial r e w p 7rÀ o t> ro/ , f o% a i r e t(cp ¿ f o -
%itp 3 T aT T iiv om r e e qcp X a p fs rp om r e e 3 na)
o v a iv p é v co ne'ipeva, n a r à r tìv ¿póviv 3 i(cp ov-
f e v p aX Xo v m f e 3 ri m f e 3 v e v o tra 3 m ' X ^ ~
vei >(cp t »7 Tèrpoaìpevei tcov nenmpevcov t o fieX -
t io v ri t o ^ s 7pov XapQavei " m j T o nrpone'i-
i b pevov 3 rsrrepcòvai 4 L'^Wi/j * apTràvai n ó v p o v 3
k net) ^ fo v v a i ©eco 3 j(cp r ò n a r eìnóva 3 tj p évov
t tiprivcti 3 ri nivfvvevov x ^ ^ y c o y r iv a i 3 ri Sfa p-
1 pvev à va vcov afra i 3 1 e iv om iv a i r e to v X p ig ò v
h r a l e n a p f'ia ie S fa t o v T rv sv p a r o e ’ yep r ò
necpctXaiov 3 © eov Troinvai 3 qcp m e ùveo p a n e tto
piortjToe j m to v m e ùveo vvvra^ecoe.
n y . T op ro òp lv ó ' v ra ifa y c o y à e (ZovXerat
vopoe ' t o v t o o/ p e v o i X p tgov i(ep vopov I I p o -
Q t i t u i ’ t o v t o ò t o v TTvevpaTinov vopov r e -
o n Xeicome KSf) t o T eXoe n X p ig ó e ' t o v t o « 0 n e -
veo&elva. S s o t ti e ’ t o v t o « '^^rpovXn¿p^^ílvaQap%‘
t o v t o n naivtt p'i%ie s © eò e Kip av3 'peo7rpe ?
P P ev e% a p Q o lv 3 qcp f i évòe d p & o T e p a .Sfgl t o v -
C a) n «W . Duo Regg. ytiftas. C om b . ¡ramXsr s r iW :
Quod Paulus, inquit. I . Cor. xm . 2. irZ<ra> ir iti».
■ ;. .(*) Arrm-jffintts. Comb. Noflrd in contrarium mo-
liiione O operd.
• Cc ) e ta (* fit» iii. Addunt Par. t l r i ^ irp o ru yo u i» ,; ;
quamvis Billius fcripferit in ora Baf. non habentur in
antiquo, nec in Card. Quinetiam defunt in novem Regg.
quinque Col]?. 8c in Or. 1. prorfufque addititia v iden-
tur. Ea_tamen agnofeit Gabrielius ; atque e a l ìc redd
it Santigyranenfis Abbas : qua in verbis £> operibus
noftris palam cernatur, aliis admoveatur a vobis.
( d ) H^Tv. Reg. 1. h/iàt. non in com m o d è , fed alieno
fenfu. ita etiam Coisl. 1,
( e) r y/««». Ita Reg. r. Jef. 8cc. Ed. v ero , iylui.
U ) n , evira See. totum hunc locum mallem lie
reddere : qua ah iis, qui eafuerint adepti, profutura fine,
necne, nondumfanè conftat ; cum eorum contraria fape his
qui habuere , plus utilitatis attulerint. . . . e x habemium ufu
animoque boni vel mali nomen accipiunt. Or. 1. in margine
fcholium hujufmodi exhibet : '¿ti imi» è irxSros,
t ì jyty eschg|;ief, ara to laura fitrct ¿ira ir a fa tJ* ¡¡¡pitriii
y ittT u i ayaO a >1 x a x a . g i r » f i X ty ira i r à optolat Sitrr^KCfial
■ri 1pays yt ^ iw W Q_uòd paupertas atque divida , gloria
pariter atque ignominia, ae id genus cater a , qua media
Junt, ufu bona vel mala evadunt. Media porro di£la funt id-
circo quòd turn d laude turn d vituperio ex aquo remota Jint.
t àvaiiTia.
(A ) unipara,. Pennas aptare. Gre go r iu s , Or. al. x x .
S E C U N D A . 23
A ifta, turn magna perfe£tàque fide' opus e f t , Opus eft
tum majori D e i auxiiio, nec parva, ut mag0n■ aufixdnó
mihi quidem perfuadeo, contentione nof- I S S i S S
tra quas partim fermone , partim opere nofträ.
ipeäetur : fi quidem id nobis propofitum
e ft, ut animas 9 quibus nihil prauftantius habemus
, probè curentur atque purgentur, ‘
maximique fint pretii.
X X I I . Jam quòd adutriufqiie medicina
fines attinet, id enim -nobis coiiferendum
adhuc fupereft : illa nihil aliud fpe£lat,
quàm ut fanitatem, aut bonam carnis habi-
B tudinem , vel pritfentem confervet, vel
abfentem revocet : quorum nondmn certuni
eft an aliquid iis profuturum fit , qui ea
confecuti fuerint; quippè cùm res contraria
majorem plerumque dominis fuis utilitatem
afferant, quemadmodum opes & paupertas,
gloria & ignominia, fplendor 6c humilitas,
exteraque alia, quas fuapté natura in medio
pofita, nihilóque magis in hanc, quàm
in illam partem propendentia , ex domi-
norum ufu, animique inftituto, vel virtutis,
vel v idi nomen accipiunt. Huic contrà feo-
C pus e ft, animai pennas addere , ac Mundo
èam eripere, Deóque dare , divinàmque
imaginem, aut manentem conièrvare , aut
periclitantem fulcire, aut dilapfam in prif
tinum ftatum revocare,Chriftùmque per Spi-
ritum San£lum in pe&oris dómìcilium ad-
mitteré: atque, ut fummatim dicam, eum,
qui fupemì agminis f it , Deum efficere, ac
fupernam beatitudinem ipfi comparare.
X X I I I . Hue magiftra lex tendit : hue
inter Chriftum & Legem interjeä:i Prophe-
tic : hucfpiritualis legis Qonfummator & finis
Chrifius. Hue exinanita deitas. Hue af-
fumpta caro : hue nova illa mixdo , Deus,
inquam,. & homo ; unum ex utroque, &
utrumqueper unum. Ob hanc caufam Deus
animic interventu carni jun£tus e ft , ac res
inter fe disjunct# ac diflidentes per inter-
Quis utriuf
que medicina:
finis.
Res zdvetCse
lècundis plerumque
utilio«
Res media:
fuâ natura ,
quæ ex ulii
boijæ vel raa-
læ fiiin t.
Scopus fpi-
riiualis medi-
cinæ.
Gen. I . 2 6.
Eph. in , i f ,
Gal. n r . 24.
Ad fanandas
Unionis hy-
poftaticæ media
anima.
nunc autem x l i i i . n.'8i.BafiIium t.» t « mplat iriiparfa
a p p e lla i, quali qui folitudinis ftudiolis ad pennas ap-
tandas idoneus effet. Apud Plat. Polit, lib . V . tri ipâtrai
íignificat : équités è pedibus conftituere.
( i ) Apir arai. Ed. Reg. 1, 8c C olb. m. habent È a¡ v i rai.
veruni illud y&j abell à feptem Regg. tribus C o lb .
& Or. r.
(A) A Stai. Baf. S'oritai.
( Í ) Eìrolxirat. Jef. urolxlrarat. Reg. r. ùrelxlratra. fed
melius ed. Gregorius enim videtur adumbrare locum
A p o lto li, Eph. n il id . 17. yirtute corroboran per fpiri-
tum ejus in interiorem hominem, Chriftum inhabitare, nifi
quòd pro xuroixirai quo ufus eft A p o llo lu s , dicit
uro mirai , quod figiiifica t, habitare facere , facere ut
inhabitet.
( m ) Tot rie ata rutrâ^taç. Qui Cf ipje fuperni ordinis
eft. Ad hoc enim a Deo creatus fu it h om o , quod reétè
o bferva t E lia s , utfupernis ordinibus annumeraretur.
(n ) Xçirrôr. Sic maxima pars co d icum , qu i nec à ,
nec t« habent.
(0 ) Ettaitira. Id oftendit, in qu it E lia s , totam divinarti
natwram in una fuarum hypoftáfum tod natura humana
copulata^ fuijfe. ,
• (P ) E" àpnpo7t , jjy Sÿ «.y ¿fcepÓTtpu. Unum ex utrifque,
O’ per unum utraque. Hæc v erba funt veré gladius ex
utraqueparte acutus, ut loquitur Gabrielius , adverfus
hceredcos, und enim percudí lethaliter Neftorium divina ab
homine dividentem- 3 aiterà Eutychetem in divinis humana