
Chriftianos
benigna com-
pleftebaiur
Eotum glo-
r ia n i, & Ec -
clefiæ unica-
tem fummodixi
quod eum crimine omni ac culpa libe- A ovx oìSe xa) rcov/xerpìag cmuvov ¿7n<?ct»Jvm
ret. Cui enim, vel ex iis quibus non . , . 9 per- 0&T&I ^exa/xev evaebetag Xj r«~ ‘Ìtsst;t| y«/ xa-g &. ixla *9
inde cogmtus e ra t, dubium e lt , qum ìple v ~ -, # . « , „ , x T " >
ob pietatem amorémque erga nos, ac prò- ** TH ^ al 7^av ^ ‘vt aya^ 'ov > H-n on
penfiffimam benè de nobis merendi volun- zSjxe7vov vrapelSev àv 3 y yevovg oXoù ri/ayv | %
tatem, non modo illuni, auttotius gene- 'ar^oiQ-yxyv ryg fiacri Xeìag 3 hàxxà xa) avryg Tyg b
ris honorem , imperiique incrementum ne- fiatrtXe'iag^ 7ravrm rav Òvrm3 xa) rtigA-vy»c
glexiffet, verùm imperio quoque ipli om- » ~ 11 , * v , v e h •l r • i • r j • v a v ry g 3yg ovàevovòevl Tiuieorepov, ry v yuereoav nibufque rortums, atque ìpfi demque vita;, , , | \ r. / » ,\
qua nemini qùicquam eft charius, incolu-' ««^aAg/av Tg ifitrypìav ovx àv xaXe7rug
mitatem noftram ac falutem haud illibenti yXXa%alo ;
animo pratuliffet ?.
X X X V I I . Neque enim quiiquam ali- B a £ Ou’cfWl ovJ\vòg .ovtco ctajVoté
quando ullius rei tam acri amóre atque cu- ^ ' ^ “5 ¡f « i ■9»««« « » W l«,, àt <Wro
piditate correptus eft, quam ille Chriftianos v I W i ■ HHHf
creicere, atque in fùfemam gloria: poten- ¡ S f * * " - * W * 8* « « H è c
tiacque amplitudinem pervenire cupiebat. xa) Swa/cecag- xa) ovre e&vy %eipou-
A c neque domita & fuba&ac gentes, nec /xeva3 ovre ro xoivov evvo/aov/ievov^ ov 7rÀyd-og d
Refpublica praeclaris legibus conftituta, & 3 ov So£yg Trtpiovaìa 3 ov ro fiamxU
gubernata , nec pecuniarum copia | nec ^ (U l ¿ „ oi *
gloria; magnitudo, nec quod rex regum , & ^ »n' / /<*
effet, 6c appellaretur, nec omnia a lia, qui- ivSa^ovictyvcop^Tar où&v
bushominum felicitas declaratur; nec de- oór&» rm TravTm ¿¡cslvov tiv<ppetmv3 ¿g rò ¿ ì
nique quicquam ex omnibus rebus tantum iavroo ¡uèv n/xòig , ¿fè cTe y/uav ¿xtìvov 3 xcà
ipfi voluptatis afferebat, quantum,ut & nos C & tef ^ ÙSovuCv, è ¿«a-.
per iplum,& per nos iple. tum apud D eum , ~ \ «/ n •
i,,n, i ,L : n an f lJ a__.. J » /2 I**vIov mfxiv ag tov UTrctvJet xpovov <
Iftud unita-
tis iludium ip-
iius illude fim-
plicitati , &
perleeucorem
effecit nolen-
Probi viri
minime iiiipitum
apud homines floreremus, ac firma | N N - -
ièmper & ftabiiis nobis potentia permane- rt,v to?? «AAo/? ìxuvo
ret. Illud enim probè peribiciebat, altiùs »»cTW/ Qttp&g, v^tjÀorspóv f t é é. fietai^ixartpov, £
videlicet magifque regiè quam plerique fo- ¿j »ara rovg 7roWov$ «fè) rovreov Sfg.voovfxivog3
lean t, de his cogitans, cum Chriftianorum ~ ~ v ~ | \ -n ,
rebus, Romanorum quoque res incremen- , ” '5 Xpf ' OTa'' ™
tum fimul cepiffe , atque cum adventu1 »a/cruveio-wA-S-g r« gV/iIVijaiat Xpirocf
Chrifti imperium fimul ingreflum fuifle , T0 oowa ‘ZB&repov Srete'iag t)g/uovap- g
cum nondum prius hoc eviciflet,ut in unius pfijal* ^vtvtxtixóg' xa) rovro 7rxiov ¿¿'¿xti jioi ^
principatum planè deveniret. Ob idque & ^ ¿ m ,„ fS m iS f rci { ‘ j yt fì |
merito quidem, res noftras magis ampleffir» . ~ ■ <• ~ . » f . . , «
mihi videbatur. Qui quidem, & fi quid no- 8 ^<Ppovm3 vZptfyv3
bis moleftiae exhibuit,non noftri contemptu
v a i à X Â o i ç r ic r ) n r ç s y f ¿ ¿ v 1 y a p i^ ó fX ív o g 3 ¿ A A ’ i
id f e c i t , nec ut nos contumelia afficeret,
eoçi TTctvlctç ív e lv c t i, xa ) avju^ppovúv TrapeÁv-
nec ut aliis quibufdam potiùs quàm nobis
7 rtiae, /¿ti Sfexexo<pQcti 3 r a f l l à 'ieçàvai r o lç
indulgeret ; fed ut omnes in unum coi-
ff^iffjuaaiv.
remus, animorumque confenfione junge-
remur, néc per fchifmata inter nos dirempti
atque diffe^i eflemus.
X X X V I I I . Sed u t dicebam, parum cauta
A». Aaa’ o&rep eÌ7rov3 ¿(pvÁaxiov t¡ derXortig,
eft fimplicitas , ae benignitati adjuncìa eft
xa)imbecillitas ; miniméque is improbitatem
^ /¿era t o v QaS-poS t o e p iX a v & p a T r o v 3 x a ) ^
fufpicatur, cujus animus ab improbitate lio
tixiç-a. xctxiav uepopa.T a.1 t o xa,xia.ç iX e v & é p o v '
berac purus eft. Propterea , quod futurum E t o v t o yyvotíd-ti t o / ¿ Ix x o v 3 xa ) % 7 rxá a/ ¿a eux
erat, ignoratimi e ft, nec fucus & fimulatio
deprehenfa , fenfimque obrepfit impietas ,
ac duæ benignitates inter fe occurrerunt,
altera erga pium genus, altera erga omnium
hominum impiiilimum, maximiimque divini
(a ) E*é7»o». Ulum ; fcilicét Julianum.
( i ) AXmkh) avrils t « (ìatntetas. Hæc défunt in d uo -
bus Regiis optimæ notæ. In aliis deeft tantum rie
ante Sanxuaf.
\CJ \ E!i- Sic plerique codires. Ed. \*\ nM w .
( d ) Oo xftiftórm , ai 0ó$ijs, irtftorltc. Hæc e x c i-
dere Par. editoribus;
( e ) Ktci Ùvùf avais. Comb. jg *u(a iitfùxais.
i f ) T‘ - Deeft in codicibus non paucis.
( g ). TìmIus. Códices communiter nxias.
( h ) Ninx.riy.it. C om b . KtKitiinis,
»Q a p a& U f (è 7rap e ia tix 8e xa ra /u ix p ò v y ¿a eC e ia ,
xa ) S'voxpVTOTtiìeg cruveioyXd-ov ¿X X yX a ig 3 tire
'té&t T o evaeCeg y lvo g (à t o v àaeCég-aJov eravrav
x a ) à SecoTa lo v . og t 'i /¿e/¿Qo/uevóg X p ir ja v o 7g , [
( i ) Xapityftttos' Billius , primis curis , gratificati,
reétius quàm in edit. Parif. qu a h a b e t, commendare.
( h ) Mara tS o-utgS. H ic optimè con venit quod ait
T ullius 2. T ufc . n. x x i. 47. In animis omnium efi feri
naturi molle quiddam, demìJTum, . liumile , enervatum quo-
¿ammodo &* languidum, fienile ìsc.
, ( 0 Or ri. H ic , & in fequenti membro , ri S\ om,
nabent nonnulli codices , ut alibi non raro, r! lai.
G ra ca h a c per interrogationem videntur réddenda :
Qui, quid in Ckrifiianis caufatus ? Quid in nofiris non lau-
dandum invenìens ? Quid in Grdcorum dogmatibus exir
'i Si o v x ÌTraivtìv Ìxm v y/aeripm 3 t i S'è A numinis contemptorem. Quid ille, qui cùm Improbi
rav -rap’ EAAwìti ¿'oy/xarcav v<srep<pvègvo/xt<rag3 haberet, quod de Chriftianis querere- j^ts’
............................ - t u r , m h i l q u o d d o £ t r i n à m n o f t r a m im p r o - mm b enignibaret,
nihil rurfus quod ex Gentilium dog- tatePeiores*
matibus eximium & excellens exiftimaret,
atque ejufmodi, ut fermone vix convelli
p oifet, nec denique ullius majorum fuo-
rum exemplum hac in re fequeretur, no-
v * * /v « / r. , o / biliffimum fefe ex impietate reddidit, noùavri
» y * o v eixr,w ryg eig cJV«rÉ- vóque modo cum eo^ à quo Qefar defi-
Geiav a/xerpiag 3 x} r y g <c§ki t o yeìpov Q1XÓÌ1- gnatus fuerat , certavit ? Nam cùm eum
yfiag. y /¿ìv ovv v<nrep Xpiria vcov t h àvJpog 3 >&f virtute rebùfque prieclaris iuperare non p of
r&eèg X pir ia v o v g ‘SmvXoyia r o i a v r y , (è ovrea B 5 contrario modo , hoc e ft, per immodicam
quandam & effrenatam impietatem ,
pervicàxqué vitii ftudium, nominis fplen-
dorem fibi conciliare obnixus eft. A c de
Chriftianis, & ad Chriftianos, talis eft Con-
ftantii purgatio , tàmque acqua & jufta, his
quidem certè qui mente praediti funt.
X X X IX . Quoniam autem nonnulli funt,.
xa) Svox'ivylov Xoya> 3 7ro'iCf) S'e x a ) àxoXouS-éov
a ù^oSeiyy-rtTi 3 ^yvapt/xcoraiov iauT ov àae-
Ce'iag x a r e ç y a i 3 x a l xaivorepov lpo7rov y/xiX-
b « TZif à va S e i^ a v r i 3 sliruS'y y e b vdèrepécéx-
Xeiv ov x yv "¿gervl é r o 7g x p e n lo a i3 Sfa t 5
S ix a ia r o 7g y e vovv eyuaiv.
qui, quamvis nos hoc crimine libèrent , notaConftan- » a , a . • \ r 1 s uus vindica- altera tarnen culpa minime lolvunt, verum tu s ,q u ò d Jud
A 0. ^ E t t s ) S i e ì o i T iv e g } o i x a v l a v r y g y / x à g
s$BmBXMv e r a t r i r y g - a ì r i a g 3 , e r e p a «g/ o v x «à d ) i e v T e g , a altera tar aXXa xaryyopìsVTeg evy&eiav3 o r i r e i a v eu e v e ff- n » • • * • r 1 % 1 • r .• ' 1 /- r , N r , N N ‘ ltultitiae propterea infimulant , quod ìpfe hanum Cxfa-
TaTcp w yroXe/xivTctTto ryv ^¿yv p i p i v i * inimiciffimo homini hoftique acerrimo ini- rcm creaverk*
xa) to v avrov e%&pov 'zv&Tepov 3 eira wyypov perium commiferit , atque eundem primo.
xaretxxevaae 3 rijv /¿ev e%S-pav S fa ryg t S ¿S'eA - C hoftem effecerit, deinde robur ipfi compa-
Q o ò a Q a y y g to&xala&aXo/xevog 3 ryv S'è S'iva-
/¿iv Sfa ryg (òacriXeiag as-po&reig' àvayxcCiov x a l
e t o v t o v fòpa%ea e Sie%eX&e7v x a ) S e 7%ai3 /¿y
7ravTa7raaiv aXoyov r o ^iXavQpet>7rov3 /¿ySe e%co
r iig fiat?iXixyg /¿eyaXovo'iag xa ) f&pofxy&e'iag' (c
yà(> av aKjyyvo'i/xyv 3 eì T o ia u ryg 7r a p ’ a v r ò S
T vyo vreg Tt/xyg, x a ) t o c o S t o v a v rò v evae^eiqc.
i Sfa<pépeiv 7re7ri<^tvxÓTeg 3 /¿y r à S 'ix a ia avvy-
g yopycrai/xev • 0 x a ) r o 7g /¿ySev S evepy eryxóaiv
ò fe iX eT a i Trap* y/xeov 3 Xoyov x a i ¿Xy&e'iag D
&epa7revTa>v ’ x a ) '¡a u r a / ¿ e ra ry v cvr ev& ev
à7raXXayyv 3 yv ixa x a ) ro xoXaxeveiv Soxelv
VX7Tetyevya/iev 3 x a l ttóvypàg ¿Xev&epog Staro-
* voiag 0 Xoyog.
/¿. T \g y à ç o v x àv yX ^ iaev 3 eì /¿y r i aXXo3
Taìg Ti/xaiïç 7roiyaeiv a v ro v y/xepeorepov ; r'ig Se
h ovx ex ryg Tr'içecag yv eTrtçev&y xa ) <a^cò r o
rarit, nimirum per fratris caedem inimici-
tiæ fundamentum jaciens, pòft autem per
imperium eidem vires addens; de hac quoque
re pauca neceffariò mihi dicenda flint,
illùdque oftendendum,nequáquam omnino
inconfultam atque à ratione alienam hanc
clementiam extitiffe, nec ab imperatoria
animi præftantia providenttiáque remotam.
Etenim pudore fuffunderer, f i, cùm tantum
ab eo honorem acceperimus, eùmque tanta
pietatis laude excelluifle perfuafum ha-
beamus , juftum illi patrocinium nequáquam
afferremus ; quod iis quoque, qui
nihil beneficii in nos contulerunt, à nobis,
qui Verbi & Veritatis cultum profitemur,
^ræftari debet ; idque præfertim poft illius
e vita difceffum , cùm jam verendum non
e f t , ne in aifentationis opinionem incida-
mus , ac jam omni malà iliipicione vacat
orario.
L X . Quis enim non fpem habuiflet, fore
u t , fi nihil aliud , honoribus certè ipfum
mitiorem efficeret ? Quis non ex fide, quæ
illi edam præter æquum habita e ft, juftio- Gall° & J>
Prima cau-
i à , ex racio-
num diicrimi-
quibus cum
eìxog 3 Sixaiorepov ; ¿g á/¿Q>o7v Sixaìa (è ßaai- E rem f tanqru am j. ufto & imperator-i o3 jud- i c-i o leifat!no a d iim
Audi xpìaei, tS /¿ev Í7riTi/¿yB-evJog3 tS Se 7rpo-
GXy&évrog' 0 yctç tov Sevrepov ri/xyaagy oìg
ovx av hg ijXTriaev 3 ovSe avròg 0 rvycov ryg
Ti/¿xg3 SyXov ¿g 8Se ròv tarporepov avev Sixaiag
opyyg èxoXaaetJo • x} t o /¿ev ryg èxe'ivov <arpo7realter
poenam luiffet, alter eleàus fuiffet.
Nam qui natu minorem iis honoribus affe-
cerat, quos nemo íperaífet, ne ipfe quidem
qui honorem acceperat ; perfpieuum utique
e f t , eum, ne in priorem quidem, nifi juftâ
ira commotum, animadverriífe : alterúmm
ium &* non fa c ili negotio ferm one convellendum arbitra
m i ? Q uod porro exem plum fe c u tu s , famoJiJRmum fe fe
e x impiegate confiituit ?
n m(uam) . rtùipipiSrulat. SuperCciivtìimfaiafucTTéruTa», celeber-
■ C) ) TGrep^«»!!, ¿* j». jn jviiT. non paucis 8c in Baili,
le g itu r , k* b ùmpfiixuu
í¡6 ) <I>lAoii|/K))Vííf. Reg. f. \<piXaníx.r,irt.
(d ) EìTfì Sí. Ita plerique codd. Ed. IsraJ» SI.
( e ) A*e|aflf7». Tres C o lb . Suxêû>.
( f ) M» r i. Combef. legit ftqSt r i.
( g ) Eùifyirij*ó«». Reg. 1. Or. I . Gombef. & c . tùi/p-
yimxairiy.
( h ) H> ìirtmviii. Reg. bm. C olb. b. h tmrItvie,