Orationis
argumentum.
Or. XXXIX
n. 3.
Ibid, n. i r .
I.Cor.x 11.18.
Argument!
feries.
Prov. x ix . 1.
Joan. X IV, *.
M O N I T U M
IN ORAT IONEM TR IGESIM AM- SECUNDAM.
I. T h e o l o g i c i s Orationibus egregiam, de moderatione in diiputa- I tionibus fervanda, fubjungimus Orationem. Hoec Jiquidem ad Theologi-
cas, & arguments, & tempore proximè accedit. Dudùm enim , ut jam
Jtepe in prcecedentibus monitis vidimus , Hceredcorum furor varios ac in-
gentes Conflantinopoli tumultus excitarat. Sacra & pretiofa Chrijii tunica
undequaque facrilegis impiorum manibus dilacerabatur ; atque adeò trijlis
& calamhofa erat his temporibus Ecclefta facies, ut confufa omnia g>
perturbata viderentur. Cum igitur Gregorius in Theologicis Orationibus
dilucidi ac inviclijjimè Trinitatis doclrinam propugnajfet, ac fepè fepiùs
totis viribus linguarum pruritum penitùs compefcere tentaffet, nunc demiim
de moderations, quce in difputationibus fervanda eft¡traSare aggreditur. Ac primo quidem tumultuum & diffendonum originem ducit ab animorum
. petulantia, & a temeritate , quam inibiti* filiam nominai. Ex his enim
fondbus dimanat quidquid, turn in doclrina, turn in difputationibus .vi-
tiofum eft. Idcircò ex rerum creatarum ordine, Paftores fimal & gregemad
juftitm ordinifque leges amanter invitai ; atque ex eleganti corporis , cum
membris ftmilitudine, oftendit diverfos ejfe in Ecclefta ordinis gradus , 6
diverfa membrorum officia. A lii, inquit, dominantur & prsfiint , alii
parent ac reguntur ; & quemadmodùm inter eos qui fubfiint permagnum
reperitur difcrimen, ita etiam inter Prafebtos non parva differentia eft. Quod quidem probat ex Apoftolo, qui ait : Quofdam pofuit Deus; in
Ecclefia, primùm Apoftolos, fecundò Propbetas, tertiò Doblores &c.
II. Deindè Jilentii donum eò magis extollit, quod nos, ab ampliori &
graviori periculo retrahat. Arduum quippè eft ac perdifficile, non folùm
res divinas mente confequi, & verbis explicare , verùm etiam purgatas
aures nanfcifci. Non indi tamen ad omne difputationis genus aditum
occludendum putat ; fed jubet ò pertinaci contèntione abftinere , ac prater
legem & ordinem docere omninò vetat. Quemadmodùm enim nimia in
divinis rebus tarditas, ita nimia etiam feftinatio eodem periculo laborat.
Bona quidem fpiritualia, qua turn in veteri, turn in nova lege reccmdun-
tur, funt omnibus hominibus communia. Ex his unufquifque pro mòdulo
haurire debet ; fed maxime cavendum, ne quis animi elatione novitatem
afteclans, & ad caelum afcendere cupiens , praceps in abyffum corruat.
Melior eft enim pauper ambulans in fimplicitate ilia, quàm fatuus la-
biifque perverfus, qui contentionibus & argumentis ineptè atque imperite
confidit. Nam ft quis linguam frano coercere non poteft, ipft certe fufere
ac infanire continget. Hinc omnes , & Pralatos & fubditos , ad humili-
tatis virtutem cohortatur, eofque ftimulat, ut, in omnibus de doclrina difputationibus
, Chrifti veri Pajloris manfuetudinem ac benignitatem 11m-
tentur ; & ficut in domo Patris manfiones mult* flint, ita unufquifque
per viam Jibi propriam ac peculiarem gradiatur. Alia plura eruditi per-
traclat, qua utinam omniurn ahimis & cordibus efftnt ih/cripta, ac braci-
pai commi, qui & , Or.:, ut ait Theologus Philofopbi*, artificia apparatus Tunc yelut namque AgyptiaCas conten-“'‘s'
x jtxn .
plagas tiones, Schifmata & Harefes in procul Ecclefiarn facejferent,inferunt. ac tibus ab omnibus tractaretur, pura veritas purismen-
frequenti III. Inconcuffum videri debet, hanc Orationem Conflantinopoli, ITL Quo tempos
hominum cam habitam fuijfe. Hac in re confentiunt eruditi. i°»ELic
Verum non ita perfpicuum eft, utrum anno 380. dut Jequend puttùm-ne
etiam m Anaftafia, in qua primùm condones habuit Gregorius ,: aut in
majori Conftaminopolitaiia urbis Ecclefia , poft redditas Catholicis
Ecclejias , ut conjéclant nonnulli , pronuntiata fuerit. Hanc ultimam
fementiam, ut verifimiliorem , fecuti funt Hermant & Tillemontius. Tin.,.,,.
Idcircò Orationem iftam ad annum 381. referendum arbitrantur. Elias "h,6,'Ì^'vero aliter fenfijfe videtur. Nam de hac Oradone loquens, ait : H * r e t i c i f
Ecclefias omnes Conflantinopoli occupatas Hinc fi teoebant rem aqua , lance ubi Gregorium
volumus banc Orationem , Elia opinioni pronunciaffe ultrò tradunt.accedendurn perpendere
fatebimur. Id enim fuadent hac
iftws Orationis verba : Exiguus & pauper fura Pallor, Paftoribufque aliis, Or.
ut parcè dicam, nondùm fiat, gratus & Qua acceptus;profeclò quod,non reblone dixiftet judicio Gregorius , an
animi malevolentià ,ft, expulfts Hareticis , Ecclefta nefcio.jam à Theodofio Magno tradita Catholicis
fuiftent. Magnum argumentum eft hac in re Theologi filemium.
Praterea idem prorsus m ifta Orattone , ac in Theologica pnma fcopus
declaratur. Gregorius enim utrobique oftendit, nec cujufvis hominis, nec
cujufvis temporis ejfe de Deo difputare; fed qua. moderatione id faciendum
Jit, in hac pracipue , turn fuo ipftus, turn aliorum exemplo ac rations
demonftrat. Undè nobis verifimilius videtur hanc Orationem , unam ejfe ex
us, quas in pracedend monito inter Tbeologicas, diblas & interjeclas M o „k . manonnuumim u3s8 0,* . ahca bpitraomm fduei jfCe opnufttaamnduns.opoli, in Anaftafia , circa medium
“ “ IIEPI THS EN AIAAE3 E2 IN D E M O D E R A T I O N E
Ti vrcrtvaTfomt; exc, ti*p7S otroi 'tsz fTèir c©tvTsoas ¿foxiyeoSct«i.r s mcu jduiffvpius tahtoiomniinbiuss J 3 èrvnaenc dac u, j&uj vqius òtde miloptoi Jriist de Deo difputare.
a o r o 2 aM/ 3. Uo RA. TIO TRIGESIMA-SECUNDA. qunaamu.ite mx6.i‘x.
iinEIAH «wSipaf, A1- QuONIAM p r o m p t o a n im o c o n v e - ———'
b Hilj 7roAuetvS-f>a>7ros b | 7ravfiyvfii<; 3 xa) Sfat n i f t i s , a c d ie s h i e f e f tu s m a x im a h o m im im
c to v to ¡¿¿Aid]a, c xaip.òq ioyaaiai; , <p/pg , r i f r e q i i e n t i à c e l e b r a t u r , o b id q u e p o t i f f i - Feftorumfò-
¿a'aajuteiuv vjitv tJfi7roùèVMficSt , g/ Xct\i uq\ Trie m u m n e&g o rt i.a n d i oIc.'c a f ioor i e o f f e r tJ, aPg e. * Ineemgnoti'iaast.i'o np«jx
or««©. / ~ o. , / rnerces qualdam vobis ofteramus, fi minus tempus.
§ vfxiao a^tov Trig xoivqg , « A A a ye c o m m u n i h u i c v e i t a e a n im o r u m a la c r i t a t i
benr^ ^ C- 9 r’ ?* nonnulll Codices ha- fuerint ifii Martyres , ignoratur. Eos enim nullibi
: i Éi ‘ T”? ci rais g a p EHapi D e in toto iftius Orationis. decurfu nominai T heologus.
ft.'- nrv r v .lJPutatloni^us‘ In quibufdam : iiepì ( c ) Kutpm ipyurius. Negotiandi temnus. Mos e ll, in -
BlfiH a Dies feftus. Hasc Oratio pronun- bits publicis , quadam inter fe mercimonio contrahere.
De 9 lvlnuaAe; „ . quit Elias , apud homines , in celsbntanbus ac m e n a t i
eft m iefto quopiam Martyrum. S ed , quinam de quibus. aliquod ipjis lucrum accedit.