117. Reg. XIX.
■ x i .& f e q .
lV. R e g .u»
Manue judex
, Petrus
Apollolus.
Judie, s in .
Luc. V. 8.
M atth , svi. 17-
Ifaias Sc
Ezechiel.
I f a i . vi. I.
E z e c h . I. 4 .
& f e q .
J e r .x x m . 28.
Paulus.
I I , C or. XII.
biftori# facr# monumentis proditum e ft, j
fed aura queedam tenuis Dei praefentiam,
non autem naturam ipfàm , adumbravit.
Ipfum Eliam d ic o , quem igneus quoque
currus in coslum e v e x it , fignificans, ut
opinor , fingularem quandam hominis vir-
tutem , acque humanum faftigium exce-
dentem. Quid ? N on te judex ule Manue,
ac Petrus Apoftolus, admiratione afficiunt ?
Quorum alter ne confpe&um quidem D e i ,
per imagine«? jpfi obverfantis, ferre pote-
ra t, ac proindè dicebat : Periimus , uxor,
Deum vidimus, tanquam videlicet homines, j
ne divinj quidem in imagine confpeótus,
ngdum naturae ipfius, capaces fint : alter
confpicuum etiam Chriftum in naviculam
adnuttere recufabat, atque ablegabat. Quod
eo quoque mirabilius videri debet, quòd
idem ad Chrifti agnitionem animi ardore
alios anteibat} eóque nomine beatus prcE-
dicatus e ß j refque maximas in fidem acce-
pit. Quid Ifaiam, öc Ezechielem rerum
maximarum fpeäatorem, reliquofque Pro-
phetas commemorem ? Quorum alter Dominum
Sabbaoth in glorias throno fedentem
vidit, eumque à Seraphim fenis alis praedi- '
tis in orbem cin£lum ac iaudatum öc tectum,
feque ipfum carbone perpurgatum , atque
ad obeundum prophetix munus adornatum.
Alfer vehiculujn quoque D e i, hoc e ft, Che-
rubinos defcribit , thronumque ipfis ex-
celfiorem, eoque iublimius firmamentum,
atque infuper eum, qui in firmamento fefe
utcunque confpicandum p rxb ebat, v o -
cefque etiam quafdam, öc impetus , atque
adtiones ; idque , five diurnum quoddam
hoc fpe&rum, folis fan&iffimis viris fpe-
dtabile , five minimè fallax no£tis vifio
five prasvia quaedam mentis impreflio , futura
tanquam praefentia exhibens , five
arcanum quoddam aliud propheti# genus ,
dicere nequeo ; novit hoc Prophetarum
Deus , & qui hujufinodi afflatibus agi-
tantur. C#terùm neque h i , de quibus
loquor , neque quifquam alius ejufdem
ordinis, in fubflantia & eflentiaDomini,
ut Scriptura loquitur , ftetit , nec D e i
naturam, aqt v id i t , aut aliis prodidit 6c
patefecit.
X X . Quòd fi Paulo ea ; quae tertium
ceduiä j atque ad illud ufque p rogreffio,
v e l afctnfio , vel affumptio, exnibuit, mor-
talibus tvulgare licu in e t, ampliùs quida)
ZccSSutit. Reg. bm. 8c Or. I. Z aSttai’
b ) A^reKfOTTiftbay, Colb. I. & Or. I. xpwiriifiiioi. : ( c ) t v ip «¡Tty. l eg. Cypr, ¿sr'ip legendum, w x * . Combef. putat ò w .» ò r i -, nerupè, ! < * » ficut- 8c moxpro
ro ¿»-tp «Cr« 3 qenfet icribendum, w r i t , fcilicct, S f i t a . (a ) l i f ¿ lu e . Par. o r d in es.
( e ) ZvtfitoiMtn. Ox. I. voyfttpftins.
i f ) K*r w r it. Duo Regg. 8c Or. I , ¡«tree r«raf.
( g ) E» òvt<finf**Ti. Vax eit Jeremite xxm . 18. cui
fubjungit Gregorius , »«•/«} explicationis causa ,
à K o v a ç , aAA5 ti a v ç c t r ) ç o t â y y r ijtr T0(f
©god 7rc t f> o v a tu v , x a ) t u v t u , où
¿ a x ia .y ^ a < p t i a ,(V . H a t a . T t v i , o v x e ù
t t u ç o ç à v c t y e i •z&çsç o v ç a y o v , d'ti^.ovv Tû(f
o t x c t t o u T o v 4* r ip ctvS'(>co7r o v . Mavag J'g
x p / r t i v <z&€prgçors x a ) riêTPor t o u ju a S - n r ^
ü<7Ti(>ov 3 7TC0Ç o ù T i & a v p a x a ç ; t o v / a t v oùdV
o'4 ,y ¿péçovra t o S ¿pavraoâ-ivroç ©gotf 3 xa'/
¿ J& t S t o , ¿ 7 r o X c à Â a p t v 3 a y v v a t , A i y o v r a
©gor é c o f i a x a ju e v , d ç o ù ^ e o p t iT i jç o ilatiç
a v & ç c û 7r o i ç , ¿ c h ^ a v r a a t a ç B ' e / a ç , /u n o t i y z
¿ p u a io ù ç • roi; < h x a ) t o v Q u iv o /u e v o v Xç/o-toV
TùT 7T \ 0t(p filtl tar^OElifXiVQV 3 x a i i f e . t o v t o
e c 7 r o 7 r i/x 7 T o /u ev o v . x a i t o i y e ■9‘ip /U O T iç o ç t w
o I a à c û v i ) ç l r7r\ y v u > o iv Xç/ctocT Y I Î t ^ o ç , xa)
¿ f e t o v t o p a x a ^ t C f i f x i v o q , x a ) t u / u t y t a r a ,
T r i o T t u o f x t v o ç . T t </t’ à v t l7r o i ç H a a i o v ,
f( à j tocF tcov fx ty ' iaT C ù v ly r o t a r l o v ,
UStf T a> v Ao i T r m U ç o f p t i T a v ; à v o jx t v ro v
P L v o t o v a ^aC C acoâ- e/cf'e x u & t i /u t v o v gV) i
■v^orow d o ç t j ç , x a ) t o v t o v v < sro t c o v i%a<&-
T t p v y a v ¿ , t o a < p ) f x x v x A o v p t v o v , x } a tv o v /u iv o v ,
i ( a j ^ à ,7r o x p v < a r l¿ fx tv o v , t a u T O v T t 7&f a v d - p a z i b
x a& a t û o fA .t v o v , x a ) t a r ç f ç T t iv •Gr&QtiTi'iay
x a r a p T iÇ o / x t v o v ’ o J 11 x a ) t o o y n p c a toS
©goef, T c t Xgçoü^lytc 8 j g . y p à < Q t i , x a ) tov
0 v < a r tp u Ù t c o v &{>dvov, xa) to v t a r t p aùrotîc
O T t p t c o f jt a 3 x a ) t o v c v r d d l t p i e o p a n
C p a v T a ^ o / u t v o v , x a ) ¿ p e o v a ç cTîj T t v a ç xa)
o p /u à ç 3 x a ) ^ «®£$t£g/ç , x a l T a v T a , t i n ^
• ¿ p a v r a o i a t ) ç iiv t î / x e ç / v t i, / u o v o i ç &tçt>ptiTn
T O Ï ç d y t o t ç » t i r t v u x t o ç à ^ e v e ^ t i ç o ^ Ç >
t 'iT t t o v n y t / u o v t x o v T V 7r c o a t ç e a v y y t v o p t v n e
T o i ç p . tA À o v o ’iv e d ç T r a p o v a i v 9 t i r t T t aXXo
‘8 > ç $ < p ilT iia ç t lù ' o ç e tT r o p p t jT o v 3 ù x t y c o À t y a v
«AA’ o îd 't v o T c o v T iç o t p t iT c o v ©goç s x a ) ot
T a T o i a v T a c v t p y o v / x t v o i . 7rX n v o v T t o ù r o i
a>v o A o y o ç , o v T t t ) ç a A A o ç t c o v * x c t r
aÙ TO V ç 3 t a T n S o v v t a r o tT T t i/u a T t x a ) o v a ia . g
IC v ^ t o v 3 x a r d t o y t y ç a / u / u t v o v , o v d ' è & t o o
¿ p v a t v il t î J ' t v 3 ii t% n y o p t v G t v .
x . Fiat/A <p S't 3 t t /u t v cM<po(>à îiv a tsn p
^ t v y t v o TflÎTOç o ù ç a v o ç , x a ) jj p tX V ç ^
¿M ttv o v t a r ^ o d ' o ç , « à v â C a a t ç , » ai»aA«4,ç *
quaii v o x ilia ejjèntiam , ß v e naturam D e l fignificet,
quod à v e ro fenfu longiiis abeft. V o x enim Hebræa
Jeremiæ conßlium fonat. Hinc Vulgata reftè rcddit-
Quis enim adfuit conjilio Domini ? Septuaginta 8c Theo-
d oti on interpretantur , fiibflantiam, feu fubßßentiam ,
A q u ila , fecretum , 8c Symmachus, fermonem. Vcrun»
voees vtrioeltifut 8c viriÀmrn reélè v er ti poffunt,
confiffus, ficque propiùs accederent ad g en u in um H
braicæ v o c is fenfum. _ .-f .
( A ) Eryfit. C o is l. 3. iruftr%tt 3 cxhibuit, f uPFe l’
v it . B ill, c on tin et.
.T a y a a v t i ©goef w A to v ty v c o fx tv , titartp A dam fortafsè de Deo cognoviflemus,fi modo
to vto h t o TÜç apT rayiiç [¿vaT ti^tov. ìt t ìi ° ^ C "
¿'è a p p u r a ijv , xa) ÿ/u7v c t e o T r ij T i p a c r S c o .
T offovTO V d i t à x o v a e o f j c t v a v TO V T \ .a vA o v
yJyOVTOÇ ' OTI CM f x t p o v ç yivaxTXOfJLtv 3 x d t
¿ x / a t p o v ç •G r& < pn T iv o[A ív . T a u r a , xa) T a
T o t o w T a o f x o A o y t î o p u i a t c o T t j ç T t iv y v e o e n v >
0 S 'ox tpV V à 7T ìiA cù v t o v cm a ù i z d A a A o v v T o ç
X ç i o t o o 3 ó p t y a ç tH ç ¿ A t id - t ' t a ç < a r ç $ a -
a y c o v ia T iiç y xa) d t d a a x a A o ç . a d i o x a ) T r a a a v
arcana h^c caufa e ra t, cur in coelum rape-
retur. Quoniam autem haec ei in vulgus
efferre nefas erat, faciamus nos quoque ut
eafilentio commendemus. Atque hoc dum-
taxat Paulum dicentem audiamus : E x p a r t e i. cor. xm.
c o g n o f e i m u s , & e x p a r t e p r o p h e t a m u s . Hiec, 9.
atque ejufmodi fateri non dubitat ille
feientia nequáquam imperitus, ille expe-
rimentumfe daturum minitans loquentis in
fe Chrifti, magnus , inquam, ille veritatis
propugnator, 6c do£tor. Eóque nomine
¿i/ xcÍtco yveoatv oùdtv ùis-ìp tÒL taoTrìça xa ) B ^^nem quoque humanam ac terrenam
feientiam nihil iupra f p e c u l a & c e n i g m a t a L Cor*XI11*
effe ftatuit, utpotè quse ultra exigua veritatis
fimulacra minimè fefe porrigat. Quòd
nifi me quifpiam in hujus generis rebus ex-
quirendis nimis curiosò óc fupervacaneè
verfari exiftimet, dicere quoque non ve-
rear, nec alia quidem fortafsè , quàm hiee,
ea e ffe , quas Chriftus ipfe p o r t a r i i n h a c Joan.pvi.m.
v i t a p o j f e negavit, velut aliquandò portan-
d a , óc declaranda ; óc quas file Verbi Praj-
curfor Joannes , óc magna Veritatis v o x ,
£ n e à m u n d o q u i d e m c a p i p o j j e pronuntiavit. Jo a n . xxr. zj;
X X I . Verùm enim vero cùm veritas om- D e i natura,
nis óc diiputatio plurimùm difficultatis at- »ty®« multa*
que obfcuritatis habeat ; ac nos velut parvo
quodam inftrumento res magnas efficere
moliamur, human# videlicet fapienti# ad-
jumento rerum cognitionem aucupantes, ac
re s , qu# animi tantùm intelligentià com-
prehenduntur , per fenfus cognofcere ag-
gredimur ; aut certè non fine fenfibus, quibus
undique ja&amur óc in errorem pertra-
himur, nec nuda mente cum nudis rebus
rà ahiy/uara TiStTai, coç cv pixpolç Tnç
ctAfl-S"t'iaç içaptvnv ivdaApaaiv. ù dt pn Aiav
doxca Tld) «&At1qç xa) Gf&lipyoç Ta ToiavTa
i^tTaÇcov 3 oùdt uÀAu t iva Tvypv « r a o r a
i¡v 3 à pti duvaad-ai vvv ßaaTaySUvai 3 o
b A oyoç uÙtoç v&rtiviaxtTO, ^ oeç yroTt ßacrToy-
c fJwoptva xdl Tçavco&naoptva' c >(Uf a<argp
d pitdiï av uÙtov duvti$y¡va] ycopwaf ^tov xóapov3
t lcoavvtiç o tov A oyu e <ar^odpopoç , « ptyaAm
Tnç ¿Ati&tîaç d>a>vti , dicooiÇtTo.
x a . r i a a a p t v o v v ¿ A t i S t i a , 7 r a ç Ao-
y o ç d v d l t x p a p T o ç T t x a ) d u a & i c o p n T o ç • xa)
o iov o p y a v c o p i x p a p t y a A a d t i p i o v p y o u jw p ,
Tii d v 3-po>7r iv r i Q o t p i a T t iv tcov qvtcov y v c o o ’iv
ï &1\ptÎ)0VTtÇ 3 K ifj TO Ï ç VOtITOÏÇ 't& g p a ëc tA A oV T tÇ
p t r a t c o v a i c r S t i a é c o v • « o ù x à v t v a i f f d ’n a t e o v ,
vip à v 7r t p i < p t p o p t o a j y p 7r Á a v c o p t o a , n a ¡ ù x
t y o p t v y v p v c o Ttd v o i y v p v o ï ç TO Ï ç T s p a y -
p a a i v c v T v y y a v o v T t ç , p a A A o v t i ' s r ç y a i t v a i
r i i a A n S - t t c t 3 x a ) t o v v o v v T V 7 r o v a & c p t o î ç J) verfari, atque indè ad veritatem propiùs
x a r a A t i ^ o ' i v . o d e 7r e p ) ©g» Ao^oç, o a c o T t -
À e c o T t p o ç j T o a o v T û ) d v a e t p i x T o T t p o ç , i t a j
w A e i o v ç T a ç ¿ V T iA t iy e i Ç ^X a v T aç A v a
rebüfque perceptis ac compre- _ , .
henfis mentem informare poffumus. Turn ^ior de Deo
vero difputatio e a , quæ de D eo iuicipitur, dìfputatio, cô
quò perfedior, eò quoque difficilior e f t , difiicillor*
pluribûfque objedationibus patet, in iifque
diluendis ac diffolvendis plus negotii fa-
ceifit. Nihil enim tarn levis exiguique pon-
deris nobis adverfari poteft, quòd non
difputationis curfum interrumpat atque
comprimât, impediâtque quominùs ultra /
progrediamur. Quemadmodùm qui equq/
u ç i p y c o d e d ] e p a ç . < sra v y à p to i v i d j a p e v o v i
x c/m ß p a y v T a T o v ri , tov tS A o y o v d p o p o v
t7r e < r x e d i e x e o A v f f t , x a ) T t iv e i ç t o T rp o u c o
¿popeèv d i e x o 4 e v ‘ à <77r e p o î tovç dt7T fs r o v ç
toÏç p v T t ip ir iv à S ' p o c o ç p e & t A x o v r t ç ç p t p o p e -
v ov ç 3 x a ì 79P u d o x Ÿ iT û ) t S T i v a y p o S <srg/-
È -rçsi T n r r t ç . ¡¡Sr» s SoAo/ifflV ) A v S Q o i p i n á - E ad curfum incitatos repentè frænO t é a iaccedere,
ffy jo ç t s fe j ta s à 3 V7Ttp 7t 4vT a ç t o v ç •fl/uopé-
vovç ip 7 r p o G & t v 3 x a i x a & ia v T O V 3 à t o
Tnç x a p d i a ç r7 r A a T o ç dcopov & e o v , xa) ij
4 aP p o v d a ^ i t e d i l p a y v a i ç T n ç S t c o p 'ta ç 3
hunt, ac per inopinatam ôc repentinan/ex-
euflionem retrorsùm agunt. Sic njmirùm
Salomon, qui omnibus, cùm fuæ ^tum fu-
perioris memori# hominibus f a p i e / i t i oe l a u d e m - Rez *
pr#ftitit,ôc cordis latitudinem D^i beneficio 111
(®) Ai'« x»l. R e g .a . 8c duo C o lb . 0 **[.
„ \ ° ) Qc. Reg. C yp r. IW .R e g . bm. C o is l. i . & Or. 1. ttrif.
(<■ ) K«ì ccTref. Plures Regg. 8c C o lb . »») « ¡ut/Jé.
,{ ) T« *ir/*ot. Duo Regg. tr e sC o lb . 8c Or. 1. r«»
Kiruty. Sic le e it L e u v . qu i v e r t i t , mundum hunc
lnferum.
!•«) n piJ'p>/w& Mirum v id e r i poteft Joannem Evan-
Se*utam, Verb i Pr#ourforem à Gre go rio appellasi«
Elias h a n c , inter a lia s , affert caafam , nempè , quòd
&■ Interpres fuerit doSlrince de Deo. Billius v ero putat
Gregorium hìc memoria lapfu errajfe , quòd eum Verbi
Pracurforem, &* veritatis vocerr. appelìet, quem tonitrui
potiils filium votare debuerat. Addit etiam ita fenfiffe
Maximum. _ _ . #
i f . ) .K«'< -róìt 8cc. Billius : A c rebus intelleSlilir
bus animum und cum fenfibus admoventis.
( g ) SoAo^à» ftb i. Comb. Zrìogvv «*