
S. G R E G O'R I I T H E O L O G . I
Quandoquidem etiam periàepè magni ad p^rroXXaxtg yzya <&e?g coryfav , aiSoi xafalutem
momenti eft noxarum condonado,
ut quae eum, qui injuriam intulit, pudore
coèrceat, atque à metu ad amorem , hoc
e f t , tutiorem benevolentiam , traducati.
Caftigad porrò funt , alii fursum jaftati à
bobus jugo vexatis 6c affliètis, ac repentè
incuriantibus , cum nunquam prius hoc ip-
fis accidiifet ; alii ab equis , etiam manfue-
tiflimis 6c obfequendifimis, excufti 6c protriti
; alii intolerandis febribus correpri,
atque objeètà facinorum fuorum fpecie
TZipyov to v a S i x y c a v r a 3- x a i y z r a y o v z)ç
¿P'iAtçov ¿ x <po€ov Tyv u c g p a A t ç z ç a v zvvoiav.
gT r a iS tu & y c a v S e 3 o i y z v v à r o ß o o v à v a p f a
Q zvtzç tm Çzu yA y T Z T p y ^ o y e v o v 3 aT ra v ry -
a a v T o v à& p o o g -3 o v e r o t o v t o a r p o r e p o v ttsttov-
& o t o v • o í S i ’¡T r a r o iç cQ z v S o v y S -z v T z g , m )
G v y y r a T y S - iv T i ç , t o v z u e r z i^ z d a T o v t z y.a)
y y z p o T a r o v * o i S z ervpzTÓÌg a a% zT 0 iç x a r a -
XycpS-z'vTZç, x a i ( p a v r a c i a i ç o v TZToXyÿ- \
perturbati ; alii aliis módis eruditi , atque g x a a v * o i S z a aXXoi aXXÓ t i 7 r f a a y
SzvTtg 3 xai ya&ovTeg Tyv varaxoyv z% àv
eeraSov.
x A p ’ ovv t o y z v S7ri0ixzg toco vto v a v lS
jy o v t o y v ó p iy o v * ¿vTzXzidg ¿ftg , n a j c ryg
7rzp) t o erpaxTZov ‘SgZTyg erapyxzv z r e p o to'
ttAzov z%ziv ; ov y z v ovv. aA A * yv o uurog
yyepog y z v , zi i(cq n g a'XXog 3 ovzpyog clji
x a r a t o yyzpov. Su o y a p t o v t o v o g T a tto à -
ex h is , quæ perpeflì fuerant, obedientiam
edotti. I
Serpentis X X V I I . Sed inerir fané tantl^tàmque
prudenti. , ijluftri m0rum facilitate ; induftrià vero ,
fimpUciìa« eaque virtute , quæ in rebus gerendis vérin
Gregorio fetur, num cuiquam alii cedebat ? Minime.
conjun& Verùm idem ip fe, & lenis ac placidus, ut
fi quis alius, e ra t, & ad agendum peræquè
aptus ôc appofims. Quamvis enim hæ duæ
res ferè inter fe pugnent ôc opponantur,
^ _ Xa y a y o y e v o v aXXyXi:ig x j avTixaB'igraiyevav,
fimplicitas nimirùm & afperiras , alteraque c
—anfuetudinem cum mertra conjunttam H M | H | . , fc
altera rebus quidem gerendis apra ^ ™ « V ™ ,
habeat _
f î t , verùm humanitate ¿areat, in illo ta-
men mirificè hæc duo in unum conve-
nerunt , nempè ut ôc tanquam afper ac
vehemens. rebus gerendis cum manfuetu-
dine incumberet, ôc tanquam à rebus gerendis
Pii homines,
ut ceceri .
morbis afflic-
tanmr.
alienus fefe cum induftria fubmitte-
TO SJpaXTIXOV effila TU d)lXaV&pO7T0V 3 z Hîim
avvyXd-z &auyao'iog aytporepa, arçyflziv ptzv,
òg a u a ) z o o y z r a Ttjç xyzpoTyTog, v<piz&ai
cf[è 3 òg àarpaxTo y z r a Tyç zvTzXziaç , zv
T&ç$(flaa'iaig , Iv Trappyaiaiç , zv z'iSzi 7tan)
xvëzpvyczoç. t o y a p t o v otpzoç ¿^pot,;l«ov
TTZpi TO xaxôv 3 tcS Tyç 7rzpuxizpaç axZpctKû
TTzpi t o xaXov avetyifz'aç 3 o v t z t o d>,pov/¡aa!»
r e t , in præfidiis ferendis, in fermonibus ab
omni metu liberis , in omni denique gu-
bernationis genere. Nam cùm ferpentis ad
malum prudentiam cum columbæ ad bo-
num fimplicitate conjunxiffet, ira fe corn- D xMiaupr» ytndm.^aar, ra ^
paravit, ut nec prudentiam in verfutam im- avovrov • rr à^Ttj’ç tJJoç 3 o>( p.o.Xi
probitatem, nec fimpiicitatem in ftolidita-
tem degenerare fineret ; verùm ex amba-
bus, quoad ejus fieri poterat, unam vir-
tutis fpeciem efficeret, numeris omnibus
perfectam ôc abfolutam. Hune igitur, cùm
talem fe prxbuiffet, atque ita Sacerdotio
præfuiffet , tantdmque apud omnes gloriam
obtinuiffet, quid mirum fignis etiam ,
quibus Deus pietatem confirmât, dignum
habitum fuiile ? .
X X V I I I . Horum porto miraculorum , E
iv y v , z% á y ty o T z p o v à 7ryxpi& o< raT 0. tov 4 «
t o io vT o v y z v y z y o v o T a 3 o v t o J [ z t y g n-
p o a v v y g T rp o a lâ v T a , T O ia u T y ç cftg'
T ra c i Só% yg T Z T v y y x o r a , t ; 3 -a v y a c lò v Xj
a y y z ío v ¿% io 3 "y v a i 3 oîç ß z C a io l ® z o g fjffl
zu cz& zia v ",
quae in eo edita funt, hoc unum eft. Morbo
laborabat, ac aegro corpore erat. Quid
autem mirandum , fi fanèti quoque viri
malis premantur , five ad limi quantumvis
exigui purgationem , live ad virtù tis ex-
plorationem & philofophiae documentum ,
five denique ad imbecilliorum eruditionem,
qui in illis fortiter adverfa perferre , & ca-
lamitofis rebus minimè frangi ac debilita-
ri condifcunt? Morbo igitur laborabat, ac
morbi tempus erat fanètum & celebre
( a ) Ax.ot. Regg- a. bm. t r e sG o lb .O r . i .
(3) e ntMlttf. N o n n e , hrpiyjU, , ut Bill, videtur legiffe;?
fcw. E v cftg' í j t í Ttzp) Ixzìvov S-a vya r iù t
ix a y v z v a p p o d í a 3 i& f Ttovypog zi%z rov
c ó y a T o g . f a j T 1 & a u y a c lo v 3 zi xaxoTra-
&OUCI f a à y io i 3 z’( t z zig x a & a p a v xa ) ruf
y txp à g iX v o g , z’i r e zig ßa ca v o v ì^ z ry g H*f
Crz7pav gpiXocotpiag 3 z ir z zig vraiSzuciv $
à S r zv z c ltp o v zv ix z ivoig piav& av ovtop ro
xaprzpzìv 3 aX X a y y z x x a x z ìv t o 7ç 7raS-zaiv,
txa y v zv o v v , f a o xaipog yv t o à y iov ï l ctoX*
fa ^ afèjtGôyTov 3 y ß a c iX io s a t o v y y fa'1 ^
( c ) T?y mpl. Deeft r ît in Reg. bm.
( d ) ntpiGitirt». Reg. a. mfMi/r»s. - t ,
n y z fc ii
jjugpa » f a V Xayatpa vv% Xvuca t o cxotoç A
rijç â y a p r ' i a g 3 x a& yv yyz7ç vtto ttXovc'io
¿Jjûjt) ryv Q o r n p i a v yyòv avròv z o p r a l o y z v ,
f a yqft Q o t ) S i yyàg Vzxpo&evTi cvvvzxpo-
S zvtzg 3 f a àv id a y lv o cvvavidâyzQa. zv-
'JcuJd-a yiv cf[y tu xaipoS r o Trabog • t o yyv3
¿ç zv @pa%s7 Siyyyca^ai. yrvpzTOç yzv ctpo-
Jpoç Xj Sfaxayg ttuv t o fiad-oç cvvz<pXzrpp -3
a ,J j [ i Svvayiç zttzXzXo'ittzi , a citÎov cftg
¿TtozzxXziço 3 vttvoç cftg' aTTzXyXaro 3 àtto-
pia S [ò o iy z T o , xa) T r aX y o Î ç cvvzxottÎztô. Ta B
J[i ziro tu dàyaTog arravTa, y tz vttzpoa,
bua) bcov b vTTzpaiópyTai 3 togutoiç zXxzciv-
. tfaySyxzt , xa) ovro Trixpolg tz x a i cvvzyz-,
I ffiv 3 ò d e y y S z l/S a T i p a S io v zìv a i t o v Tropov,
j f a t à x iv S v v o v . y p xo vv cftg' ¿T g i a r f a v T Z ^ v a i3
I ir z o ix zio v z v y a ï x a i X ta v a rç ^ c X iT ra p o v v T o v ,
I « tî ¡StpaTTZia T r a ç a a r p jc a y o y z v y . o y z v ovv
I zv TouTOfç yv 3 ttvzov y i x p à ¿ T T z y v o c y z v a y
I 4 |Mn S z tov T ra p o vT o v ¿ T ra i& a v o y zv o ç -i ¿ X X \
l.oÀoç T y ç i x S y y i a ç o v , x a ) tov c r a X a i t t o - C
r ^ov/xzvov a u f a x a i c y v T p z T r tc y z v o v . y y à g S z
r :ï%t r o izp ù v, ^ y v ç a ç o y o S ix z T u g • Z TrziSy
I tû»v a X X o v a T T z y v o x z iy z v a T r a v T o v , Trpog tov
1 1uzyav ia jp o v , x a i T y v T y ç vvxtoç zx z iv y ç S u -
I va/jtiv x a r a ty z v y o v la g 3 x a i T y v T zX zu T a ia v
I tu ixo fa ïa v- • r i x a ). <po f z o p la c o v la ç , y-
i 8pî/i'i|(rov7aç ; T r a v y y v p tc o v r a ç , y T iy y c o v T a ç T ov
■ ovKzn zvT a vQ a -, r « t Z T riT a tp ia g ò t o v S a x p v o v
I U zivav 3 à a sfey T ra vT o ç zfa& y t b Aaocf t y-
Ie vuavTcq • o ¿hovòv 3 te} ¡8 0 0X3 e xa) vyvov ralg J)
I fa X /x p S ta ig cvyxApvayivov • zYfaovv ( f a f a t u ,
I izpou to v izp z a 3 asfecf, t u y u ç y p 'iu t o v y v e -
I la ya yo v 3 t u ©88 to v à% iov 'f a ^ y ç a -
E r a r za ) t o u t a yv3 z ^ a p f a c y ç T y ç i y y ç f M a -
I piaf j û à v a x p ù o y zv y g r o T u y g r a v o v , ù t o
I ZTrivixiov 3 a X X a t o ix z c io v 3 tfçUf t o t z TfpoTQ V •
■ cî'w<j%uvtz7v yaS-Qvcyg tjtto toS TraS'Ovç, (â
■ xa,T a€oacyç t u X a o S T e ò y o io g f a t u © g u '
B Ta fztv 3 c v v a X y z lv S 7r a c ^ o v c y , x a i n t& c Q i- .
B h o riy i7 c 3 -a i to 7 ç S a x p v c i a t u S z , tic a x o u z iv
I TeùV S zo y z v o v 3. T ra v T o v a v r ò v t o v z z fa t o v -
■ to ü v & a u y a T o v , x a i y a p zù p zT ix ò v t o c r a c -
I Xt,v j V7r o y iy v y c x o u c a .
■ Jtô. 1 T i «v c v r a iï& a 0 T y ç v v x to ç ò x tiv y ç ,
I (?) «ni. Coisl. r. addit : ¿tetti, omninò.
I ■ / Reg. a. Coisl. I. ¿xipiapt/rui. Oc. I.
I ¿tt'lf“‘IT*‘ a 5U0d Combeftfio placet. Montac. ¿¡r»- I m'JSÜ Ì- ‘¡tàdquid fub ilio ( palato ) pendet. quo potiffi*
I «'«m Imguatn palato fubjettam fìgnifteat.
! L i HuJfixiTptha,i. Or. I. tvrptxttrftiiaii.
I ces t , 8cc. Sacrorum Antijlites Jlmul Cx fuppliaee'b^
Vr teIIi?endus eftTheologus, qui patris vices
I ( et t ,S : Jeftum agentes.
j ' ) llftit». Hæc défunt in Regg. a. bm. 8c Or. 1.
Tom. /,
Pafcha, dies dierum re x , ac fplendida illa
n o x , peccati tenebràs folvens, in qua ríos
cum magna luminis còpia fàlutis noftre
feftiim celebramus , atqué ; cum mortua
pro nobis luce morte fimulàffeèti, & cum
eadem excitata fimul excitamur. Hoc tempore
morbus urgebat. Is auteni , ut breve
faciam, talis erat. Vehemens qujedaih 6c
ardens febris intimäs omnes corporis partes
exurebat , vires defécerant, à cibis
exclulus erat, fomnus abfcélferat, quò fé
verteret neíciebat, atque ob cordis palpi^
tationes animo fubindé linquebátur. Jam
omnia oris interiora, & pálatum ipfum ,
& quidquid fuperius peiidet, tot támque
àcerbis & continuis ulceribus fcatebant, ut
ne aquie quidem facilis & periculo expers
meatus elfet. Nec verb aut medicorum
artes, aut pfopinquorum vel neceflariorum
quamlibet affidila; preces, aut ullum cura-
tionis genus morbo depellendo par effe
poterat. Atque hic éo ftatu erat, exiguum
quiddam & defperatum fpirans , ac ne
prefentes quidem agñofceiis, verum totus
in difceffum intentus , atque in ea , qua;
jampridem expetebat, quaeque ipfi preparata
erant. Nos vero in templo eramus,
myfta; fimul & fupplices ; ( defperatis videlicet
omnibus aliis remediis, äd magnum
medicum, 6c no£lis illius poteiitiam, tanquam
ad extremam opem 6c auxilium ,
confugientes ; ) quid dicam ? Feftúmne ut
ageremus, an ut lugeremus ? Iretitiámne ut
ex diei celebritate caperemus, an üt eum,
qui non jam hìc effet, funèbribus honori-
bus afficeremus ? O lacrymas illas , quas
turn univerfa plebs fudit ! O voces 6c
clamores, qui Pfalmorum cántibus ad-
mifcebantur ! A templo Sacerdotem , à
myfterio facrorum Antiftitem , à D e o . dignum
adftitem requirebant : idque prceci-
nente mea Maria 3 tympanúmque, rion
triumphale, fed fupplex pulfante ac turn
primiim pudorem pre dolore deponente ,
populúmque fimul ac Dèum magnis cla-
moribus implorante ; ilium nempè, üt dolenti
condoleret , certatínlque cum ea
lacrymas profunderet ; hunC autem, ut
orantes exaudiret, ac miraculorum omnium
, q u a ; prius ediderat, ( magnam enim
ad inveniendum vim dolor habet, ) .fub-
monente.
X X IX . Quid, igitur no&is illiu s , 6c ja-
( / ) MupUs. Juxta Eliam , Nonnara- matrem Intel—
lig it Gregorius.
(g) IItt%iry, Jef. 7rctpa%&o-y.
(7ì) Aùrò» tS i xpo t¿ th Octvftárav. Reg. brìi, ¡tirati.
Coisl. z. xpa r5 éccjftírai. Bill, in fe cu n d a verfione :
miracula omnia in memoriam ipfi redigente. V e rùm , hác
pofthabitá, priorem reftituimus.
( i ) Tt b itrctSZct 8cc. Quid htc igitur nottis illius, &•
jacentis eegroti facit Deus ? Sic Billius in prima ver-
fione. .
T t t t
Gregorios
lenior morbo
correpcüí. -
Morbi deferì
pao'.
Defperatis
omnibus remediis
, Na-
zianzenaplebs
ad Deum -
confugic.
Exod. XV. 20»
Gregorius