J24 s - G R E G O R I I T H E O L O G I
e ft, f ià feipfo dilfideat, fecumque difcor- A xivritreag > ro èv t £ v aJT0(f
dec, multa fia t, ) fed quem æqualis naturæ trvvvevaiç , o<srgp d/xtiXavov gV) twç ayevvnrtiç a
dignitas conilituit, & -voluntatis confenfio, ^ ^ ^ ^ ^ ^ ~ ^ , b ~
motûfque identitas, atque ad unum,eorum, \ H s ^ \ ~ v • /
quæ ex ipfo flint, confpiratio j.f id quod -in « * ¥ * Sfr ^
rebus procreatis fieri nequit,) ita ut,etiamfi fiç dvada xivtiS-e7a a , /¿g^çi TçzaJ'oç
numéro différant, effentiâ tarnen & natura gor«. % cd rouro ìgtiv v/àïv o XlaTjjp, ^a) '0c
Pater geni- minimè diftinguantur. Quocirca unitas , X/oY, xa) ro ayiov Uvev/xa • o (xev yevvnrm
fi« p? 5e- .principio in binarium mota, in T rinitate confi I M i ./ *\ > É9 mtus, Spiritus ^ ^ ^ ? & ? *«> • ç o É o A i f / Ç , A ^ o , cTg |
& Spiritus fandlus ; Pater quidem genitor, aX^ovcog3 xàl dcra>fxaTa>g' rm d e , to
& produ&or, citra tarnen uUam pamonem, ytvvti/xa 3 rò dì -zo^CAti/xa, fi ovx oTsft’ 07rcoç
ac tempus, atque incorporeo modo . horum g rcti/rct x.ccAgo'g/gi'- , atpeAcov 7tÌ vti\
procedens.
autem, alter foboles , alter proceifio , aut
quibus verbis haec quifpiam vocare queat,
nefcio, ab iis prorsùs abftrahens, quaj fub
afpe&um cadunt. Neque ènim bonitatis fu-
perfufionem dicere audebimus , ( tametfi
quifpiam eorum , qui apud Ethnicos phi-
lofophiae laude floruerunt , hoc vocatulo
uti non dubitarit , cùm de prima & fe-
cunda caufa differeret, perfpicuis verbis
piato. ita loquens : Velut poculum quoddam fuper-
flu x it j .) ne coadtam quandam generatio-
nem , ac velut naturalem quandam fu-
perfluitatem qua: retineri nequeat , mi-
niméque divinitati congruat, invehamus.
Proindè finibus noftris nofmet continen-
t e s , Ingenitum & Genitum inducimus, &
j°an. xv. 26. e x p atr& Procedentem j ut quodam loco
Deus ipfe ac Verbum pronunciavit.
I I I . Sed quando haic , inquientfNi-
mirùm hiec fupra quando funt. Quòd fi
etiam audaciufculè aliquid dicendum e ft,
tum hiec erant , cum Pater erat. Quando
autem Pater ? Nunquam non fiiit. Idem de
F ilio , idem de Spiritu fandlo promptum eft
Trium Per-
fonarum in
Deo seterni-
TCùV ¿pa>fxeva>v. o v y a ç d u v<t¡rtpX v<riv d ya ^-o -
T HTOÇ tiTTUV SappniTOjUiV J 0 TCe)V 7T0.Ù
E aA m á i â ) iA o a o < p t i a a v T w t Í 7 r u v t i ç g’-roA-
fx titrev y oïov xçarnp t i ç ° V 4 ¡rep p v ri 3 Qx/paç c
o v T c o d i A e y e a v 3 ¿V oîç <&çcpTOV clWiov d
x e t i J î v t t ç o v (fyiÀOGOtyti * /u n 7r o T t etx ov criov
T fiv y é r v n t r iv e e i c r a y a y a j u s v 3 û o i o v < & H t \ «
t í Q u a ix - o v x a ) cfo a x ú & e x T o v 3 ¡ í x i a T a ' tcüç
edfe). S e ô r n T o ç v m - o v o i a t ç <srp t7r o v t t o v t o £
j gV) tcú V iif a tT íp c ú v b p a v í<T T c tf¿ tv o i 3 t o
eèy ev v iiTOV e i a a y o j u e v 3 x a ) t o y e v v t iT o v 3 k o )
t o ¿X t o u IlaTooç è / x 7r o p t v o f / . t v o v , COÇ 7T0U
¿pv<r)v a v T o ç 0 ©éoç x a ) A o y o ç .
y. S l l o r e o vv T a v T U ; w&rtp t o ttotí S
r a v T a . g/ «f'è cTg? t i x a ) h i/gait/xcoTg^oi' h
tiT r tîv 3 o r e . 0 D ar»p. 7 ro r e ¿ 't 0 I l em ip ;
o v x t¡v O Tt o v x wv. t o v t o o vv xcti o X / o ç , xà l
t o W v tv fx a r o a y io v . 7 ra A iv tpa> Ta ¡xe , \
dicere. Quod fi rursùs me interroges, ru r -D x a ) TraXiv ¿ 7roxpivovfxai Q u . Trove o T i o ç
sùs tibi reipondebo. Quando Filius genitus
eft ? Cùm Pater genitus non eft. Quando
Spiritus proceflit ? Turn cùm Filius non
proceflit, fed citra tempus ullum , ac fupra
omnem rationis humanæ captum genitus
eft : etiam fi id quod fupra tempus e ft, declarare
cupientes, temporalem fpeciem ac
fignificationem fùgere nequeamus' Etenim
hæ voc es , quando 3 antehac 3 pofthac, à
principio j temporis neutiquam expertes
iùnt, quamcunque vim illis inferamus ; nifi
-forte ævum accipiamus, hoc e ft, interval- £
lum illud , quod fimul cum rebus æternis
extenditur, nec ullo m otu, aut Solis curfu,
( quod quidem tempus eft, ) definitur. Quid
yeytvvtiT a i j org ò T la rtip ov yeytvvniTai.
TTOTt cTg r o 1 T ivtv/a a c/x7rt7roptvTai ; org *
o T /o ç o vx cM7Tt7ropevTai y a A A a yeyevvr-
r a i ¿xçovcoç y x a ) ’ vtsrep Àoyov * e) xa) /¿n
d 'v v à fx eS -a r o v<zirèp y ç o v o v . & ¿ f e p f fT t i c r a i ,
SeÀoVTeç yçovixtiv catpvyeîv e/arpaaiv. to
ya(> OTt y x a ) fsr^o r o v a t , x a i ¡xera
T u v T a y xa ) k ¿Trapyyç , ovx a y^ovct, ^
xa v OTt /xaAicrTa ßta^co/xed-a' 7TÁt¡v 1 ei ro
m 7rapexTetvôfxevov to7ç uïS'ioiç àfalçrrtifta
r ov alcova Aa/xSavoifxev-, to fxt\ xivncei
t i v ) y fxqd'è H a iov ^>oçc6 /xeçiÇôfxevov xct)
(a ) R e g. bm . 8c Or. i . ywom.
C i ) Tjf yt oie-U. S icC o is I. i . 8c j . aliique melioris
n o t* Codd. Quas lectio proFeftò melior e ft, quàm
fa n * , jot ernia, q u a in Edjtis reperitur. Nam Nicaeni
ra tr e s , o/ttio-M, ejufdem natures feu eJTentitz, non '»¡m-
i , ejufdem potencies, P atri F ilium effe definierunt.
O r Cr ^ uo Regg- quinque C o lb . C o is l. i . 8c
P CP‘ & c . P la to , primam caufam , to iV ,
Unum ftatuir alteram v erò , to '¿», Éns.
( e ) Eltrccyaytvficv. Nicet. ùvótyoftt,.
. ( f ) tvoootuif. Cogirnionibus , fe u , ideis de divinitate
minimè congruentem.
( g ) Hot* 5» 8cc. Interrogantibus Eunomianis, ut
defignaretur tempus , in quo , v e l quandd genitus «t
F iliu s , ac procefferit Spiritus fan£tus , acute
det Gregorius , genitum fuiffe F ilium , 8c proceffule
Spiritum fandtum ante ipforum quando. Siv c , ut in
prima editione interpretatur Billius : priufquam tempus
ullum extitijjet.
(A ; NmuicaTifot. T res Regg. fe x Colb. 8c Or. i. «"
*oewcZs.
( i ) n»iuftu. C o lb . i. a d d it, « ayio*, functus. _ ,
( k) Aoretpxif. Or. i . divifim , ¿v *(%w 3 dpnnap10,
( l ) X l TO. C o i s l . J . Ü fttl TO. f
■ (in) TlupiKTiitoftitot, Reg. Cypr. tv/*vuputrufoftito*.
fXtTpOVfXlVOV y
uerppvptvov, ovrep o fyóvoq. ttcoq ovv ov A ergo , inquies , f i Filius & SpirituS fan&us
ffvvavapya , et avva’iefia ; ori cae7&ev , et ^ t r i costerni fu n t , quid afferri poteft , I i ■ jxer *òxe?vov. t è v yào ¿ va.pXov , B I B i ^ / m o d ù m & et, v 7 U H ille , fint expertes ? Quia ab ìpfo funt. licèt
m ¿if ,ov't ro ^ avapxov y non poft ipfum> Q uod enim principi0 Catoq
av eiq ^fXriv àvatpepnTai ròv Ilarg^a, re t , sternùm quoque eft : quod autem s -
0vx avapXa ovv toT aiTica ■ J'^’Aot' efè ro ternum eft, non protinùs quoque principio Hi W « « t ó n e » r » vacat, qugDdiù ad Patrém, velut ad princi-
„ h , ,, ,«\ \ MM v pium & onginem, refertur. E rgo i l l i , quanb
ay tfftiv aiTiov ’ ovde yap rov ¿beoToq , • • • • \ . , 5 / \ v caulam, principio minime carent.
¡¡Aioe. xa) avapXa 7rag Taf Xpovq>, xàv <xv Perfpicuum autem eft , caufam non contipop/
xoAvt]ì) tovc à7rAov<jTtpov() • ov yà(> nuò antiquiorem effe iis, quorum caufa eft 9
¿tarò XpÓvov r à e% à>v 0 ^poiio^. £ neque enim Sol lucem tempore antecedit.
Quantum autem ad tempus,principii exper-
Prima E u -
nomianoruui
objeftio.
«T. n « ç o v v o v x t fX T r a S y ç r\ y e v v t i a i ç 3
o n à a c à f x a T o ç . e ì y a ç ti e v a e o / x a r o ç i/x7raB-t\Çy
¿ 7 ra& i\ ç » d t s c à fx a T o g . ¿ y e o «Tg a t d v T t p t it r o -
fie ti * 7ra )Ç © so ç , ei X T ic r fx a ; o v y a ç ©goç
ro x n Ç o f x e v o v • Uva fxtq K e y to , o t i x d v T u v & a
T r â& o ç y a v Q a / x a T i x c o ç Ä a / x G a v t iT a i , o ïo v
tes funt,licèt tu verborum larvis fimplicio-
res animos territes. Ne c enim tempori fub-
funt ea,ex qu,ibus tempus originem fumpfit.
I V . Quomodò ergo à paflione immunis Secunj,
eft h s c generatio f Quia incorporea. Si enim objeftio.
corporea generatio paflionem conjun&am
habet, expers utique paifionis erit incorporea
generandi ratio. Atque ego ex te vi-
ciifim qusram : Quomodò Deus erit , fi
creatura eft ? Non enim Deus effe po-
H M * ^ \ quod creatur;ne dicam, quòd hic yoovog y etpecrig , a v aT V T ra x ric , q q o v t ic r r . . . 5 , T 5 . quoque pàllio l i t , li corporeo modo ìd accipiatur,
hoc e ft, tempus,iÀ7r)ç y A V7TÍ1 y XIVcPllVOÇ y ¿ 7T0TVX ia y tfiop- cupiditas, in
c 3matriç ' a r ra vT a x a ) 7TÀeico to v tcù v c 4
Tijv xricriv y a ç Trdrjiv tveftiÀov. Sav/xàÇcû
¿ 1 3 QTi fxti x a ) t o v t o T oÀ/xaç y avvefvaafxovç
d r m ç ^ zvvotiv y x a ) X povovç xvti<yta>ç, x à l
xivovvovç ¿¡xbAeoaecog 3 coç ovde yevvav t y -
X(t>(>ovv y t í [ah\ ovTco yeyevvtixev • ti 7raA.1v
•arltivcov T iv a ç y x a ) X ep<raia>v x a ) cvvdpav
e yevvtifftiç a 7raDi3 -/xov/xevoç , e to v tm v t iv )
Teov ytvviictcàv va raye iv Tnv & e it
f avexAaAtiTov , « x à l tq v T ìò v ^ àvaipi
È> Ttiç S xaivtjç c o S V43-oS-e<jiCûç. x a ) ovd]^
cativo dvvacrai crvyidelv , o n <¿ $jej.<popoç
^ W x a r à Q à p xa y t v vw i ç 3 7r o S y à ç ¿y t o ï ç
<ro7ç tyvcoç © g o to x o v 7rapd -tvo v, t o v t o i x à l
Ü TTvevfxariXYi yévvtiaiç i^ a A A a r lo v a a • /xaA-
Aov o e y à t o t ïv a i ¡xr\ T a v T o v , to v to > x à l
r o yevvçcv Jfa<poçov.
g. TUiç ovv t a n XlaT tip o v x iipyfAevoç ; oç
* r iç ov d è 1 r o t f tïva i fip^aro • a d e to eJvaj
k apparo , t o v tm x à l t o t ïva i ^
ovxovv U a TÜ p v cT ip o v y ov yà(i
formatio, cura, ipes, meeror, periculum ,
fpei fruftratio, corretìio : qus omnia, atque
his plura, circa creaturam accidere nemo eft
qui non facilè perlpiciat. Demiror autem ,
quin tu eò quoque audacis prorumpas, ut
coitus quofdam, & prsgnationis tempora ,
& abortùs pericula cogites, perindè ac non
aliter gignere potuerit Pater, fi non ita ge-
nuerit : aut rursùs avium quarundam , alio-
rùmque animalium, qus vel in terra, vel in
iav xaiT) aquis degunt, generationes enumeres, ac
iv ¿x cuipiam harum generationum divinam filarci,
& ineffabilem fubjicias, aut etiam
Ffiium per hanc novam hyppthefim de
medio tollas. A c ne illud quidem perlpi-
cere potes , cujus diverfa fit carnalis
generatio, ( alicubi enim apud homines
Dei-param Virginem nofti, ) hujus diver-
fam quoque atque ab aliis diferepantem effe
ipiritualem generationem : v e l , ut reèliùs
dicam, cujus effe ipfum minimè idem f it ,
ejus diverfam quoque effe generandi ra-
E tionem.
V . Quilnam ergo eft Pater ille principii Tertia ob-;
expers ? Is nempè, cujus ne ulla quidem ,e °*
ipfius effentis origo reperiri poteft. Qui
autem aliquandò effe ccepit , hic quo-f
que paternitatis fus principium habuit.
YlaT^i.
( a ) E**7m> O r . i . aliique non pau ci, ìxsTvo.
( b ) Eri/». Deeft in pluribus.
.(<•) n*(\ rin ktIth. Circa creaturam. C ùm feilieet
SPgnitur aut parturit. B illiu s , circa creationem.
(“ ) E»»««». Reg. Cypr. aliique , tirinoti*.
À ^r" 1 * P Ü >
(/ ) Atttlftì*. Reg. C yp r. I**ift7»,
vff ) Koti*Ìs. R e g. C yp r. aliique plures, xm t , vanam*
(A ) H xarà o-apxa ytin/fir. Elias, ì kutu yiitsris, terrena
generatio.
(z ) t» iliai. Sic Coisl. 2. fe x C o lb . Par. 8cc. In
quibufdam, tò timi. In Ed. rSv timi.
(k ) Hf\uto. Coisl. 1. ¿k ìipiaro. Cui, ut ejfet, nulla
fuit origo, huic nec ut Pater ejfet•
( l ) nuTfl. Reg. a. 8c Coisl. 1. iW p . Sed in Reg. a.
emendatum.