Vetus íimul
& nova Chrií-
tianorum fi-
des.
quidem externo bello multò odiofius eft A 1/zQuA'iou g-Saecoq • 0 t o u rcòv 6%eo&iy
magifque metuendum ; non iecus acp ro- ttoAÌ/zo v , v roAÀ ai Q eu xT or epóv i n xa.)
QcoTspov , ocra la q o ix u a q Sa.7ra.vciv oapzag}
Sfyj ¿AAoTpiCOV * ¿péUXTOTtpOV.
q 1. Ei ò laura, croi xaxoupyiaq eìvai. SozìI
ro Aiìov y/z^iea/ztvyq , xcà Troppa) ficca lAixyq
fztyaXoisrpi7Ti'taq, (pepe 3 aoi 'G^^maco xcà ree
toutcov eri xepSaXecorepa. ¿pcov yetp tov yftiì.
repov Aoyov /zsyctv /zev ovra ro7q Soy/zctoi xa)
raìq ava)Sev /zaprvp'iaiq, rov ctùròv b TraAaióv b
prias carnes morfibus appetere horribilius
eft , quàm alienas.
C X . Quòd fi ea vobis verfutam impro-
bitatem lenitate te&am fapere , atque ab
imperatoria magnificentia procul remota
effe videntur, ag e, his adhuc aftutiorapro-
feremus. Nam cùm dodtrinam noftram,
dogmatibus quidem & coeleftibus teftimo-
niis magnam & excelfam effe perlpiceret,
Julianus alter
Rapiàces.
IV . Reg.
XVII I. 28.
eandémque veterem fimul & novam jv ete- g Tg Ke¿) v¿ov. yraXaiòv /zev ra7ç •zo&ppyaeoiyxa)
t o 7ç vfGraçpa7n overt c xivy/zaai r y ç & eô ry T o ç ' c
veov Se r y r eX e u r a ia 3 -eod)aveîci, x cà r o 7ç cjz
r cturyç r e x cà la v r y v S a v / z a a iv ' en Se
/zeiÇa) x a ) yvcopi/zconpov r o 7ç 'Gxfcc/.StSo/zivoiç,
Km e iç r o S e rerypy/zevoiç TV7roiç r y ç èotxAy-
a ia ç ' iva /zySe t o u t o ¿ x a x o u p y y ro v /zevy , r t
/ z y ^ a v a ra i, x a ) r i Troiet ; /zifze7r a i E a^ à xy v
r o v A aaupiov 3 i ç ’p a ry y e t Se a p a oaf ficta iAú
tcov Aaatipicov d 2 eva%ype'i/z • o u to ç I t t i ryv d
rem, inquam, quantum ad prsdi&iones,
ac fublucentes deitatis motus; novam autem
, ratione pofterioris Dei adventus, ac
miraculorum eorum quae tum ex e a , tum
circa earn defignata funt; csterum majorem
& infigniorem ob Ecclefia: formas nobis
traditas, atque in hunc ufque diem conier-
vatas : ut ne hoc quidem ipfius malignam
verlutiam effiigeret, quid comminifcitur,
& quid facit ? Rapfacem ilium Affyrium ,
qui pro Sennacherib Affyriorum rege bellum
adminiftrabat, imitatur. Nam cùm ille T r , . » \ r\ / ,
m Judaeam cum exercitu profe£his, ma- C Iw<IWr ¿ W « yroAAy xat
Imitari cogita:
Ecclefîæ
íormam &
diíciplinam.
Diverforia,
holpi tales Domos,
Monaf-
teria, aliaque
%etp) r a lepoaoAu/ua w oA io p xd v 3 x a ) r y 7roAc-t
•3)&<rxaSeÇofzevoç , e e7r e iS y / zyre Suva/zei e
'foQc/.çyaagiat r y v 7toA iv oîoç r e y v, / zyre n
$ $ evSov auTcS <&ç$Soq$ ¿ve S i S o to ,
A o y o ïç y/zepoiç x cà o/zoyAa>osoiç u<iiro7roie7&a\
ry v 7roÀiv eTTixeipei" 0 S y cruvevlaç Aeyeraq f
TOUÇ 7TOÀlOpXOU/zevOUÇ 3 TOUTO •Qyfep./Tyo'acd'cq
nrççpTov 3 "Supiç-) A aAe7Srai cu jto 7ç , ¿A A a /¿y
E Qpaïçi 8 xeAeu a avTa ç , d ç r d y a av eiç g
D SouAe'iav xAa7re7<ri 7a f y/zépon t v ç SfaA e-
ximis copiis & viribus Hierofolymam ob-
fideret, atque ante urbem caftra haberet,
nec v i atque armis eam expugnare p offet,
nec fibi quidquam rerum urbicarum per
proditores patere vidiffe t, lenibus verbis
ac vernácula lingua cives allicere ac fibi
conciliare aggreffus eft. Quod cum obfeíli
intellexiffent, hoc primùm recufarunt, pof-
tulantes, ut Syriaca lingua, non Hebraica,
verba ad ipfos faceret, ne forté orationis
íiiavitate in fervitutem furtim induceren-
tur.
C X I . Idem igitur hic quoque cogitans,
Icholas quidem in omnibus civitatibus, &
facraria, fubfelliáque, partim altiora , partim
humiliora extruere parabat, prophano-
rum etiam dogmatum le£tiones & explica-
tiones inftituere, tam qua: mores compo-
nerent, quàm quae in abftrufiorum rerum
tra&atione verfarentur : tum precationum
alternatim canendarum formam, ac poena:
in eos qui peccarent , pro delidli modo
conftituendae : initiationum item & perfec-
tionis, atque omnia , quae noftras haud
dubiè difciplins funt. Diverforia etiam 6c
hoípitales aomos edificare, monafteria item
& virginum ccenobia inftituebat, fimúlque
%ea>ç.
p ia . T o u t o S y xcà o ù to ç Sfavoy3 -e)ç,
S iS a a x a A e 7a /zev íSpú oa d ra i x a ra , 7raoav
7roÀiv eToi/zoç yv , ß y / za ]a r e x a ) ‘Zër^peSpiaç,
x a t v cp eS p ta ç , E A A y v ix d v r e Soy/zaTccv a.vz-
y vaxreiç, x cà ¿ v a 7r }u% eiç, ocrai t è y& o ç pud/zt-
Çouai 3 x cà o v a i r y ç Í7rixpú^.ea>q * etj^dv r e h
t U7T0V ¿v fzepet 3 x a i r y ç r d v à/zapravovrav
x a r à fzerpov 1 e7riii[zy<rea>ç" b ’ZD^preAeicov t e ife
¡/c/j reAeiaxrecûç 3 x a ) ocra r y ç y/zerepaç Q ap d ç
Wiv eÔ T a ç ia ç ' e r i S e x a la y c o y ia 7ry%a&at
)(fa %evcovaç 3 J à y v eu ry p ià r e x cà 7rapS-evdvaç, 1
Km (.p p o v n çy p ia a x a ) Tyv eiç t o u ç Seo/zevouç
(a ) (btoKÌirtin.Reg. 1. & Sav. ad d un t, un. Ita Elias
m B illio .
. ( i ) 1laXaU-/ n . Reg. I. a d d it, iftS,Jimul.
( c ) Kiuiftcta-i. Sic omnes adunum Cod ice s . Ed. Parif.
rotifutrt. Porrò motus appellai Gregorius tranfitorias De i
apparitiones , five per miracula , five perTipeciem
oculis objeftam , quas opponit pofteriori in carne ,
feu Chrilti adventui.
(d) Xn*%itptlfc. Alii , Enrxxiput.
( e ) fuirt. MIT. communiùs, ftin.
( / ) Sortmif, R e gg . hu. q . Aid. 8c Herv. avtiirrttsi
(g ) KtMv<re»ras. Ita libri omnes editi 8c fcripti. Ed.
Par. KnàìmvTtiiTUi. quòd periculum ejfet.
(A) Eonxpvftas. Qua funt allegorici fensùs ac myjlici.
( i ) EiriTifiireaf. Non benè B illiu s , fupplicii, qua;
v o x d u r io r , nec unquam ufitata ubi de poenis ca-
nonicis agitur.
(A ) HpoTtMÌtn ti. Sic omnes MIT. initiationum ritusv.
perfeSlionis. Ed. srpmAi/»» Si.
A ytivripia t i 8cc. Comb. ReUgiofce exercitationis
extra fceculi turbas loca &* gymnajia , cajlitatis pur ncque
mentis palcejlra.
'ÀiAetv&pa>7r'ia.v, ryv t í dxAyv orrócry , xcà A humanitatem & benignitatem erga paupe- Chriftíanoru
a a¿^ ro7ç tTriçoAi/za'ioiç cruv^acriv, oîç res adiungere rebus.rum infticuta *muì/
ie7ç eS vo uç e iç e&voç t o u ç ^ Ç « fo v7a ç ,
toky.Tre/zTro/zev' a S y x cà /zezAiça y/zeTepaiv
3 ràv/za<raç,
j, çiC. TauTct b Stevoe7TO /zev 0 xaivoç
Soyp&Tiçÿç Té xa) Qocpiçyç* py eVmA» Sè
yevèSrcti, /zySè etç epyov ¿x&yvai t o u avSpoç
ryv iyxàpycrtv, oùx oTcft’ , ei t t y/z7v xepSoç 3
c ro/ç c ¿xeívou Te xa) $$ caeivou d'a.TTOv arryAres
adjungere , cùm in aliis rebus, tum in 1
commendatitiis epiftolìs fitam, quibus eos, latur’
qui inopia premuntur, ex gente ad gen-
tem tranfmittimus : quas videlicet ille in
noftris rebus prztfertim admiratus fuerat.
CXII. Atque haec quidem novus ifte Chnftiana
dogmatifies & fophifta in animo habebat. ex'
Quòd autem illius conatus inanis & irritus
fuerit, miniméque in opus prodierit, conf-
tituere nequeo, num id nobis lucro atque
utilitati deputandum fit, quippe qui, & ilio
Aay/zévoiii tí Te taf Gr&eA&óvTi /zéxpi TtiçB & illius feeleribus citiùs defunfl:i fimus ; an
èvetpd%tü)Ç' ¿SefoQn ydç Sv nva /zev ¿v3 "pa>7rm
xivy/zala, nva Se 7ri3 -yxa>v /zi/zy/zdja. í7re)
d ¡y) oÚ to i ^[zt/ze7£rat /zev AeyovTUt «íju av&pa)-
7Ttvm riva, SeAeaa/zárm xaxoTeyycùç fsrpoji-
¿h/zévav * t o u t o i ç /zev t o i xcà ¿A'tcrxovTai} /zy
t Svva/zévyç * 1%'ixeSïai t o u y/zeTepou Çotyoù t yç
i f /zi/zyaecdç. où yàç /zaAAov ^ /V^oç ©eoraA/x«,
contrà illi, qui non Ultra cogitationis fom-
nium procefferit. Liquidò enim patuiffet
quinam hominum motus, & quamam fimia-
rum imitationes fint. Nam hai quoque hu- Ethnic! p o f
mana quídam, illecebris vafrè propofitis, s!misn-
imitari dicuntur ; verùm per ha:c quoque Chriftianas
ipfa produntur , quòd folertiam noftram Vlrtutis*
imitatione affequi non poifint. Neque enim
magis equa Theffala, & mulier Lacuna ,
& viri Arethufe aquam bibentes, hoc eft ,
Siculi, ut fert editumde ipfis oraculum ,
principem inter eo s ,\ s a * ~ p r in c ip e n ! in t e r e o s , qquuii eeijuufi adeemm ggeenneerriiss
Km yuvy AaxeSai/zov'ia s xa) àvSpeç oí t yç
AptSderyç t t 'i v o v t î ç 3 0/0v Sy Aeya ^ixeAidiaç,
g a ç o (¡ s tz auTOùV y p y < r /z o ç , t o S e x x p i r o v tc ov L . K. J a \ , . ° « • ! • nji \ H lunt, laudem obtinent, quam hujulmodi o/zoyevdv ex ovm v 3 y l&.QiçiavôÎç T a r o ia u r a
j H Î 3 y Te xcà vo/zo&eTy/zala S $ iZtrpe7rcoSeçuTcov
e ç r xa ) o îa C<z¡r oùSevoç av aAAou ÇyAeo&evTa
tcov y/zïv eTreêèrai ftouAo/zevcov ' ¿TreiSy juy dv-
I i &pcoTTtvaiç 1 Î 7rivo'iaiç / zaA A o v , y & e ia Suva/zot
k Km x^óvou (¿eCaiórtfli T a r o ia v r a vev'txyxev.
I ç i y . O ù S è v S è oîoVf Xa) ryv * S-au/zaatav
1 m aÙTcov la v r y v m ¿ v ¿ 7tA u g iv s y ¡zeraTrAaGiv
0 n d ç n t 7r ) axyvyç &ecopy<7a t xa ) xala/za-3 e7v 3 ° r i ç
fzèv àv yv 0 r y ç S iS a c r xaA Îa ç lp o 7roç a ù r o 7ç 3
f r i Se t o ftirepaç tcov cruveAeuaecov • '¡v 3 0 <py<ri
riAaTo>v r î i ç cv Aoyco TroAecoç , ¡Seo-
(a .) E» to7î ÎTrtçoXtfialotç. V u lg o , litterccformata.
f (A ) Anvoûro. Hæc in animo habuilfe Apoftatam
f feribit probatque Sozomenus, lib. y. c . 1 y. prolatâ Juliani
ipfius ad Arfacium epiftolâ.
( O E*«»«» t i. Sic plerique Códices. Deeft « in Éd.
f (d ) MIfit7<ritci. Paff. aliique n o n n u lli, %Vfie¿h%e<rúat.
; Locus difficilis , inquit Montacutius , qui nec Eliæ
nec .Billii probat interpretationem. Verùm falli tur
Montacutius, dum putat Gregorium allufifle ad Hif-
ì toriam , de qua Nyflenus in v ita Mofis de fimiis
Regis Ægyptiorum. Hiftoria namque de qua hic a g itu
r , ea e li de qua Nyffenus, non in vita Mojis, led
in tra&atu de nomine G* profejfione Chrijliana ad Harmonium,
T . III.p. 258 8c 25p. ubi non de fimiis Regis
Ægyptiorum , fed de fimia Circulatoris cujufdam 8c
prseftigiatoris Alexandrini. Is Circulator , u t narrat
Nyffenus , exercuerat ac docuerat fimiam , ut agilítate
quâdam in formam O habitum faltatricis fefe componer et,
eique faltatricis appojuerat perfonam , ac vejlem circum-
dederat exercitio convenientem. . . . Jimia ad numerum fefe
fieftebat &• contorquebat, ac per omnia qua & faciebat
G* facere videbatur, naturam occultabat. Càm autem capti
ejfent rei novitate Spe6iatores , quidam cateris ajlu-
tior, Jimiam effe Jimiam ludo quodam ojlendit. Acclaman-
tibus enim cunàhs G* applaudentibus agilitad fimia ,
a i cantum &• moduladonem aptê f e moventis G* circum-
agends, projecit in Orchejlra è bellariis ea qua talium bsf-
tiarum ingluviem attrahunt atque invitant ; ilia verò ninil
cunCtata, ut vidit ante chorum difperfa amygdala , oblita
Jaltatioms accurrit ad ea , & manuum peumis collegit ;
perfonam , ne impedimento ejfet, ori detraxit. . . . atque ita
pro laudibus G* admiradone rifum abundé movit SpeSbitorit
8c adtio-
nem divifa.
ritus & fan&iones Chriftianis aptiflìmè
congruunt : taléfque funt , ut nullus eorum
qui veftigiis noftris infiftere cupiunt,
eas semularipoflìt : quandoquidem non magis
humanis ingeniis atque inveritionibus ,
quàm v i divina temporifque firmitate vigo-
rem adepts iìmt.
CX I I I . N e c verò quidquam commodius Chriftiana
fuerit, quàm admirandam hanc eorum fic- c on tem p la i
tionem,vel potiùs transfi&ionem, tanquam * È
in feena fpedtare, atque cognofcere, tum
D qua: ipforum-in docendo ratio , tum quis
conventuum finis effet : u t , quod de civi-
tate illa in- verbis fita Plato inquit, motu
bus. Hsec eft narrata à Nyffeno Hiftoria , quam haud
dubiè Oratoris noftri verba fpeéiant; quse idcircò fic
vertenda , aut fic verri poffe exiftimem : Liquidò enim
patuiffet, propofids vafrè quibufdam illecebris, . . . Nam
ha quoque ( Simia ) humanas quafdam abitones G* motus
amulan dicuntur ; veràm per h a c , illis nimirum capta,
produntur.
( e ) E^ixta-íeci. C olb. J. 8c Paff. t%lxvt7e-6ctl.
( / ) forros QtoraÁixií 8cc. Senfus eft : quemadmodìim
equa Theffala cteteris omnibus a n te c e llit, 8c mulier
Laceena omnibus aliis mulieribus, 8c v iri ficuli omnibus
viris ; ita Chriftiani , in religiofis ritibus 8c
fandtionibus , mortales omnes an tecellunt, nec eos
imitari poftibile eft.
( g ) Exxptroi. Paff. ttxpiTot. Sav. ìlalptTOt.
(A ) UpiraStsuTur. In Reg. bm. 8c Mont. yp. ir pira-
Sìsipat.
( i ) Envolcas. In Bill. 8c Montac. yp. bmuis.
(A ) ToiaoTce. Reg. bm. in te xtu ; Billius 8c Montac».
in o r a , t <*»«*.
( / ) Gccuftcwlca. C o lb . k. iaufcueTH*.
(m) AtàrXuo-it. Reformadonem : utrir?M<rt> , transfor-
madonem , amulam alièni ritùs ac Chrijliani fiblionem.
( n ) E r i <rx>¡i>¡s8cc. Socrates, apud Platonem in T im .
pofl fundatam injlrublamque legìbus civitatem , cupere fe
ait eam motu incitatam videre, h o c e ft, juxta legum fua-
rum praferiptum regi ac gubernari. Eodem modo Gregorius
ait fe optare , u t illa Chriftianorum rituiim
imitatio à Juliano e x co g ita ta , in opus tandem pro-
d e a t , quò magis ridicula appateat.
( 0) Tls fin «» ?». C o lb . Aid. Herv. «r fai *» «
r is.