¿8 S. G R E G O R I I T H E O L O G l
non fateatur. In his non de fe duntaxat hoec ait, qui Parentis Epiftopi
qua ft vicarius & adjutor , verùm edam de cxteris Sacerdotibus, quos æquè
Paftores & Compaftores vocat. Denique in hac oradone tenia de Naftan^enis ubique & ad Naqienqenos eft fermo, quibus numquam Gregorius nofter Epift
copus fuit ordinatus. Juliani edam Apoftatce perfecudonem circa finem
non obfcurè defignat, qui tamen Imperator pcenas impice deferdonis ante
luerat, quàm Gregorius ad epifcopatum proveheretur.
VII. Si quis inde f equi contendat, non nifipoftoradonemiftamApolo-
gedcum magnum polidits elaboratum ejfe , non multum repugnabimus ;
modo is concédât, eum commode fans poft priorem in Pafcha, velut ora-
donis ejufdem, vit ait Elias , panem alteram, collocatum. Quin & Ji tem-
poris , quo Apologetico extrema manus admota eft, habenda Jit ratio ,
poft oradones plerafque , arque edam fonajfts omnes , flatuendus videri
pojfit. Quivis namque facile Jibi perfuadeat, ex iis oradonibus earn unam
ejfe, quàm majori cura & limadits expolivit Gregorius. Denique oradonis
argumentum, tempus & occafio, ex dtulo & fcholio fuperiori fads agnof-
cuntur. Expoftulatoria primùm eft orano , deinde laudatorio, demùm hor-
latoria. Mira Gregorius arte , ingeniosè & peramanter conqueritur, laudai,
hortatur; veteri, feu longævoParenti, ac fibi novo Pafto/i, Naftanqenorum
benevolendam ,fuam ipfts exhibendo , conciliât, animifque Jimul ad vir-
tutem Jlimulos addit.
A l fecunda,
quce autem 3.
erat, nunc 4.
Habita anno
36z. circa fe-
itum Pafchx.
Solitudo ,
arx quædam,
quam vitæ ducerai
& fociam
elegerat Gregorius.
AD EO S QU I IPSUM I IP 0 2 ( a) T 0 T 2 K A A E 2 A N T A 2 , ;
acciverant, nec occurreranu yij ■
O R A T IO T E R T IA . A ö r o s y. '
I. U I D N A M hoc fei eft, o amici A «. 1 l i l S ß^afelq ¿tt) rov yyen^ov Xoyov,
& fratres, quöd tarn lente & fegniter ad
ipiXoi qcq ctdeAQ oiyX cti t o i y e ret^eJç eiç to
fermonem noftrüm acceditis : cum przefer-
tim ad vim afferendam, nofque ab arce no-
ltra extrahendös , hoc e ft, a folitudine ;
( quam ex Omnibus rebus maxime comple-
xus eram, ac velut fociam & adminiftram ,
divinasque aicenfionis matrem, ac Deum
ex homine efficientem , mirifice fuipexe-
ram, totiufque vitae ducem & moderatri-
Cem mihi ftatueram) ita prompti celer&que
fiieritis ? Ecquid caufae e ft , cur , quod acco
Tupctvvyaa.1, û T t jç y y e T e p a ç ¿ x p o iro X eccçà yro a - b
farciteti Ttjç ip y y ia ç , yv eya> 7rctvTa>v yecX iça
ycr<nra.(sa.yyv, >(çtj eoç auvepyov tpaj ¡utiT epct. rijç
S i'ia ç àvu&ciGicûq , xç/q SeoTroiov , SfeQ epovTaç
yyctSïyv Te rij c 7retvToç to o ß io o ‘rs-poeç'ycra.yyv ; c
T ra ç a X a ù 7 v î 7To3-û t î , <3fÉ¿¿ppoví?Te À a ëovT eç,
HÇf.j ßiÄTIOUq i<pa,Vt]Tî 7FQ&ÌÌV *$mv]ciç , r\ ''¿7T0-
Accosiv TTctpóvTeov 3 .ú)<rtsríp ^ KpaTt¡aa¡ /xaÀÀov à
I f ai. I. 14.
cipere cupiebatis,id jam acceptum n e g lig i-B Ty5 iJusTspas ¡piAompia;, v om&*i
ns Kmelioréfque vili eftis ablentis defiderio SeÀ^ allrl;. j ^ ¿ v ^ ^ TùSr<) ;
teneri, quam praeiente fru ì, tanquam id , ■ ■ H H s . '
vobis magis propofitum fùiffet, ut philofo- y )v ytv^ vai ’
phiae noftriE compotes effetis , quam ut UI7 KSH Trelpav fovvcti • ro 'O^^S'o^otoÌov.
lum ex eafru£lum caperetis ? A c mìhi fané hoc quoque dicere licet : Faäi fumus vobis
in faturìtatem > antequam guftum ullum noftri fpeciménque praebuiffemus j quod valdè
mirandum eft.
( a ) npàr rie-K»A<ruirttt& c .S ic C o lb . i . I/i Reg. a. ad
orationis calcem feribitur : oryts w xuxhrcttTus ci riï
tS v fw fiv T tfn y eyfij .ftti ¿vrctmirctyTXç av t u ï\ir% ct.
Biliius verô huic orationi hunc præfixit titulum : nrpes
tu s x ttM rttrru i tut ri) àpvpi , tù ptti iira.mttrit'iTU t (tvrtt Te y t -
nxiui erptTfiirtpei. 'fitulùm , inquit Combefifius , ex Elia.
Biliius fupplevit y ni magis corrupit. Quid enimJibi vulc,
furet to ymtrêtei xpir/îvTiper, ac Ji de Gregorii ordinatione
fermo effet , non de revocatione è folitudine, qui f e rece-
perat, mox up fuerat ordinatus, Cenfet ergo v ir doctiffimus
y, delendam eiTe prtepofitionem fttrà, v e l fcri-
bendum irapaytntréui, qui non occurfarant càm adveniffet.
Bafilius Ieglt : fòt ¿Tramio-atrui òv ¿(xft pura, ròv irptr(ii~
Tipo». Plures Regg. & C o lb . necnon Or. i. & Pali', ad-
dunt : ¿v tu nitrite. C xte rùm le&ionem C o lb . j. ut
lìmpliciorem r pratulimus.
( b ) Aerearua-tti. AbJlrahendos.
- ( c ) n corbe n fila «■poiffirapetit. Omni vita-generi an"
tepofueram. Agitur enim demona flico inftituto.
(d ) Kparurui p e i U t iiieam potius philofophiam exc.
O R A T I O T E R T I A , 69
g o v f í eoç %evooç v/u£ç truvtiyáyeTe, y A H* Ne c vero nos ut hofpites collegifiis s Defertumfe
„¿Saire >.8’ iptSf, V Oer» r , aut nobifeum, ut »liquid , quod majorem Gre'
ra v T y v y ti t i aÁÁOy Tyv ¿vloX yv ^ a t f í a -
frivTiÇ' o v f í (ôç ^ x o / x iv o v ç íX íip a y a y y a a T í ,
ovS'ì côç ¿ iiX o ù ç i S a p a v v a n , o u i 6 eoç ß ic t& iv -
T * ç TrctpitcaXicaTi * c¿AA’ ¿víoplov y f f ïv , ¿Meo
yÀv îi7Tî7v 3 eipyS’O) f è o/ueoç 3 7rí7rotyx.a.Ti Tyv
L íopryvy xj ^ o i / a 'i o i ç ov k ¿yet&o7 ç y j ia ç h i f i% -
laxTCL&i ’ Hâd Trí TTccvyy ó pe i xctryepe/uv xecTe/AÇ-
ctTiy t o fx eyiço v eiç yfovyv o v z è x ova y t h ç èfxaç
commiferationem præ fe ferat, dicam, col- I S ! >
led i eftis, ÍÍ nulla alia r e , at certè præ- 3;.
eepto divino commoti : née u t novum negotium
aggredientibus manum porrexiftis,
nec ut timidis animum addidiftis, nec ut
vim perpeflis folatium attuliftis : fed infef-
tivam , vereor .dicere, fed dicendum eft
tamen, nobis feftivitatem reddidiftis, præ-
ludiifque minime fauftis nos excepiftis, ac
celebritatem moeftitiâ diluiftis, utpote voÆ
B b i s ».‘l u o d a d c u m u la n d u m g a u d iu m m a -
„ , s c », / x im i m o m e n ti e r a t , v i c to n b u s m e is , n o n
¿x,*l*<ppovyTov, a yra v t o pp fieo ç v u co p evo v' e n im v e r è d ix e r im a m a to r ib u s c a r e n te m .
nçtj S-epctTreóeTcti y-tv t o v-pyX o v, ¿T iyciÇ eT a .1 ¡j
TO S i p fet7T6lV00yiV0V.
y. T í ßooXefre ; c icpiS-£ CyctÇy y jcp 1-
riiç yév&yeti ; cvt\yxca ^yipov, y f égayai ; )(çtj
yctfi VDcyaeiv iÂ7riÇço s npivôyevoç, ftçq xctT&py*
<pie7Sfa,i fmcùcàçimtpcuvoyivoç.t o fe eyxXyyet,
Adeo facile in contemptum v en it, quicq
u id f a c i l e i i ip e r a t u r : a t q u e u t c o l i & o b - ‘ Contemni-
/ • r 1 - i A • • tur humilis , lervan iolet , qui altos lpiritus g e r it; ita fuperbus coii-
contra facilb contemnitur, qui Deo fe hu- tur-
milem ac fubmiffum prasbet.
III. Quid vultis ? Judicione ut vobifcum Jure de a-
contendam, an ut vefter ipfe fim judex ? conque-
fententiam ut feram, an ut accipiam ? Nam
utrumque fiiturum ip e ro , ut five de me
judicium feratur, v idor difcedam : five de
[d h i ^¡uii t o 7ç iiroiç rthpoiç tí¡í C caufa pronuncian , juftè ac meritò vos
yryç y y a ç 3 y y f è T y ç ev7re/3-eietç T yv r i y y v ¿v-
e T iftfo T e 3 e y y f e t o y e A À o v iy y v a & e ri? vüv
'ZërçpSvyiqt, y o y i ç x j y i l a Ja u T y ç Triçev&yvcii
fv v c ty e v o v ' e 7 re ify S-epyôrep oç ct,7rctç "h^xfiye-
voç. « A A o ç f e a A A o r i 't& çsTiyoTèpov r 'iS e & e ,
xçdj r a 7raX a.iS * x ç i\ to u véa 7roiyévoç , y y T e
T yv 7ToXietv c ttfo v y e v o iy y y t e T yv veoTyTce.
rtctXouyevoi.
condemnem. Crimen autem vèftrum illud
e ft, quòd nequáquam in amore nobis ref-
pondetis ; nec pro eo quod vobis morem
geifimus. , nobis viciifim honorem repen- Fervenza
ditis ; nec earn nunc animorum alacritatem principia funt
rr M . v , » j. , . . futuri leryoris
attertis , qua: mihi ad bene de vobis in po- pign0ia.
fterum fperandum pignoris loco fit : idque
cum etiam ii ipfa accefferit, vix tamen fa-
tis locuples fponfor effe queat officii in
futurum prjeftandi : quoniam acrior ac fer-
ventior quivis effe fo le t , cum aliquid au-
T) fpicatur. Quin potiùs alii alia habetis, qua:
f . ùseiTTVov eçiv èv t o 7ç e v a fy e X io iç X e ty -
'sr& v y xçfj fe ç to ç eçiareùpy nyt ¿J)/A oi, ^ t o
r £Tuy7Tocriov y f iç ’ov" qoef y à p y à y o ç ’ 0 y e v
G uyxctX ei y oi f e où auvepxovTui * 0 f e d yctvctx-
T e ï' x v j 7 ra p iy y i Tct ev yéaepy Sfgi t o fv a e p y y o v '
^aA A ’ o yeT p io v e¡7re7v y f i ¿AAeov TrXypoi t o
<juy7TO(Tiov. y outo y e v ovv ¿TreuxoyeQ a- ’
& veteri & novo Paftori prxferatis , nec
canitiem honore proiequentes, nec juvenilem
a:tatem excitantes.
IV . Enimverò inEvangeliis lauta & ma- Egregia Sa-
gnifica coma eji3 & bonus ac feftivus convi- nupdisVuñl-
vator & amici, & convivium , ut in filli litudo.
nuptiis3 jucundiffimum. Convocantur ill i, Luc xjv
nec tamen veniunt: quam rem ipfe acerbè ", ’ ’ _ . . . * Matth. x x i i .
ferens , ut us quie intermedia lu n t , mali 2.
ominis vitandi causi, praetermiifis, minùs
aiperè loquar , aliis • 1 dl^vtv IvqUdl dillo hlLoUmllllilnllLib»Uuds Ic/oUnlivviivVilutlmlll
, ./ / / /■ „ ,, fuum implendum curat. Hoc quidemutinam vvTr
d e ToerouTov CMeiveov yeyovttTe u o u ( ttcòc eiTrca t \ \ r • r i mattn. x x n ,
' \ ‘ « ' N W B a sm à m n Deus a vobis avertat : fed tamen , quo- 10.
; i e r p e ta ti) l e ^ o n p o i , i , 6p a .u T ip o i,o e o v ol piev j n 0Ci0 ¡d leniter proloquar ? fublimiùs aut
xexXyyevoi t o u fernvou x.etTe%ctvi<r&vT*t3 x f i infolentiùs mecum egiftis, quàm illi qui,
pugnaretis, quàm & c . Id reólius, quando quidem eos
viaores Juos appellai.
(a ) AidìrètiTii.,Divinumproeceptum reveriti.
(b ) Jiiììiiutrctrét. Gabt. id't%lu<r»Ti.
( c ) Kp;öS. Judicer.
, (d ) M i reis ’tc-eii fòrpeii. Quòd non parem nobis amorem
rependitis. Non pari menfurà.
( e ) Mfle^'i t« & c , Atque de futuro ne eà nunc
quidem alacritate fpondetis, quce futuri fidem vel ipfa prce-
fens vrceftare vix poffet.
. ( / ) K«VrS »i» ■jceipòvei. Hic hteret Combefifius, &
ignorare fe fa tetu r, an h » c fimplici Presb itero con -
v en ian t, an potius Epifcopo , qui jam communibus
curis curai Patre ecòlefiam Nazianzenam r e g e r e t, pof-
quam Sazimorum Epifcopus ordinatus fuerat. Forfitan
Gregorius, inquit v ir doótus, relibtis Sa^imis, in folitudi-
nem fe contulit, è qua d Patre &* amicis revocatus, Jic in
frequenti conventu apud fuos coepit verba facere.
■ (g ) Vitti # ftit truyxaXtl. A c ille quidem invitât, ipfi autem
non veniunt, ille autem indignatur & c.
( h ) A»i’ « ftirçtev thrtlt. C om b , re ptvrpiei, quod didlu
mitius eft.
( i ) r^xértpei & c , Majori fajlu &* audacid.