
Gregorius
Maximum
X V . Gendlium fuperftitionem, & e o - A
hortatur ut 0,111 > qul plures D eos colunt, impietatem,
Gentilium fu- ut priüs, confuta, & veteres ac novos
pcrftionem, & j ) eos & obfcoenas fabulas, & obfcoeniora
xixreticorum _ . , <
impieratem lacnficia eorum, qui luto lutumpurgant, ut
confutec. ex quodam illorum audivi, brutorum inftar
animantium corporibus corpora fua pur-
gantium, & veneranda figmenta,& indecoras
pr^ftigias; quibus, fi divinitatem defi-
niunt, ó miferos & perditos homines ! ii
autem earn defignant,ó infelicitatis cumu-
lum ! ii autem indicant, ó iingularem ftuli
s . iL v y x s t y s v x a ) rn v ExXnvcov ch ia t -
¿a iy o v ia v cog n r & r s p o v , x a ) rnv 7toXvSsov
avreov á& s ia v , x a ) r o v g rraXaiovg ©souç
x a ) t o v ç vso vg, x a ) r o v ç a iay^ovg yv&ovg
ipaj r a g a / o ^ ç o T g ç a ç S-VGiag r rnXa 7rnXov
xa S a iç o v r co v , cog avreov a Tiv oç Àtyovroç a
nxovGa , Xsyco ¿ tj GcóyaGi Q c o y a r a roïç
rôov dXoycov Çcoeov T a s a v r c o v , x a ) r à
G sy v à b T rX a o y a r a , x a ) r à aGXnyova b
r s p a r s v y a r a 3 oiç y C SI yS V TO <&ë?OP O^lÇoVTOj, C
titiam ! Doceant enim qux ratio, quod g Tj ç xm oSai¡uorUí ■ si Si n r a p a ¿ s ixvvovgi
r n ç svtiSs'ictç. ¿ ¡¿ aG x s r c o a u v y a ç 3 t jç ¿
X o y o ç 3 x a ) r i r o r ü g a <TytiyoGvvng , rîlç
f&sçù r a v r a y vG rn çio v i yaçt y n ¿ s ràç
turpitudinis illius , qua in hujufmodi rebus
utuntur , arcanum ? Debent enim ipfe
quoque rerum honeftarum fignificationes
& species turpitudine vacare. Quòd fi
aliud quiddam praetereà effe contendunt ,
quid hoc fit probent, quibufque ex libris
I infurgentes ^ Theologis hauferint, oftendant f Jam
Jiatreles tran- . r . ° . r r gat, ìnlurgentium etiam hicreium impetus irang
e , ìdque eò etiam acriùs, quòd jam an-
tehac in cruciatibus verfatus es. Philofo-
phicus énim animus ex eo , quòd paffus
f i t , generofior redditur , atque, ut c a n -^ '» b </ ' * ,
j ° r * c ' -jA • „ 1* Li too rra-dsiv ro ¿biXoaotpov dens ferrum aqua frigida, itapenculis ob- ^ ^ t j 3 coGnrspr qT.1;-
Veram circi dureicit. Quin pietatis noftrae do&rinam ^i^^g syorvpog
preefcribe, fic nos inftituens , ut Deum
syQaGSig reov xaXcov r o a ïo ^ ç o v s%sn
¿'s aXX o r i <sraça ' r e tv r u sìva i ¿patri , r i
TooTO TTSi&sraxruv y x a ) o x 7roieav A oyeov,
il SsoXoyeov ; <rvyxsi cTg 'x a i r a g reov aipstrscov
S7rava<rra<rsig 3 x a ) rotrovro) S ’sp/aors^ov ,
qgcù (GrpÒTrsTrovSag. ^«vi'aioTêçov y a ç
o l ir à r o ig xivovvoig
clofaovjusvov. o p iç o v ¿ s x a ) r tiv ti¡asrsoav
eùa sës iav 3 ¿i¿acrxa>v sva ¡xsv s ì¿ s vat 0soi>
¿ysv vnrov , r ò v T la r s ç a • sva ¿ s yswurov
KJ,ç/ov : Toi' T ìó v • ©eop [xsv y o r a v xov’
sa v ro v X s y n r a i , fsrpoGayopsuofxsvov , ~K.u(>iov
¿ s y o r a v f x s r a n a T ç o ç Qvo[xa£m*ai • t o y sv
r tiv ¿pvGiv y r o ¿ s rn v /aovapxiav :
sv ¿ s T lv sv/xa a y io v 3 'srposX&ov c x Totf
unum ingenitum agnofcamus, hoc eft, Pa-
trem : unum item genitum Dominum, F i-
lium v idelicet, qui Deus quidem appel-
la tur, cùm de eo feparatim fermo e f t ,
Dominus autem, quando cum Patre nomi-
natur ; illud propter naturam , hoc prop-
ter unicum divinitatis princijpatum : unum
denique Spiritum fanélum , a Patre procedentem,
aut etiam prodeuntem , Deum v v v
quoque ipiiim, apud eos, qui e a , qu<eDnaT^oi, n x a ) «sr^o/op, ® s o v , r o ig vonrag
voovgi r à (¡¡ra^axsifxsva ‘ y o ìg pisv à tr sù r i
Uffj TToXsfxovfxsvov 3 r o ig ¿ s v<nrsp rovrovg
voou/xsvov 3 r o ig 7rvsu(xarixa>rs(>oig ¿ s xa)
Xsyofxsvov. /atirs e v<&ro '^g%nv 7róis?v rov
T ia r s (> a s 'iva ¡utì r o S 'Grgprou ^ t) - nr&arov
sìtrayaycùfxsv , 8 s’ % ov x a ) r o siVai <®&oTa
7 r i^ ir ^ am n a s r a i, /anrs àvapyov r o v l iov n
t o TIvst//ua t o à y io v 3 'iva fan b To Ylar^og
o v x a v a p y a y u f i , xa)
x a ) <zg■a^a¿o%ov. f i ovx
^ reo a ir ìcù , e x Q ia i
propinqua funt, apprimè inteuigunt , qui
ab impiis quidem etiam oppugnatur, ab iis
autem , qui fupra eos affurgunt, animo &
mente concipitur, ab iis vero , qui magis
D o ce at , ipiritales iimt, etiam prasdicatur. Illud item
Paffem prm. praEfcrih e , ut nec Patri principium tribuacjpu
exper- 1 ' . . i . 4
tem,Fiiium & uius, ne quid primo pnus mducamus , ex
Spiritum&n- quo etiam id , quod primum e f t , perire
»em.tamjuam neceffe Ut ; nec Filium & Spiritum fanc-
ad caufam,re- turn principii expertes effe adftruamus, ne
P a tr i, id qcu od ip% fi pro# priu_ m eft, adimamus. Í ¿ io v mrsoisXcùfxsv. yu(>
Illi quippè & principio minimè ca ren t, & £ ^ /
quodam modo carent : quod fané di£tu aI/aP/^a
mirum eft. Non enim, quantum adcaufam,
(a.) Tuts. Heraclitum in telligit.
( b ) Tïxis-fiecrce. R e g . a. iruXitiirfettTU.
[C ) ~Ei fit* rà 3-ûa» 8cc. Hîc ob ite r Gregorius per-
flringit abfurdiilimam Gentilium T he o lo g iam , qui
fub fabularum in vo lucroDeitatem adumbrabant.
(d ) t tîf y«#rSf & c . Qui folerti ingenio, mentis acu-
tmne ea inteUigunt -, qua vonjunSla funt &• cohærent,
Deitaris fciliçet Perfona s, fie nobis unâ ferie propo-
iitas ; e x quibüs paffim Gregorius , ficut & Bafilius
p ro b an t, F ilium8c Spiritum fanétum Deum pariter
e f fe , ficuti Pater.
( e ) fyro Scc. NePatremprincipio fubejfeJlatuamus.
( f ) T< wpSra». Hîc ^parov id em fonat ac trpoTtp«» t
qu o d Græcis familiare eft. Mo x ùo-aykya^y, duo
Regg. & Pair, ùrctyopa.
7TCi)Ç • 0
avapya. fxsv y a ç
(g ro iittu See. B ill, ex quo id , quod primum
eft, origiriem traxijfe necefte f i t j
( A ) Ta Uurpis. R e g. hu. Or. I . PaiT. TO tS nurpot-
( i ) r J ulria. Quantum ad caufam. L ic e t ab nac
v o c e abftineant L a t in i , nihil tarnen eft diflidn ,
quoad rem & fenfum , inter G r a c o s & Latinos. Q uoa
enim Grazci caufa O caufati nomine in te llig u n t,, nos
idem Principii O' principiati nomine intelligimus. unde
fandtus Thomas Opufc. contra errores Gracorum c. '•
a i t : Apud Latinos non eft confuetum , quod Pater dicatui
caufa F ilii, vel Spirit&s JahSli, fed folum Principium , ve
author... G r a c i, qui caufa O' caufati nomine utuntur ut
divinis Perfonis , non intendunt diverfttatem natura in^u~
cere, aut Filium effe creaturam ; fed per hoc volunt oftendere
folani originem Perfonarum, ficut nos nomine principle
O R AT IO
it) /an f x s r avTov ■
ya\ 3 8*
«Aio« 4>»s- <fs' .
ra>
y àpi varò X%ovov > ',vet P* T0 Peov V reov
¿ffTcórav t&psG&vrsppv, xa) r u v ovcncìiv
to ctvovtriov.
¿g «£ A principio carent, ex Deo enim funt, licet
non poft ipfum, quemadmodiim ex Sole
lumen : fed quantum ad tempus, principii
funt expertes. N e c enim tempori fubjedi
funt, ne quod fluxum eft , iis , quae fta-
bilia funt, & quod non eft, iis, quae funt,
prius atque antiquius fit.
X V I . N ec item tria principia conili- Tria Prin-
tuamus, ne in Gentilem Deorum multitu- SPDro conf-
dinem incidamus : nec rursùs unum qui- «menda,
dem, fed Judaicum quoddam, & anguftum,
atque invidum & imbecillum ; nempè v e l ,
deitatem in feipfam abiiimendo, quemad-
I ç . ìA n r s ïçX Ù Ç » '*vet H * ^ A -
Xnvixòv 3 n To' 7roXud?ov • y n r s yftav y s v ,
lo v ¿a ixn v ¿ ì ( f ìm v r iv a y x a ) ¿pd-ovsçav 3 ttj
àfv va rov * w t¿> àvaXÌaxsiv sìg savrnv
f h ó r n r a , o to / ç nrpoáyovGi ¡usv ¿x r o S
flaT ço 'ç ro v l iov , sìg a v ro v
àvaXvovffiv nptatv • n rq> xa raQaX X s tv r a g
(bvtrtig 3 xa) à xX o r^ io v v S s ó r n r o g , o r o ig
vvv '¿ ç ia x s i Qotpoig , àa<nrsp ¿ s ¿oixv 'iav y n
* z à.vrs%ayoùvrat , « y n ¿ tv ¿vvaysvnv v<&sp
r à x r 'iP y& T a . y n r s àysvvnrov ro v 'E io v 3
eïg yàf> o riaTw'p • y n r s Y iòv r o Y l v s v y a ,
i?ç y a o o juovoysvnç ‘ iva x a ) r o v r o S ’tixov
i y con t o y o v a ¿ ix o v , ó y s v rt¡g v io rn r og ,
to' ¿ s rn g «z¡tpoo¿ ov , xa) o v y vio rnrog .
¿s TraXiv B m°dùm iis placuit , qui Filium quidem
ex Patre producunt, eundem autem rur-
siim in Patrem refolvunt ; vel naturas de-
jiciendo , atque à divinitate alienando ,
ut fapientibus hujus temporis videtur ,
perindè atque ipfa hoc metuat, ne ipfae ad-
versùm fe infurgant, aut fupra res condi-
tas nihil poifit. Nec rursum ingenitum F i- Unus eft
lium, unus enim Pater ingenitus : nee ’en“*
Spiritum fan£lum F ilium, unus enim eft tus,unuspro-
Unigenitus ; ut hoc quoque divinum ha- cedens.
beant, fingularitatem nimirtim , ille filia-
t „ - VT-r / v , r tionis, liic proceflionis , non autem filia^-
¿XnSag IiaTg^a rov lia r s pa 3 xat ttoXv L tjonjs> Patrem verè patrem , ac multò qui- Pater verd
ys rm Trap nyfv ¿Xn&itrrsQov 3 on /¿oveog t dem veriùs , quàm qui apud nos id nomen patcr*
obtinent , turn quia proprio & fingulari
modo pater e f t , non autem ficut corpora ;
turn quiafolus, non enim ex conjun£tione ;
turn quia folius, nempè Unigeniti ; tum
quia folùm, nec enim ipfe priufquam pater
e ffe t, filius fuit ; turn quia in totum & to-
tius pater , quod de nobis certo affirm ari
nequit ; turn quia ab initio , nec enim
pofterius Pater effe coepit. Filium verè Filius vere
filium, quòd & folus fit , & folius, ac fin- filius-
¡¿iorço7rct)ç y à ^ y xa ) o v y &Ç T a ( já y a r a •
yóvog y ov y a o y s r a Gv^vyiag • x a )
yovov y yovoysvovg y a ç • x a ) yovov 9 ov
yetpt T i o ç 'Zêrçoreçot' • v.
0X0V3 r o yap> n y tr sp o v a¿nXov
x a ) óA op n a T « i x a /
x a / anr
» ° J / 'à ç vGrspov. à X n S a ç Y / o v r o v
Y iòv 3 o r i yó vog s x a ) yo v o v , x a ) yovcog ,
yovov * ov y a ç x a ) T la r n p , x a ) oXov
Y/of, xa) oXou 3 xa) à-r '¿qxng, ob 7rors D gulari modo, & folùm ; non enim Pater
toc! sìvai ICìòg rjpy/xsvog • ov yàp ex quoque fimul e ft, & in totum Filius , & to-
usrausX. si/a g n« ¿«r e/o rng . r\\ , -v tiu s , & à principio, hanc icilicet rationem , ovds ex arqoxo7rng , , r r t--i- re
1,7 , t/ , \ \ b ' habens,ut nunquam P nius efle coepent; non
n Sscoaig 3 'iva Xtrirn Trors , tzS ysv ro enim ex confilii mutatione eft deitas, neque
sivai U a r ^), 7af ¿s ro sivai Y/a>. ¿Xn&cog ex progreffu deificatio, ut ille aliquandò
ayiov t o I I vsvya t o ayiov * ov yà(> xa) Pater , hic aliquandò Filius effe definat. Spiritus ^
c aMAÈA o cc roiovrov , 'o v» dj"s ov«ir cog t ov»ds àe .x. Spiritum fa‘ n“ d‘ vlu , m .v erè fan£lu.m : neq7u* e fafna^néutsu s. verc
e < v , , , / enim alius talis eli , nec eodem modo ,
y r ìn x n g o ayiatryog , aXX avroayiorng , neque ex acceiri0ne fanditatem habet, fed
oyc^i yaXXov xa) nrlov , ov¿s '¿fi'ay.svov efl- ipfamet fanélitas , nec magis & minus ,
X^ovixcog n 7rav<rófxsvov. xoivòv yà(> 3 nar^) n e c, quoad tempus, originem unquam hal4v
to) T i f w ¿J./V ntuS/MTi , t o ' /«,' E b u it, nec finem habiturus eft. Hoc enim
ytyovsvai 3 x a ) n ■S’to rn g ■ 'T ico ¿ s x a ) dyíe
U v s v y a r i 3 r o e x to o T la r ç ô g . Í ¿ io v ¿ s ¡
n a r çoç y s v -, n á y y sv vn v 'ia ’ ' T i o d ¿ s , n
ytvvnGiç' T ïv s v y a r o ç ¿ s 3 n s x 7 r s y ^ ig . si
o« róv r.pórrov sm ^ n r s ig , r í x a r a X s i^ s ig
T oig yovoig ytvcoaxsiv aXXnXa 3 x a ) yivcoGPatri
& Filio & Spiritui fancto commune
e ft, quodminimé cread funt, atque ipfadi-
vinitas. Hoc autem Filio & Spiritui ían£to ,
qubd uterque eorum ex Patre eft. A t vero
Patris proprietas hx c eft, qubd ingenitus
fit : F ilii, qubd genitus : Spiritüs fan£li,
qubd proceaat. Qubd fi modum quaeris ,
quid iis reli&urus e s , quos folos mutuo fe
• Ja) Atrt^ctyúirut. Schol* f«i trleta-lúrairlif ec¡ uxotricureti YÍS
W nueújtteíTof. Ne Filii G* Spiritüs Perfona contra fe
lnfurgan\
(fi) Tà iiiM. Sic Regg. bm. hu. Coisl. 1. & Or. 1.
Deeft to' in Ed. ...¿C ) TDiSrov. Coisl. I.nlíM.
(if) EKittels. Emijjio. Hîc idem fonat ac 3
procejjio.