XXxiv P R Æ F A T 1 0 .
vmmS {¡tu ToV âtyya vpriy-hmra;, coelibem vitam conjugio anteponentes : *¡>»
mtnòt /Sioç namque in Gregorio Orat. xxi. n°. 19. de vita coenobitica font
accipienda.
MiyáSm , alia vox exponenda eft, fi quidem viros doiios in errorem im-
pulit. MiyttJïç accipit Gregorius pro Coenobitis; quo fenili vox ilia à pluribus
accipitur, in quorum numero funt fanctus Chryfoftomus, Horn, in falibs pro-
phetas; Theophilaòlus inMarcum c. q. «axoi (¿lv elm rraphivoi ¿pujuixoí' abbai
t¿iyacteç ¡¡fi ¿1 xciiolc'ia ■ ¡Típoi Aaiy.o) inti ir ya.fij.cfii ; id eft, ell'll quidem virgines funt
& folitarii : alii mixti SC in coenobio ; rurfus alii laici ¿C in conjugio viventes.
Verùm a nullo aliocertiùs ac meliùs diicere poffomus quàm ab ipio Gregorio
quid fignificare voluerit voce ,mydSm. Primùm quidem in Oratione fecunda
n°. 25?. conjugatos a continentibus fecernit, hofque inter Eremitas Coenobitis
aut mixtis opponit : Quantum, inquit, intervallum inter conjugatos SC coelibes...;
quantum ex his rursus inter Eremitas ¿C Ccenobitas , qui permixti communiter
degunt, id eft,Migades. In Oratione xxi eâdem utitur diftinòtione, fed muta-
tisverbis, ut magis illucefcat oppofitio : 0! ris iptifiiías ...o í A s tVi/ufifa;. Inea-
dem Oratione Eremitas eos elfe ait, qui vitam prorfus folitariam, & ab hominum
focietate remotam agunt, fu i ipforum tantiim ¿C Dei colloquio fruentes ; quibus
opponit Ccenobitas : alii autem caritatis legem per communionem SC focietatem
calentes, folitarii fimul & canobitce funt, &c. ipufiimoí ri Sp¿S ¡¡¡à fuyaSis. Ecquis
jam erit, qui Ccenobitas fùiife (jiyàS'm, & Gregorium qui inter Eremitas &
Migades mediam iniitviam, vitam monafticam exercuiflè negaverit? Nifi fortè
qui velit Monachos non foiflèEremitas & Ccenobitas, quos cùm Athanafius.
exul peragraretÆgyptum, coniociavit; necBafilii difcipulos, quos, ex Ere-
mitis & Migadibus præclarè inter iè reconciliatis, congrega vit; quibus etiam
leges condidit, afceteria & monafteria extruxit.
§• IV.
Cujufnam Ecclefice Epifcopus habendus dicendufque fit Gregorius , qui vulgo
Ñafiante nus appellatur , invefiigatur.
P rimo quidem Safimenfis Ecclefîæ, quæ recèns a Bafilio fedes ereòla
erat, epifcopus confecratus fuit Gregorius ab ipío Bafilio & pâtre Gregorio
compellentibus. Huicordinationi, fi minus animum, feltem eervicëm infiexit:
fed cum ad capeflèndam fedem nullus pateret aditus, quam fcilicet Anthimus
armatìs militibus occupatam tuebatur, abjeòlis Safimis, in folitudinem fe
contubt ; nec oblationem,nec ordinationem, nec quidquam eorum quæapud
epifcopos in more & inftituto funt, Safimis peregit, ut ipfe teftatur ; fed fimul
atque confecratus eft epifcopus , fùgam quam animo conceperat, arripuit.
Deinde revocatus è fblitudine, regimen ecclefîæ Nazianzenæ , jubenté
iterum pâtre, qui præ ætate buie adminiftrandæ impar erat, verùm eâ condi-
E P. ai. 4 1 . tione, ut mortuo pâtre liber effet abire quò vellet, fufeepit. A d breve tempus,
inquit ipfe Gregorius , <?C quafi. hofpites , proefecluram fufeepimus :■ accepit
qûidem, fèd mortuo pâtre eam abjecit.
Denique Conftantinopolim accerfitus ab epifcopis Thraciæ & orthodoxis,
ut caufàm fidei contra graflàntes latèque dominantes in regia civitate Arianos,
Macedonianos aliafque veritatis peftes tueretur, cùm adveniiîet,fideique caufàm
defendiiîèt, hæreticos profligaflet, errores fùgaflèt , collapfàm fidem
reftituiffet, & omnium ánimos fibi conciliaffet; totius populi clerique con-
fenfii, annuente Theodofio Imperatore, in fede Conftantinopolitana,, pulió
Pemophilo, pulió etiam Maximo, non tamen repugnaos ut antea, collocatus
eft a fenòlo Meletio, Concilii generalis , quod turn celebrabatur, præiide.
P RÆ F A T I O. XXXV
Ortis deinde qüerelis inter epifcopos, arreptâ occafione, Gregorius abdicat
fe epifcopatu, effringit vincula, & gaudio geftiens patriam repetit, optata
folitudine fe fruiturum fperans.
Quo tempore, Conftantinopoli reliòlà, in patriam reveriùs eft Gregorius,
adhuc pallore deftituta erat Nazianzena ecclefia, Apollinariftarum infidiis patens.
Hujus periculo permotus Gregorius, rogantibus epifcopis & univeriô
populo,illius curam, donee præficeretur epifcopus,fe fiiicepturum promifit:
quo præfeôlo, fugit iterùm in folitudinem.
Efto nunc judicium Leòloris, cujuiham Ecclefîæ Gregorius habendus &
appellandus fit epifcopus, & an tres epifcopatus habuerit. Nemo , opinor,
diòlurus eft eum fùiife Safimenfis Ecclefîæ præiùlem. Certè nuipiam feripfit
Gregorius fe hujus Ecclefîæ epifcopum renuntiatum fùiife , ut ipfe loquitur,
utipiix ß io r c t ; hoc eft, ullo præconii genere declaratum. Defignatum quidem ,
propofitum, inauguration etiam hujus Ecclefîæ epifcopum fe fatetur in Oratione
nona undecimaque paffim & in epiftola al. x l i v . Non jSafla/fi, inquit,
fed Sàfimorum (Epifcopus )defignati, feu mavis, propofiti fumus : 'Za.oi.uw SI
w p o 6 fo A > /usi'. Id enim hoc verbum eo loci fonat, fenili fiepius a voce prcedi-
cari & renuntiari diverfo; quod vel ex Sozomeno patet, Hift. lib. v. cap. 8 ,
& Socrate lib. v. c. 8. necnon & Cyro Prodomo, in titulo epigrammatum
fiiorum in hanc ordinationem Gregorii :
E / ç r p tiyoptov 7rpo£etÀAoficeuov eiç 2a<r/juet.
At neque hie, neque ufquam ahbi epifcopum Safimenfem renuntiatum fe
Gregorius dixit ; imo attendenti certo negaffe videtur. Quemadmodùm enim
Nazianzi defignatum, propofitumve epifcopum hie fe negat, ac Safimorum
fatetur ; fic iHe Nazianzo fe renuntiatum epiftolà al. ccxxv. fetetur , ac de
Safimis negat , quorum defignatum propofitumque epifcopum fùiife fefe
conceflèrat. Ego certe, inquit, f i corpore quidem ita me halberem, ut Ecclefice
pojjém Nafian[ence prceejje, cujus ab initio prceful film . rervuntiatus , minus
autem Safimorum, ut vobis haud reelè nonnulli fuadent. Hæc funt Gregorii
verba , quæ non bene vetus interpres reddidit.
Porrò nihil obeft, imo plurimùm juvat, renuntiationem illam ab initio ,
feu primam a Gregorio vocari, cùm Safimorum, ob quæ primùm ad epifco-
patum aflùmptus, defignatus ante fùiflet quàm Nazianzo renuntiatus : multò
obfitminùs de renuntiatione tacita tantùm aut non publica; id a Gregorio
aliis in locis explicatum. Quin inde colligas , nullo Safimis , nec taciti quidem,
nedum folemnis genere præconii renuntiatum : quippe de Nazianzo
concedit Gregorius, de Safimis exprefsè negat; de iliis viciffim quod affirmât,
negat de Nazianzo.
. Erant itaque diverfi generis renuntiationes epifcoporum, publicæ & cano-
nicæ aliæ, aliæ non ita. Vulgata res eft, maxime in Oriente, popuü totius
fujfragiis, iryùì tS MS omcvréf. tunc temporis eleòtos effe epifcopos, uti de
Athanafio forfeit Gregorius; vel ut habet Concilium Calcedonenfe, Actione
xvi. pafeendorum omnium calculés. Exempla longiùs petenda non funt:
Orat. a i ;
p. 3 90.
Neòlarius in fede Conftantinopolitana Gregorio fobrogatus eft, communibus,
inquit Sozomenus , Synodi fiijfragiis ; ipfique Conftantinopolitani Patres ad
epifcopos Romce congregatos eumdem a fe feribunt ordinatum univerfi cleri
tOtiufque:fujfragiis Civitatis , 7tu.vtÓc Ti rS jtAiipa. TT&avç iorA«<fuljofij.lvtiç Aç 'ito-
teem. Moxque de Flaviano Antiocheno : Canonici, vel, uti canones jubent,
tota illa ecclefià fiiffrogante, ordinarunt epifeopi illius provincia SC dicecefeos
Orientalis : o i t ì t h ç ¿7rctp%/aç qatj rtiç âi/ a roA « t» ç S'ioiwtrtcùç . . . . zavovizéoç i^nporovticrav
vins q-ofii^f!) tüs eimABtriaç. In Concilio Calced. aôt. xi. Stephanus Ephefinus
fe canonicè eleôhim probat, his verbis : quia, ¿G populus. inquir, ¿C clerus,
ëC epifeopi, epifcopum me conftituerunt. Idem Concilium , Aòt. x v i , non
Hift. 1.7* c. 7.
Con. Conft.i.
Ep. Syn. t. i .
Conc. p. $66.