Or. xiv.
Macedonia-
norum Ime-
les.
haec loca appellans. Huic ea in re adju-
tor laborifque particeps fuit Gregorius.
E x ea quippe, quam ae pauperum amore
habuit, Qratione, liquidò conftat quanto
Audio in earn rem cum Bafdio incubuerit,
maximum omnium mandatorum effe often-
dens, alendorum pauperum ftudium, Dei-
que magnificenti! & benignitate dignum.
Atque hxc quidem hadenus : ne adeò prae-
clarum facinus praetermififfe videamur.
Ariani vero haerefi jampridem Ecclefiam
opprimente, Imperatoriaque manu ac potenti!
, D e i praefidia fubvertente (eà fcilicet
ratione, quòd fimpliciores ad impietatem
furtim abftraheret ) magnumque Deum
Patrem , & parvum Filium, & Spiritum
Sandum creaturam affirmante ; exortum
e f t , velut ex hydra quadam, novum caput
, hoftium Spiritus Sanili hacrefis, de
F ilio quidem candidò fentiens, ac Verbum
Patri coaequale ilatuens, ceterùm Spiritum
Sandum blaiphemis verbis impetens ,
idque bifariam. A lii enim creaturam apertè
ipfum afferebant : alii nec creaturam , nec
Semiarianì. D eum , fed liberum, quos proinde Semia-
rianos die vocabat, nomen fcilicet eorum
opinioni congruum & appofitum ipfis im-
ponens ; quippe qui ita Filium in honore
haberent,. ut interim Spiritum Sandum af-
pernarentur.
Igitur hujufmodi contentione per totam
Romani imperii ditionem glifcente, ma-
gifque etiam Byzantii vigente ac obtinente,
Deus eos, qui pelliferà hàc dottrina extin-
• guebantur, miferatus , Sandum Gregorii
Theologi fpiritum excitat, ac velut ad
Moyfem ait, Vìdens vidi afflictionem populi
mei, qui in JEgypto efi ( ACgyptus autem
Hebraeorum quidem lingua tenebras fonat,
nunc vero offufam acdetinentem haerefum
caliginem fignificat) ù gemitum eorum nudivi
: atque ad eos liberandos defcèndi. Quo-
circa nunc veni : in JEgyptum te mittam.
Atque hàc cohortatione permotum , Spi-
ritufque Sandi numine impletum , Byzantium
mittit, ut pro Spiritu dimicaret. Pro-
tinus igitur i l l e , magno ilio luminari Bafi-
lio ipfius cupiditati alacritatique quafi faces
quafdam fubdente, atque ad fpiritualia
certamina ipfum inungente , aliifque com-
pluribus Epifcopis, principifque urbis civi-
busjfideì pietate praeditis, ab eo obnixè con-
tendentibus, ut ipfis auxilio egentibus ma-
lorum fe depulforem praeberet, Conftanti-
nopolim venit j terrena quidem omni fub-
ilantià & luxu ac divitiis carens, ceterùm
Spiritu plenus. Exceptus autem aquibuf-
Dan.x 111.4?
Exod. ni. 7,
Gregorius
Orthodoxs
fi-lei defen-
dends causa
Conftantino-
polim profi-
ciicicur.
(a) Codd. Or. & P. Apifc»*.
.. < b \ c,od,d- ° r-,& f • iwjwsj£d/m : Colb. I. & Coinb.
tifUKfUiss iTOiftas »„ftaZt : Colb, 2. vriuut ¿ y Ìm à .
( C ) Cod. P. tivù*. Mox ¿s deeft in Cod. Or.
(d) Ita Codd. P. Or. 6c Còlb. i. Se 2. In edit, rà»
rat Tuftmai,
Tpyyópiog, xctd-cc dyAol 0 <zs-ep) ^tAocrìeo*
Xuas Aoyog, ocyv <are(>) rò car^fiyya cfarov-
dyv B aciAeieo refi yeyaAa cvyzareCaAero ,
yeyicryv deì%ae rav ¿yroAcov <srìaxorpocpìav ,
**) ryg roS ©goti fteyctte'ioTtiTos xaì (QiActv-
ricte à%tctv. «AAci touto y.ìv eie rocrov
rov , offov rou yti« d'ovai ma.oaAiAtl<p^ai ro-
aovrov x.a,Top&a>y,ct.
T He dè Apetuvixtie a etipéa-eae ¿x yroAAav a
Xqovcov 7rie£ovai\e riiv cMKAtio-'tcìv , za) fiaai-
Aiztf %eif>) zctTaaTpetpojuévtis r a roS ©gocf
o%upct>y.uTU , 72*/* •sr&e u<re€eictv v<sro7<sraaa,<r-
Scti Toug ¿7rAov<TTe^ove 3 yeyav re ©goV ròv
Ilarg^a za) yizpòv ròv TioVs za) zrià/ua rò
uytov Ylvevpa doyyan^ovatte » Ì7re<pvti ofov
ip vdpag rivòe » veoS-aAtìe ze<paAtì, rav vrvev-
yaroya^m ti di peate 3 fsre^ì yev ròv T iòv
evyvcayovovaa , za) laov rrd ria rd i n&eyévti
rov Aoyov , rò de Thevya rò ctytov fiAaa<ptj-
yovcra , za) rovro dt^ug. oì yev yà^ zriaya.
tpavepeog èdoyyartfyv 3 ot dò oure zrìaya
ovre ©gov , ¿AA* eAevd-e^ov. ove yytupe'iove b b
exelvoe eovoyat^e s • fsrpe7rovaav rn dó%y avreov
ryv •a&crtiyop'tav Ì7rei7rcóv c. eoe rtyuai yev c
rov T/or, ro deTlveuya rè aytov àrtyd^ouai.
TU e ovv rotavrtie Ì^tdoe 7ruaav v euro Aa-
Govatie ryv wVo P eoyaioveà ìfXyv, arAeov de d
roti Butfavriou zaraz^arovaye 3 è%eye'ipet 0
Seoe rò tarvevya rò dytov F pyyooiov roS
SeoAoyoV f iÌAeyaug rove »TroAAvyévove v<&è
rye Q&OQ07roto<r rye de dtdaazaAiae. za) ofov
^oe AAoovo'ex Qydi • ideav efdov ryv zazeoaiv
roS AaoS yov roS ov A iyvTrìq) ^ àzèro e de y
AtyvTrìoe Aeyerat ry ¿f>eovy rcov ECgaieov ,
dyAo? de vvv rcov aipéaeeov ròv zarao%óvra
£o<pov) za) rod <revayyod avreov yzovera * za)
zareéyv rove e%eAe'<r3 -at avrovg. za) vvv devqo e
X7roareAeo ce eie Aiyvdìov. za) rotavry
f&apazeAevaet ztvycae ròv avdpa , eie rò
Bv^avrtov ¿arocréAAei TrAypcócaq 7rvevyart ,
iva v'Grepya%yay rov yrvevyaroe. 0 de avr'tza
BactAetov rov yeyaAov Qcoaryftoe ryv opyyv
avnd avvecrtreivovroe 3 xa) fsr^òe rove rrvev-
yartzove dycòvae ¿Aeitpovroe 3 aAAeov re
trAeicreov ^f^tepeeov , za) rcov yricrruv rye
fiacrtA'tdoe avriGoAuvreov, aùróìe ¿Ae%'tzaxov * f
yeve&ey , xpy£vc/v ¿7rtza^iae , rii fiacri Aldi
( e ) TS Deeft in Colb. 1. mox idem & Cod. Or.
iirarìuX» tri.
(f) Cod. P. in not. marg. •ttfoxuZuTUtii rS» x a x m ,
ip fis « m a lis profitterei. Billius vertit ¿ m quafi
Herculem quem dam Akxicacum fe prefberet.
fjrapyv * vAye ytv dmacye, (è rpvcpiie é. crAnrn
wropoe3 ¿AAa rrvevyaroe TrAypye* V7rede%$-y
de cvyfevóov my ro ccaya, my ryv evee-
ùjav 3 evpe de ryv ¿zzAyaiav, eoe Wov I t t
opoue 3 v eoe cryyaiav e 7f) fiava , 7rpo<pyrizcoe
ÙTreiv fipayeìtuj 3 i(cy evapiQyyrov 3 f(cy Aav&a-
vovaav Sfa ro 7ra<rye crappycriae v<&o rS zpa-
rove à/Trecìepeidicy' orzo ut; dò lepoue diravrae
diypTTUcryevise 3 K&ì ß'i$ zarexoyewe. yovy de
y àyia Avadjacia, role Op&odoi'ote àvelro *
ra%a yev %cy avry zaracppovy&elca , Sfa cyi-
zppryra eafetypaeptie > 6»? eìdelev àv oì &eaaa-
fJ/poi ro yraAaiov avry e reybfjog.
ILò&ve àv aùroe3 ¿cerep ne A a€)d3
rarleraj * d} ccpevdova rà aAAocpvAa dóyyara
Aoyeov reppóryri, i(cy role vrtroie 7rira>e ivra-
vayet ryv vrappycìav , xa0’ yyépav i&&cAay-
Gaveov 3 x) aiyjxaAeor'i^CdV rei Secì tb? zazeoe
e7ravaravrae rii ctAySeia. ¿Aiyx roìvvv xpóvx
a diadpayovroea 3 roaavryv m crAyS'ove ryv
b ecridocriv e7roiycaro 3 b yy efvai ravra avy-
c zp/veiv role &&repov. zpv’ravd-a c to' iepòv
reAeiu&cy ypayya3 0 ofzoed^aOd e7roptuero 3
my eyeyuAvvero * 0 de ofzoe Sa«A erropevero,
my ydsevei. yv òpav ovv t t o iz 'iAyy riva rcov creo-
d r i . etÌTa|W d. oì pìr j?A ìtruyyvev&
ycav'3 0i de eyeAAov * oì de ydy reAeieo-
•S’evree > aAAaw ycav &ypeura) te} didaczaAoi.
Ì7r) raroie, r)e av erepoe itvefze rcov yev
Apeiavcóv ryv opyyv , réov de 7reAae ryv fiac-
zaviav ; óì nvee deov e7rizspelv, my àyeovi^o-
yeveo cvvuyoovi£e&cy, role zarop&eóyaciv av-
® tb e’duc%epaivove3 e£ayya rS cpSovx, rii e c*~
zAyciag 7rom^dfJot ryv errìdoeriv 3 my role icroie
zparelv ovz ìcxvovree > y ov fiuAÓyfyoi f zazìct
ryv ^e ryv vyrepSaAelv yyiAAySycray.
O v7reo de rovrov Aeoepyaavroe- r S zazoS 3
e7ri<pver<y 0 St/po? AtroAivapiog , idiav rivct
xuivi£cov xaxodo&iuv. ryv yap cvcuv&pcoTryciv
¿Ay&ij yy do%a£cov, Qapzòe arpóaAy^iv, my
4 UWS ¿AÓya yovyv idìdacze 3 4ÜÄ voepag
ryv oizovoyìav aTroreyvóyevog. ¿AAoyiyog dò
av ryv rdv EAÀyvav 7raìdevcriv, xAgV7« ttoA -
Tjj croiziAipt rav A oyeov. Trapycajv ovv
a.7T(vvraxp yyg yaSyra) ryg aìpéaeeog3 e A zov-
Tg? rug uya&elg, eoctrep etyzirpotg eig ryv
wraAeiav. av&tg ovv àyéovt dvcryàxa. evve't-
%ero 3 eAeyxav , eTririyoov3 'GtftyzaAdvì roùg
Gregorius
multos ad ot-
thodoxam fi-
dem reducic.
Ì® ) Cod. P. TrxfuSpotuoiiTof. wÈm ». ¿.Vi.™. I
/ /i \ **" r*VTU.
s a ) C olb. I.TÀ, ÙTukU,.
dam, & generis, & pietatis affinitate cum
eo conjunais, Ecclefiam offendit, quafi //«/.xxx.17.
malum navis in monte 3 aut quafi fignum in
colle, ut Prophetic verbis utar; hoc eft, numero^
perexiguam atque obfeuram ( quod
videlicet piis viris libertas omnis ab e o , qui
imperium tenebat, fublata effet) facras
etiam omnes ereptas aides , ac per vim 00*
cupatas. Una fan£t£ Anaftafiae aedicula
Orthodoxis patebat , fortaffe etiam quia
propter ambitus & circunferiptionis anguftiam
contemptui habebatur : quemadmodum
norunt, qui vetus hoc fanum confpexere.
Confeftim itaque ip fe} Davìdis cujufdam
more, ad praelium fe comparat, firmifqué
ac folidis argumentis, quafi fundà rotato
lapide, Philiftica dogmata petens, piis ho-
minibus piè libertatem reducit, quotidie
novam aliquam copiarum fuarum acceifio-
nem faciens, Deoque eos, qui adversùs ve-
ritatem malè infurrexerant, captivos addu-
cens. Perexiguo itaque temporis exa£to
curriculo tantum mulritudini incrementum
attulit, ut nulla jam cum priori rerum ftatu
comparatio relinqueretur ; atque hie il-
lud Scripturae impleretur : Domus David IL Reg. m.
ibat & increfcebat, domus autem Saiil ibat y '•
& decrefcebat. A c varium quendam eorum,
qui falutem confequebantur, lepidum or-
dinem cernere erat. Alii enim jam fagenà
inclufi tenebantur, alii jamjam capiendi
erant : alii etiam jam perfe£lionem- adepti,
aliorurn venatores ac magiftri erant. V e rum
enimveró quis alius hinc Arianorum
iram , hinc própinquorum invidiam ferre
potuiffet ? Qui quidem, cum ipfi opem ferre
ac decertantem adjuvare deberent, ipfius
re£lè fa£lis offendebantur, E cclefis incrementum
livoris facem & incentivum facien-
tes : & cùm iifdem rebus iiiperiöres ipiò effe
v e l nequirent, vel nollent, virtutemfce-
lere iuperare contendebant.
Nondum hoc malum fedatum e ra t, cùm Apo iünarii
exortus Apollinarius Syrus peculiarem hsrefis.
qiiandam & novam hacrefim in lucem effert.
Chriftum enim haudquaquam verè fadum
hominem fentiens, carnem tantiim animam-
que rationis expertem ab eo affumptarn effe
docebat, animam intelligenti! praeditam ab
■ipfius humanitate abfeindens. Cumque pro-
fan! eruditione excelleret, multos verbo-
rum lenocinlo in fraudem inducebat. Ad-
erant igitur ubique terrarum hxrefis difci-
p u li, indodos ^ homines quafi hamis qui-
bufdam in exitium trahentes. Rurfus igitur
difficili certamine conftridus tenebatur
Gregorius, arguens, increpans, obfecrans, H.Tim.iv.i<
( e ) Cod. Oi. iSutrytpxyiM.
(/) c o d . P. «T«» ßou>iCf*tf»i 3 Juperiores ipfe ejje nequi-
rent quomodo velieri t.