gftmtjesii-fepientia:1 divina amorem inlpiravit, ac v ita monaftics, ì*»«*» ßiirm, ause vite
futur® praludium-eft.' - -■ -
X X I V . Divinus quidam inceffit juvenis animum ardor fervands pudicitia , quem vifum
» x ä “ udì-cce^efie in fomnis °ftenfum magis magifque firmavit. H x c fu n t , ut ego quidem
3 L * - opinor, miracula, queis Deus y qui fic .pias mentes ad faiutem trahit, ejus defiderio
•'Crau'k'1 calcar addidit, ut ipfe fcribit Gregorius,dubitans an ea tegere debeat, quod animi parum
H M m ’ §rW'e f t> ■*n pr«die?re'.3 quod feftum videtur fapere. Rem tamen ipfe totam aperit in
Y. ioS. jtq. ^ anima firn calamitatibus, noftumumque vifum narrat, quo Deus ipfi caliioris
5‘ vitatj amorem imqrifit,_ cùm adhuc puerparvulus effet, nec tamen omnino parvulus, fed ea
aetate qua boni & mali imagines in animo infcribuntur, menfque nondum certis co g i-
tationibus formam accipit. His Gregorii verbis manifeftum e f t , id contigiffe cùm adhuc
in domò paterna , non autem cùm jam Athenis verfaretur, utRufinus perperam
feripfit. - ■ .
Vir^óoc- • I B l l i ^uas ridere Cibi videbatur propiùs ftantes, candidifque veftibus collucentes ,
turnum quo ambas formofas, ejufdemque ¡Etatis, quibus ornamento erat inornata forma. Quaerenti
ÌeaSendlmr.' GregorÌQ qu*nam effent, & unde veniffent, altera fe caftitatem effe dixit , altera
’ temperantiam : cùmque ipium hortara effent , ut mentibus, mentem & facem facibus jun-
geret> quò eum miro fulgore fplendentem incoelum ferrent, protinus in coelum evola-
r-unt. Cum igitut vifo nodurno incenfus effet Gregorius, amor ca ftita tis cu ju s fulgor
intimis animi receilìbus contineri non poterat, in eo fplenduit.
Piwmrfviro- igiturcongreffum piorum virorum appetivit, qui matrimonii vincula fugerumrUconfie
rani > % ue a terrenis.hominibus fejunxerant, ut Chriihim regem animi pennis feque-
tudinem ex- rentur. Hos unicè amans & toto corde comple&ens, fpei coeleftis duces habuit. Pofteà
S I li ' a8i grave? ^ atrimonii jugumexcuffit,praclaram eorum, qui perpetua virginitate florerent,
il. v* 301'. 0item exoptans. Non^ convivia, & quscumque juvenibus cura effe folent, ipfi place-
bant;- non mollis veftis , non petulans rifus, non fcopuli & montes. , non equi &
canes venatici. E a omnia miffa fecit ; projedäque omni vira hujus felicitate, auftera
temperanti^ coUum fubmifit. Ex fìngulari ilio, quem tunc haufit animo, caftitatis amore y
condita poftmodum ab eo fuiffe illa infignia poemata , quibus laudes virginitatis 6c
pracepta ad virgines continentur, redè cum Papebrochio colligas.
x x v n Poftqufm intra domum paternam fic primùm inftituta fuit Gregorii pueritia , facra-
Gregoriiftu- rVm(lue Jiterarum ftudiis & omni virtutum genere informata, extra limen prolata funt
dia extra li- ejus ftudia. Quamvis enim nihil unquam antiquius facris literis habuerit, externas
™ r Profe" «men inveftigare & comparare non eft dedignatus, eo nimirum confilio, ut veris literis,
Carm.de vita Per ^Pt^as ferret opem ; ne fuperbè jaditarent f e , qui nihil prater inanem eloquen-
fua, v. 112 &* tiam in :gutture & fuavibus vocum fonis fitam norunt; neve fophifmatum nexibus im-
q' r plicaretur. Itaque « Cùm astate jam adoleviffet, inquit ejus vira fcriptor, Caefaream pro-
p. 4?a Ie^ 5- %^us } ifficque cum praftantibus quibufdam magiftris confuetudine habita , dodri-
v naque non exigùa co Ì led a , in Palaeftinam navigavit».
-Czfeream Nullus. certè ambigendl lo cu s , utram Caefaream petierit Gregorius. Etenim C xùl-
CapJadoeS ^ 'm Cappadpcia fita eft , non Palasftinam ubi altera eft Caefarea, tunc navigavit.
profìcifcitur. Viri tamen dodi plures Csfaream Palaeftinas intelligunt, inprimis Billius , Baronius ,
E. 40.41. atque edam ipfe Tillemontius; quorum opinionem audor vira Bafilii, no vìe edidoni
o operum fandi Dodoris praviae, validiifimis momentis impugnai & refellit.
X X I X I ? * ^ arrat Gregorius Nazianzenus fe & Bafilium, Veluti fluxum quemdam fluminis 3 ex
In Gàppàdo- eoÀ^m patria fonte in diverfas regiones doärince cupiditate difleäos 3 rurfus3velut ex com~
eia primùm a-■ pojito , Deo videlicet ita impellente3 Athenis coivijje. Uterque ergo in Cappadocia con-
junxTt Eieratj quoa perperam negat Papebrochius , qui etiam affedt Gregorium &
Gregorius. Bafilium. primùm Athenis mutuò fe noviffe : uterque inde in varias regiones profedus
Mail, p. non alter e Ponto , alter è Cappadocia. Id,confirmatur verbis Gregorii in eadem Ora-
not.’E.0' 1 tlPn5 } vt»i Athenas fibi verè aureas d ic it , acfocuiquam a lii, honorumparentes. Nam ilice.
Or.43.nM4. mihi hominem 3 non illum quidem ante ignotum 3 fed tamen pleniùs nofeendum prcebuerunu
Ext/var yetp, /j.oi tov ¿v.fyct toutov. ìyvùpiarctv, TiteaTipov oùS'e 7tù Ìv ¿fyvoovfxtvov.
Idem efficitur v e l ex ipfis Gregorii verbis , quibus poft Billium & Baronium T il-
limontius. Catfaream in Paraffina indicari arbitratur. Hasc funt Gregorii verba in. Ora-
tione de Bafilii, laudibus, habita Casfareas. E Tri- thv Kctioztptwv m/jv. imlytret/ , tot t» SÌ /Jt&biì'uv.
* Q * n a iS iU T iip iM . T c tvTW «Tè X i y o r ììv m p n p a v n r t tte tì h/A txép eiv i ^ t ì x a ì t u v ì/j m v Aó y u v m j t h x a .^ n y t / j .m n e tì
S iS e ttm a X o i , t »v o v ^ ty r jo y X o y u v M «rpÓ 7roA /i' w t u v ttÓMu v, u V ¿ y r ip u t ir u / , x a ì xetò -' u v t y i t x ìiv S u v c tm l a v • ny
t li TOM cv X o y o /i x p a r o o i ¿ T r o r r tp in ttv , a tp y p m ù c 'itrreti. a u r o .r o x e ix X n r rò v r t xa .iiS iK U T a .T o v. a X X a t /M v y c ip
t u v vro X tu v a X X o tc o-ya.X X ovT a.t xttXXÙ7ii<Pf/.a.triv , » v a X a i o / ; w vto ic , ottus a t ó ì/x a t t u v . S in y n //.c tT u v ty u tr iv ,
t u v u p u /x tv u v . T« S t X o y o i t o y v u p n r /ia . , u tn u tp cv r o l f ovrX oii H t o 7s S p à / x a n r à , tT tW n fx a . C c e ß l f e a m
ut fcholarum illius civitatis particeps effet 3 contendit j hanc , inquam, illuftrem civitateni,
v noftram : nam meoram quoque fiudiomm. dux & magiftra extitit ; qua non minùs
liierarum atque doSrinoe, quàm urbium, quibus pmcellit ù dominatur | metropolis ; quam
li auis doBrinoe palma fpoliaverit, rem omnium pulcherrittmm ipfique maximi propriam eri-
merit Nam ehm alia civitates aliis ornamentis, v ii antiqms , vel nóvis glorientur, prout,
ovinor vel hifioriis vel rebus quibufdam vifétidis ornata fu n t; h n c contri , ut arma vel
irasadids nota quadam atque infignia ; f ic litcramhi gloria nobilitai illuftremque reddit.
Nihil eft in his v e fb is , ut obferVat nófter PrUdentius Maran , quod non optimè Vìa BaC1.
conveniat Cæfareæ Cappadocum. Aptè quidem Gfègôfius urbem , in qua loquebatur, ¡Mi
& voce & manu defignans, dicebat : Hanc, mquam, illuftrem civttatem, & noftram; t«»™ Cæfare;
li xfc*' <SÊKÊÊÊ « k*ì WSÊÊ Non putat Tillemontius hanc Csefaream a ftudiis lite- a l f e ,
rarum i u t a precipuo utbis ornamento, laudari potuifle. Sed ut omittam Eùfebium , qui ¿'"jj.8“' “ '
Cappadociæ præfules dôârinâ inter alios enituifle teftatur, ipfe Bafilius Gregorii tef- vimConft.
omonio fuum adjungit ., & literrS inter patrix ornamenta d it palrùam. Sic enim Ioqui-
turde eo ftatuin qùem divifione Cappadociæ redaSa erat : « SpeSaculum. fcediifimum E p iâ . 7sl
» fkâa e f t , qu* prhrs tum de literatis v ir is .. . glériabatur » . Similiter in alia epiftola, tv
literarum ftudia inter ea quæ civitati nomen & famam peperèrant, præcipùè commémorât.
An vero Gregorius, pronuntiato nomine Cæfareæ, admonere poterat auditores,
Cxfar'eam, de qua loquebatur, non eam effe in qua Orationem hab ebat,fed iliuftrem
illam in Palæftina Cxfaream defignari ? Certè fi de Cæfarea Palæftinæ locutus fuiffet G regorius
, auditorum animos offendiifet, nedum bfinevolentiam captaffet, meritbque
expoftulandi anfam præbuiffet Cappadocibus, qui literarum & eloquentiæ laudem nec
Cæfarienfibus Palæftinæ, nec alirs civitatibus conced'ebant. Quomodo etiam Cxfaream
Palæftinæ civitatem noftram dicere licuiffet, imo patriam appellare, ubi a it, exeodem Or.45.1A1?;
patria fon te ....diffiBos....Athenis caiviffe?
■ Addithæc verba Gregorius 7 quæ litem dirimunt : Jam qua feqtmntur, il exponant ÿ Iiii. n°. 13.
qui & eum apui fe eradierunt, & fruchim ex ipfius eruditióne ceperunt ; quantus videlicet
magiftris, quantus oequalibus effet. Quis "ambigendi locus , utris Cæfarienfibus
narranda Gregorius relinquat ï Iifne , qui lo n g e , remoti erant, nec majorem ex Bafilii
eruditione utilitatem quàm aliæ civitates perceperant ? An iis quos alloquebatur, qui-
que & Bafilii ftudioium meminiffe poterant, & qui ejus doârinâ pCr tot annos imbuti
fiietant ? Cùm igitur his verbis manifeftè Cæfarea Cappadocum dignofeatur, immeritò
quærit Tillemontius, quod pace tanti viri dixerim, cur Gregorius, qui Cæfafex per-
órabat, Bafilium in hanc urbemi'vëniffe conceptis verbis n ondicat; cur non eïm d;e-
fign et, nifi ejufmodi nptis, quæ faltem ei cum altera Cæfarea coffimunes fint. Quod
autem objicit Tillemontius ex eo quod Gregorius Cxfaream, de qua loquitur, civitatem
noftram appeliet, quia ipfius ftudiôrum dux & magiftra extitit ; quod, inqüam’ , objicit
v if doctus, ut probêt hæc verba non effe aCcipienda de Cælàrea Cappadociæ, quam
Gregorio fuant aliis de caufis, . atque inprimis quòd fuæ provinciæ Metropolis^ effet ,
appellare licebàt, in ipfuni regeritur. Ètenim cùm Cxfaream Gregorius ob difeiplinas,
quas ibi hauferat, nbh folùm ob metropolitica jura, fuam diceret; rationem addere
debuit,. cur eam fingulari modo fuanï appeilaret, alioqui nemo non exiftimaffet eum
ad ju ra nietfopdlis refpicëre I * ) . '
Idem liïerarum amor', qui Bafilium & Gregorium Cæfareæ Cappadocum Conjünxe- xxxr.
ra t, alterum ab altero diftraxit. Bafilius namque inde profeèlus eft Conftantiiiopolim , aadtfia.rUp
Gregorius vero in Palæftinam navigavit : Oh artis oratoria amorem in Paloefthta fchqlis, f
tum florentibus , moratus. ïlluftres enim erant icholæ illæ ac flòrentiffimx, in quibus èx1 cnr/Fert. -■'
chriftianis o lim, Pamphilus martyr, Eufebius , aliique doütilfimi Viri profefli fuerànt ; His Or.'o.p.itj.
autem temporibus,Thefperium Gregorius, ut fcribit H ieronymus, Rhetorem, eloquentiæ
præceptorem habuit ; & inter focios Euzoium , qui- poftea, imperante V a len te , patrocinio
Arianorum creatus epifeopus , Cæfarienfem fedem occüpavit.
Aliquandiu commoratus inPalxftina Gregorius Alexandriam fe contulit, cùjus urbis Xxxn.
fcholas olim illuftrarant. Clemens , Origenes , aliique viri pietate & fcientia commen-
dandi, & quasi demum Didymus celebriores reddidit. Adhuc nofter Gregorius;,' licet
¿X voto Deo oblatus, erat catechumenus1., ex ufu ,. feu potius àbuiù illorum tempo-
tùm', antiquis ecclefix mòribus. traditionibufque apoftblicis1 adverfante , quem ipfe
poftmodum Gregorius, Bafiliùà j'Grego rius Nyffenus graviter infedtad funt.
Demum hauftis utriufque Cx farex & Alexandria fcientiarnm fontibùs, majori animi xxxnr.
ardoreAthenarum flumina fitiens,morièque impatieùs, confcensà navi dEgineà circa m e-'vi * b^ raaj
diumNòvembrem, quo tempore periculofiflimx tfempeftates exoriri fo lent, in Grxciam empeiiaie
> > ftatur.
(*ù Scfupulum aliquem mihi injiciunt verba G ree o r ii r d tu s ille 'd u t'e t ìi AtèxàhdrìatH profi Sitisi S i'c ùm primùm O r . 7« n° . i .
O ra t. in laudem C z f a r i i , ubi poftquam de prima edùcatióne Grégòna's:& C z ià riu s alte! ab alterò diftra&i. fune,.Gregòrius;
Gasfarii, fuaque ipfius mentionein fecit , . fic proièquitur : Pa|«eftinaiti p e t i i c & in- ich’olis eft moratus C z ià re a P a -
Cùm j(m fferegrinationis.ternpMS ejjè videretur y ac tum p r i - l z f t in z , non Gàppadocum eft in te llig en d a , nifi dixerimus
Jiiàm alter a l altèro dìjltaCli fùniùs ; egó nimiràm ob artis utrunique ' rane veriatum Garfirez Cappadocum -, linde alter
oiatorict amorein^ircV.alcèfiina^cholis', tujftfiorèimbust mo- Pa lz ftàn am, alter Alexandriam petiic.