130 S. G R E G O R I I T H E O L O G I
¿8. IV. 31. mur , nec litem intendamus, nec quidquam A * fit\Tt ztzTti&a'i n rtjv ^fX^v , /ztirt vo/uifejy
omnino poffideamus, propriuraque duca- ^ ¿ , r, t jy, ¡f¿pa3-i, 0 ífcf ’ *
P h i l. m. 20. mus : verùm alibi vivamus, ac prasfentia , « . ‘ " v *>
ut vana & inania , contemnamus & pro
nihilo putenius. Ne c vero cuiquam licere
Matth, v. 3s>. malum pro maio referre ; n e c , ii quis cola-
phum in genam unam impegerit, alteri
parcere, verùm earn quoque percutienti
porrigere ; ac praeter pallium tunicam etiam
exuere oportere. Adjiciet autem fortafsè,
earn quoque illud praefcribere, ut pro iis à
quibus injuriam accipimus, preces adDeum
adhibeamus, iifque, qui nos perfequuntur, g
optima quoque exoptemus. Quidni autem
haec apprimè noffet, qui divinorum oracu-
lorum Le£tor quondam fuerat, magnique
facrarii honore au£tus & ornatus, quique
Martyres templis &fanis honorabat ?
iißemScrip- X C V I I I . Cujus hoc primum demiror ,
turis refeiiitur quonam pa£to , cùm in his libris diligenter
Juhanus. £ ' r \ r tr Ml j & accurate verlatus e ile t, illud tarnen non
Manh. xxi. legerit , aut coniùltò praeterierit : Malus
41 * malè perdetur? hoc e it , quifquis divinum
numen ejurarit, quòdque gravius e ft, eo s ,
zd ja(h p ov t7v cog 01) z qvtcov * z a z o i i t /¿yj ¿ VT¡_
i l i o v a i 3 C fu t iit i^ t 7vai3 za zò v 3 fu t ii t Tt¡v
ptiàv 7raio[utvoug e <£i/cJWa/ r ü g i r t p a ç 3
KW ravTtiV ifU7raptxtiv i t t i yraiovri 3 kw ro\
XtTcova 7a f í/u a r ia fsrpoGa7r o i u t& a i . fsrpofc)m i
i t iGcog 3 ¿ t í KW v<zB-ipiv%i£ra.i <$$ ¿ itzoúvrcov
KW t u z a X X i ç a ß o v X t& a i to 7 ç i i c ó z o u a i .{ t i f
«Tg o u z tfu tX X t la u Ta- yiveoGztiv ctzp iß ag i
Ô . tcov Stico v u<ZB-avayvcoçttg t t o t í Xoyieov ,
KW T î/ç ro c f futyaX o u ßthjuarog ù%ieo/utvoç t i -
y û ç> KW to u g ¡uaprupag ti/ucov atyzóig r g
Tt/utvtGiv ;
Vii. O tî t o u t o G r ç p r o v 3 - a u [u a Ç c o 3 T r a g
t o v T o i ç /u t v c i z p i ß e o g x a& c o fu iX K G tv , ò z t7 v o
i t o ù z à v t y v c o 3 h t x c o v T r a p t i p a / u t v • ¿ t í z a z ò g
z a x c o g ' $ o r o X t 7 T a i'3 w r a g o r o 8a/or i% a p v t ia d ju e v c g }
KW 0 t o v t o u / u t 7 % ó v i ç i y T o v g t fu f u t v o v l a ç t í
qui in ipfìusconfeffione perftant, exagitet, C ofj.oÀoyi<p Trtftu&m , rcuyraç
atque in hujufmodi calamitates conjiciat,
in quas ipie incidere merebatur. Enimvero,
f i , quemadmodum nobishoc praefcribit, ut
tales fimus, atque in conftitutis legibus
maneamus, fic illud etiam demonftrare potei!
, fibi, ut fceleratiifimus fit 9 indi&um &
<s%i^aAA&)t' 5 o î ç a v T o g t t f e iT T ic r ù v r¡v d% io ç . t i
\ 9' c/ mSÊSÊÊI H| S 9Ë
f z t v o u v a a a r i p w fx a ç t o i o v t o u ç t h a t v o ju .o S - e r t 7 ,
KW r o ?G c o p ia ju t v o iç i / a / a e v e iv 3 o v r c a tP v v a ja i
d ' i i ^ a i y 8 a u T o i t o z a z i ç o v t l v a i i z t r p o a r t i a y - g
f z t v o v y fi to 7 ç a v T o ü © g à f ç ¿ y z a À û f to u t o
r u y y a v o v ’ KW <^vo l a u r a i i v p t i f z e v m tcÒv
e ç e a v y d p t r t iv T g , <py/i¿)3 %aj z a z i a v 3 q/u,7v ¡utv
"Sm /z ex p ttQ -a j r y v z p t i o s t a f x ó ì p a v , a ù r ó ì g i t
imperatum effe, aut Diis fuis id honeftum
& præclarum videri : & cùm habitus in vir-
tutem & vitium divifi fin t, nobis quidem
meliorem partem aifignatam & attributam,
deteriorem autem ipfis proje&am fuiiïe :
^ a i T tiv % e ip o v a ' M y t r c o t o u t Xïpo7gy
o x a )
hoc dicat, & ita , teftibus etiam noftris hof- tn > . % , . ,
tibus , iifque qui res noftras in fed an tu rD wo^apruai r o ,g \ caufam obtinebimus. Sin autem ipfi quoque
probitatis aliquid & lenitatis, fi non rebus
ipfis , verbo faltem, fibi vindicant ; n e c ,
tametfi alioqui perquàm mali fint, pravifque
Diis gaudeant, ita tamen impudentes funt,
ut vitium perinde atque aliam quandam h x -
reditatem , ad fe attinere contendant : of-
tendant velim, quonam pa£to aquum f i t ,
aut ubi hoc e x te t , nos quidem, etiam in-
juriis affe£los, conftanter fèrre debere , ip^
KW W i g i i c o z o u a t t ù tj/ u tT tp a - g ì ¿ i i&À a u T o i
T i f / . i la 7T o io u v T a i x a À o x a y a & j a g q a j y/at pórr,-
r o ç y A oyo> y o u v 3 t i KW W T 0 ^? t p y o ‘ Ç c lC t o 7ç ,
KW °ù?C m t û ) ç t ia ) v d v a 'iv y y v T o i 3 z a v a Q o ip a ,
¿ 0 7 1 z a z o ) 3 KW 7Tovnpo7g ® t o 7g % a ip o v T t ç 3 d ç t ¡
Q a a x t t v a>a<wtp a Ä Ä o v r i v a zÁt¡p o v <z¡rpoarizeiv
a u T o lg Ttiv z a z i a v i t i^ a r a t a a v T r a g t¡ 7r o S
i i z a i o V y v ¡u ag ¡x tv KW T rá c r x p v la g x a p T tp t7v .
í u l “ ° OUWV.LUS j L U lU ld l l lC l 1C 1 IC U CU C IC , 1U " p j \ «\ . \ ¡ ,
fos autem ne parcentibus quidem parcere.b aüvT0^ / g ^ < P^ tv a v * tiitZ a r kffxo7ru k
c h r if t ia n i, S ic enim rem expende. Cùm non defuerint
b u s fe r ÎE t ï- temPora quibus nos potentiá floruerimus,
«¡eos manfue- quibus vos autem, his nimirum aliàs aliter
ti & faciles, rotantibus, atque in diverfum labentibus,
( fl ) Mu'« xtxrÜrtal « ri» Ncc quidquam poßdea-
mus jure dominii. Omne fcilicet dominii ju s , & ju d i -
ciarii muneris genus C li r iñ ia n is interdiélum fuiíTe vo.-
lebat Julianus ; quod quidem probant hæc num.
fe q u en t is verba, m u t ¿t%Ñ> ¿X^xáa-uuiy , 1¡¡Ú rS» nuHn
& c .
( ¿ ) ifióy ti, Deefl 1
Òr.
( c ) MyiFi ílijtcq. Tres Regg. optimæ n o tæ ,Paff.
¡ u i , quæ leótio^eft optima. Duas inter virgulas Aid.
c la u d it, ftnJÍ c|(7»«f, & quidem r e ftè . Sic autem red-
dideris : nec malum pro mato , ñeque enim licere, rsddere.
id ) Midi. Ita MíT. non pauci. Editi t*vri.
ya^ outcú. T a>v /utv ti/u/v ytyovoTcov zaipcov
t ou iu v a â ra t , r a v i t u/u7v 3 a Á Á o r t oAA cog
TOUTû)V ^G^JLTqtyoVTm Tg KW fAt&lça/UtVM3 Ti I
t o io S t o m X\ppilÇ iaV ù )V 7 T 0T t GUV t o t ] T 0IÇ m
i in quatuor Regg. duo C olb . 8c
( e ) Qudto-iai T*r ‘ tifiti 3 ¿».a >ij TctvT>ii. Ita feptem
Regg. C o lb . 8. Or. 1. 8c Montac. Edit, v e ro , mUtriat
TUUTr,s , ¿Xt.ii ià ri* trifai,
. (J ) Ti di. MIT. nonnulli 8c Mont. « #«/.
C s ) Aura." Or. I. UVTÙ, & pauJ© p o f t , « 7 ttcirS ii tit.
(A ) e P a l T . a d d it, xfiftmi.
( i ) Kaxet. PalT. xaxolt.
. ( k ) Sjee'sFM. Reg. bm. Comb. Sav. TKtirnrt.
( 0 n tftTfixirrtn « . Sic duo Regg. 8c PalT. Deell «
m Ed.
(m) Xfitiuiat nvri. ItaR e g ii quatuor, duo Colb. Or. 1.
Gab. alii fervato , alii reje&o accenta. Reg. J. PalT. &
Savil. itinm . Deeil irvri in Editis.
o r a t i o
v//,trtpoig3 o ìa jrap u/zoov T roW a x ig Xp/$m/avo7g ;
Tro'iag^ TrapptiGiag u/zdg ¿TrtgrtptiGa/utv 3 t i g i
im o v g ¿TravigtiGa/ztv tesoviag ; t/g iv a p y o v la g ,
ttM Ì cù $ $ tT r ir a T Ìo fz tvm u7rtiptTouvrag j t i g i
rov fife/ t 7r tiy a y o fz tv ziviu vov 3 /zaXXov
i t r'ivag "%x£>v a 7rt\\aGa/ztv 3 KW aXXcov
a Tiftcóv a i r o 7g cipigvig òtpttXovlai', ty ^ g u v ìX o v t u
i (bavat 3 t'iv i t i to io o to v t7Tivtivóxa/utv 3 oTa
[■ TroXXa ira p u/zcov y t a /utv tToA/utidy 3 r d
I b i t t\7rtiXt\Sti y * A A ’ ovoft’ dv b a u r o ) (paìtiT t,
E c oi To n/utpov c y/u7v ty zaX o u v T tg kw r ° <piXuv-
I 3-pawov.
I d V0- ^ 7T t i T a ^ 7r c o g ¿ z t 7 v o a X o y i f y 3 co Gotyco-
T a r t T ra vTo ov KW o ’u v t T c o T a T t , 0 ' s r& g t o t tig
à p tT t ig c tz p o v G u y z X t ic o v Xpig r i a v o ù g 3 o t i Tt\g
{ r t /u t r tp a g v o /u o& tG ia g T a /u tv d v a y z t i v t y i i T o 7 g
! e t7riTarlo/utvoig, a /uyj ( p u X a r ì o u G i e x i v i u v o g ‘
I ra i t o u z a v a y z t i v 3 aiptGtv i l ' à ( p u X a r l o u G i
! f / ¿ t v , ^T t /z tjv KW ù v T iio .G iV y ju iì ( p u p a r i h g i i t 3
P 8 '8 o v i l > o v T iv o u v x ' iv iu v o v ; 1 1 /u tv y ò ^ o ì ó v t t
1 tiv a 7 r a v l a g à p ' ig o u g t i v a i , kw ro^ d z p o u T t ig
I ìgtT tig ¿ T r iS a iv t iv 3 t o u t à v tiv z p a T i g ó v Tt
KW T tX t c ù T a T o v ' I t t ì ì i t X WP ^ T<* S t 7 a
I tc o v av&pcùTr'ivcùV 3 KW m * - t ^ i v
I 1 o t o u fu t i . tc o v z a X a v /u tT t g - i 3 TÓ Ìg i t / u t y a 3
z à v t i t o u /u tG o u T u y x & v ó i t v 3 r i Qoi fiou-
X t ì a i t o l a u r a v o /u o& tT t 7 v 3 a /u ti tc o v 7r a v -
[ t c o v Wiv 3 ii zàrazpiroug tiveci Toùg ou <pui
k Xaosovlag ; ¿>G<Grtp yào k og-ig ou zoXaGtcog
log 3 yiti KW d-vapptiGtcòg • ouTcog ^ or/? oùz
Q U A R T A .
[ i ¿e
i avapptiGtcog 3 t iit i KW Tt/ucop'tag' aX X ' a> oçoiç
i t 7 futvovlag Ttig ti f u t r ípag cpiXoGorpiag 3 kw
Im Ttig m avS-pcq7Tivtig iuva/utcog 3 ourcog ct7rai-
I Tt7v kW t 0 zajop&où/utvov.
§. A a a ’ avazrtov fzoi rraXiv r ò v Xoyov I t t i
t o u g Xoyouç' où y a ç cptpco futi t o u t o rroXXazig
ctvaxuzXí7v y yrtipartov Guvt\yopr¡Gai t o u t o iç
tlÇ iuVU/UIV' 7TOXXCOV ydf> KW itlVCOV QVTCOV y t<p
oig o/ztîvog fuiGtiirai i iz a ïo ç 3 oùz tçiv 0 t i
fuaXXov y t\ t o u t o 7rapavo[utioag cpa'ivtlar za i
fuoi GuvayavazTtWco Trag oç t i ç Xoyoïg Xßipoov 3
A quid tandem fimile veftri à Chrìftianis per-
peifi funt, qualia fiepenumerò Chriftiani à
vobis pertulerunt ? Quam libertatem vobis
eripuimus ? In quos plebem fìirentem concia
tavimus ? In quos noftri Prasfides, plura etiam
quàm ipfis imperatum effet, exequentes ?
Quibus vitas periculum creavimus ? Immò
quofnam pr^turis aliifque honoribus, qui
prxftantiffimis quibufque viris debentur,
fubmovimus ? A tq u e , ut lùmatim dicam,
eccui aliquid fimile intulimus, qualia multa
a vobis partim patrata , partim denunciata
B funt ? Sed ne ipfi quidem hoc dixeritis, qui
nobis manfuetudinem & humanitatem crimini
vertere foletis.
C IX . Ad haec quomodo illud non ani-
madvertis, omnium fapientiffime & inge-
niofilfime, qui ad virtutis arcem & verti-
cem Chriftianos co gis, quòd in legibus noftris,
alia parendi neceifitatem imponunt,
nec fine periculo prastermitti poffunt ; alia
non necefiìtate conftringunt, fed in arbitrio
& voluntate polita iìint : ac proinde
hanc rationem habent, ut qui ea cuftodie-
rint, honore & prasmiis affìciantur; qui au-
C tem minùs ea expleverint, nihil periculi
pertimefcant f Etenim, fi fieri poffet ut quàm
optimi omnes effent, atque ad fummum
virtutis faftigium pervenirent, hoc quidem
praeclariifimum & perfectiifimum effet.
Quoniam autem divina ab humanis diremp-
ta funt, atque alii quidem nullo non virtutis
genere ex cellunt, alii autem benè fe-
cum agi putant, fi vel mediocritatem affe-
quantur, quas hasc tua ratio e ft, dum ea in-
dìcis & prjefcribis, quas non omnium iùnt ;
aut eos pro damnatis habes, qui non cufto-
j-j diunt ? Quemadmodum enim quifquis fup-
plicio haud dignus eft , non idem ftatim
laudem & prxdicationem meretur ; eodem
modo nec quifquis laude & prasdicatione
dignus non e f t , idem confeftim poenam
quoque commeretur : fed philofopmas noftras
viriùmque humanarum finibus nos-ip-
fos continere debemus, ficque id , quod
re£tè & ex virtute geritur, exigere.
C . A t mihi rurfum faciendum e f t , ut
• orationem ad fermones revocem ; neque
enim mihi témperare poffum , quin hoc
identidem replicem, enitendumque, ut ip-
fis pro virili opem feram. Nam cùm multa
E & gravia fint quae odium illi meritò conflare
debeant ; nihil tamen eft in quo magis quàm
in hac re , iniquum ac fceleratum fe prae-
In ie g e
Chriltiana ,
alialiint conll-
lu , alia prae-
e ep t i, alia r iera
periculum,
alia fine gravi
periculo prsé-
cermitci p o i-
fune.
Scultæ Julian!
ratiori-
naciones.
Litterarum
& eloquenti^
defenfio. ■
■ ( a ) Su/itwTU, A l i i , <ru»ÌAo»r;.
/ A AÙT? '' a d d i t , r u irc t.
; j ' hAì<|'* Deeft in duobus Regg. 8c Or; 1.
J d ) n i t i w Pair. & a lii , * 2% tU. Par.
rpfPM. Montac. legendum pu ta t, , ut
rereratur ad q>tf u , q u o d fubaudiendum cenfet. Quidni
Òodices. ‘ I quod iubaudiri io let ? Fav en t omnes
pe iin d um ’, ^ , W , * " '-S u b a u d icn d um ,i i,i,, v e l re-
(g ) 0id' im i 5*. Reg. hu. Aid. Her. und' «»«»' *»;
Regg. bm. 1. ¿d’ Üm*<* 5». Bafil. «m»S».
( h ) O10* Tt Hi. Ita plerique codices. In Ed. «T«* r «*.
• ( i ) Om. Reg. b . «r«. ‘
( k ) Orht. Parif. ai% arht. De le vimus ¿%, quod a co-
dicibus f e r e omnibus abeft.
■ ( l ) Oirht. Hie iterum expunximus ¿% ante arht.
(m) Aitfcnrhiis duiufttut. Reg. hu. Aid. Herv. ¡¡fttrlaut^
Mallem hunc locum fic reddere : oportet igitur phitoß-
phice noflree. viriunique humanarum finibus continereß, ac
ita demum quod redid O' ex virtute geritur, exigere.