Arianormn fuperabat ; ut edam doarin* copiam & A ■ r i i «feì hóyovf tyXm n 'm , i
& siciliano- ubertatem fileam, qua , & omnium mores ** - - . .M . . . . . .
rum aae um. jnß ruxjt | dogmatum infcitiam iuftulit,
& clarorum hominum vitam exornavit, &
principis ac regi* Trinitatis divinitatem ,
quam nonnulli fcindebant, nonnulli rursvtm
contrahebant, ad veterem ftatum reduxit,
p i* videlicet uniönis & connumerationis
•finibus fefe contiriens : ut h * c , inquam ,
omnia, ne modumOràtio excedat, contra-
harn, una cum vitae ipiìus fin e, dicendi
finem fàciam.
Dedus ad- X I V . Furebat adverfus nos Decius , B
versùs chrif- omniaque tormentorum genera conquire-
ùanos urie, ggfg ^ ^ graviffima quseque iupplicia partim
jàm inferebat, partim 'intentabat ; pari etiam
contentione in utrumque horum incumbe-
b a t , u t & Chriftianos opprimeret, & priores
omnes perfecutores crudelitate fupera-
r e t , imo potiùs, ut vel Chriftianos omnes,
v e l -Gyprianum unum vincerei 9 atque in
póteftatem redigeret. Nam quanto illuni
pietate & gloria reliquis praeftare intellige-
ba t, tanto quoque clariorem & illuftriorem
n&oç èbrav «Vaicfgucrs , iteti : ¿'oyy.aTCtìV
¿ T r a t t o ff'iav , ita) etvj'pav ßiovg
CMOfffttitre 3 it a) Tnç " ¿ flu tt i ç ita) ßaaiXttng
T ç ;a e fb ç Ttjv 3 - e om r a Tiy.voy.evnv y.- iex r i $
vip’ tov ita) ffu v uX u & o y e v n v 9 g/ç t o "¿^yaïov
Iffravnya yev , cv opotç y e iv a ç euereCouç jpa-
ereeéç r g ita) ffuvapiS-ynffeaç' '¡Va t o u t c l <ro-
vîXü) $ 0 Ttjv à y iT o ta v 3 Tri to S : ßiou ^a-
TaXuertt , eruynaTaXurrco t ov Xoyov.
i «h fiy a tiv tT O n a $ n y a v aA?x ./o ç , %a ) a
*7f a ( r a ç i o e a ç it oX a e r ew e 7r e v o e i , itai r a utey
nehi ffrapnv toi/ J'sivcûV 3 Ta e y eX X tv • tcoy
<h e t y m t f f y a ffroie7T a i 9 it a ) &.oi<mavovç
ïAgîv 3 it a ) t o u ç a v r oS ¿icoitT aç ue&ep6«.
■Xiïv 3 juaXXov S'î j v HLçiffTiavouç f fr u v T a ç 3 jj
'K.v'urpiavov y o v o v eXe7v r g n u ) t î^ ^ Ç T ia a fy a f.
O ffa y a p eùffeCe'ia T g it a ) d)i%n ¿0Qtp':iv
t o v av<Ppa e y iv c o ffit e , ^T o erou T ip it a ) Ttjv vrzr,v b
laviti izd-içitpaviffTéçav ecopu na) - Xa/xarçofibi
vi£toriam fore perlpiciebat, ii eum de- toutou %paTt\<sinv. c cmsÎ v&>ç
T viciflet. Ililol „ e ni•m m___o_d__o_ _p_u__t_a_b_a__t __f_é_ p__e_r_i_i_ ________________________. b
cere poffe, ut Chriftianos vincerei ; hac
autem ratione , ut philofophiam quoque
ipiàm, & doàrinam extingueret. Porrò
linguam priùs amputare, atque ita mutòs
& elingues eos , qui ab ea fulciebantur,
abducere, præftantiflimæ cujufdam milita-
ris attuti* effe cenfebat ; non re£lè quidem
ìlle nec piè h * c cogitans , non tarnen om-
ninò temerè & inconfultè , quantum quiy
à o X ç / ffT Ja va v juovov ùmapy iiV' n ^ a n lv , d
o u r a <Tg itaì ¿ptXoffoipiaç a v T î ç , Xoyav.
u à) t Ì jv y X a o s a v <sn^isXi7v 'Z&£?tìqov 9 g net
àpeovouç e à ffra y a y u v ita) aX o y o v ç tovç u<sr e
cmuvmç ipaS'ofjttvovç 9 "^iffTtiç ilv a i cTpani-
y 'ia ç ovô/uiÇtv' ouït op&coç {¿ev , ou<h eufftÇcoç
T a u T a Sjavoov[Aivoç 9 où jativ ffravTa7ra.cn
¿XoyiffTcoç- 3 -z&ePÇ y 6 T ^v è&uToS • ßouXiiCiv
iteti iffnxépi\ ffiv ’ Ì S 'ìi^ ì «Tg r o gpyov. l i r n h m
taraoaXioç itv/aaTM
dem ad ipfius confilium & conatum attinebat,
quemadmodùm res ipià declaravit. ^ v cl - P . / \ ^
Cy^rïanus Nam ciun, ut fcopulus quidam incurfàntes awasav ts-^oo 0 t\v Tt %a ^ p
in^exiüumeji- f l u a u g j flc iUe impetus omnes & affultus ¿v^putoeç Tg net) yevvaicaç affroffiiffafztvo
magno ftrenuoque animo propulfaffet ,
ac tandem ab eo in exilium aâus e f fe t ,
haudquaquàm in privata falute fua vir
egregius acquiefeebat, aut præclarè fecum
agi putabat , quod vita ipii erepta non
fiiiffet , nec fecuritatem corporis potiùs
hanc ignominiam , quàm animæ periculum
interpretabatur, fi otio & filentio indulge-
ret , eorùmque falutêm negligeret, qui
graviflimo tempore periclitabantur, ut qui
(Üfffffftp T t ç 7T gTça
¿ffriS'poju.àç 3 t î X o ç e ¡ 'o ç ia v vaff avToo
n a T a i t p i v iT a i 9 où t o itaS~' t a u T o v t f fT îp ^ iv 0
y iv v â J 'a ç 9 o ù S 'ì rjya-ffra Q n Ç ô fX s v o ç 9 oùJi
à ffip a X e ia v 7x S Çco / ttaT i fa aX X o v Ttjv a T iy jM
¿v ô / a iÇ iv 3 ri 4 VX W nivJ'uvov T tiv MffUXlW) >
iteti to f&rtyopS.v t o v ç ctXXouç tcS % naipto
K lvJ \jVtVOVTaç 3 oÙ k OVTOÇ t o S ffTOfS'OTplQoÙvTi
g l a V 1111111U L W L llL /U iw |/W l l v i i L a L I « L l L U l , U L ^
neminem haberent, qui ipfos ad certamen E n.a) «rçoç tov à y m a S-appuvovToç. ou y*i>
ju jitp ô v ¿ 'ù v a f f& a i noti X o y o v t i ç a v £ p tW
<&r(>off<d-riittiv t o 7 ç ¿ffroS'uo/A.ivoiç <arppç t o thÇ
'¡¿ e tT tiç ffT a S 'io v .
t g. A l à t o Ù t o T r f Qea/u aT i y - tv affrnv >
7¿T f f r v iù fx a T i M ffrapYiv 9 iteti t o 7 ç ¿ S X o um
f f v v n y a v i^ T O * iteti T t j yXoeosn ¡a iv ßon&lV
erudiret, animifque obiirmaret. N e c enim,
ad augendum animi robur,leve momentum
iis affert O ra tio , qui ad virtutis ftadium ac-
cinguntur.
Fideies per X V . Proind& quamvis corpore abeffet,
liueras hona- ^ . . . r . . 7
tur ac robo- ipiritu tamen aderat, i n eodemque cum his,
rar* qui pugnabant, certamine verfabatur : &
quibus lingua opitulari non poterat, iif-
( a ) A«»«?. N o n fub Decio , led fub Diocletiano 8c
Maximiano palfus «ft Cyprian u s , anno 304. V id e
jn o n itum , n. 4.
( b ) T«irir*. Reg. ph. 8c C ois l. i . n m i .
;V C? ) E « iW . Sic Regg. a. c. d .bm . ph. decem C o lb .
C o is l. 1. Far. 8tc. ln Ed. im7ns.
(d ) MÓw».. Regg. a. c . 8c O r . 1. ftlw*. t
( e ) Avtt'/tpyui' Sic ferè omnes Codd. In Ed. ««sluyayùi.
(/ ) napâxioi. Reg. c . a d d i t , v »»ms.
• ( g ) Kcttpu. Tempore perfecutionis, ciim fcilicet m
Chriflianos fæviret Imperator.
a où * 3 x iV > ß 0*1^ ^ > 1
aXtiafitiS v<mpopioç y'ivtT ai Toù ç '®€9Tçg<sr-
riitovç ffu yyça ipav , iteti X o y o yp a tpm tv v
b iù c iC i ia v , na ) 7rXuouç b ¿¡tû vo ç er^gcPoV
c iiriffloXav ° ffroiÛTai /¿etpTuçaç juovoç 9 jrp
cretvreç ¿a vT a v o î ffrapovTiç <to7ç r o T é
ntuvovffi. ffrei&ei y a ç 9 /uri ffraT^iS'a J y.ti
ylvoç 3 y-n ‘Zëreçioua/av , jun o u v a f fT îta v } yen
aXXo t / tcùv X ctlu,el^ itîifiivcdv 3 eyttsrooffSev
d ¿ y a p ^ t nç etX ti& ua ç 3 ita) T M c a û & iv
¿cromt'UiVM a & X m ty iç "¿^stnç 9 To7ç v&rep I
70S itaXoS itiviSuvevouffi. ita) TauTnv gìvetf
e m ^ y y a n iM e T tjv ào'iffTnv9 a iy ta r o ç ù x iy ou
ßctciXiiav oùoavav m n f fa f fS a i 9 nett J'ot'nç
¿ ïh o T n T a T M <urpoffnaipm a vTiXa£i7v
¿ y a S 'M . fj-iav ytiv y a ç gJvat 7raTQuSa t o 7ç
vrynXo7ç 3 Tnv vooufatvnv Ieoou ffaX n y 9 ou t a ç
yi»po7ç o 'ç /o îç ¿V T au& a J'js/Xnyy.evaç 9 iteti
ffroXXouç djUiiëouffaç oÎKnToçaç • jtt/av J \ i
yivouç Xa/jKsr^oTnTa 9 Tnv t nç einovoç Tnpnffiv}
lut) <ffrçsç T Ò ^•^êTOTOI' i%0/U0ICôfflV y OffOV ^
tpiKTOV T o ïç Qapnoç S'ifff/.'ioiç 3 iteti ßpayuaM
¿7Toppotjv t o o - n a X o S ¿ '¡X i f fS a i S'uvafjtivotç •
j yietv S ' ì S'uvaffTi'iav 9 t o naTct T o c f ffrovn^oS
I npa/roç 3 iteti t o t nç ^ u x n ç etvaX co to v noti
j ^ ¿itrlnTOv ov t o 7ç ù<ffrèp * eùffsGtiaç ayeoffiv 9
j “ nvma n a n ia tarpoç "ègeTnv S a yM i t f e T a i 9 na)
j toff/aoç (srçèç itóffftov 9 0 Xuó/tttvoç fs rpo ç t o v
[ ^ ^ ic r cû T a 3 iteti ffrmpôç etyM O & iT n ç mr^oç _
I y ma tou ç etycoviffTaç ,■ iteti B gA Îap earpoç
! X ç t f fT o v 1 f f f fa p e e r a f f f f iT a t . $ 0 T a u T a y ta T a - \
PpevCiv. fjtzv ijiipaiv etveffrei&e 9 4 vX ^ v
; voyfiÇuv t 0 ffrvp y nfJttppvç «Tg o’i t f fS a i 3 npav
Touç a y ç i c a T a T o v ç 9 X ty.o v J''e v c v o X a y .ê a v i iv
! ^ Tnv - âvcoTetTO) Tçuipnv y ¿'anpua ¿ 't b t m
o m iM y Xy &pnvouç3 x} o i y e o y a ç f& ra p e tT p tx i lv »
a ç t o S 7rovnf>oS S 'iX ià ffy .a r a iteti itcoX u ya ra
Ttiç ' &e/aç ô d 'o iffro ç ta ç . t a u r a y a p eïva/
j andp/KM 4 vx ß v H*) yw v e tiM y iteti X o y if fy o S
Cfixppovoç. iteti t o f f ìr a p a S 'i iy y .a i y y ù & e v
auTo ç 0 T c tu T a Agy m n a ) ypaipejv 3 T r a v T a
v y m a y t v o ç ff itu G a X a 9 ‘iva X ç / î t t o v x .ip d'nun.
< r . Ot»T&) ¿'tavoouy.îvoç ’K.uairpiaVoç 9 iteti
outcdç OffrXtÇm r o 7ç Xoyotç T&çgç t o v e ty a v a 9
TroXXoùç ctS-XnTaç ^ eiffriipyctÇiTO. na ) Ttva
ftiff&ov TOUTM n o y i^ iT a i j à ç J '^ / A Î j y.a)
dem per litteras fuccurrebat. Quo pa£lo ?
Aliptem enim , tametfi in exilio pofitus ,
fefe praeftat, cohortatorias Orationes eon-
fcribens , pietatémque litterarum monu-
mentis prodens : ac plures propemodum
folus ipfe per epiftolas ad fubeundum mar-
tyrium inaucit, quàm esteri per fe omnes,
qui tum dimicantibus prsfto erant. Admo- Docet res
net enim, ne patriam, ne genus, ne facul- c*le~
tates & copias, ne opes & potentiam , aut nendas. p°
aliud quidpiam eorum, qu* humi ftrata &
caduca funt, veritati praemiifque illis , quje
virtutis causàpericulum adeuntibus in coelo
recondita funt, anteponamus. Hanc enim
negotiationem omnium praeftantiifimam èffe
, quà exigui fanguinis pretio > coelette
regnum emitur , ac breyia & fragilia bona
cum fempiterna gloria commutantur.Unam Unicam
enim magnis & excelfis viris patriam effe, efe Cluiftia'
\ V r l - l i . . nis patriam. nempe Jerulalem nlam quae mente percipi-
tu r , non eas , quas hìc anguftis finibus cir-
cumfcriptas effe, atque ab aliis aliifque ho-
minibus fubindè incoli videmus : unum Veram no-
item generis fplendorem in eo confittere , bìiitacem con-
• H n 1 • f. I filiere in con-
, ut aivmam ìmagmem conlervemus, atque ferVanda Dei
’ exemplar noftrum imitemur, quantùm qui- imagine.
dem iis affequi datur, qui carnis vinculis af-
tri&i funt, ac perexiguos duntaxat primarii
boni rivulos accipere queunt : unum porrò
principatum in hoc pofitum effe, ut palmam
adversùs improbum illum obtineamus ,
ac ne in iis certaminibus, quse pietatis causà
fufeipiuntur, animos noftros frangi atque
expugnari finamus, ubi vitium cum virtute
confligit, & fluxus ac fragilis mundus cum
firmo & ftabili, & acerbus ac truculentus
certaminis Prasfes cum fortibus Athletis, &
Belial adversùs Chriftum aciem inftruit. Ob Atrociora
eàfque caufas & gladios contemnere , & fuppiicia pm
/. • ? i • f 1.1 . Chrillo conrngidum
[ ? ) n 5i j Quomodd ? A B illio omiffum.
( 0 ) Ekmwî. Deeft in Reg. Cypr.
(C ) ÏÏHUTUI. O f. I . 7TtllÙ.
- Tw ¿M e lit i. Sic Regg. a. c . bm. pli. Deeft r it
m Ed.
(e) TÌ» àpic-%11. Sic Reg. d. 8c Comb. Deeft r«» in Ed.
_ ( / ) EitrtSiictt. Sic Regg. bm. ph. Coisl. a. 8c Or. 1.
lravè in Ed. ¿(TtSeiuf, impietatis.
ignem, ac feras quamlibet imma- teiimenda.
nes & truculentas , mites exiftimare, & fa-
mem prò fummis deliciis ducere, amico-
rum autem & propinquorum lacrymas, &
ludhis, & gemitus, ut Diaboli illecebras ,
viaeque ad Deum ferentis impedimenta ,
prieterire iuadebat. Hasc enim virilium &
ftrenuarum animarum, atque prudentis confi-
lii effe ducebat. Harum autem rerum pro-
pinquum exemplum ille ipfe erat, qui h*c
dicebat ac fcribebat, utpotè qui omnia prò p^/, in. 8,
Jlercoribus duxijfet j ut ChriJìum lucraretur.
X V I . Hoc animo praditus Cyprianus, Cyprianus
atque hujufmodi fermonibus Chriftianos capite trunca-
ad certamen armans, permultos ad mortem
ro Chrifti nomine oppetendam impelle-
at. Quodnam autem hujus reipr*mium
( g ) Aymiàmu. Sic Regg. ai E ' <I. 8c Or. i . ’ In Ed.
¿yc&TU,.
( h ) Etri àree. Règ. u . itterìZrct.
( i ) Hupctrios’iT u i. Sic Regg. a. bm. ph. 8c Or. i . In
Ed. XXf«TÌ0T,T*l.
( k ) Tm. Sic Codd. Prave in Ed. to'».
( I ) Axttpyxtyrt. In quibufdam, kvtfyx^rxt. In alns 9
xxeipyctTUTO.