tatione ipsä (a) formatus de Deo in hominem , de Spiritu in carnem; & ütique a
tranflatio omnis , interemptio eft priftini. A c per hoc aiunt : Si Filius de Patris
fubftantia effet, (by poffet etiam Pater minor videri fubftantiæ fuæ vel tranflatione , b
v el fine. E t proindè Filium ex aba fubftantia credere maluerunt, qux v e rti, &mtitari,
& videri poffet, quia hxc de Patris fubftantia credi non liceat. H x c eft caufa erroris,
h xc origo hxrefis A rian x , dum non intelligent virtutem D e i , neque tanti facramenti
difpofitionem agnofcunt, ut Deum humanis conditioriibus comparent.
Quomodò X V . Quibus primo in loco refpondendum e ft , Filium D e i non ita vifum, ut Deus
Filius Dei e ra t , ( c ) 'fe d ut homo capere poterat de Deo. Deindè in variis figuris non mutabilem c
I B B 8c convertibilem ipfum, fed effe hoc potentix D e i , u t , cùm fe fingulisI prout vUk ,
revelare dignatur, habitum mutef, non fubftantiam vertat ; nec proprietatem qualitatis
amittat fed juxta meritum videnris, temperaiiientum majeftatis adhibeat; ipfe tamen
idem, ut femper e f t , in fubftantix fux proprietate permaneat, ficut fcriptum eft :
p/. c i. 17. & J / [ u t a b i s c o s , & m u t a b u n t u r ; t u a u t e m i d e m ip fe e s , & a n n i t u i n o n d e f i c i e n t .
' Nam etfi multa funt éx bis , qux in hoc mundo viaentur ,q u x ex alio convertuntur in
aliud, ut defmant effe quod erant, & hoc fint quod retro non fuerant; ut limus ,
cùm in hominem-ffguratur, limus effe jam (d ) definit ; ut lutum figuli, cùm folidatur d
in teftam ; ut lapis, cium diffolvitur coäus in calcem ; ut arena, cùm mutatur in vitrum,
6c cx tera, qux longum eft recenfere. Sed multùm intereft, fluite Hxretice, inter ea
qux fa£ta fu n t, (e ) 8c eum qui fecit ; cum omnia , quemadmodùm v o lu it, fecit. Q u x c
autem fa&a fu n t, adferiptx conditioni deferviunt; qui verb fecit , fux voluntatis 8c
proprii juris eft neque poteft in aliud ( / ) quàm quod e ft, aliquo co gente, niutari ; f
Angeionim fed prout -v u lt, 8c cui v u lt , fefe demonftrat. Nam fi Angeli in figura hominum fxpè
Appaimones. fLint v jf, ^ tamen aliud non funt, quàm quod effe norunt, neque fubftantiam mutant,
cùm formam humani corporis fumunt, quanto magis ipfe Dominus npfter , qui omnia
fe c it, qui ipfis A ng e lis , ut hoc pofleut, fu à inftitutione conceflit ? Hue a c cedit,
quod Filium D e i , ut jam diflum e f t , ita vifum à‘ Patribus -approbamus J ut non
totum in i lio , quod eft D eu s , viderfetur; fed ut difpofitiones rerum futurarum, qux
fuis- quibiifque temporibus complendx erant, in ilio per imaginem cernerentur, Nam
quis Filium Dei yidere potuit , ântequàm confpicâbilem materiam'sj- ( a ) qux ei g
Ge», um . complacuit, affumpfit, vel-ipfum hominem induere dignatus eft? (A.) Q u if i Abrahoe h
I . & fil- y ÿ d s eß f f e d jn forma humani corporis vifus eft , ( i ) quo fcilicet, poftremis temporibus i
in homine venturus e ffe , oftenderetur. Jacob etiam alibi in Angelo , alibi xquè videtur
in homine. Qui ideò fe in Angelo demonftravit, u t nuncium fe magni confilii indiçaret ;
ill homine verb , cum quo colluàatuS-fuiffe defcribitur, ut imaginem futuræ colluâa-
tionis , quam cum Ifràël habiturus e r a t , cùm fecundùm hominem (k ) adveniffet, k
precipue indiçaret.-Sed ut Deum crederet, cum quo tanto eertamine fub figura hominis
Otm. xxxxt. luäabatur , Ifrabl, id 'eft , homo videns Deum, nomen accipit. Vidi enim, Inquit,
mm ■■ Deum facie adfacifm , &■ falva faäa efl anima mea. E t utique figuram hominis viderat,
3oj ** quam Deus D e i Filius ihduerat. Moyfi in rubo in fiamma ignis apparuit, ut lumen
Exad. m.». credentibus, incredulis judicium óftenderet; quia Chriftus credentibus falus e f t , non
ji. Cor. 11.16. credentibus poena, ut Apoftolus dicit: A liis odor vita in vitam ,■ aliis odor mortis in
Eroi- xiti. mortem: Populum Ifraël in columna nubis per diem, 8c per noblem in columna ignis ,
*'■ quafi dux itineris pracedebat, ut Baprifmi gratiam per nubem, 8c donum fanéri Spiritûs
j . c , r . y.. 1. per ignem. óftenderet. Undè 8c Apoftolus Paulus in nube Patres baptisptos fcribit ; 8c
as. n. j. Spiritum ficut ignem effe, Apoftolorum A ö a declarant. V ides ergo per omnia, ( l) Hære- 1
t ic e , charaäeres divinarum difpofitionum in honore D e i Patribps prxoftenfos, non tamen
ipfum D eum, ut eft propriè revelatum. D enique cùm Möyfes rogaret, ut faciem Dei
purè videret, quid ad illum continuò dixit Deus ? Non poteris videre faciem meam ;
non enim vìiebit homo faciem meam , & vivet. H o c ipfo quod negatur afpe&us ,
claritas (m) aftignatur, qux fcilicet tanta e f t , quanta credenda e f t , qux (n) invifibilis m
indicatur.
Moyfislaus. X V I . Cùm ergo Moyfes. (0) qui, 8c fitum cceli, 8c ordines mundi, 6c elementorum 0
v ic e s , totius denique orbis ornamenta digefferit, (p) indicarit, exprefferit ; cui ipfe p
( a ) Formates. A m b r . Farmendes. ( i ) Quo fcilicet. . . oßenicrcar. S ic A m b r . In B i ll.
{b) Poffet etiam. & c. Am b r . Jam &■ Patrem minorem ed . Quoi fcilicet... venturuseffet, oftendit.
viden fubjiantice fu æ , v el traditione, vel fin?. ( k ) Advenijfet , vræcipuè indiçaret. S ic Ambr. In B ill.
( c ) Sed ut homo capere p oterat de D eo. S ic Ambr. In ed. Accepijfet, perfpicuè indiçaret.
B ill, ed fed ut homo poterat. • 7 * / - 1 1 1) Heeretice, charaSeres . . . Patnbus proeofienfos. Sic
. ’ \ d ) Définit.^ Ambr. addit : Aut pifies , aut aves , Ambr. In B ill. ed. Signa . . . P atris proeojtenfa.
cùm de aqua procedunt, ex eo jamnon aqua, quia aliud. ( m) AJJîgnatur. Sic Ambr. In B ill. ed. indicatur.
( e ) E t eum qu ifecit 8cc. Ambr. E t eum qui omniat ( « ) Invifibilis. S ic Ambr. In B ill. ed. invifibiliàs. _
quemadmodüm volu it, fe c it. " • (o ) Qui &* Jitum c a li 8cc. S ic Ambr. In Bill. Qui
. ( / ) Quàm quod eft. S ic Ambr. In B ill. ed. Quàm eft. fc ilic e t c a li o rdines, mundi elementqrum vices 8cc-
( g ) Qua ei complacuit. Ambr., Sicut ei placuit. ( p ) In d ic a rit, exprejferit 8cc; S ic Ambr. In B ill, in-
{% ) Qui f i & c . Ambr. Qui etfi-. | - - .v. dicari ex p r e je r it, qui ipfe & c .
. Dominus (a) teftimonium perhibuit, dicefis : Neirn erit ex Prophètis, ut farvus
Moyfes , cui facie adfaciém, & ore ad os locutus:fum ; Deum tamen purè videre non
potuit.. Meritò quidem Prophetiæ omnis dignus, feti>ftion ufque adeò, ut intueri Deum
p olfit, qui homo tantummodò effet. E t urique hæc omnia Filii vérba defendimus
b queiii in monte Sina cum Moyfe locutum effe fcinius , qui agendis ( b ) explendifque
rebus à Patre advenerat. Quia omnia à principio per ipfum Ordinari, explicärP' 8c
C manere convenerat, ut habendi Filii hxc precipua ratio conftaret ; 8c tamen fie (c )e ju s
d Incarnatio acciçiamr, ut alicujus confpieabilis, u td ix i, materiæ (¿Jgifpofitio affumpta
.. videremr,. falvâ fcilicet invifibilitate ejus, quam à confpeau ortnium majeftas interfufa
fepofuit. Non enim-fic huroanis afpeQibus revelatus e ft, ut tota in ìlio Deitas apparerei ;
fed ad vicem fpeculi, cùm conceptos intra iueem fuaitì vultus, quafi ad plenam
e effigiem hominis includit, ita majeftatis ejus praeunte fulgore, («pintra id vifum eft
quod imaginem veritatis, non ipfum Deum propriè demónftraret. Sic 8c cùm hominem
i induere dignatus e f t , non iàbem xternitati ibtulit, ( / ) ut Spiritus fe mutaret in
carnem, fed ut fufeeptio hominis immortalitatem atque xternitatem- ccelèftis vitx
prxftaret. Nam etfi Apoftolus femetipfum exinaniffe. d ic it, formaiji fervi fufeipiendo ;
non utique fic exinanitum accipiemus, ut aliud, quàm quod fuèrat, ideiti Spiritus’
fieret ; fed u t , fepofitoi■■interim majeftaris fux honore, humanum corpus indueret '
fufeepto, falus gentium fieret. Ut enim fo l , cùm in nube tegitur, claritas eji
Num. XII. 7
& f e q .
Chritti In-
carnatio.
quo ejus
compnmitur, non cæcatur ; ôc lumen illud, quod toco orbe difFufum, claro fplendore
cu nd a^ periùndit xparvo « admodùm obftaculo nubis includitur,i-, non aufertur 'situr ; fid fie Ôc
&
homo i lle , quem Dominus Jefus, Salvatórque nofier , id e ft , Deus Dei Fili
iliüs, induit,
Deitatem in ilio non ìntercepit, fed abfeondit.
X V I I . Denique cum fe in monte paululùm extra ipfum hominem extuliifet '
fulgore luminis ejus penè obcæcati A p o fto li, in terrain, quippè homines, cecide-
runt I periclitati de v ita , nifi eis Dominus, compreflò rursùs majeftatis fuæ honore,
.ut mìfericors , fubveniifet, fecundùm illam fententiam Scripturæ divinæ, dicentis :
Deum nemo vid.it, & vixit. Ut ergo claritas folis , cùm non ufque ad noftros emicat
viiùs, fìbi falva e f t , quia quod non videtur, infirmitatis eft noftræ , quorum oculos
g nubium texit obfcuritas ; ita (g ) & majeftas illa divina j quæ, ut dix i, corpus induerat,
b probat fe non fuo detrimento ( h ) proprio latuifle fulgore, fed carnis, ut d ix i, beneficio ;
cujus causa Filius Dei filius hominis effe fuftinuit. Nempè enim de Spiritu Dei Virgo
i concepii ; & quod concepit, hoc peperit, id eft, ( i) D eum, carni & animæ fuæ, id eft,
homini , ut jam dixi , perfonæ unitate iociatum, ficut ipfe ait : Quod nafcitur de
k carne 3 caro eft; & quod nafcitur de Spiritu, Spiritus eft ;{k) quia Deus Spiritus e ft, & de
D eo natus eft. Sicuti & Angelus ad Mariam Virginem dixit: Spiritus D ei veniet in te y
& virtus Altifjimi obumbrabit tibi. Proptereà & quod nafcetur ex te Sanctum , vocabitur
Filius^ Dei. Vides ergo (I) ipfum Verbum, ipfum Dei Filium veniffe in Virginem , ôc
m (m) indè Dei & hominis Filium proçeififfe ; nec tamen ipfo indumento carnis, Dei
Filium effe mutatum, fed eundèm ipffim effe in homine, qui fuerat ante mundum
n (n) apud Patrem D eu s , per quem faäq. funt omnia J & fine quo fa ä um e ß nihil 3 ficut
Evangelifta ait : Mundus per ipfum faclus eft 3 & mundus eum non cognovit. Cæterùm
o amentia eft credere, poffe ab eo liberari, ( o ) qui ut lìberaretur, miffus eft ; qui ut
nafeeretur, oppreffus eft ; qui ut ad immortalitatem redìgeret, tranfiit ad mortem. Sed
p abfit, Hæretice, ut (p) fensus tui inìquitas à Catholicìs admittatur. Nos enim credimus
q immutabilem & inconvertibilem , (q) ficut Patrem, ita & Spiritum fanòlum, & Filium
Dei. Qui cùm hominem induit, non ftatum v e r tit, non ordinem perdidit, non
r fubftantiam immutavit, (r ) fed indumento ejufdem corporis, æterno claritatis iùæ
lumine illuftrato ^ virtute ad nos per tramitem corporis ejus lux fan£ti Spiritus , &
æternæ vitæ grada redundavit. Quem etfi paffum credimus & fepultum, ied homo
ille paffus e ft, quem Filius D e i fuicepit, quem induit, quem portavit. Sed quia
Transfigurado.
Matth. XVI r.
Joan. m . 6.
Luc. i . 3 y.
( a ) Teftimonium perhibuit. S ic Ambr. In B i l l . teftimonium
omnium perhibuit.
. ( b ) Explendis. Ambr. explicandis.
( c ) Ejus Incarnatio accipiatur. Ambr. vifus accipitur.
( d ) Difpofitio. Ambr. difpojitione.
( e ) Intra id vifum eft , quod. S ic Ambr. In B ill. ed.
infra id , via e ft , ut & c .
( / ) Ut Spiritus f e & c . Ambr. ut Spiritum in carnem
mu ta ret, fe d ut fucepto homini immortalitatem Hcc.
( g ) E t Majeftas . . . induerat. Hæc & in te r je ta d é funt
in Ambr. Annotatur tamen ea legi in Vieil, ed.
( h ) Proprio latuijfe fulgore. Ambr. proprii latuijfe fu i-
goris.
( i)_ Deum , car n i 8cc. Ambr. Deum homini f u o , ut
jarn d ix i, Jbciatum. ■"•}?
( k ) Quia Deus Spiritus e ft , &• de Deo & c . S ic Ambr.
In B ill. Quia Spiritus e f t , ex Deo natus eft.
( l ) Ipfum Verbum & c . Ambr. ipfum Spiritum, id eft,
Filium D ei venifje ad Virginem & c .
(m) Indè D ei S ic . S ic Ambr. In Bill. ed. In D e i
8cc.
( n ) Apud Patrem Deus. Ambr. cum P a tr e , per quem-
& c .
iberaretur 8tc . Ambr. Qui ut liberaret,
immortalitatem reciperet , tranfivit ad
( o ) Qui ut
amijfus e f t . . .
mortem.
( p ) Sensùs
( q ) Sicut P l..
eft, Filium Dei.
inìquitas. Ambr. Senfus tuce iniquitatis.
°.m & c . Ambr. Verbum & Spiritum, i i
mum L/ei.
( r ) S e i indumento 8cc. Ambr. fe d illuvias ejufdem corporis
ceterno claritatis fuce lumine illuftravit, u t a d n o sp e r
tramitem. . . vitce g ra tia redundaret.