ex V I T A S A N C T I GRE GO RI I.
Or.(i. A lia ,« * tempUs In fepulcra commutata , alia cruore Sanäorum ajperfa profanataque :pres-
byteri exufli; Catholici contumeliis vexa ti, bonorum direptione, exilio ; ecclefiis. domi.
n°. u mibus , ipßs etiam pulfi folitudinibus.. . grex exiguus, ac ne grex quidem , fed parvum
■quoddam 6* tenue gregis veftigium, out reliquia ; praclarè fecum agi putabant , f i falutem
Jham Jurripere liceret.
.CXXIV. Neque folùm Ariana lues Conftantinopoll graffabatur, verùm ibi quoque Novatiani
rcfeCrafci Macedoniani, Photiniani, Marcelliani, Sabelliani, Eunomiani , jamjamque Apolli-!
tiiiopoii gtaf- nariftae pullulantes, veritati ac fidei una cum Catholicis exulanti bellum indixerant,
His etenim , inquit Baronius, è portis inferi eduais legionibus & Conftantinopoll
Socr. i,. L velut in ftativis collocatis, antiquus hoftis fidem Catholicam oppùgnabat.
c. 38. Sozom. Tam tr illi, atque etiam triflìori f latu, fi Gregorium ipfum audias, Conftantino-
B w V . i j . P°^tan® Ecclefia: res erant, cùm ab epifcopis & a populis ob earn, qu* mare tran-
Carm. al. 1. uerat fcienti* ac fanäitatis femam, qua precibus, qua obteftationibus vocatus acci-
r. S:-!- tufque, Conftandnopolim antiquae rursùm fidei conditor Theologus venit.
c x x v . ; Venit autem cüm poteftate minimi fané' contemnenda, cumque ipfius, ut quidam
inteqjretantur j autoritate Imperatoris 5 quanquam Davidis noftri contra Goliath &
niirus concia Philifthxos arma non carnalia fed potentia Deo. N e c enim prsefentiS corporis quid-
<5uam .infin™ws ; Peregrinar prato & extents ; parva civiiate ac ne cjvitate quidem ,
Gregorius.* fed artfe * inamano , infrequenti loco natus , obfeuro terrarum mgulo abditus hucufque ;
Or.33.nM3. contraàis fineäutc membris , & curvato humi corpore , vultu baud eleganti , rugis
aratus -> tabidus & fame , agrefli voce & afpera , viliori vefle ; pauperrimus , nec
11 Cor x Pecunià quàm alis inflruäior. Sic fe ipfe in carminibus 6 c orationibus depingit Grego-
,4' rius. Corpore vir tantulus, fed Spiritu, potens opere 6c fermone ., principum hujus
ftcu li poteftatumque munitiones , confilia , 6c qua adversùs fcientiam D e i fe extol-
lebat , altitudinem omnem deftru&urus progreditur, Theologi triumphale nomai,
ut cum Baronio loquar, inde meritò fibi comparaturus.
CXXVi. Conftantinopolim igitur veniens Gregorius anno 37p , a cognatis quibufdam fuis
hofoido^itlS exceptus eft. Nulla enim turn Catholicis in ea urbe erat ecclefia , adeò
ceptus. Pia Arianorum fàflio ìnvaluerat. D e domo ,'q u a Theologum excepit, hac feribit : Domits
- j o - , quadam pia , amore Dei ßagrans , non ficu s atque Elifieum Sunamitidis domus , nos
renlebSi“ "! reficillavit ; domus, inquam, hominum corporis fpiritufque mecum cognatione conjunc-
thodoxi. torum ; apud quos populus hìc quoque compaäus e ft , cùm furtim orthodoxam fidem
O r .i6 . ii* .17. perficuttonibus vexatam atque ajfiiäam hauriret ; nequaquam liberi nec fine periculo.
c x x v i i . Exiguus erat ille lo c u s , ubi tunc primùm convenit populus, 6c in ecclefiammu-
¡ ¡ ¡m H S tatus; idemque eft qui la xa tus ,ob reftitutam ac velut a mortuis excitatam in ea Caq
ffirataln fidem tholicam fidem Anaftafia fubinde eft appellatus.
ditìus poitea » *»
Anaftafia. Avet<rrcuria. , may o r/fiuaretros ,
Orm.de vita H Ttimv i^iytipets cv y» Kti/xévw*
Anaflafìa j templorum maxìml venerabile >
Qua jacentem humi fidem exfufcitafii,
Quam etiam appellationem confirmatam nonnulli v o lu n t, apud Sozomenum, refur-
reflione femina ejufque foetus , quem utero geftabat ; 6c fan ö a Martyris Anaftafia
reliquiis pofteà depofitis ad roftra Domnini, f iv e , ut aliis placet , porticum , uhi
Anaftafia templum ab eruditis collocatur. Verùm quidquid fit de refurreöione femina
ejufque foetus, 6c de depofitis a Gennadio Patriarcha in hac ade reliquiis ; conftat
Anaftafiam inde diftam e ffe , quòd collapfa fides illic excitata eft ; quod iterum atque
iterum teftatur Gregorius, 6c tam difertè., ut nullum effe poflìt dubium. Jam nunc
res ejus praclarè getìas Conftantinopoli profequamur.
■ E x is uus ’ m iam cfix™ ua , primùm locus fuit Anaftafia ; fed mutatus in ecclefiam
'Anaftafia*ta creJ'it brevi tempore, ut jam ab anno 398 marmora, quibus omaretur , quareret
brevi omnes Neflarius , atque etiam facras ades Conftantinopolitanas magnificentia 6c amplitudine
poiiran^am- Socratis & Sozomeni tempore , fuperaret. In hac itaque nova Bethleem, quo nomine
piicudine & cam appellai Gregorius , ob anguftos loci ambitus, Chrifti antiqua fides re v ix it, 6c
cecie- {nt£rmortua ad vitam rediit. Demum in hac Silo, quadraginta annis circumaäa in deferto,
iìas.In hac no- incertifque vagata fidibus, arca fix a e ft, oc requievit arca Noe altera , novi mundi è
vi Bethieem orthodoxorum feminarium ferens 6c confervans. « Tam angufto foramine, ut optimè
Z T o t ;:T »Baronius , perinde ac fi in latiffimo campo, adversùs fidei hoftes certabat T h eo -
Enac ftgarqne »lo gus j uno rotatu gladü circumcirca pofitos hareticos, Arianos , Macedoniànos
rngonus. »Pho.tinianos, Sabellianos, Apollinariftas, ac Novatianos perurgebat profligabatque. . ! 7,pC. h t .' C »Brant manus ejus contra omnes, ac manus omnium contra eum ; Acque1 exaitata funt
Soi.' 1. 7 . » opera D e i , ut unus non tantùm mille fugaret, fed 6c decem millia. Extat adhuc, pergit
c* 1- » eminentiifimus Scriptor, appenfus in Ecclefiä pallio involutus poft Ephod gladius file,
IMsS'.pmoÌ' “ 3u0 nofter Coriphaus manu fortis Philiftinorum turmas in fugam vertit, P .m n r }
V I T A S A N C T I GREGORI I . cxj
i> inquam, fublimes illa Gregorii Orationes, predofiffima D e i Ecclefia fuppelleailia:,
»quibus pradi&as harefes oppugnavit; inter quas illa celebriores habentur , qua de
» Theobgia funt infcripta-, » 6cc. - • ^
His eloquentiflimis fermonibus egregie fidei caufam defendit Gregorius, Catholicos cxxvra.
docet , Hareticos refellit. T a li defénfore tempus egebat ; tam peritum Oratorem, ad
d e f e n f i o n em fidei C a th o lica , luiluofus ecclefia Conftantinopolitana ftatus requirebat ; SdirGrego-
eaque caufa fuerat, cur in hanc urbem feconferret j v e l potìùs cur in earn mitteretur.
Civitas q u a , Arianis aliifque hareticis plena, adveniente Gregorio efferbuerat., (a) cóm- pus egcbS?'
mota ejus Orationibus in eum exarfit. Quanam ex iis-Orationibus qua fuperfimt, veram Carm.de vira,
de Trinitate fidem nuntiandi exordium fiimferit, haud conftat. Oratio qua nunc vige- v*6><*
fima e ft, olim vero vigeftma-nona, non immeritò-prima videri p oflit, àut faltem una
ex prioribus quas Theologus Ccmftantinópoli habuit. 1 _
Res divinas fuis in fermonibus leniter, moderatè, prudenter traRabat Orator Chrif- o j
tianus ; non difputando, fed docendo; ivon -ut pHlofophus, verùm-ut Apoftolorum res divinas
difcipulus; non ut profanus , fed ut facer Orator atque Evangelii prasco. Perniciofa 2 ¡¡f“ Gieg°-
híEreticorum dogmata refellebat, non convitiis laceffendo, neque enim quemquam vel
fermone lseiìt unquam, fed invi£lis rationibus & argumentis pugnando , ita ut aut fua-
d e re t, aut elingues redderet. Bellum indixit erroribus, non hominibus ; perverfa dogmata
infe&abatur, non ipfos homines ; quorum, falutis tanto defiderio tenebatur , ut On4i.n0* 8.
anathema etiam a Chriflo effe 3 ac nonnihil3 ut damnatus, perpeti non recufaffet ; modo
fecum adiungerentur{!>)_, communibufque anìmis Trinitatem celebrarent. E x ipfo difeimus
Gregorio, quam in defendenda veritate, refellendifque hzereticorum dogmatibus, viam fe-
cutus fùerit, Vu ltìs , inquit Patres Concilii Conftantinopolitani alloquens , aliquid c xX X .
juvenilius adjiciam ? Videtifne adverfarias linguas mitefeentes, & eos qui divinitati t¡^
bellum indixerunt > nìhìl jam nobis turbarum faceffentes ì Id quoque Spiritus 3 id quoque ContraP h^re-
agriculturce noflrce efi. Non enim inerudite docemus , neque adverf arios convi- ticos; placido
tiis & contumeliis inceffimus 3 quemadmodùm plerique faciunt 3 non cum dogmate fed cum
dogmatis affertoribus confligentes , ac rationum & argumentorum infirmitatem malediäis nitate demul-!
interdum comegentes ; non aliter ac fepias ante f e atramentum vomere aiunt 3 ut pifeatores cec*
effugiant. Verùm nos pro Chrifio bellum gerere hoc argumento declaramus 3 quòd Or,42,n *
fecundhm illum pacificum & clementem Chriftum3 ac nofiras infirmitates portantem 3 dica-
mus. Haec fuit Gregorii de rebus fidei difputandi ratio : id placido animo, a jurgiis tem-
perans , mirá quadam eos urbanitate & lepore demulcens, agere folebat. Infignem in eo
genere Orationem, de moderatione in dijputatione fervanda3 Conftantinopli pronuntiavit.
A t non is erat qui, ut moderationis famam fibi colligeret, aliquid de verita te, mollius c x x x i .
contendendo, detereret. Neque enim 3 in q u it, cum ver ce atqueorthodoxce fidei pernicie .Nihii de ve-
paci ftudemus, nonnihil de animorum contentione remitientes , ut moderationis & cequi- S p
tatis famam colligamus , ( non enim quod bonum efi male aucupamur 3 ) atque interim tando.
tarnen pacem colimus 3 legitimé nimirum pugnantes 3 atque intra limites nofiros Spiritufque
regulam nofmet continentes. A c de his quidem ita fendo 3 cunäifque animarum difpenfa-
toribus reäceque doärince arbitris legem fiatuo : ut nec afperitate fuá adverfariorum ánimos
exulcerent 3 nec fubmiffione infolentiores efficiant ; fed prudenter & confultè in fidei caufa
f e gerant 3 nec in alterutro horum mediocritatis lineas tranfiliant.
Omnes concurfu magnò ad talem Oratorem audiendum accedebant, non modo Ca- C x x x i l ,
th o lic i, verùm etiam Hasretici, cujufvis fe£tae, imo exteri & a fide alieni ; alii ejus abAuc^ er^"r ,
'doétriná, alii ipfius eloquentiä ille£ti. Exfultabant gaudiis fanaz fidei fe£latores, cum Catholicis*, *
cernerent veritatem , quaz tot annis urbe exularat, & extin&a videbatur, reducem & ^^bus^ad"
redivivam liberé prsedicari ; hazreticos autem, qui tamdiu graffati fuerant, tanta dicendi c/iufermónes,
copia, tam firmis expugnari argumentis & obrui, ut ne mutire quidem auderent, & ad
Theologi verba aures fuas v e l pervicaciifimi itìfleàerent»
I N e c vero tantùm errores refellere , perverfa dogmata convellere, qui quidem praz- c x x x i l i .
cipuus fùit Gregorius feopus , verùm etiam morum prazeepta tradere fatagebat. In quo
dicendi genere fic compofitus e ra t, ut quaz prodeffent audientibus, illorum auribus confirmfcn,a&
ingereret. Commonefaciebat ut fe in D e i lege exercerent, alendo pauperes& hoípites, errores refei-
morbo laborantibus opem ferentes, in hymnis Deum celebrando, in precibus , gemi- fed ’
tibus, lacrymis ; humi cubando, feniùs cohibendo ; gulam , rifum, iram , carnem fre- quoque panando
; linguaz temperando , ut nec omnia , nec ubique, nec apud quofvis , fed quan- Cepta *
tùm, quando & ad quos loqui effet opportunum, tloquerentur. Hsec & alia plurima ,
( ß ) rto A X o ic ttvyHvtyßn/xiv ìxQóvrtc xa.no7f.
•Mpurov ¡/.tv l ì ' i f y n Haß1 >ip.uv « t to à k ,
í l f eiTctyóvTuv a V tì‘ c'vos ttXìih s ö e « j.
Á t e * ^ a-vIßifXa. tìvc/.i a i t o Xp/<?1$ 3 qc fj TtaßtTv t i eos x a T a z p /T o j J 'é ^ o ^ ta x ’ pióvov e i i f l a h m fx tß ’ « / /« v
xoivri riiv T p /à ta . toi;ci<rctiixtv.