O r . 35». n V
L ib . i [.com
Jul. n °. 7 .
O r . z . n«. 5 1
Ca rm . 4« v.yu&feq.
Ixy P R rE F A T I O .
controverfiam expediendam apta , ut Auguftinus ipfe in Gregorio lpqui,
& Gregorius Pelagianos tot ante annos confutare voluiilè crederetur. Haeq
ledlori mox conftabunt, fi ad doólrinse capita quae exhibentur pauliiper
animo attendai.
Nihil lànè magis auxilii divini neceiEtatem arguit, quàm ignoranti? quo.
tidianae difficultates, & libidinis, vel in ipfis juftificaris , miferandae commo-
. riones, quas Gregorius & palàm confeflus eft, & amarè ingemuit. Invidia
Diaboli, inquit, perfecutio adversus Dei figmemum excitata eß ; idcircò Dei
imago probro ac dedecore affecla ; ¿C quemadmodum mandato parere recufa-r
vimits, ita licenda erroris traditi fumus. Bellum hoc inteftinum, quod ex
variis & militantibus invicem contrariis defideriis Intra nos frequenter ex.
iurgit, tarn vividis coloribus depinxit, tam nervosè exprelfit, ut Auguftinus,
. adversùs Pelagianos de hac reagens, Gregorium teftem adhibere non dubita-
j verit, cujus verba fic Billius reddidit. Notidum de interno bello, atque in nobiß
metipfis ¿0 in affeclibus fito , verba facio, quo nocle ac die,partim occulte,
partim aperte, ab kumilitaeis corpore divexamur ; SC ab ea qua nos per fenfus ,
atque alia hujus vita obleclamenta, furfum deorfumque verfat, jacladone ,
atque a luto fa cis, cui infixi fumus , SC a peccati lege ffiritus legi repugnante,
regiamque in nobis ima finem, & quidquid divina defiuxionis nobis infperfum
eß, corrumpere conante. V ix porrò quifquam , nec nifi diuturna, philojòphià
feipfum domuerit, atque anima nobilitatem & claritatem ab eo quod humile eß
¿C cum tenebrie conjunchim, paulatim abripuerit, vel Deum propitium naclus
f i t , aut edam ambo hac habuerit, atque ad oculos furfum erigendos quàm
maximè Jefe exercuerit, deprimentem materiam fuperare queat. Si congerere
omnia quae lànéhis Dodlor de hoc argumento diflèruitfufciperemus, volumen
pene integrum exicribendum eilet : liquidem, ad intimos pietatis iènfiis
cordibus inftillandos , nihil aptius in humanis judicavit quàm frequentem ,
quae nos undique premunt, miièriarum enumerationem; cùm & iùperbiam
retundere & ad humilitatem orationemque accendere tam làlubriter valeant.
Legendum maximè carmen flebile quod de anima fua calamitadbus inlcrip-
tum eft, cujus haec pauca promamus.
Ineß quìppe mihì, ineft lex duplex, quarum altera quidem bona
Eonum fläatur ; altera autem deterìor feclatur qua mala funt.
Ac ea quidem, qua mentis efì, patata efl
Ad obediendum Chrìfto . gradiens ad lucem :
Altera autem, qua carnis efl 6' fanguinis , prompta efl
Ad excipiendum Belial t dum ad tenebras trahitur. .,
His autem pugnantibus infpeäor venit calitùs ,
Spiritus magni Dei . & menti manum dedit ;
Corporis pemiciofi folvens tumultum , atque atrorum
Compefcens vitiorum fiuctum aflurgentem.
Sed tarnen rabidum retina jurorem . nec bello
Defiftit caro, inclinatque hue le illue pugna.
Interdum quidem mente caro1 domatur. Rurfus alias
Fortem camem mens fequitur, nonvolensj
Sed illud quidem concupifcit quod melius efl. Quod autem odit,
Id dum facit, pemiciofam deplorai jervitutem.
Ft patris primigenii deceptionem , le matris nefandam
Tranflgreffionem , noftra matrem ftultiiia.
Tantas aerumnas vitae humanae mira varietate & intimis gemitibus lamentar!
non defatigatur, tot malis &fletibus & querelis iblamen aliquantum ac me-
delam conìerre làtagens. At unde levamen Iperaret nifi a ipiritu gratise,quem
P. RAI FA T I O: Levi)
tam aids fiftpiriis , ac vòris fervendbus follicitat, & ad fe allicere nititur |
Sicut igitur innúmeras animae infìrmiutes non neglexit, fed fatis deflevit; fic
medicum bonitate & potentíá folum morbis tam acuris & xenacibus curandis
idoneum non definit appellare : & quemadmodum voluntatis languorem &
inerdam ad bonum ubique expertus.& confeifus eft; ita quidquid boni fit in
nobis & a nobis, ad Deum cordis humani motorem efficacem referre & ipfi
adferibere non hsfit. Bonum omne a Deo initium fumere & ad finem perduci,
paucis fed decretoriis teftatur : Deus , inquit, a quo: bonum omne inidum.
ducit,: atque ad finem pèrducitur, or adoni opitulator accedat
. Principium boni operìs, juftidae&bónitads in'ftomine fons & origo , haud-
dubiè fincera fides, cujusjnitium & profeilumabfque ulla cunèlatione Gregorius
Deo aflignat : Trinitatem, ìnqait, 6 fin , unius Deitatis effe fatea- Ot*t.i.v
mini ■; a u t,fi magis placet, uñius natura ;-atque:hanc vocemfDms) aSpiritu
vobis’poftulabimusi Dabit- enim profeclò fecundum , qui primum dedit. Jam
pnim Spiritum Santìum Patri&Filio confubftantialem crediderant,fed Deum
profited inficiabantur. Hoc teftimonio uiùs eft Auguftinus , lib. de Dono
perièveranriae, fed interpretis ofeitantià non' nihil depravatum , ut bene
notarunt ejus editores noviflimí.
Quid mirum inde fi fanètus Doófor errantes a Deo illuminari & immutari
poftulet, cùm fides, quam a Deo nobis donari declaravit, fola infidelitads
tenebras difeutiat. Qui autem , inquit,' ligataexponit, & nexus diffolvtt, ac Ou»a‘.
nobis in menUm induxit, ut violéntohum dogmatum obliquitates folveremys,
maxime quidem optarim uthos (Arianos) immutet, ac prò argutatoribus pios,
¿C pro iis, qui nunc appellantur, Chrifiianos efficiatr
Nec qui fidem acceperint, fibi jam iàtis eife arbitréntur ut deinceps quof-
libet pietàtis aélus exérant ; fed adhuc & femper ipfis auxilio divino opus
eife, ut reètè velint rédèque agant, fanèlus Doèlor , ne fallaci confidentià
ceecutiant & cadant, eos potenter commonefacit , explanando hòc Salvatoris'
effatum : Non omnes capiunt verbum hoc , fed quibus datum efl. Poftquam a! Ot.j7ai°
voluntatibus humanis omnem fatalem neceftitatem repulit , libertatem
aíferendo ; jam ut eorum qui fibi de propriis .viribus nimiùm blandiuntur
frahgat fuperbiam, verba Pauli magnis intonat vocibus : Non efl volentis ,
neque currehtts, fed miferentis Idei j ex quibus fic inferi : Quoniam enim nonnulli
funt, qui ob recle facia ita animis. efferuntur, ut id totum fibipfis adferi- ■
bant, nec quidquam Creatori, SC fapientia eorum auclori, ac bonorum omnium
fuppeditatori acceptum ferant, his verbis eos docet Paulus , quòd ipfum edam
recle velie divino, iñdigeat auxilio ; imo , ut reclius loquar, voluntas quoque
ipfa, dC eleclio eorum, qua recia & cuni off ciò conjunct a fu n i, divinum quoddam
beneficium efl, atque a Dei benignitate manans Idcirco ait : non
volentis, id efl, non Jolìim volentis, nec currends folum, fed edam miferentis
Dei, Ita , quoniam velie quoque ipfum a Deo efl , opdmo jure totum Deo
affvgnavit. Quantumlibet curras , quantumlibet certes, opus habes eo qui dal
coronam. Nifi Dominus tedificaverit domum , in vanum laboraverunt qui
sedificant earn. Nifi Dominus cuftodierit civitatem , fruftrà vigilat qui cuf-
todit eam. Scio, inquit, quod nec velocium curfus eft, nec bellum fortium , nec
pugnandum victoria , nec profferì navigandum portus ; fed Dei eft, SC vicio-
riartl afferre , & incolumen fcapham in portum perducere.
Quid plural & quid fibi arrogare humana voluntas prtefumat , cùm &
ipfa bona voluntas & eleótio ad reótè agendum , & labor & curiùs, &
vidtoria & incolumitas , & quidquid cogitari poteft ufque ad triumphum &
plenam poft pericula fecuritatem, totum Deo fit opdmo jure tribuendum?
Hinc fi Deo muñera, grad animi obièquia, offerre ftudeamus, non a nobis