
E P I S T O L A MORELLI .
f im è q u e v e r f io n em e d i t ìo n em q u e G r e g o r i a n a m
G r x c o l a t i n a m e id em f e l ic i f f im o N o m in i tu o c o n f e -
c r a r e t , c ù m in S a n & i t a t e T u a t o t c la r i f f im a v i r -
t u tu m o m n iu m f id e r à c o n fp i c e r e t ? H o c c e r t è in
YOt;is f u i f l e c o n f ta t n o b i l i f f im is i l l iu s .¡xa.M.pl'rou
c o n f a n g u in e i s , in te r q u o s p ie t a t e a t q u e e r u d i t io n e
n o n v u l g a r i em in e t R e v e r e h d i f f im u s E p if c o p u s Se
D u x L a u d u n e n f is , P a r F r a n c i s , J a c o b i f r a t e r
etìiToy.etcriyi'UTOi.
E q u id em i t a f e c i a c lu b e n s , u t t o t d o d r in à a c
p r o b i t a t e in f ig n iu m v i r o r u m c o n f e n f u , A n t i f t i t èm .
h u n c Se O r i e n t i s T h e l o g o r u m f o l e m r a d ii s n a t i v i *
A t t i c i le p o r i s Se a fe i t i t i is R o m a n i tu i P o n t i f i c a tu s
t em p o r a ì l lu f t r a r e g a u d e n t e » ! , S a n d i t a t i t u x t o t
h e r o i c a r u m c c e le f t ium q u e G r a t ia r u m lu m in ib u s
u n d iq u e fu l g e n t i d i c a t u m p r o d u c e r em . N e c v e r o
d u fc i ta r e f a s e f t ,B e a t i f f im e P a t e r ,q u in p l a c id o v u ltu
q u o . C h r i f t ia n u m o r b em , t em p e f t a t e s E c c l e f i x
C o e lu m q u e f e r e n a s , h u n c M y f t a g o g o r u m H y p e -
r io n em in a u g u f t i f f im a D . P e t r i C a th e d r a e fa c ra r ia
h e n ig n h in t r o m i t t a s , a c c e p t i f f im u m q u e h a b e a s .
H o c p r o u t n o b i s p e r fu a f i f f im um e f t , f ic n o s D e u s
b e n e a m e t , u t S a n d i t a s T u a v o t i s fu is d i v i n i s ,
c u n d u s a u t em P io r u m co e tu s t e O p t im o M a x im o
,f»o P o n t i f i c e p e r d iu p o t ia tu r . L u t e t i x P a r i f io r um
xii. K a l . A p r i l , m. dcix.
T u x B e a t i t u d in i s
Humillimus fcrvus F e d . M o r . e l l u s 2
Profeff. & Interpres Regius.
E x Edit. S c i o q u o t e n d a s Sc p rp p e r e s , fu a v i lf im e r e r n m ;
1 609 8c q u ia c r a s f e r u m e f t fa p e r e & d i f c e r e , d i f c e r e &
1 *0’ fa p e r e v is h o d ie . Q u o m in u s c e r t e i d fa c ia s , in
m e m o r a n o n e r i t u lla . V a c u i s Sc r e l i g io f i s a u -
r ib u s tu is d a r e n ih i l c o n f t i tu i , q u o o f r e n d a n tu r .
S i p a t ie n t iam p a u l i fp e r a c c o m m o d a t e i lo n p ig u e -
r i t } fo r tè a n b r e v is h u ju s p r o lo q u i i m em in i f ie
j u v a b i t . A d tu i f im i le s <p/\oyp»yop(out, Q u iq u e f u i
tnemores a lio s f e c e r e merendo , t e v o c o . S i c ig i tu r
h a b e t o .
C ù m n o v a m G r e g o r i i N a z i a n z e n i o p e r u m e d i -
t io n em u t r ä q u e l in g u a a g g r e d ì c o n f t i tu t u m f u i f -
f e t , è r e f u i t , im o o p e r x p r e t iu m G r x c o s C o d i c e s
v e tu f t o s c om p a r a r e . H o s n o b i s a u g u f t i f f im a R e g i s
C h r i f t ia n i f f im i B i b l i o t h e c a fu p p e d i t a v i t : & am -
p lif f im u s v i r J a c o b u s -A u g u f t in u s T h u a n u s , C u r i x
iu p r e m x P r x f e s , v e tu f t i f f im u m o p t im x q u e n o t x
M a n u f c r ip c u m è l ib r a r io p e n u f u o p e r b e n ig n è ,
q u o in l i t e r a s e f t a n im o , e x h ib u i t . A l i u m c o d i -
c e m c u m v a r i i s M a n u f c r ip t i s in B e l g i o e r u d i t i l i
f im o r u m v i r o r u m c u r a f tu d io q u e c o l l a t u m , n o b
is v i r d o d i f f im u s A n t o n iu s V a q u e r iu s N o v i o d u -
n e n f i s c o m m u n i c a v i t . E x i i s C o d i c i b u s q u o s R e -
v e r e n d i f f im u s J a c o b u s B i l l iu s S a n d i M i c h a e l i s
A b b a s , L a t i n s v e r f io n is h u ju s S c r ip t o r is a u d o r ,
l e g i f l e , a u t c e r t è c o n tu l i f l e n o n v i d e t u r , c o l l e d x
fu n t v a r i x L e d i o n e s q u x d a m , n o n in f r u g i f e r x .
J a m v e r o e d i t io n em G r x c a m G e rm a n i c a m a b
e o d em n u n q u a m f a d s l a u d a t o B i l l i o d i l i g e n t e r c u m
R e g i i s M a n u f c r ip t i s c o l l a t a m , & c u m M e d i c x i s R e -
g i n x m a t r i s } i i iq u e q u o s i l lu f t r i f f im u s C a r d in a l i s
S id e t u s e x I t a l ia m i f e r a t , Upàv •xa.pa.KtfleL&iiKw ,
u l t r ò n o b i s c o m m o d a v i t V . C . P a u lu s P e t a v iu s
P a r i f i e n f is C u r i x f u p r em x S e n a t o r in t e g e r r im u s . I n
e ju s à u t em l ib r i o r a m a r g i n a l i , v a r ia n t e s q u id em
l e d io n e s , c o n j e d u r a s , Sc em e n d a t io n e s B i l l iu s o p e r
o s a f e d u l i t a t e a d n o t a v e r a t : v e r u m t a m e n A c a d e -
m i c a m fa o x p v , a t q u e a f le n f io n is r e t e n d o n e m ta rn
c a u tè c o n f t a n t e r q u e a d h ib u e r a t , u t q u a m x i^iv u f i
pi/riv m a g is p r o b a r e t , q u am r e j i c e r e t , JV«pphilw
n u n q u am e x p r im e r e t . Q u i d h i e a g a s ? A n , u t o l im
f a d u m , a P h i l ip p o t a c i t o Sc f o p i t o a d P h i l ip p u m
e x c i t a tu m a t t e n t u m q u e p r o v o c e s ? N im i r u m a b in -
t è r p r e t a t io n e e ju fd em L a t in a o m n iu m f e rm e e r u d i -
t o r u m T h e o l o g o r u m c a l c a lo j a m d u d u m a p p r o b a ta
r e c e p t a q u e , u t M e r c u r i a l i q u a d am v i r g à , d i j u d i -
c a n d u m f o l e r t e r f u i t q u x p o t i f f im u m l e ¿ t í o , u t g e r m
a n a , f e q u e n d a e f t e t . A t h i c o p u s , h i c l a b o r e r a t .
èv i l i /xctXirla, pityctEet ìiettpépovht, ilv t / 7r]etiirwinv
o i KpsvctvTti 5 p r x f e r t im u b i vpoTi/xav S~t7 tu v ¿ x id -a a v
O c c u r r i t d iv in a q u a f i v i r g u l a q u i t e , q u i tptXa-
Etid-t?í o m n e s , h o c f a f e e l e v a r e t , R e v e r e n d i f f im u s
P a t e r P r o n t o D u c x u s , S o c i e t a t is J e f u T h e o l o g u s ,
t a n t o n o m in e d i g n u s , & u t r iu fq u e I in g u x p e r i t i f f i -
m u s :h ic in d e fe fT o la b o r e in R e p ú b l i c a C h r i f t ia n a &
l i t e r a r i a ju v a n d a , in h o c o p e r e p a lm a r io a f f id u am
o p t im a m q u e o p e r a m o p t im è c o l l o c a v i t j t am e t f i
e o d em t em p o r e in xpv<rorloj¿tíav L a t in a v e r f io n e 8c
e d i r io n e b i l in g u i d i f t in e r e tu r j f e d u t r u m q u e à% o -
b ic ti ìnripTtpov •npS.yiJ.tt e x i f t im a v i t . Q u i d a u t em p r x -
f t i t e r i t , m a g n a c u m a n im i t u i v o l u p t a t e , f i m e n -
t em a d h ib u e r is , fa c i l è p e r fp ic ie s .
Q u i d t u , M o r e l l e , in q u i e s , n u l l a m n e h u c i y m -
b o l a m c o n tu l i f t i ? E q u id em o p e r am d e n e g a r e m e a m
in e ju s a u d o r i s f c r ip t is e d e n d i s , q u i m ih i a b a d o l e f -
c e n t i a in d e l i c i i s f u i t , r e l i g io n i h a b u i f l em . S p i c i l e -
g iu m f a l t e m a l i q u o d f e u r a c em a t iò n em c o n t u l i -
m u s : e f t u b i i n G r x c i s m a x im e m e n d i f u f p e d i s q u i
a b in t e r p u n d i o n e , q u a a l i t e t a r u m t r a j e d io n e ,m e d
ic a s a d h ib e r e m a n u s c o n j e d u r à v e l o p e M f f i t e n -
t a v im u s : & c o r o l l a r iu m e p i f to la r u m dvtx.fóruv a d -
je c im u s c u m v e r f i o n e n o f t r a c u i e u im o d i f i t , e x t em p
o r a n e a c e r t è , & u n i c o n o f t r o M a n u f c r ip t o a n t iq u o
m a g n a m p a r t em f u l t a , retyyypàtpou p o t iù s c u ju f -
d a m q u àm KctEXiypàtpis m a n u e x a r a t o : u t b e n e
à g a t u r c u m e o q u i v e r t i t , f i in t r a fp em v en ite c a u -
t u s , v i t a v i t c u lp am , n o n la u d em m e r u it ; e x op e ra
n im ium c e le r i cu rd q u e ca r en te . N i f i e ju s a n im u m
p e r p e n d a s , q u i n ih i l t a m f u u m e f f e d u x i t , q u àm
q u o d e f t e t p u b li c u m .
C e t e r ù m , f i h o c q u o q u e fc.ire a v e s , w? oìiSìv yXv-
tiùrtpov » TttLvt * t ìS'iva.i y c o n fu l tò i e j u n d x f u n t p e r -
d o d x B i l l i i a n n o t a t i o n e s ,& c u m N i c e t x a l io r u m q u è
S c h o l ia f t a r u m c om m e n t a r i i s in f e c u n d u m T o m u m
c o m m o d iù s r e j e d x ; q u i fa c r a G r e g o r i i n o f t r i P o è -
m a t a , Se S c h o l ia q u x e x t a n t in e ju s o p e r a g r x c è
p a r i t e r Se, l a t in é c o n t in e b i t . V i v e , v a f e , Se q u x
d a n t u r , x q u i b o n i q u e c o n fu l e , Se m u n e r i s a t q u e
o p e r i s h u ju s a u d o r e s , a d j u t o r e s , ovvtpyovi a m a :
m em o r i l l iu s P y t h a g o r x d i d i , M>j p i È É p <phov rìv
¿¡À.a.pta.S'oc tivtKct fxmpn{.
E P I S T O L A MO N T A CUT II. clxxxiij
El Edit.
Montacut. Etoaiciíiot
E J U S D E M FED. M O R E L L I
P H A L E v e i l .
P a u l u m Chriftigeni gregis Supremum
Paftorem in Cathedra P e t r i fedentem ,
Ingens G r e g o r i u s decus Pelafgum,
Antilles pius ille Na zianz i,
Romam Parifiis petens reli&is }
E t Graio decoratus & 'Latino
Cultu laetus a d i t , faluta t, orat
Ut Roma incolumi ftet ipfe utraque ,
Calla ut fcripta legantur Orbe toto.
Reverendiffimo in Chriflo Patri a c Domino> Domino R i g u a r d o ^ Cantua-
rienfi Archiepifcopo, totius Anglica Primati SC Metropolitano. A n t Ì q u o r u M E c c l e f i x P a t r u m f c r ip t a ( q u o d
tu m in im è ig n o r a s R e v e r e n d i f f im e P a t e r ) m u l t u m
in t e r e r i t R e i C h r i f t i a n x , q u àm em e n d a t i f f im a c i r -
c u m f e r r i . N a m , Se o¡ cvavìlcti j P a t r e s c r ê p a n t ,
u t ju r a t o s in c a u fam fu am t e f t e s , & a d P a t r e s , u t
a d fu p r em u m t r i b u n a l , f em p e r in o m n i q u x f t io n e
f o l e n t p r o v o c a r e : Se n o s l ib e n t e r in c o n t r o v e r f i s
d o gm a t ib u s , e o s f a c i l e a d m i t t im u s d i r ib i to r e s .
N a m fu n t R e l ig io n i s C h r i f t i a n x P r o c e r e s , D o d r i -
n x r e v e l a t x P r o m i - c o n d i , q u am a b A p p f t o l i s d e r i -
v a t am , p e r p e tu a p r a x i c o n f i rm a t am a d n o f t r a u f -
q u e t em p o r a t r a n fm i f e r u n t . Q u o c i r c à , r em ip fis
g l o r io f a m , D e o p r o c u r a n t p e r p l a c e n t e m , R e ip u -
b l i c x u t i l em Se c o m m u n i c a u f x , q u i in e v o lv e n d i s
P a t r u m f c r i p t i s , a t q u e i l l i s em a c u la n d i s , Se n u n e
& o l im d e iu d a r u n t . Q u o q u id em in g e n e r e p r im a
la u s d e b e t u r i l lu f t r i f l im o & d o d i f f im o D . S a v i l i o ,
q u i fu m m à f id e & d i l i g e n t i a , l a b o r e e t i a m in d e -
f e f l o , C h r y f o f t o m i f c r i p t a , q u o t q u o t h a b e r i p o f -
Ì u n t G r x c è , in n u m e r is in lo c i s c o r r e x i t , fu p p le v i t ,
e lu c id a v i t . C o n f id e n t e r d i c o , R e v e r e n d i f f im e
D o m i n e , p o f t in v e n t am T y p o g r a p h ia m , n em o
v e t e r u m a u t r e c e n t iu m f c r ip t o r u m , t a n t a f id e Se
r e l i g io n e , t àm em a c u l a t è , in m a n u s h o m in u m
p r o d i i t , q u àm p r o d ib i t a p u d p o s ¿ ypvinppti/xuv. I n t
e r im v e r o , d ü m u r g e tu r o p u s , q u o d a d t e r t iu m
j a m p r o c e f f i t T o m u m , ^ niv ©tu tìmTv, a d f e p t im u m
p r o c e d e t a u t o d a v u m , p r x lu d i t i l l i N a z i a n z e n u s ,
m c l l i t i f f im o f c r ip t o r i O r a t o r v e h em e n s , & G r x c o -
x u m P a t r u m /¿tyctEotpavoTciTOi. S i c e n im f o l e n t oi
hrìictTopti, c o n v i v a s b e l l a r i i s in v i t a r e , d u m l a u t io -
r e s e p u l x a p p a r a » tu r . P r x l u d i t q u id em , n e c in ju
r i a : fu e r a t in E p i f c o p a c u A n t e c e f f o r q u i e f t a d
v u lg u s A n t e a m b u lo . N e c i d f e r e n d u m v id e r i p o f -
f i t , u t è d u o b u s E p i f c o p i s C o n f t a n t in o p o l i t a n i s ,
a l t e r o r n a tu s f ic Se e x c u l tu s a b e a t , a l t e r in fq u a -
lo r e d e f p e d u s ja c e a t .A n n o e d id e r u n tN a z ia n z e n u m
P a r i f i em e s L a t i n o - G r x c u m , f e d n e c in t e g r u m , Se
p lu r im i s m e n d i s p e r fu m m am n e g l ig e n t i am d e f
o rm a t im i . A & u m , q u o d d i c i t u r , n o lu im u s a g e r e ,
a t c a f t ig a t io n e s v a ld è n e c e f l à r ia s , e x m u l t is m e m -
b r a n i s 1 co lled b a s in om n e s O r a t io n e s e d im u s &
E p i f t o l a s , q u ib u s A u g i x f t a b u lum p u r g a v im u s , Se
G r e g o r i o n i t o r em r e f t i tu im u s . P r x t e rm i f t à n o n n
u l l a fu p p l e v im u s , a d h u c p u b l i c è n o n v i f a : & i l la s
in J u l i a n u m I n v e i t i v a s , in t e r o m n e s O r a t i o n e s
KopvyciioTctlcii, q u à a N o n n o , q u a a f c h o l ia f t e v e -
t e r e Se e r u d i to o r n a t io r e s , q u à a m e n d i s in n u m e r
is c o r r e & io r e s m u l t ò q u àm a n tè f u e r a n t , em i t t i -
m u s . H o c q u i c q u id e f t o p e l l x , R e v e r e n d i f f im e
P a t e r , fu b tu o n o m in e , fu b tu is a u fp ic i i s in lu c e m
p r o d i t . N a m f i q u id in h o c g e n e r e e l a b o r a t u r ,
v id e r is t ib i ju r e v in d i c a r e , c u i n o s , q u i fum u s
ItpctrtKM (ÌHfjiuTOi ( c u m ip f o l o q u o rN a z i a n z e n o ) n o s
& n o f t r a cóm p E o b a r e «.etra / j.ty * x lu j ¿vtoEììv o b l i -
g am u r . D e i n d e , v id e b a t u r c o n f e n t a n e u m u t a d
A r c h i p r x f u l em f e f t in e t A r c h i e p i f c o p u s , G r é g o r iu s ,
d i c a m l i b e r ò , a d G r e g o r i u m . Q u o d fi Se lo c u m in
i l i o t u o QpovTitrìripta, in f t r u é t i f f im à q u am a d o rn a s
b i b l io t h e c à , N a z i a n z e n u s h i c n o f t e r f o r t ia tu r , n e c
i l lu m p u d e b i t a b 'h o m in e n o v o - t r a i i f i i f f e , n e c h u n c
in p o f te r u m p c e n i t e b i t f e fu o fq u e la b o r e s in h a c
p a r t e E c c l e f i x c o n f e c r a r e . Q u o d f u p e r e f t , ó /¿éya.c
[xHrpoTroxi-ni , Se m a g n u s t o t iu s o r b is P a t r i a r c h i
u n i g e n i tu s D e i J e fu s C h r i f t u s v e f t r a m , R e v e r e n d
i f f im e , p a t e r n i t a t e m , d iu t i f f im è E c c l e f i x , Se
b o n i s o m n ib u s c o n f e r v e t Se tu e a tu r .
Reverendiflìm* V e ft rx paternitati
humiliter dediciffìmus
R ichardus M o n t a g u »