Id quidem oprimè & appofitè audlor eminentiliimus. Nam palam, vivis
illis & audientibus, vates fandtiffimus vera fe dicere prpfeflùs e ft, nee
AJv.Fpif. quifquam aulus eft contradicere : ¿t aqlfta. dm%io/e roif - s-piprorwr !
v* 31?-is • ot; (mV, jaSxMmra ft. Quam inftignos habemus antiftites / Elatiore
quidem voce dicam, non falfa quidem , fed audita non juainda. Si vera hzee
funt, ut vera effe conftat ; quis tam gravia, ram aperta Eeclefi» prebra
atque fcandala ,fimpliciorum dilpendio & periculo animarum, tacenda audeat
afferere i Quid ? quòd multò pejores adhuc erant illi, de quibus loquitur
Gregorius ? Nam de iis Gregorius pleraque tacet. Maximus, qui cane
pejor & angue , ac vipera fabulosa, qua fe foventem in finu enècavit,
omnes facilè fceleribus, iifque publicis, St impudentià fiiperabat. Ipfi non
diffitentur adverfarii. Unde mirari iùbit , cur Tollius , qui huic monftro
parcitum vellet, Juliani Apoftatse non etiam contra Gregorium defenfio-
nem aulus fit fufcipere. Verùm, quod aufus non eft Tollius, audet Cle-
ricus , quod mirum non eft ; imo è Catholkis , quod ludluofum valde,
lùnt nonnulli, quonun nomini parco, qui Apoftatae adversùs Theologum
patrocinantur, atque Juliani laudes predicare non verentur.
a*. Epit Plures etiam ex Orthodoxis Epifcopis vitiis gravibus laborantes, quorum
ibid. v. 44S. ®*nimum erat ignorando, qua quidem ip fa malum eft, clyvoict yàp xazov y.iv
448- ¿AA’ wo-o-ov MKo», qui vix baptifino expurgati, priora vitia, rù irf)v m i , vir-
tntes nullas ad Epifcopatum afferebant. De his fic habet Gregorius : Pudet
me quidem dicere quo paclo res nofirce comparata fin t, fed canam tamen.
ìm.v. jpj. Cimi ordinati conflitutique fimus virtutis docìores , omnium malorum officina
^ f f u m u s . Anùjles facili momento reperitur, qui nihil anted prajliterit, SC
Ibid.,'.4,s'. novLt^us ad dignitatem accedat. Res divina modo funt jaclus alearum , cuboib
id .v . 419. rumque Heri oratoris munetre fungens , jus fafque venale kabebas. . . . .
un. v. 414. nunc autem fubitò judex ¿C Daniel faclus es Ne veflimentum quidem
lhi.i.430. tam facilè mutare quis queat, ut tu mores mutas Heri Simon magus
eras, hodie Simon Petrus. Heu nimiam celeritatem ! Heu ! pro vulpecula leo
Carm. 36, prodifti. li iùnt Epilcopi de quibus in carmine de vita iùa fcribit : Hocbre-
7,ì viffimum daripotefipraceptum, SC optimum ne falute excidas documentum, ut
qua illi praeunt, ne fequaris : quorum thronus accufator eft morum ; SC cancelli
atque fupercilium potius quam vita hos a plebe fecernunt. Horrida fané haec
Paftorum hujus temporis imago ; quos ea tantùm ratione utiles dicit Ecclefiaé
Gregorius, ut, quò non eundum fit, eorum exemplo fideles agnofcant.
Eligant jam nunc adveriàrii. Vel haec falla elle probent, vel contendane
ea non elle hujulmodi, quae acri & publicà etiam reprehenfione digna vi-
deantur ; vel, fi vera effe fateantur , quod quidem fateantur necefle eft ,
oftendant a nemine unquam, ne quidem a Paftoribus , etiam Epifcopis,
ita debere, aut polle, illaesà caritate, exagitari : quod làcris Scripturis
adverlàtur, & fraternae correéfionis praeceptum evertit. Salutaris enim
pudor nonnunquam incutiendus, & peccantes corripiendi lùnt, tum
propriae iplòrum, tum làlutis eorum causa , quos fcandalis, prava doc-
trinà , pravifque exemplis peflùmdant. Quafi tuba , ait Scriptura , exalta
vocem tuam , SC annuntia populo meo fcelera eorum , dC domai Jacob peccata
eorum. Reis ergo annuntianda lùnt peccata ; juftaque , necellària & làntìa
indignatio & verborum acrimonia ; nec injuriolùs & contumeliolùs eft
habendus, qui duris & probrofis increpationibus peccatores coercet.
An vero Gregorius, Chryfoftomus, & ahi paffim viri fandli , non
noverant, quae illa fit acerbitas, quam Chriftus damnat, quae maledicentia ;
quid fit ahcui detrahere , quid denigrare ? Quàm iniqui Sanélorum nos lù-
mus aeftimatores ! Ab iis exercendi zeli & corredlionis leges accipiendae, non
a nobis damnandi, qui eodem Ipiritu non agimur & ignoramus quid fit
■telatura cffie pro Domino Deo exercituum, St quae chriftiana libertas effe de- m.
b e a t ; ignoramus, inquam, ficèt & Apoftolos virofque Apoftolicos, imo ,0,
Agnum ipfum manlùetum ita fuiffe locutum legamus & audiamus.
Non ergo culpandus, fed laudandus Gregorius, qui chriftiana liberiate
utens, Apoftolorum & Chrifti ipfius veftigia fecutus, t^elo \elatus eft
pro Domino Deo exercituum, ac peccatores durè increpavit. Non imprudenti
nimium fervore, ut fomniavit Tollius, fuccefforem fibi petivit ; fed ardenti
ac fincero vitae privane & folitudinis defiderio. Non eum ftatim , nec unquam
poenituit, quòd fedem Conftantinopolitanam abdicaffet. Nullre inde
querela, nullae lacryma , nulli threni , in quibus patientiam SC animi
robur ac moderationem in tam probo viro defideres. Id omne in viro fanéio
miramur : aequiorem tantum in Tollio rerum reftimatorem defideramus.
Fabuhe & fomnia haec funt : longè alia; funt querelarum Gregorii & lacry-
marum caufie. Dolebat, fi doluit, dereliéias oves, quas unicè diligebat,
imo quos in Chrifto genuerat filios ; hos alieno , qui nec amore patrem
fatis, nec follicitudine paftorem referret traditos dolebat, fame, fiti aren-
tes, hrerefique propè dominanti expofitos. Id quidem, & meritò dolebat
Gregorius. Hinc illae lacryma: fùere : non aliunde ; non, ut malè fanus
fingit Tplftus, quòd capiftrum ori fuo impofitum , prareptamque ' docendi ,t°u
publicè facultatem, graviffimè ferret. Nihil a veritate magis alienum fingi “
poteft ; fi quidem adeò filentii tenax erat Gregorius, ut hoc ipfo etiam
tempore, ne verbum quidem per totam quadragefimam fit prolocutus ; & ad
loquendum aliàs fic tardus , ut ad id vìx ac ne vix quidem compelli poflèt.
Dolebat etiam tamen lùaviffimos fibi prtereptos familiäres & amicos ;
non autem fe verbo captum , St abdicationem proponenti citiùs quàm
vellet Epifcopos affenfille, fedemque Conftantinopolitanam deferuiffe ,
quam gaudens reliquit ; ut argumento lùnt plurimse poli reditum fcriptre
a Gregorio epiftolse, maximè verò xciv ad Amalònium data. Si iis de
rebus dolere , moerere 8t indignari crimen eft , Gregorii crimen effe ,
nec ab co facilè liberari poffe lubenter fatemur. Cetera verò nihil dolebat,
nec reliétarum rerum ullo tenebatur defiderio.
Tantorum itaque Ecclefise, quam Deus acquifivit f anguine fu o , malorum
dolore Gregorius , non fecus ac Athenis Apoftolus , incitatus, piè fibi
temperare non poterat : neque etiam debuit, ut teretibus ac teneris auribus
conlùleret, veritatis ac religionis dilpendio , fermonem emollire. Habent
enim molliores illae elocutiones nefcio quid frigidi flaccidique, quo vernati
femper non nihil perit. Movent profeélò aliter propria rerum nomina,
propriifque inulta notis crimina : nec làtis, fi molliter innocentia , religio,
fides defenditur ; pene deferitur, fi non etiam proditur. Nihil veri nimium
videri debet adversùs innocenti» St veritatis hoftes : traducendi palam ii
lùnt, St nativis pingendi coloribus, ut agnofcantur, àgnitique vitentur
ac fùgiantur. Hac ratione fimplicibus conlùlitur, mendacium revincitur,
error repellitur, vincit St triumphat veritas. Non jam immoramur falfis crimi-
nationibus propullàndis qu» in Gregorium congelfitD. Dupin; cùm&latis ex
modò diélis refellantur, & Dupinus ipfe in fùa ad DD. ArchiepifcopumPari-
fienfem declaratione, ut temere confi £ìas damnaverit St revocaverit.
: §! I l-
Perpetua Gregorii virgirùtas contra Reveregum & Muratorium afferitur.
« P o s t Nicsnum Concilium, inquit Beveregius,Spiridionem, Gregorium1
>> Nyffenum ut Nazianzenum, tam patrem quàm filiumTheologum matrimo