
Eccli X. y.
Prov. XXVI.
Inanis gloria:
ftudium
magnum eft
ad virtutem
impedimentu.
Petrus &
Paulus magni
Chrifti dilcipuli.
7. Cor. ix.
Paulus veri
Paftoris esemplimi.
Elegans
ac prarclarum
Pauli encomium.
II. Cor. x i .
>7.
7. Cor» ix .
.18.
uiiirpare : E f i m a lu m q u o d v id i f u b f o le 3 ì
v ir u m q u i f i b i fa p ie n s effe v id e tu r : & quod
pejus eft, alios erudiendosfufeepit, qui ne
infeitiam quidem fuam perfentit.
L I. Hòc malum lacrymis quidem & luc-
tibus , fi quod aliud , dignum eft; qüod
etiam ipfe fæpè miferatus fum , non igno-
rans opinionem plurimùm de re ipfa aufer-
re , inanifque gloriæ ftudium hominibus
magno ad virtutem impedimento effe. Mor-
bum autem fanare ac reprimere, Petri cu- j
jufdam , aut Pauli fùerit, magnorum, in-
quam,illorum Chrifti difcipulorum, qui una
cum gubernatione, tam in fermone quàm
in opere, gratiam acceperunt, omnibiifque
omnia fa£ti funt, ut omnes lucrifacerent.
Nobis autem aliis, magnum atque amplum
fuerit, fi ab iis, quibus emendandarum &
dirigendarum hujuimodi rerum cura com-
miffa eft , re£lè gubernemur atque duca-
mur.
L I I . Ac quoniam Pauli, ejùfque fimi- <
lium mentionem fecimus , reli£tis, fi ita
videtur, omnibus aliis, qui ob leges fe-
rendas, vel ob Prophetiæ m unus, vel ob
rei militaris imperium, vel ob aliam quan-
dam ejufinodi adminiftrationem , populi
antiftites fùerunt, velut M ofes, Aaron *
Jofue, E lias, Elifæus, Judices, Sam uel,
David, Prophetarum m ultitudo, duodecim
Apoftoli, eorumque pofteri, qui non fine
multis laboribus & fudoribus præfe&uræ
munus fuis quifque temporibus obierunt ;
h is, inquam, omnibus prætermiifis, Pau- j
lum unum fermonis noftri confcium profe-
ramus, atque in e o , quanta & qualis res fit
animarum cura, & an parum negotii pa-
rümque folertiæ requirat, confideremus.
Q uod quò faciliùs intelligi peripicique pofi
fit, quid Paulus ipfe de Paulo d icat, au-
diamus.
L 111. M itto la b o r e s , v ig ilia s 3 tim o r é s ,
v e x a tio n e s in fa m é & j î t i 3 in fr ig o r e & n u -
d ita te 3 eos qui vel externé infidiabantur ,
vel interné obfiftebant. Mitto p e rfe c u tio n e s,
c o n c ilia 3 ca rceres, v in c u la 3 a ccu fa to res 3
trïb u n a lia 3 m o rte s in d ie s a tq u e h o ra s in cu r-
fa n te s 3 J p o rta m 3 la p id a tio n es 3 v ir g a r u m ic tu
s 3 c ir c u itu m 3 p e r ic u la in terra 3 p e r ic u la
in m a ri 3 p r o ju n a u m 3 n a u fra g ia 3 p e r ic u la
flu m in u m 3 p e r ic u la la tro n u m 3 p e ric u la e x
g en ere 3 p e r ic u la in f a l fi s fr a tr ib u s 3 v ic tu m
m a n u u m lab ore q u oe jitu m 3c v angelium iump-
( a ) KevoJîîIi«. C o lb . m. «e»» ¿¿la.
(b ) nlrpu 'ai. Sic novem Regg. 0Z0 C o lb . Jef. Or. 1.
PalT. Deeft «> in ed.
( c ) EDujipíT«» t» %ipnrft*. De gratia curationum e x -
.ponit Elias. Tillem. de gratia miraculorum.
( d ) nírrtts. In prima ad C o r . ix . y . 22.. legitur
¡retirais. Quod vulgata reddit omnes.
( e ) Tiw tir' iKthôis !lftp». Hos qui poftea fubjècuti funt.
( f ) Zvtlrap*. Deeft in melioris notæ codicibus ; in
p i a , tiv eJSov V7T0 ròv ¡¡Aiov, a vSp a S o d a v i a
turap* la u i z S Qo<pòv elvai * x et) 0 tu t o u TrovtipoTt-
pov TraiSeuetv a À Auq TreTTirtupevov , r ò v p tiS è
Ttjq o ìz e ìa g etpet&iag STrai^-avo/jSpov.
vet. TS t o Set)ipveov p e v z a ) g e v a y p m 3 e%
Trip t i aA A o , t o Trctdoq a% io v 0 z eù vroAAazig
èyeò za r tiA e tiv a 3 su eìSeòg , o n t o dieSrai t u
eiveti t o ttA s Ì to v ¿tpetipsÌTett, x} p e y a To7q av-
&pcovroiq t\ ^zivoSozjictTirpoq àpertiv èp tro S io v • a
¡a v a& c tt Se zet) r t jv a i Ttjv vóvov3 Y leT p u a v e'iti j,
Tivoq 9 il I l a u A o u , Ta>v peyaA cov X p / r u padti-
tÓov3x} p e r a Trig à i Aoyqo3 x j èpyco zvGepvtivecog
c eiAtjtpoTcov t o y a p i v p a , Xy Travi Tra rr a yivo- c'
fxéveov 9 '¡va m g 7retvjaq zepSlnvcovtv ' tipìv 3 ^
to ?$ aAAo iq p e y a 3xctv eì zctAcoq zuCepvoipeda (£
ctyotpeQa t& & g tcov STravop^oZv T a T o ia u r a (è
Sievüvveiv TTiTriTevfzeveov.
vC. A A A ’ iTreiSti y e Yl.auAu tw v z a r
c/zelvov ifzvtiSrnjubfj , ettpevreq, ei S o z e l, Tuq aÀ-
Auq ¿Traviag , ovoi z a T a vojuoQeviav, « rsy^y-
<pipreiuv 9 ri TpaTuyiav , ti t iva ToiauTtiv aAAttv
oìzovojuiav tou Aetu •z&gpeGAtiQticrav , oìov toV
M.eoviiv 9 Tov A apeav ò/zeìvov , tov Iti votiv , Tot»
H a \av 9 Tot» YLAiayeiìov, Tug X p iìc tg , tov 2 a-
/autiA9 tov AaOc/j,, t cov n§o<p»Tav to TrAwflo?,
tov Iaiavvwv, m g ScoSeza [xaQtuaq e m g evr e
cMiivoig us^^ov , óì TToAAolq ¡Spiovi za ) Trovoig
1 StentiA^ov T t iv Tfffovìaviav z a r a Toùg eauTav
ypovuq ezag-Qi ' m T o u q vvrep&uvTeg ètvrav)ag,
riauAov fsrpovrtivcófxe^a /aóvov too A ¿you ^ cuv- f
¡T opa, zetv I utù) Secoptiva/Jìfj, %Évov eg) za ) g
nfuy'ét)V èvrijzeAeia, z a ) eì Gpayeìag Ttjg <zsrqay-
f z a r e ia q 3 in fxtzpag T t jg v v v e v e a t g . eòg à v 3 parte.
t u t 0 y v o t ii /u e v xa za r ìS o i/ jb fj3 t i Y la uA og auToq
Trepi n a u À o u (privi3 azovveo/ jjp.
v y . E a A ey e iv Tug vrovuq 3 la g aypuTr- h
viag3 m g <po€ouq , la g cv A i/zai x } S 'r f e i z a z o -
TraOeìag 3 l la g c v yu% et èv yu/uvÓTtili 3 m g i
e^a ösv ÌttiGuAsvovIag3 lù g evSoQev etvTwir&tT-
Tovla g. cbpìti/ui t u g Sieoy/uoug 3 T a vuveSpia ,
T a SevjuatTitpia 3 T a S e v / x a , m g z a T n y o p u g ,
t a S iz a rn p ia 3 m g za u y/uepav x} àpav 3 -avet-
T u g , Ttiv Qapyavtiv 3 m g AiOav/uùg 3 m g paC-
S tv f z u q , Ttiv q é c jo S o v , t ug z a T a y%v z iv S v -
vu g , m g z a T c t &aA ctosa v3 Tov ßudov3 T a vauafeptem
Regg. totidem C o lb . O r . i.Je f. & certè fine
difpendio fententite poflet exulare. Nonnulli tarnen
retinent. Comb, v er tit : tejlem G* afjertorem praficia-
mus.
(g ) Oca» 1« è iJ/o%S>.Sic-feptem Regg. totidem Colb;
Jef. vero oca» « . Or. 1. ac«» ri.
E3 AÉyii*. Reg. e. C o lb . m. ìS yàp.
( i ) Tus ¿1 W x« >&j. Permulri c od ic e s , eleganti re-;
petltione ; ras &» ^¿xCi » T“ f àt yufuirvrt.
yiet 3 zivSuvuç TToJet/jiuv 3 zivSuvuç Ayrcov, ziv- A tus expers ; quemadmodum ttia m jp e c la c u - j ç or y
H M •A iovs, i H i à, , l? m ef et. ( f A n g e l i s j t h om in ib u s g médius I k | *
~ fi, \ mter hommes ac Deum confti tutus ; pro
TO a S am rw .« , iffis videHcet dimicans, hüic autem pecuzàç
&ectJpov nv x) A iy e A o iç itj avSptûTroiç, p.g- liarem populum conciliails ôc adjungens :
ræter hæc , quæ extrinfecus ipfiaccide-
bant. Quis enim fatis. digné quotidianam lI Cgr xr
ipfius animadverfionem commemoret ? quis »8.
fingulorum curam f quis Ecclefiarum omnium
. . -GA.Z n) ¿n&-nM'7rr.\v ier/i.iAlinr u.av Tr.w n roPtP.r hepr . m b voçSeu Xy avS-çe07Tù)V trct/Spoç * buVgp pev Trn ita Pvt-rïnlÈa^no ir«ii
àyaviÇôpevoç y rcS Se vsrppvaym t(ctj oizetcov
c Aao'v esk¿oúviov 3 X<»p)g tc o v ° ura^ezTog ’ mla>v
j T'iç av et%tû)ç <f/gÀÔo/ , e Tjjv jtaô’ ^agpavevriv-
Taa'ictv y Ttjv zaQ’ èzarov zt/Se/xoviav y t «v-
pl^ipvav vretvoùv t c o v izzAtivicov , r 0 vrppq
folicitudinem, commiferationem erga
omnes, ôc fraternam charitatem ? Offende-
bat aliquis ; ôc Paulus infirmitate labora- ib¡¿t XIt
<top„*Mc *; <por, v f°cUo„1i B :r alius rcandalizabatur, & Paulus, ure-
; { T ig , zeti YlauA og riSrevet. x} aAAoq e v za v S a -
g a 'i& Io , x} YlauA og «v 0 8 ¿pAeyojtflpog.
vS. To Se t S tS avzaA 'ia g Q iA ottqvov 5 L IV . Jam quid de dlcendi labore atque Mira in
t o Se vroiz'iAov t tig &epa<vre'iaq; « QiAavOpco- induftria dicam f quid de multiplici me- ^?u*°
h „ ',* & TO S i w m p o , „ * K „ ; h » S i «•? ¿ U . dendi ratione ? quid de benignitate ! quid ms ™waSl
^Io Tg/p av p /i<U- z a xi z p a v ig ; a? p t,/T e T tjX <>t,v~ mruirxfutimon ed &e taefmpepreitraatme ?e nqtuoi ?d u dt en euct rpieurf qbueeiT
o T tih xp a A a zi£ eiv 3 p tire Tpa%uveiv Tti %aAe- nignitatem homines molles ac languidos
TroTtilr vopodeTsi SuAoig x ) Sev<aroTuig 9 ap- redderet, nec per acerbitatem exaiperaret.
y o u v i zeti 'Spayopevoig , etvSpavi xal yuvai% i, Heris ac fervis leges ftatuit, prsfettis & Leges omm
m r s » / fubditis, viris & mulieribus, parentibus & ?ibus Prafcri- y o v, e u v i x z a i, T„e z vro i g , ,y a p a' x * a/,y a p i fair, ,e y z pI c jt.- T) libens 9 ’m atri. mom. o &„ coe,l.iib ra tu.i , d, el,.i cu.. s bit.Eph v 19
T eiqt^a ) T ^ t i y i o ^ apadicty ^ l o p t i <t & con tinen t^, fapienti^ & infcitis , d r - col.m .W .
k azpoCurtety X fJ ir p Xy zovpqoyQ apz) zetiTrveu- c u n c ifio n i & p r a p u tio 3 C h rifio & m u n d o 3 R om .n ^u
pet] 1. uqs-ep p ev t u v euyapire73 toov 'j zadatirle-. c a r n i & fp ir itu i. Pro his gratias agit : illos
perftringit. Hos g a u d iu m fuum & co ro n a m
nom inat: illos dementis accufat. His, rectum
iter tenentibus, comitem fe adjungit,
atque alacritatis focium fe p rsb e t: alios
male incedentes reprimit. N unc a piorum
coetu profcribit : nunc charitatem firmat.
T a / , t u ç p ev y a p a v z a ) r * d)etvov ov opaÇei ,
T o iç Se àvotav ¿ í z a A e i ’ t o 7ç p e v vuvoSeúei z a )
vuptsf>odupe7T a i ò p d o lo p u v i , m ç 3 àva zo vr ìei
za z é o ç ¿Seuov laç. vuv e tQ o p iÇ e i, vuv dyarrtiv
zu p o ï ' vuv &ptive7 y vuv eùtppaiveTai • vuv y a A a
Thil. IV . r .
Cal. III. I .
I. Cor.v. y.1
II. Cor. n .
/y ,. . r . . . H / «/_j1 I r ’ N unc luget : nuric lstitiä afficitur. N unc * TTOT iLei 3 vuv p u r tip ico v o T r l e T a i 'v u v v u l z a r e p - » P n . . . t T I ~ * J » „ t/(0. , r lac propm at: nunc myftena attingit. Nunc %iTctt > w v u v u ^ o r vuv paGSov uttsi- E ad afios fe d em ittit: nunc eos fecum eri-
Ae7 y vuv ntpoTeiveTai vrveupa <z¡rpe¡toTtrrog • vuv
1 STraipeTai t o 7ç u^wào/ç , vuv Tav reivuTai t o 7ç
Tavreivoig • àpTi tc o v '¿mroAcov èr tv eA a y ig o g ,
apTi S o z ip tiv UTTivyyeiTai m zv ecu r t f A a A «v -
t o ç X p i ç u ' a p r i Ttiv I zS t ip ta v vrode7 x} vvrévgit.
Nunc virgam m inatur: nunc lenitatis
fpiritum offert. N unc fublimibus elatum , 1. cor. xv;
nunc humilibus humilem fe prsbet. N unc 9-
Apoftolorum minimus eft : nunc experi- u.C or.xnu
mentum pollicetur Chrifti in fe loquentis. ?•
N unc ex hac vita difceffum exoptat, ac phil. 1 .13.
< a ) Sis. R e g .t . «/.
( è ) rfiip fin t5» & c . Combefifius e x Reg. Medic.
fingUlariter legit : jj-fipfiu r i ¿yamtypMos , t»s- Jt nçori-
ycn ; 8c v ertit: pro ilio aecertans, hos verb,populum peculiarem
adjungens ac concilians. Quæ quidem leétio me-,
lio r eft. Certe Reg. I. habet w Je. A n vero idem f i t ,
quem Combefifius Regium Medicæum appella t, no-
bis non liquet. Omnes tarnen 3 inquit nofter Louvardus,
vidijfe pojfumus affirmare.
. ( c ) naftitrós. Vo cem hanc a cu u n t, 8c ma jori dif-
tin&ione claudunt fe x Regg. codd. o£to C o lb . Or. 1.
Jef. Sicque rira», quod fequitur ad periodum fequen-
tem pe r tin e t, atque ita vertendum : ea vel curfun re-
infere pro_ dignitatè quis poßt G*c. Sin autem , fublatâ
interpunzione , legas : nctftKris riro,1», optimi: cum
Ruffino reddideris : prater ergo hac omnia, quis &*c.
( d ) pita s. Plures codd. melioris notæ habent :
rrgos ¿|i«».
(e ) T îi kccû’ ¡iftifut imfarieti. Injlantiam quotidianam.
Hic apertè alludit Gregorius ad hæc Apoft. v e rb a ,
.C o r. C. XI. 18. i vxurtiOTWrls fits q xteê’ ìpipai, quæ
Vulgata reddit : infiantia mea quotidiana. Quamvis hæc
v o x Apoft. ima-ifaa-is, non propriè fignificet injlantiam;
led potiUs incurfum, quemadmodum interpretati funt,
non modo Græci, fed 8c ipfe Auguft, de D o Z r . Chrift,
lib . 4. c . 7 . u bi ait : incurjùs meus quotidianus ; atta -
men nullatenus dubitamus quin Gregorius legerit ut
vulgatus Interpres ; adeòqiie vertendum cum ìpfo inf-
tantiam, feu attentam confiderationem, follicitudìnem &*
aßduitatem ; quod maximè etiam convenit Apoftoli
propofito. Ipii liqu idem, ehm plurima perftrinxilfet,
Îtuæ corpus exterius v e x a b a n t, propofifum erat tranne
ad e a , quæ animum interius cruciab ant, quod
præclarè exprimi tur v e rb o , ’»rifarla, non autem il io ,
isriTUfarif} CUJUS lo co , ij iielfcurls (tei fe in duobus CO-
dicibus legifie teftatur Gabrieiius.
( f ) Kai ¿».os. Deeft ¡cat in Regg. a. 8c h.
( g ) QAtytftttts.. In Keg. r. srupuftms y quod e ll Apoft.
verbum.
(A) H J't \\. In pluribus deeft il. In a liis , « J1' i l } in
aliis vero , 4 ¿puporipm legitur.
( i ) M*Xcext%ui. Ruff. O liv . E lia s , ut B illiu s , ad homines
referunt. Gabrieiius ad Paulum : ne ejjer, aut le-
aitate mollior, aut acerbitate durior. Sententiam utram-
que græca 8c latina fie exhibèrent : ut effet fine mollitie
lenitas, &* fine acerbitate feveritas.
_( h ) XçifZ >£ xórpt*. Hoc e l i , inquit optimè Elia s , his
qui Chrifti fun t , G* his qui mundi.
( I ) TaxHvvrai. Comb, roirasrwvlai.