Martene & domnus Urjinus Durand, addita fecunda parte , quce jam ab
Oxonienfi editore pervulgatafuerat. Primidvus quidem primee & tenne partis
textus defideratur. Secunda vero pars , Cypriani feilieet confejfio , ad nos
ufque gracè integra pervenit. Hanc fuppeditavit bibliotheca Colbenina. Sed
pofquam vetus interpretano latina à Fello edita, cum grceco textufuit collata,
tot tantifque noevis ac erroribus fcatere vifa efl, ut necejfe fuerit novam hu-
jus operis interpretationem latiné edere. Hunc laborem fufeepit D. Pru-
dentius Maran ; & Cypriani Antiocheni confejjìonem à fe latiné redditam
vulgavit cum grceco textu anno IJ2.J. ad ealeem novae Editionis operum
fanBi Cypriani Carthaginenfis. Vaimi* III. Prcetereà Eudocia Augufta Theodofii junìoris uxor , heroico car- mine, tefte Photio , tribus itidem libris, & eodem ordine quem modò retu-
cJcÌh'Ì0'1' Hmus, Cypriani & Juflince aña, non ad artis licentiam, fed ad hiftom 41<i' fidem , confcripfit. Gregorius ipfe citat Cypriani confeffionem , & eadem,
vìa Cypr. ac Eudocia, de ilio commémorât. Quis ergo, inquit D. Prudentius Maran, p. OTiir?" eum nunquam extidfle fibi perfuadeat, de quo exilant monumenta iJMàus temporis, quo vixilTe dicitur, penè æqualia ? Fabulæ in remotis ætadbus
latebras quærunt ; nec quifquam tam ineptè mentitur , ut quæ nemo
vidiíTe fe aut audiviife meminit, ea nuper in clariffima luce & omnium
oculis eveniife fingat. Sed dum fatetur vir eruditus , negad non pojfé exddjfe Cyprianum Antiochenum , detinetur tamen quominiis affendatur,
tum Gregorio , turn Tillemontio & aliis , qui confejjìonem ijtam ab ipfo
Martyre ficriptam exiJUmarunt. Plura refert, quæ profeñó fententiam fuam
confirmare videntur. Nam confeffto ijla , prater quofdam magica- artis effeBus fabulam redolentes , compleñitur etiam longam maficarum anium
deferiptionem, & exquifitas ac fingidas de fingulis vitiorum formis ambages,
qua curìofum magis anìmum, quàm peccati dolore ajfeBum indicant.
Sed quamvis dubita , utrùm id opus fit veré genuinus Cypriani foetus , putat tamen illius converfionem fabulis non effe adferibendam,
nec , fi quis egregìum iftud Martyris faBum elegerit, in quo ornando è
amplificando elaborara, idcircò hiftoria fummam in fufpicionem vocan- dam ; ehm prafertim ficriptor ille un potuerit antiquioribus monumentts ,
Anecà 1U& Cypriani & Juftinæ aita, ut legitur fub finem libelli de utriufque tMknr. t. 3. pafftone t ab initio ufque in finem fcripta continebant.
Cyprianus I V . His igitur monumentis cuique confiare debet veré exdtijfe Cypria-
Gregorio Un- num Antiochenum. Tanta & tam perfpicua hac de re fuperfunt tejlimoma,
t. v. nt ea vir prudens nullo modo rejicere pofiìt. Undè eruditi , ac pracipue
^Pmd*Maraa Tìllemontius & D. Prudentius Maran , cenfent duos diflinguendos 'effe
'effeft. Cypriauos, alterum Carthaginenfem, Antiochenum alterum ; quorum pn- SSB B mm martyrium Cartilagine fubiit, anno 2.58. decimo oBavo Ka~
lendas OBobris fub Valeriano & Gallieno Principibus ; alter vero Nico-
media, fexto Nonas OBobris anni 304. fub Diocletiano & Maximiano
Imperatoribus , ut teftatur Eudocia, cui hac in re , ut obfervat Tillemon-
Or. xxir. tius, major debetur fides, quàm Gregorio noflro, qui lùb Decio Cyprfi' num exulajfe fcribit. lnfuper Antiochenum , utpotè qui effet Orientalibus
notior, & Gregorii temporibus vicinior, in hac Oratione laudatu- mm aemxiufts1;'
mamus ; atque cum Tillemontio & D. Prudentio Maran modeftè fatemur
hlc errajfe Gregorium, qui plura Antiocheno, qua ad Carthaginenfem JpeBabant, ita retulerit, ut ex duobits Cyprianis unum efformaffe videatur
Quo autem paBo in hunc errorem incident, mira res efl; nifi fòrte , m
ait D. Prudentius Maran, bsc nobis illius excufandi ratio verifimilior
videatur, nempe cum ei recens admodum cum iis quos alloquitur intercederei
coniuetudo, Sc poll aliquot dierum ièceflum attemperati ad
Vita Cypr»
p . XXXVIII.
ipfum diem feilum rediifTet, ut ipfe teftatur, fads proclive fuit in tam anguftis ad res accuratè edifeendas ipatiis labi Se errare.
V. Caterùm hie error nihil de iftius Oradonis laude detrahìt. Inea viget illa ingenii vis & facundia , qua in cateris Oradonibus fufpicitur.
Cypriani ac Jujlina res gefias mìrum in modum exhibet ac profequitur
Orator ; & audìtorum mentes ad illorum fimul admìrationem & imitadonem
provocai. Notanda quoque efl illa praclara Jufiìna , in ipfo temadonìs
difenmine, ad Dei-param Virfinem invocano, qua, ut Virgo periclitanti
Virgini opem ferret, orabat. Nullibi enim, quarto feilieet fieculo , tam
difertè tamque perfpicuè -, quàm in ifia Oratione , beata Vir finis Maria
duxilium ac proteBio commendatur. Fatentes adverfarios habemus. Clericus
ipfe, quifapè Gregorium Rhetorica plus aquo indulfijfe conquefius efl,
ai folitum non aifus confugere diverticulum , ait : Nulla Lie in verbis Gregorii, ubi Cyprianum invocat, & Juftina: in Maria invocanda ftudium
exprimit, nulla, inquam, Rhetorica: figura, nulla (litio efl:, contrà ac
putavit unus è noftris, Caveus nomine. Quo autem anno, quove in loco
habita fuerit hac Orano , facile, tum ex diverfis dtulis, tum ex Oradonis
fede colligere efl. Mirum fané videtur Nìcetam Nafiatoj diBam exìftimaffe.
Coìiflat enim Gregorium brevem ac recentem cum iis, quos alloquitur,
coniuetudinem kabuijfe , «»»S»**, ut ipfe loquitur, ac proindè
Naqianqenis nullatenùs convenire pojfe. ld vero Conflandnopolitanis
apprìmè congruit. Deindè Theologus hanc Oradonem vocat ièrmonum
fuorum primitias , ut fignificet à je tunc primùm fanBum Manyrem
laudari. Concludendum igitur Confiandnopoli habitam fuiffe, &, quantum ex diBis conjicere poffumus , menfe OBobri anni y jy .
Orationis
argumentum,
Bibl. univi
. i8.p. in .
Ibìd% n. 19,
I a J E I 2 T O N A r i O N I E P O M A P T T P A
Kufcr|yflsv o v , d y p o S /¿STfii /JA a v rtiç
f x v i t a ç u fiepc cv Ì 7ta .v r\x o v T o q ..
A o r o s jt <T.
I t, ^ G) T Ko-ærp’/apoç é 'iiQ u y è v x ju c tç • A
I ® Tnç Q ift/e tç • x a .) u fx iïç r¡véa%e & e , o í j r a v r m
I /¿«ÀAop t o v â veP p a d - a u /u d ^ o v T tç y x a ) r c£iç
I Pitici?'* T<”’Jb'fo» Sec. Varius in Vari is Codicibus ïe- V P r¡J\10n\s titulus. In Reg. a. E/V rà» uyn» I Rep ‘nh v ’ »«»**•». Reg. d. EiV ftáprupa Kuirptctviv. ! intti. ‘S ^ u‘TP“t ’f Te'1 peétfTupa, 1% àytS ivnrltes curée fut ■ lte#r S’ Aóyos itrtTÍtpias ¡¡gj ly~
S fut tlS TW KvfP“t>0’; mi, Infiltri» fut qntorè- fff't-o ta y ^O ra tio fu n e b ris Kf panegyrica in fanólos Tom. I.
I N L A U D E M S. M A R T Y R I S
Cypriani, ehm pojiridiè illius folemnis
memorice rure rediijfet Gregorius;
Ô R A T IO V I G E S IM A - Q U A R T A .
i. C y p r i a n u s ferè nos effugit : ô in*
gens damnum ! Idqiie vos paifi eftis,qui eum
omnium maximè fuipicitisannuifque ho-
noribus ac publicis conventibus celebratisi
Cypridnum &■ Juflindm Philofophos &* Martyres. Par. ErV
fiov ley lot KoTftavor. N ice ta s in C om ment. M trie ySt (fleet
rjpttpect r i t f i (tapropes (ettifitis ' trapayttopeitos, re rrapat tls
aùfer tyrcópetet i£t<póir>itrt. Pojiridiè illius diei, quo Martyris
commemorano celebrati folebat, rure reverfus, kanc in
ipfius laudern Orationem habuit.
S s s s s