2? L O G I «cxcij U M D. J A C O B I B I L L I L
David pofcebat his verbis : Ne projicias me in
tempore fenedutis , cùm defecerit virtus mea , ne
derelinquas me ) Dominus fervum, Deus creatu-
ram, Rex fubditum, fummus medicus ®grotum ,
vita moriencem inviiere, & fub teitum fuum in-
trare dignaras fir, ac cum eo veluc in ledo decombere
, qui cumjofepho fuerat in carcere, & cum
Jona in pifcis ventre : Amicus quippe certus in re
incerta cernitur. Alterum , qubd commiíTa fuá
graviflìmè deteftatus, eorum veniam fumma cum
poenitudine & cordis contritione petieric. Inquibus
tarn pii? Se elegantibus verbis, aut velut cygneo
xjuodam canta ufus eft, utaftantes in fui admira-
tionem raperet, ac eis lacrymasexcuterec.
Pridie verb quàm piam efflaret animam facro
e ti am oleo inungi voluit ilrenuus Chrifti athleta,
xjui bonum certamen certaverat, curfum confum-
maverat, fidem fervaverat, ne qua parte compre-
hendi poflet ab inimicis illis, qui toto quidem vita:
tempore , fed maxìmè calcane© noftro infidiari
folent. In qua facra Se extrema undione cum a
Sanfeveriano curione fuo Jacobo Prevotio theologo
•eximio demore fandiffim® Triadis mifericordia,
& ccelitum imploraretur patrocinium , in fingulis
ea fpe Se fiducia refpondebat , ut eorum paratam
fibf- opem , & cum Jacob caftraDei, v el, cum
Elif®o Ígneos Se auxiliares circa fe equos & currus
videre videretur : Angeli enim Domini in circuitu
timentium eum. Unde nullo unquam mera mortis
confternatus apparirà, quin eb vegetior & alacrior,
qub fe majori & potentiori comitatu ftipatum, &
portui, poli trajedum hujus fieculi procellofum Se
periculis plenum fretum, propinquiorem fentiebat.
In hoc autem poliremo fuo morbo patientiffi-
ir.us ut aliis in omnibus femper fuit , nihilque
aliud quàmdeDeo, deque fumma ejus erga pec-
catores mifericordia , velut vaftum quoddam
mare omnia peccata obruente , audire volebat»
Cùmque de ea fiepius verba facerem, Se de f®culi
hujus miferiis,deque eis oppofitis gaudiis cceleftibus
qua: hinc emigraturos folari Se exhilarare folent,
jubebat ut de peccati etiam gravitate Se fetore
dicerem , quo magis fuorum ( qu® certè vel nulla,
vel pauciffima , eaque quae humanicus admitti
folent, & a quibus vix optimus quifque fe vindicare
poteft¡ , .in eo unquam animadverti :
fod juftus eft prior accufator fui ) eum taederet ,
majorique dolore & horrore concutererar. Gau-
debat & Pfalmographi hemiftichiis ad excitan-
dam fuam Se mentem , Se memoriam eorum
quee ipfe farius ad mortis ( quam l®tus & pervigil.
expedabat : quippe cui vivere Chriftus, Se mori
lucrum eífet ) viaticum libi paraverat. Nam paucis
auditis/( fiquidem plura ejus cerebrum ferre non
poterat) ipfe poftea fublatis femper in altum oculis
h®c apud fe meditans , & more mundorum ani-
malium ruminans velut. in coelum rapiebatur,.
Cùmque illi perpetuò affiderem, Se quid ageret.
tacitiis aliquando contemplarer , ipfe meditando
vel precando feíTus , Age vero , inquièbat, die
aliqùid. Tum ego de thelauro biblico proferebam
modò nova qu®dam , modo vètera , eofque animi
cibos, quibus eum libenter v efei, palatoque ejus
arridere ad Rebecc® imitationem noveram. Dice-
bam Se de ialutifer® crucis myfterio, cujus imagi-;
nem, ut verum ferpentem xneumab omnibus ve-
nenatis antiqui ferpentis morfibus-curantem, fixis
oculis intuebatur , ofculabatur , amplexabatur :
hacque , velut fcala Jacob, ad Dominum ipfi in-
nixum Se fuffixum , ac libi quali manían inde pot-
rigentem rapi, Se in coelum afeendere videbatur.
Accerfi & ipfe juflk amicos aliquos theologos
viros dodos Se pios, quorum confolationes Liben-,
tiflìmè excipiebat.
Ita prorogata eft illi vita ( nam toto penè Ad-
ventùs tempore in ledo decumbens, e o , velut
fuggefto in prxdicandis Dei laudibus ufus eft) in
fandam natalem Domini diem. De cujus myfterio
póftquam multa me dicentem audiiffet , Se
plura ipfe meditaras fuiflei ( nam vox illi impediente
fluxione libera non erat) hora nona fero-
tina, pulíante Sorbona: campana , velut fe ad
fomnum compoliturus, Subvehite me -, ait af-
tantibus. Mox egò, qui ex ejus vèrbis aliquam
dicendi occafionem femper captabam , Se vultum
ejus jam immutari videbam : En, aio , fubvedus
es : fed altiùs, Se in ccelum ipfum fubvehendus.
Ecce chorus Angelorum , & ille cceleftis militile
exercitus, qui hodie de coelis in mundum defeen-
dit ad perfonandas Dei laudes , Se ad pios omnes
exhilarandos-, ad te etiam acceffit, teque circunf-
tat , illi adjuncto fratre tuo a Gallione. ( :Erat
enim ei fráter ille Prior nova: Chàrrhufi® •Gallio-
nenfis carillìmus & defideratiffimus, cum propter
natura: & magna: neceifitudinis, quae illis ab infamia
intercefferat , vinculum, tum propter fin-
gularem animi ejus candorem , & fummam vitae
integritatem. ) En, ecce, aio, hi te omnes aperto
finu & obviis ulnis excepturi expedant, eo erga
te , quo erga Lazarum , funduri officio , utque
hinc cum illis - in ccelum migres.. Tum , Amen
inquiens ( praefente Se audience communi amico
Genebrardo) obdormivit in Domino intèr meos
amplexus , póftquam annos plus viginti continuos
fimul amiciffimè Se in utraque fortuna verfati
fumus.
Dicere enim aliquando folebat cùm de me aliis
fermones fereret, nos dextras focietatis ( fic enim
de alumno fuo amicè loqui folebat. ) dedifle,
nulla vi nifi mortis disjungendas» Quod fummo
Dei beneficio inter alia multa mihi contigit. Nec
enim ullo alio unquam diutiùs Se fàmiliariùs ufus
e ft, nec alteri cúiquam ( ni iàllor ) fuá libentius
ac fidelius arcana commifit. Quas. ob res, & in
grati animi teftificationem ho,c ejus elogium fcripfi,
eique luduofiffimè parentavi. Obiit autem fervus
Domini, & literarum decus anno.aetatis fu® qua-
dragefimo-feptimó, Luteti® Parifiorum, in ®di-
bus amici Gilberti Genebrardi Theologi Parifienfis,
divinarum Hebra’icarumque literarum profeiloris,
Anno falutis M. d. lx x x i. fiord nona ferotina diei
illius quo Chriftus Dominus in mundum v en it,
ut eum , ceterofque pios ejus fimiles in ccelum
affumeret. Ejus corpus multis ftudiis, vigiliis, ac
laboribus pro Dei Ecclefia dum viveret protritum
& exhauftum , in choro ®dis Sando Severino
facr® ad magni ialtaris dextram dormit in pul-
vere, donec a Domino excitetur, ac beat® anim®
fandorum laborum fuorum foci® Se conforti ite-
rum uniatur.
J A C O B U S
cidi)1
JACOBUS BILL1US lecioribus
felicitatetii.
E C T I s s i M È & fapiemiffimè Sirach dicit [
L,ji. coneris contra ilium fluvii. Subjunxiflem , non
abfurdè, neque contra naturam & indolem. Illud
autem non ex conjectura temerè profero , non
aliorum edodus exemplis; ipsa namque experien-
tià didici quàm inane fit Se iniquum retrahere
mentem ab utilibus amicifque ftudiis, & invitam
ad aliud vit® genus,convertere.
Jam domi per tres annos fcholas frequentave-
ram, cùm patriis rudimentis, aliorum judicio, fatis
inftrudus, Luretiam milfiis fum , ut perfedioris
inftitutionis focius Se particeps majorem ex ftudiis
frudum utilitatemque perciperem. Protinus igitur
latine &paulò poft gr®cè docentibus libenter me-
metipfum tradidi. Et quidem intra breve tempus,
fi non fupra modum admirationemque , at certè
tantum in utraque lingua profeci, u t , abfit a me
arrogantia, nec impenfi mex causa pretii parentes,
nec fufeepti ut me informarent laboris inftitutores
àc •. ìudimagiftros poeniteret. Integros fex annos
póftquam illis in fcholis perfeveralfem,. accerfi vit
me pater, & apud fe haud diu detentum Pida-
vium mifit , urbem his diebus in omni Gallia
pr®ftantiffimam florentiffimamque jurifprudenti®
feientia.
Ecquis exprimeret verbo qu® mihi voluptas &
qu® fuerit l®titia in focietatem jus legefque co-
lentium adferibi ? Hoc enim ferè juvenum vitiiun
eft, ut.aiTuetis fatiati nova femper caprenr•&’ totis
infequantur viribus. Sed evanuere citò voluptatis
illecebr®. Primis legum elementis imbutus ( nam
fua Themis nqnaperit myfteria nifi priùs initiatis)
intus quafi tranfgreifo limine admiflus fum : verùm
in interiora penetranti fic afpera omnia , fic ardua
& inaccefla pr®ter fpem apparuere, ut quòd vene-
rim Pidavium, mihi nequaquam ignofeerem ur-
bemque illam vocarem van® fedem felicitatis.-
Ipfi tamen ingenio vim inferens, ultra progredì
•111 > omni ope tentabam, Se, juxta illud Apoftoli, ad
ea qua anterior a er ant meipfum extendere. -At illa
quid mihi profuit animi contendo ? Ad expetitam
non per veni juris feientiam} quin Sc ipfa prior
inftitutio plurimum detrimenti pertulit. Spem
enim meam non modò fefellit jurifprudentia ,
penè totum etiam effluxit quod in magna urbe
comparaveram. Et idem ferè mihi contigit quod
iis quibus vitiatum eft palatum : cibum aliquem
illis offeras , ®grè ferunt j quemlibet deinde ap-
pofueris, pariter refpuunt afpernantes t fic Se nos-
lpe fublatà jurifprudenti® , & erga earn malè af-
f e d i , omnes ex ®quo literas averfati fumus Se hor-
ruimus, cujuslibet eruditionis faftidiofi.
Longum igitur valere ftudio cùm dixiilem literarum
, meipfum deliciis Se commellationibus totum
addixi,' mollitiei voluptatique ferviens om-
ninò , pro mufxis frequentans fph®rifteria, donec
prava Se immoderatà vivendi confuetudine in
gravem obftinatumque morbum i n c i d iqu i me
per quatuor menfes in ledo retinuit jacen,tem. &
penè confecit. Morbo quiefeente 8e fugatà febri,
yehiculo., nec enim equitare pr® nimia infirmi-
tate poteram, impofitus fum Se domum paternam
relatus. Illic Se multo tempore ,■& cura non minima
, iiec non arte medicorum opus habui ut
deperdita valetudo reficeretur. Vix autem e morbo
recreatum , corporis viribus reparatis , ad ftudium
Tom, /.
I A K O B O S O B I A A I O S
r o 7 g ¿ V T íU i'o /u íV Q ie i V T T ^ a r l n v .
A A A I2 TA ¡jS /j qtfjj <pi\oirotfi(üTctTcL ta T h p À ^ ù ' -
jm reti , jà h ß ia f'ie& c U ì u v povv 7tQTcif/.ov ’ i y a <Tè <stpotr-
d -m tv a v oùk, d m ix o T U c , o t i ¡a u S Ì t » v (pvtriv. ’t o u t o / i
Aí y u ov% ä ttA « ? e u d ^c o v y.oùS'e t o7( ¿ X X u v ó '& o S'iiy/ja .trt
m i r S t i s y eiAA ctiiTti r y triip a . ¿ tc tS 'u v -, otr»c ìrrrìv tÙH-
iteti /jtcLTctiOTiiTOc t »v nrpòc í7tiTriS'íu/ytct t i rsrpor.
(pópeos o litt ¡eos tyo utrctv ~ \.vyìiv tip • tT tp o tv t í vet to u ß ia
IS tctv et7T0Tp Í7itl v , ß ¡el fJ tt& ÍÁ x u v .
yetp rp iT o v US)i tr o s t h r et o ín o i StS'etéry.a.XÜet
¡poirtitretí ctX is t y i i v tS o ^ e t t » s i y y u p í v OTOiytieocríeas, b è i
t h v A o u riin íeiv i 7tíft<p$iy\v , tos Sii T tX teo T tpets
o r e tiS iiin u i , Kj [xú ^o vet t h v « V a t u v XÓyeov ¿ tp íX u c tv x c tp - '
7Twtró[XiV0( . t y a y i oZv e tv T Ín c t [M/j t o i s t h v Veoftetleov ,
¿X iyeo vtrTtpov ¡ta i to 7 g t h v E X X n va v S /S c tn to u n v i/x e tu -
T o v ipípcov vrctpíScoKot. S h cvto 's ov oroXXou y jp ív o v ,
t ¡ fXH «atpIÍTHV T ivet nßjf d-etv/xcttríctv, etX Xet to t o iv t h v y i ¿v
Iv.CLTípcL TOOV yXCáfJcoV. 'StpOKOTTHV btOlHTetfXHV ', COTT i , IVCf
fX nSiV (popTIKOV ÍI7TC0, /X h SÍ To7s yoViVqil fXiTCLfXíXilV T » f b t
i/x o i SatTtetvHS , fx n S i t o i s xct& nyH TctTs ¡¡ctf S iS c m e tX o if1'
(ov b r i t h H fxtTtpa. T tc tiS ív e u i/x o y ß v irc tv . S i ítttr iv
oX olS CVOtTTO/XltVCLVTCt fX i TOIS CftíTcí OTetlSiVTHpíoiS fXí-t
TCt7IífX~^Ct/XiV0S 6 TTCLTHp , >{CP] ßjlCtypV T I Vet yfiívOV Ttetp
ie tv T iS H e tT e tfy u v , tir i t o Y Im tclQ io v ¿ 7 r í m i X i v , ito X tv
THS KCtTCt THV VOfXIXHV iTTIffTHfXHV i'JV.XilctS TO Tt T et <t¡tp(0-
’tií e t ptpofxtVHV ¿V cttiet/TH TH T «A A /ct.
K eti T i s - etv T tS X p ytú <metpexrTHTiiiV ¿ s nSíeos >(ßj fxtS~
otras T a s m p i% e L p iicts t o i s t h v T Í y y a v t h v S t [ x í t i h t i v i¡x e tu - :
To v ty x c x T ÍX iq e t • tp ix é i y e tp h v ío th s J r p is íid 'itr/xévois.*
etTfctpiffXOfXtVH t o y.ctivov c til d'HpctO'&etf v.ctTex xpctTOS
S iu m lv • - «A A o v a b i t TtoXu m etptT tx^H /x o i t o t h s h S o vh s»
tos y etp Tet itopOTtXtiet ■ T lís TifyVHS y.CLTHy,H&HS ( , 0V y etp
v -ífx is itoivuvéev t u v fxvtflapítov to 7 s fx » n?p¿Tipoy /x u a d S e n )
olp vit Tet nrpQ&vpct SietC cts ’ívS ov tytvófXH V, to 7s ßce& b-
triv CLVTo7s í/xCetTiVU V , qÍi t U SÚ&ttoXcl OTCtVTCt , OV TU) Tpcts*
y i e t SvtrítpiK T et isrctpet THV tfXHV \X 7 tlS e t V.etTíXetCov ,
to c r t iroXXet ífxetUTOv (xí[X<pitrS:a.i t h s b n t o riiX T ttC io v
v n iS n ¡x ie ts , k ívhv (xetnetpictv t h v ttoXiv ¿o tt/vn v ¿ w o v .e t-
X e tv . oil [XHV etX X et t h v púeriv etv th v ßieti^o/xtvos is t o
^ potreo y a p e tv , , t o t o v ¿ t o t t o X ov , t i s Tet \fx/orpor& tV
Í7 ¡iY .T ilV taSa .t KCtTCt m etVTCt Tpomov b ttytlp O V V . T I S Ì THS
ßiC ictffxivH S TCLVT11S <M*OvShS toVCt/XHV J HSrpOS T a f THS Slto%-
S iítr n s T Í y y n s ctm o T v y e iv , v r i ifepj eis t h v etp yctic tv m etí-
Siu triv Ity tfx ia & lu i * oii ¡xovov y e tp t h s iXmt>r$rtitrHS im ia -
THfXHS Sit/xctp TO V , etX Xet iteti tryeSov t i S iip p ó n m etv t o u t o
orarep ¡xo i s v v a X e y fx ív o v hv cv t h . /x ty c tX o n ó X ti. iteti esteta
p e tm X tin o v t i m tm o v 5 c t t o 7s t h v y eviri v SietpéJctp/xívois » o i
h r u S e tv -arpó? t i t u v iS a S i/x a v tiS o s Sv^yepetvtoeri , >(cp]
rtopos o T io vv b fx o la s t u v rsrpootptpofxévav c tn S u s ‘ty o v T i *
TOVTOV y e tp u n í Hfxets Tpowoi' hs HXmiCofxev vú/x ih h s e/moa*
ipctXiV TtS y rapos TetVTHV Svo'etpeOTHS'elVTts , metVTetS'
b r im s , t ú v s X Ó yo v s i/x irn irct/x ev , ^ ctm ttrTpt-^ctfxe^'et.,
rapos tt a v m tiS e ic ts y ív o s xetnoirÍTeos S itT Í d ’Hfxev.
IIo A A « to ivv v y e típ e tv tppcttrus t h (piX oX oyia , oXov
ijxctuT ov Tpvtpp y.cti u to /x a s exSo'rov im oinerat, t o etSpov
¡ y i ip á S o v o v e% etmetVTOs $tpctm ivo> v , ^ r a n p etip n r-
TtipieL etvT t t u v fxovrniútv eXofxevos , e ty p is ov c * f!to%-
■&»pá ts , x e ti m X iifX fxeX ovs S ic tiT iis e is y e tX e m w T ivct i(g j
Só tr/xá tyov e tp p a r rie tv ¿vtmterov.y te j h s T tT Íe tp d s fxn vets
im i k X Ívhs ¡tctTcty.éia& ctí fx o i avvtC n v.cti ractpet ¡xiy.pbv.
ctmo&cLVt7v. XutpáiretVTOs S é t o v ctpparTH /xctTO s , i(e/tj t o u
mvptTOV ¿ k moStov y tv o /x tv o v , tpopeiu t iv i c v t tS è tis ’ oú
y e tp im raeveiv oTós t í v¡v ¿rao t h s e ty etv e tr d ’e v e ia s ". is,
to v mctTptoov oiKOV e tm H V ty ß 'lw . ev&ct ¡xo i iteti m.oXXeSÍ.
yjpovov , Y.cti m oX X iis im t/xeX eirts , iteti raetpct t u v tetT p u v
im ix ö v p ie ts i S í n n ’rapos t o t h v ¿ y ie /e tf.: ctmtXó'ovcretv
dv d xu X Íiru er& cti. p tó X ig - S ì àv. t h s vórou ■ dviviyy.úy , ¡(eft ccc