Ibid. quam fe rèceperat, indicat, cùm ait fe,ne his quidem fu i amantiffimìs ac fratrìbusfirmones
impertiré fuftìnuifie 3 ut ab omni negotio feriatus fecum philofopharetur. Quid plura ? Re -
ibid. n° . z. -cantat quidquid poft ordinationem præ dolore in Bafilium afperiùs dixérat : Jam enim
ir dm abjiçio 3 àudiant manfueti & lætentur■; riianumque hanc 3 qùce mihi vini attuiti 3
placido vultu cònfpicio 3 ac Spirimi arrtdeo 3 mihique commotum peclus fedatur 3 reditquè
ratio ; atque amicitia 3 inflar fiamma confopitoe & extinâæ, rurfus ex parvo igniculo r ev ivifiât
& excitatur. Renuerat confio lari anima mea, fi* anxìetate afficiebatur in mefipiritus
meus. D i x i , nunquam in poftemm amicitice fidem habébo. Nulla fané ante ordinationem
jurgii caufa Bafilium inter & Gregorium extitit; fola ordinario rixas movit : hæc
verba, quæ fatetur fe dixiffe Grego rius , nunquam in pofteram amicitice fidem hàbebo ,
leguntur ad calcem epiftolæ trigefimæ-primæ, quam poft abje£tum regendæ Safimorum
ecclefiæ confilium fcripfit. Quæ quidem omnia, Orationem nunc decimam habitam nòli
fuifle poft ordinationem, fed poftquam è fuga rediit Gregorius manifeftè demonftrant.
C iv . In ea Oratione finceram mutationem profitetur Gregorius, rataque omnia habet, aç
Orarne fuá"1 tandem ecclefiæ fibi commiffæ gubemacula capefcere in animum videtur induxiffe.
mutatum fe Itaque Safima ire conftituit, fed priufqüam ad iter fe accingeret, Doaris quæ novæ
profitetur. Cappadociæ civitas erat, Eulalium epifeopum una cum Gregorio patre aliifque non-
nullis epifeòpis ordinavit, tumque Orationem habüit quæ nunc tertia-decima eft. Hæc
vero cùm fierent ablente ac fortè etiam ignorante Ba filio , qui fe pro metropolita &
capite utriufque Cappadociæ adversùs Anthimum gerebat, needum finita eilet controvertía
, verendum erat ne ordinationem iftàm velut in contumeliam fui faòam haud
Or. 13. n ° . i , æquo ille animo interpretaretur» Occutrit amici querelis Gregorius his verbis: Nonverìi-
mus in magni illius paftoris contemmm fi* ignominiam, qui fiplendidce -civìtati pteefidèt.
Honorabilem ficimus 3 caput agnoficimus. . . Sacerdotes fi* pmfules augere ftudüimus 3 non
fiubtrahere ; kcereticos evertere 3 non orthodoxos imnùnuere. Cùm Gregorius Safima aut
veniffet, aut venire pararet,fua ejus confilium diligentiapræripuerat Anthimus, & Safimorum
paludes ante occupaverat. Quinetiam prohibenti & comminanti Gregorio
convitiis probrifque refertam fcripfit epiftolam, veluti triumphum in vi&um canens.
Epift. al. 33. Fortijfimus Anthimus ad nos 3 inquit Gregorius , cum èpificopis quibufidam vènit ;
five utpatrem meum invifieret 3 ( nam id quoque præ f e ferebat ) 3 five ut quæ egit ageret.
Ciimque multismodis animum noftrum tentaffet 3 paroecias commémorons 3 & Safimerìfiés
paludes 3 fi* noftram ordinationem 3 nunc blandè alloquens 3 nunc pofiulans 3 nunc minds
intentons 3 nunc -expoftulans 3 nunc laudans 3 nunc vituperaiìs 3 variis denique orationis
cìrculis 3 ftrophis atque ambagibus utens , tanquam ipfie fiolus nobis ob oculos proponendOs
Jn Anthimus ejfet3 novaque metropolis3 utpotè major ac prcèftantior. Hæc Anthimus, q u i, cùm nulla in
GregormmreS re cedere Gregorium conipexiffet, rebus infe&is iratus abeeflit, Bafilifmum ei veluti
percrahere Philippifimum quemdam exprobrans. Non multò p ò ft, Gregorium ad Synodum vocavit
ftufba cona- Anthimus; quod cùm Gregorio permoleftum effet , atque injuriam fieri clamaret*,
Anthimus eum ro g a v it, ut faltem ejus opera Bafilius ad deliberandum ea de re fecum
adduceretur. Id póllicitus eft Gregorius, & fcripfit Bafilio, rem totam ejus judicio per-
mittens. Hæ Gregorii literæ ad nos non pervenenint.
N c v i f , Quamvis Bafilii caufam ftrenuè fatis, ut videtur, defendiflet Gregorius, illius tarnen
Hi querelas ^ter^ offenfus eft Bafilius, & cum eo jurgavit quali Anthimo faveret. His verbis
aiiis Grego- refpondit Gregorius , jocando quidem , fed acriter carpendo Bafilium : Quàm ferociter3
?e^eiií.uerelis ** eì uinorii7ìl pullomm more 3 exilis in mis literis : Nec mirum te ad gloriam nupèr
Epift. al. 33. eve^um oftentare nobis velie quam gloriam naäus Jls 3 ut hac ratione teipfium auguftioretn
reddas ^ quemadmodum piäores3qui eximias formas depingunt. Deinde breviter exponìt
quid ejus causa gefle r it, æquumque non effe dèmonftrat , ut cum Bafilii causa
in offenfionem Anthimo v en e r it, Bafilio difpliceat veluti in Anthimum propenfiòr.
Denique fic epiftolam claudit : Quòd f i oftentatìonis gloriæque nimio Jhidio teneris -
atque è loco fuperiore nos alloqueris ¿velut metropolitans parvæ civitatis incolas3 vÛ
etiam nullius 3 nobis quoque fiupercilium eft, quod opponamus. Hoc enim omnibus facil-
limum efl 3 ac fiortafifieæquius.:
Abfeñis Sa- • ,^ eter^m propofitàm ab Anthimo conditionem , ut de reftituenda pace communis
rfîmis Grego- ^ lretur deliberatio, non repudiavit Bafilius , imo libenter accepit. Intereà Gregorius,
liminemtß)" nu^um a<^ capeffendam fedem , quam occupaverat atque ármatis; militibus
tu nem. tuebatur Anthimus , acceffum patere cerneret, ac nollet obfcurâ fpe & coecâ expec-
tatione exitûs deliberationis de pace componenda pendere , amatam diuque optatam
folitudinem repetit. Gregorius preibyter in ipfius vita feribit eum ad ægrotorum
domicilium confugiffe , efe /ppovrurrtipiov ¿a&tvav nena.!pitiyu. Tum addit : Ferunt autem eurrt
nec oblationem 3 nec ordinationem 3 nec quidquam aliud eorum 3 quæ apud epificopos . in
more & injlitíito pofita fiunt 3 Safimis peregijfie ; verum fim u l atque epifeopus òrdinaths
fiu t3 fugam animo concepijfe, :
Sic
Sic tam grave onus excuflit Gregorius, fie invifa abjecit Safima, quæ tot ei molestias
, & q«as nulla unquam dies , quoad v ix i t , exhaurire potuit, pepererunt : Safima ,
inquam, ex quibus G rego rio , ut ipfius verbis u ta r , omnis vitæ inconfiantìa & per- Or. 43.n0.^.
turbatio manavit. Quis & qualis ille fit lo cu s , Gregorii calamitatibus, quarum fons
& origo fu it , atque etiam carminibus tam famoiùs, ex ipfo Gregorio difeimus,
S ta t ìo quttdam eft in medio pervúlgate via 3 C V Ï Î .
In terra Cappadocum 3 qua fein d itu r in trìplicem yiam. ' Safimorum
S in e aqua 3 f in e virorè 3 n ih il habens liberale 3 e criptio.
Horridus yalde & angujlus pagus.
Om nia h ic p u lv is 3 & firepitus3 & rcuirus 3 feq.
Lamenta 3 ejulatus 3 exactores 3 tormenta 3 coni pedes ;
P op u las vero 3 quotquot perigrini & errones.
Hac erat Safimorum meorum e c c le fia . •
Q u id igitu r j p e r D e um 3 f acere me aquum fu i t ?
Contentura ejfe ? malorum excipere incurfus 3
E n fe fer ir i 3 fu jfo ca r i luto ?
N e c habere ubi hoc fen ium còlloceài 3
D um fem p e r è teclo p e r vim exturbor ì
N e c panem habiturus eram 3 quem hofpiti fra n g e ren i.. . . , *
Rurfus fu g itivu s quidam & curfor in montem 3
Surripiens amicum v ita genus 3 delicias meas.
S e d quid fum lucratus ? non en im confiaos fug itivu s
E ram 3 ut apparet. S e d ehm omnia per fette fe iam 3
I n ..hoc imo ìgnàyus fum : p a tr ìs ir am non fe r o 3 &c.
Itaque Gregorius, abje&is Safimis, in folitudinem fefe recepii; fed aliud ipfi fubeundum CV tiï.
fuit certamen cum patre, qui cùm ab eo ut Safima teneret obtinere nullatenus potuiffet, N?ian°enÌ
faltem precibus juflìfque eft confecutus ut Nazianzum rediret, eamque ecclefiam, ecSæ regi-
cui regendæ per ætatem impar era t, adminiftrandam fufeiperet. Ea autem lege vica- men fufciPk »
riani præfeôluram Nazianzenæ ecclefiæ , cogente patre , fufeepit ut tantummodo his ¿ ÍS n E n é
nexibus teneretur obligatus , dum pater fuperftes effet ; eo autem è vivis fublato , fibi ut eo morcuo
liberum effet abire quò vellet. His ipfe teftatur verbis in Oratione , quam ad populum quòveiit^
Nazianzenum habuit : Nunc quidem cum præclaro parente curam hanc fiuficipere non recufo, Or°iL n°. ?
velut magnoe aquiloe & altiffìmè volanti pullus non incommodus e propinquo advolans. & 6-
Pofiea vero pennam meam Spiritui 3 quò volet 3 & quoquo modo volet 3 fierendam dabo ;
nec quifiquam erit 3 qui me cogere, aut aliorfum traducere pofifit 3 cum eo confiultantem. . . .
Hæc habui 3 viri Nafian^eni 3 quæ fimplici animo benevolentioeque pieno ad vos dicerem 3
atque hoc eft animi mei arcanum. In carmine de vita fua Nazianzenam Ecclefiam fe
fufeepiffe juffu parentis declarat, ita fecum reputantem ac dicentem : Ñeque enim res y . 1l3,
ifia invitum me confiringet 3 qui neculla denuntiatione3nec ullo promififo teneor : où y*p
tout , efny , o.x.ovtcì jxì , ov o’utì K&poy/xa. 3 oiï& Cma^nr/ç xpentî. ovrruç àyriyetyê [Xí vm»<ruç çôëoçi
Sic me viclrix formido reduxit.
E x hac Gregorii præfeâura , qua, patre adnitente , invitus adminiftrandæ Ecclefiæ
Nazianzenæ curam fufeepit, non pauci eum hujus ecclefiæ ordinatum fuiffe epifeopum
arbitrati funt. Sed quidquid ea de re feripferint veteres ac recentiorès , locu-
pletior non eft alius teftis quàm Gregorius ; nec alii ulli major quàm ipfi fides ha-
benda eft. Hæc ipfius furtt ad Gregorium Nyffenum feribentis verba : Inter omnes Epift al aï-
etemm confiât 3 me non Na^ian^i 3 fed Safimorum antiftitem creatum fu iffe , tametfi in
patns reverentiam 3 & eorum qui fupp lices hoc ame contenderunt 3 ad breve tempus præ fee-
tur am quqfi hofpites fufcepimus , &c.
_ P o ft fufceptam a Gregorio Ecclefiæ Nazianzenæ adminiftrationem , habitamque C ix .
Urationem duodecimam, contigiffe videtur jurgium quod inter ipfum & quemdam mona- _ ^ eg°riu,s
c urn extitit de Bafilio. Rem fic narrat G regorius in epiftola al. xxvi : Conviviuni quoddam fendit^a quoerat
3 in quo plurimi clangimi viri nobifque amicitia conjunâi accumbebant 3 atque inter damm0nacl10
™ ï : e™ ÏSn n°-m^ Wm fefere™- Nondum adpocula ventum erat 3 s^ri-
. . . .. . • . tum § an^ uûî
Deum i Ì.-1 r L r — M marni X . J . H i l aPPeiiairec. , „ , c philojophus. F t quidnam hoc eft 3 inquit 3 admodum furiosè Epift al, z6.
exclamans o v ir i, quam Valde mendacesfo adutatores. eftis ! Cetera quidem laudentm '
Jrn eym U p .J i ita lu b e tm h i l repugno : yeràm quod maximum eft , illis non eoncedam.
Urmqdoxur nomine ftuftra lalidatus Bafilius , frujlra Gregorius ; ille / quia fermonibus
Juts veritatem proda ; h ic , quia patientid fila tandem fimul prodit. Turn his Gregorius'
convrtiatorem .verbis redarguii : Unde hoc , o homo vane , atque arrogantice nomine ,