Quarta ob-
je<ftio.
Ff. ir. r.
Ff. Lxv. 6.
Qui.nta ob-
jc£tio, Euno-
mianorum dilemma.
Non igitur Pater pofteà extitit, quando- fi
quidem nec effe aliquandò coepit : 6c
Pater propriè e f t , quia non etiam filius :
quemadmodùm viciifim Filius propriè filius,
quia non etiam Pater. Nam quod ad nos
attinet, neutro nomine propriè appellar!
poffumus, quoniam utrunque fumus ; neque
hoc potiùs, quàm illud ; nec ex uno ,
fed ex utroque parente nafcimur , ac pro-
indè dividimur, paulatimque homines effi-
cimur; imo ne homines quidem fortafsè, &
quales noluimus, turn dimittentes, tum
dimiflì, adeò ut fola relationes rebus ipfis J
orba relinquantur. A t , inquies, ipfum hoc,
genuity ài genitus eft, quid aliud quàm ge-
nerationis principium inducit ? Ego vero
ita refpondeo : Quid fi ne hoc quidem dix-
erimus, fed , à principio genitus e r a t , ut
curiofas ipfas ac temporis arnicas objec-
tiones nullo negotio fugiamus ? A n tu crimen
nobis inférés, quafiScripturæ ac veri-
tatis aliquid adulteremur ? Nonne cuivis
perfpicuum e ft, ac præfertim in Scripturæ
ufu pofitum, ut pleraque ex his , quæ tem-
poraliter dicuntur, inversa temporum ra- ^
tione proferantur, nec ea folùm, quæ præ-
teriti temporis funt,aut præfentis, led etiam
quæ futuri fignificationem habent ? Quo
in genere illud eft : Quare fremuerunt gen-
tesi ( Nondùm enim fremuerant. ) E t , in
flumine pertranfibunt pede, id e f t , per-
tranfierunt. Nimis longum foret omnes hu-
jufmodi voces recenfere, quæ à ftudiofis
obièrvatæ funt.
V I . Atque ad hune modum fe habet hæc
illorum obje&io. Jam quale illud eorum eft,
cujufque rixandi libidinis ôt impudentiæfV el ]
volens, inquiunt, Filium genuit, v e l nolens.
A c deindè nexibus , ut quidem ipfi
putant, utrinque adverfarios illigant, non
tarnen firmis, fed perquàm etiam imbecil-
lis. S i enim nolens, inquiunt, vis ergo ei
aliata eft. E t quifnam eft qui vim intulit ?
E t rursùs , quomodò , cui vis aliata e ft ,
Deus effe poteft ? Si autem volens, ergo
F iliu s , voluntatis eft Filius. Quo igitur
modo ex Patre progenitus eft ? Ita novam
quandam matrem, voluntatem, patris loco
comminifcuntur. In hoc quidem argumen- ]
to , primùm hoc feitum ac lepidum e f t ,
quòd à palfione illa , quam tantoperè urge-
b an t, abfcedentes, ad voluntatem coniughimi
non enim pallio eft voluntas. Deindè
. (a) Afitpa. Utrumquefumus, id e li, f i l l iq u ia ab aliis
gignimur, &* parentes, quia alios gignimus.
(A) u-fntii Id e f t , ita ut dividamur infiliationem &*
paternuatem , in fernen paternum &* mat er num.
( c ) Kai 'la-tti ¿ h atbfèèirti. Ne homines quidem See. Quia
nimirum, inquit E lia s , abortus , vel monßra quandoque
fiunt. M o x , ¡as.f ¿qnitrif 8cc. Idem Elias lie exponit : Turn
dimittentes, turn dimijjl , cùm fcilicet, parentes filios defe-
runt, aut ah eis deferuntur ; vel etiam, quandò parentes ,
aut fitti moriuntur.
( d ) T? ovtyBvu, Heinfius lib . excrcitatìonum facra-
rum pag. 15. le g i t , r? nn^iUy iìcque locum hune'inx
a ) T la r n p xv^ìeog , o r i ¡un xa ) T ìó g *
¿(raffi p x à l T ìoq xv^'ieog , • o r i ^
T la r n p . r a y a £ n/xerepa , ou xvqìcoq ,
o r i x à l a à/xtpcù ' ov ya(t r o d e /xuAAot, $ a
T o d i " x à l é’0 à/x<po7v n/ue7g , o v y g%<j?
¿ a r e fxip 'i£ i& a \ y x à l x a r ¿AÌyov avà^coTror b
c ^ t f Itreog o v à i a v ^ o a t f r o l, o h i /xt\ c
An/xed-a y x à l dtpievreg , x a ) àtpie/xevoi,
/xóvaq r a g tryeffeig Ae,i'7r e f fà a i ¿ptpavàg t£ v
aff&ty/xareov. à A A a r o ìy ew n f f i , £f)wcdj', auro,
jfàj r ò y e y é v v n ta i , t Ì aA A o , «
ù a a y a yerniateos ; t i ovv àv fxmde touto
A iy a f x iv y aA A 5 tiv à n yiyivvmy.ivos,
diva <rov petà'iatq Qvyco/uev T a f afelipyovg
¿vffTa ae is , x à l (biAoX qovov$ ; a^a y^atpiiv
àTroitreis x a & vtfxcov , a:^Qc/iX apa r /ovtoiv
t ) T ìis y$a<pti$ x à l tmg àAm & a a s ; ti 7rdoiy
tvdtiAov y OTt vroAAa tcov X f>ovixa>s Aiyo-
fxevcàv y ¿vtiAAay/xivaq r o lq X^ovois •®€9<Pips-
T a t y x à l ¡x a A ia T a t n trvvm&iiqi Ttlg j
•S-eiag y^atptis , ovX offa t o v TrapeAtiAv&OTo;
Xfiovov [xovov ì f f r lv y ti t o v 7rapovToq , aA A a
qàj o ffa t o v /xeAAovToq ; dtq TO ‘ '/va t\
¿d)pva%av edyti ; ov7rco y à ^ ¿(ppvafcavTo •
i(àj y ¿v 7T0Ta/xa à iiA iv ffo v T a i f r o d i • oaffeo
i ffT ì y $ig.£tGnxaffiv. x à l /uaxpov àv ilt\ iraffag
¿Trapi&fxelv T a q t otavTa g Q a v a g , à i t o 1$
Q iA o 7to vois T ir tip tiv r a i.
5-. T o o t o [xìv d ii to io v to v . oTov
avTtùV xa x e iv o , à g AÌav dì) tre pi f(aj avai-
) ffyyvTov y fio vA t iS eig , ¿patri , yeyevvtixi
to v T ìò v y m /xii (ZovAo/xevog. e iT a detr-
fxovtriv y e eag òlovTai , à/xtpoTepat&ev a/x- e
fxatiiv y o v x ìffX vpo7g y à A A a j{àj Aiav Qa&polg.
l ì fxìv y à p ov S'iAeav , Q a o ) s TeTvpavvtircti.
naj r ig 0 Tvpavvtiffag ; x à l 7ra>g 0 Tvpavvih
•d’t)sy & e o g ; gì d ì à iA a v 3 SeAtitreag T ìo g ,
0 T ì o g ' frcùg ovv ¿ a t 5 T la r p ó g i x a ) ng\-
vtiv T iv a /xtiTipa tì\v Sui Ah ff tv a v r ) t u fra-
Tpòg à va frA a T lo v ffiv . ev /xev ovv t o v t o ya-
< piev a v T u v av t S t o Aeyatffiv , o t i to v
3 -ovg '¿vroffjavTeg 3 i t t i Ttiv (ìovAtitriv xa ra -
tpevyovfftv ' ou y a p S fra& o g ti povÀtiff
devTiP ov d ì , ’Idco/xiv r o ìtryypov avréav 3 0 r i
terpretatur : An verò notum omnibus multa , qua de temporibus
dicuntur, cum mutatione temporum ejferri, in
prafertim facrarum Scripturarum fe r ie, non ea , qua piatenti
tàntùm funt temporis, aut prafentis , fed b 7'"®
futuri ? U t cùm dicitur : Quare fremuerunt gentes ? Nondum
enim tum fremuerant. E t , in fumine pertranfibunt pede ,
id efiy tranfierant. .
( e ) ii t »’,W«< Duo C o lb . & B a f . o7„ n . Quarnùm
pofiunt.
( f ) Kami». Reg. C yp r. *iwjV, vanam. _ r
( g ) n«9-ot. Sic t r e sR e g g .fe x C o lb . Or. i . *^r.
Ed. irkS-vs, pajjionis.
Aiyooffiv. àpiTOv dì avTÓÌg ffv/xTrAaxmvai A videamus, obiecro, quam vim habeat quod H I E H n ' ¡9 xùtI; 0’ Xlym « S s Optimum autem fùerit, priùs cum
jpfis pedem propius conferre. Die ergo Grcgoriì a iv y ip tn g àv a S-eAtig ’ cm àeAovTog
¿jricrìtig rS croS yrarpòg 3 il /iti &eAovTog ;
lì p ì v y ^ P 0Ü> &6À0VT0Ç y T iT u pavvtiT ai.
ß ia g ' ¡(Of t i ç 0 t v pa w n trag avTOV ; ov
yàp d n Tnv tpvffiv ip iig . ca n v n y a p eye I x}
rj-c QcntppoviJV. l ì d e & iA o v to ç y 'XnoAcoAi ff01
b d ì ¿ A Î y a ç t r u A A a ë à g 0 T ra rn p - ^ &iAn<rea>g
yà p tjog y etAA* ov fra T p o g àva7re<pnvag. aAA*
ipfe, quifquis e s , qui temerè, quidquid li- dilemma,
bido tua tulerit, effiitis. Ex volente patre
tuo procreatus e s , an nolente f Si ex nolente
, vis ergo ei aliata eft. O indignum
facinus ! Et quis tandem ei vim attulit ? Non
enim p rofetò naturam dixeris. Nam ei
quoque fu a conftat caftitas. Si autem ex
volente patre, pater tibi propter paucas fyl-
labas periit. Voluntatis fiquidem filius , ac
¡ 9 J M ©Mv rei » tW t o I B non extitifti. Sed adDeum & creaturas
tranleo, ac tuammet quaeftionem fapien-
tiie tuae admoveo. Volénfne Deus univer- Alcerum
fam hanc rerum molem condidit, an no- Gregoni di-
lens & coa£lus ? S i coa£tus, hic quoque lemma*
vis adhibita, & quidam qui vim adhibuit.
S i autem volens, orbantur D e o , tum aliai
creatura, tum tu pra cater is, qui tales
ratiocinationes , taléfque verborùm cap-
tiones exeogitas. Intermedia quippè vo-
luntate à Creatore disjungentur. Verùm
aliud, ni fallor, eft volens, aliud voluntas :
, , v , v , aliud gignens, aliud generatio : aliud qui
SiAm etri) w SiAnffis, ywcùV' m yevvncns y C loquitur, aliud fermo, nifi fortè temulenti
Aeyatv xa) Aoyog, eì /xn {xeQvo/ßp. tÙ /xìv fimus. Horum enim alterum e ft . is qui mo- .
, . • / ' ■kt Ubjectionis
v e t , alterum velut motus ìple. Non ergo Eunomìanoru
voluntatis e ft, volitum ; ( neque enim hoc foto«0*
prorsùs fequitur; ) nec generationis , quod
genitum eft , nec locutionis, quod au-
ditum eft , fed volen tis , & gignentis,
& loquentis. A t qua in Deo confideran-
tur , iupra hac quoque omnia funt ,
utpotè cui generatio fortafsè fit ipfa gi-
gnendi voluntas ; verùm nihil eft intermedium,
fi modo hoc quoque omninò adc
%tj t o ffov ipatTn/xa aff&tretyeo w r»i trtf
d trofia. SiActiv V7réffìnffiv 0 ©goç r a 7rdv-
Tet y n .ß ia & e ig ; eì jxev ß ia S ra g 3 xàvTavQa
Ü rvpavv)g y na\ 0 Tvpavvnffag. eì d e ß ou-
Aó/xevog , ì t f je p n r a i t o v © goti , ^ r à x t i c t -
e pietra-y qcy tru /xev e Trpo tcov aAAatv 3 0
roiovTovg àvevpiffxav Aoyiff/xoug 3 x à l t o i -
i aura ffo<pi£ó/xevog. ^ S eA t if fii y à p /xiferii t S
g ur'iffiov S fg -T iiy ì^ èT a i. aAA* ß erepov 3 oi/xaiy
^ 0 x ivov/ed/ jog, r à d e o ïo v n xivnerig. o v x S v
1 &eAnffia>g y ■ 1 t o & e A n & e v ' o v d e y a p i 7 r iT a i
TTctvTeog y o v d e t o fy iv n & e v , •fl/jvnffeatç, tsd e
to a x a c r& e v , ¿xtp a tvn ffiü tç y a A A a tov 3 ’iA o v -
k T0Çy x à l t S ^ • fi/ jva vT o ç , x a ) t o v A e y o v r o g .
r à t » ©goef d e x à l v T r lp r a v r a v r a v r a ,
à fyivncr'ig ¿ tr liv ïtreag n to v fy iv c tv •S’êAntrig
* a A A* ovdev /xéffov 3 y e KÇtj to v t o ^de%àfxiüa
ôA cdç y à A A a /xn f(dj àeAntreeog xpeir latv D mittimus, ac non potiùs ftatuimus genen
ÿpvnffiç.
Ç . H o v A e i t ) 'Zff£$ff4ffaï%c0 q ç q to v U a r e -
pa ; aàfoci troS y à o eyat r a r o ia u r a t o A -
/xav. àeAatv ® eoç 0 T la r n Ç , W /xn SeAatv.
x e t l ottoûç '¿rrotpevçn ro trov afetàeçiov. ei
/¿iv d n &eAa>v y 7TOTi t o v S-eAeiv npy/xevoç ;
o v y a p a s f i v e i v a i • o v d e y a p nv t i y r p o r e -
pov. n ro /xev a urov &eAn<rav, to de 3-e~
A tiS ev ; [ x e p i f f i o g o v v . f r a g d e o ù à eA n t r e e o ç
xct) o v to ç y x a r a tre 3
&eAav y t i t o ßiaoa/B /iov eìg t o eivai ; x a )
7Tcoç ©goç , g/ ß e G ' i a t f l a i , x a ) r a v r a o v x
«AAo t i y n a v r ò t o e i v a i ©goç ; f r a g o v v 3
m \ / ~ o ./ .
y e y e v v n r a i ; t t c ü ç e x T i f f l a r , e l7r e ç gxrationem
hanc voluntate fublimiorem &
præftantiorem effe.
V I I . Vifne in Patrem quoque ipfum ca- u w tE u n o -
villis nonnihil ludam ? T u mihi anlam talia mianos.
audendi præbes. Pater itaque vel volens
Deus e ft, vel nolens. A c vide quâ tandem
ratione feitum illud tuum & acutum argumentum
effugies. Si volens, quando velie
coepit ? Non enim priufquam effet. Neque
enim priùs quidquam erat. A n partim in
eo quiadam fuit quod voluit, partim quid-
dam quod in voluntatem cecidit ? Divifibi-
xa ; ei de ov E lis igitur erit. Quid autem afferri poterit,
quin juxta tuam. argumentandi rationem ,
ipfe quoque voluntatis foetus fit ? Quòd fi
nolens > quis eum co ëgit, ut effet ? Quo
etiam modo Deus, fi coaâus eft ; 6c coa£his
quidem non ad aliud quidquam, quàm ad
(“ ) ©ÌAiif. Quinque C olb. föiApr.
(A) ©«AnViaif. Tres Regg. quatuor C o lb . & Or. r.
Ti? irp TttpU. H a c ironicè dièta.
( “ ) O ©i^f . D e e ft « in p lu rib u s C o d d .
\ « ) ripà r i* «»a.,. Sic tres Regg. 8c fex C o lb . Deeft
m Ed.
(/ ) ©«Ai)V(l. Coisl. I . ditoing.
\ g ) Enfiar, oifixi, ¿Wpuw ir li. S i c t re s R e g g . 8c O r . 1 .
In Ed. triftr Irlit , eTfuti , S-tXair.
( h ) o Kiri/tmt. Sic omnes Codd. In Ed. i
( i ) T« ShxiH-iv. molitum. Hac v o c e utuntur Scholaftici,
ad fignificandum voluntatis objeftum. Bill. Id quod
in voluntatem cecidit.
( k ) rmirrtf. Sic Reg. a. aliique. In Ed. ym im -
Ttt.
( I ) Ai’iap&a. Or. 1. Baf. 8cc.
(m) q»]tri. Deeft in pluribus Regg. & Or. r.