I
I
I:!1'
1 is
hj P RJE F A T I O.
mentum Patron aperte pradìcabat, Filium obfcunüs. Novum autem nobis Filium
perfpicue ofiendit, SCSpiritus divinitatem fubobfcure quodammodo indicavit.
Nunc verb Spiritus ipfe nobifcum verfatur , fefeque nobis apertihs declarat.
Nequeemm tutum erat, Patris divinitate nondum confefia, Filium apertiprtedicari
; nec, Filii divinitate nondum admifsa, Spiritum Sanctum , velut graviorem
quondam , f i ita loqui fas efi , farcinam nobis ingerì Quin tacitis
potius acceßonibus,8C, ut David loquitur, afcenfionibus, atque ex gloria in glo-
riarn progrejfionibus SC incrementis, Trinitatis lumen fplendidioribus illuceret.
Or.ji.a*.!?. Quin etiam ab ipß Jef upaulatim declarator- . . Rogabo enimPatrem, inquit,
& alium Paracletum mittet vobis, Spiritum veritatis Habebat qucedam
Salvator, qute a dijcipulis, licet alioqui multiplici doclrind implerentor, tunc
tarnen portati pojfe negabat, ob eas forfitan , quas attoli, caufas , atque idcirco
ea ipfis occultabat. Ac rursìis dicèbat fore, ut ab adveniente Spirito omnia edo-
cerentur. Ergo unum ex eorum numero ejfe cenfeo , ipfam Spiritus Sancii deita-
tem, in pofierum apertius declarandam , turn videlicet, cum jam poll Salvatone
in integrum refiitutionem, matura SC perceptibilis ejjet ipfius cognitio ,
utpote cui ob tam infìgne miraculum fides non jam abrogaretor.
Ex fiiperioribus Gregorii verbis de Filii divinitate oblcurè in veteri,
peripicuè in novo Teftamento cognita ; item de Spiritu fubobfcurè tantum
in novo Teftamento lignificato : ex .his, inquam, verbis, id fequitur
tantum & colligendum , prater Scripturam , traditionem non icriptam
fuiflè neceflàriam , cujus ope Filii ac Spiritus Sandti divinitas in Scrip-
turarum teftimoniis fiibobièurè expreffa, perlpicuè & apertè declarare-
tur. Quod quidem alibi Gregorius docet exprefliùs : Prceclarum depofi-
tum, quod a patribus nofiris accepimus, cuftodientes ; Pattern , & Filium,
& Spiritum Sanclum adorantes; in Filio Patrem, in Spirito Filium cognofcen-
tes, in quorum nomine baptifmi aqua tincli fiimus. Et Or. xxxi : Identidem
fapiufque inculcas Spiritus Sancii divinitatem nullo Scriptum loco proditam
haberi. Enimverò quòd nec novus ac peregrinus , nec introduclius ipfe fit, veruni
SC aprifeis, SC hujus tetatis hominibus agnitos SC patefaclus , quamquam a
pluribus jam oftenfiim efi, qui de hacre dtfferuerunt, atque in divinisScriptoris
nec ignave , necperfimQoriè verfati fiunt, fed literam penetrantes, atque intrò
profpicientes, reconditam pulchntudinem divino beneficio viderunt, fcienticeque
luce colluftrati funt, &c. Qua; certè confirmant neceflàriam eflè traditionem
ut Scriptura intelligantur, fideique dogmata definiantur ab Ecclefia, penes
quam eft depofitum iftud, quod acceptum ab Apoftolis ièrvat & fèmper
ièrvabit.
Si quiedam flint, qu® mira videri poflint, didta a Gregorio, ad defen-
dendam Spiritus Sanili divinitatem ; mirum adhuc magis quod ait, tunc
temporis nonnullos fuiflè , etiam ex catholicis , qui quamvis Spiritum
Santìum ®qualem Patri & Filio, confiibftantialemque crederent, ipfiim
tarnen Deum appellare nollent: quod quàm abfiirdum fit,nemo non intelligit;,
nec tamen in dubium revocari poteft, cùm tam diièrtè aflèrat ac dicat, le
libere predicante Spiritum Sandtum Deum eflè, commotam fuiflè terram.
Or. 6, n°. il.
Ca rm . a l. ! 45’, v. 13. frfeq. OyJW y a ç o v r e o ç o v t t o t s
O À tjv iffeitTS y tfy
yrviVf^a.Toç 7retppti<r/a
©êotf ß oco/btévoù.
O nçy 7r p o o a v r i l t o 7ç tpiXo tç
TsÔg/ ic e v , d iS 'a / jtiv .
Nihil enirn fic unquam
Totam commovit terram j
Ut libertas 9 qua Spiritus
Palam Deus prcedicatur:
Quod & invifum me amicis
Effecit j id feimus.
Quæ tamen verba ile accipienda effe arbitror, ut ils lignificare volueriç
mirabilem
B R M F A T Ì O . hij
mirabilem Conftantinopoli mutationem fadtam, cùm in ea urbe , qu®
metropolis & propugnaculuifi erat Macedonianorum , Spiritus Sanfti divinitas
ipfius Gregorii opera fingularique animi fortitudine predicata eft.
Inanis autem ille fcrupulus , de predicatione Spiritus Sanili divinitatis ,
non-nifi in quibufdam Orientis partibus gralfatus eft-, maxime C®fare® ;
i t a ut etiam Bafilius, cùm firmiflimis argumentis Spiritùs Sandi divinitatem
demonftraret, eum eflè Deum non aperte prédicaret, ne animos. efferaret,
ne novis diflidiis, novifque vexationibus anfam praberet, quod iùsè profe-
quitur Gregorius Oratione quam habuit in laudemBafilii : in Occidente vero W m H
nunquam; nemo enim illic Spiritum Santìum Deum dicere & predicare
dubitavit.' . . .
Quamvis de proceflione Spiritus non agat Gregorius, plura tarnen in ejus
fcriptìs funt locai, ex quibus conjicere licet, eum a Patre & a Filio Spmtum
Sanilum procedere arbitratum fuiflè, ut ift*,: ■‘a^numirnc «» WM Oi. >4.1.».^.
¿«V« ¿yi* ; Adorantes Patrem in Filio, SC Filium in Sanelo Spiritu.
Quibus verbis id flipponitur : quemadmodum Filius fiibftantiam fliam a Patre
trahit, fic fiiam a Filio Spiritus Sandtus.
De Incarnatione.
Inc ARN ATIONIS non minùs accuratè quàm Trinitatis myfterium ex-
■plicat Gregorius. Tam enim diligens & accuratus in eo exponendo, ut ex
immenlà illa hsrefiim circa Incarnationem cohorte , qute terris incubuit,
nulla fit quam calamo non confixerit , natas pariter & nalcituras. Neftoria-
norum enim, Eutychianorum & Monothelitarum impia dogmata, qu® nec-
dum eruperant, convellit, oppofitas his dogmatibus veritates prtedicans. Ac
primo quidem non aliam agnofeit Incamationis caufam quàm humani
.generis reftaurationem : ri; ¿'ì rii? àvQpù>7roTtiTo$, tiv f i ttn-oic wirisn öeoc 3 aiTta ; to Or. jota. 1.
c'Jiv.w.t 7tavtcù$ «/¿«ir ■ tì y&p tTifto'j. Docet Verbutu anima; proxime unitum fuiflè ,
mediàque anima corpori : raro 9ìÒì eapei v-tctii 4 arexpaß«, ^ eoveihQit Or. 1. n .,3.
t à JìaraiTee rii Tpot; d/upà- ra /uteiTiuovrog ¿¡ahotuti. Divinitas S t corpus, res difcre-
pantes ita conjundl® flint, anim® intervenni. Apollinarift® Jefiim Chriftum ^So^rat.^,.
dominicum hominem appellabant; q u o n o m in e e fandtisPatribus ufi funt,
Athanafius, Epiphanius, Caflianus, &c ; verùm longe alio fenfii, hominem
icilicet perfedhim intelligentes. Apollinarift® autem hominem in Chrifto
admittebant, modo anima carentem, modo intelligentia, cujus feilieet vices
divinitatem fiipplere volebant; quos fic refellit Gregorius : Neque hominem a
divinitate feparamus, inquit, fed unum ¿C eundem profitemur &c. Du® exicri- pUmOr.Si.
•bend® eflent ad Cledonium epiftol® , qu® olim inter Orationes numera-
bantur, quas inter l i & l i i occupabant fedem, & Orat. xxxvm. Qui ¿fi, n°. 13.
fit : qui creatos non efi, creator; qui nullo loco contineri potefl, per interventum
animee intèlleclualis, inter divinitatem SC carnis crafiitiem, continetur. Qui
locupletes alios ditat, paupertate afficitur : carnis enim mea paupertatem fubit,
ut ego divinitatis ipfius opes confequar. Qui plenus efi , exinanitur : fua emm
gloria non nihil exinanitur, ut ego plenitudinis ipfius particeps ejficiar. . . . .
Chrifius fumana omnia , excepto peccato, Jufeipit, conceptus quidem ex Vir-
gine, animo SC corpore a Spirito prcepurgota ; nam SC generationem honore
affici, SC virginitatem prceferri oportebat. Virginem Mariam, qu® Dominum
concepit & peperit, non ièmel ßeoroVov 9s-ccpöevoi. appéllans, anathema dixit Or. ; <. »-e,
Neftorio priufquam nafeeretur, iifque omnibus qui hanc honorificam
appellationem beat® Virgini adimunt.
Tom. I. P.