Se juvat
<jui alios ju-
vat.
I . Pet. H. 5>.
Non propria
tantum ,
fed & alio-
nun commoda
ipedanda.
Phìl. h . 7.
Heb. x i i. a.
Gregorius
iacrum munus
propriis viri-
bus metitur.
diftra&o; Illa fiigam, & montes, & folitu-
dines, & corporis atque animi quietem,
mentique in feipfam feceflìonem , & à fen-
fibus cölleüionem fuadet, ut omnibus ma-
eulis vacuus confuetudinem cum Deo ha-
beam, Spiritufque iplendore purè colluf-
trer, nulla fcilicet terrena & turbidà re fé
admifcente, atque in lumen divinum incidente
, quoufque ad ipium tandem radio-
rum hujus vitas fontem perveniamus, ac de-
pulfis à veritate ipecubs , defiderio noftro
, cupiditatique finem impoiiamus. Hie contra,
hortatur ut in medium prodeam, pu-
bliczeque utilitari coniulam , atque aìios
juvando meipfum juvem , diviniimque
fplendorem in publicum proferam , &
ad Detim adducam eximium populum ,
gentem fanäam, regale facerdotiuni atque
imaginem in pluribus perpurgatam. Ut
enim hortus przeftantior eft , quàm ftirps
una, & coelum univerfum cum fuis ornamentisi
quàm unica ftella, & corpus quàm
unicum membrum ; ita apud Deum przefta-
biliorem effe totam Ecclefiam re£te com-
pofitam, uno homine, qui officio fuo probè
lungitur : atque etiam oportere , non fua
quemque duntaxat commoda fpe&are, fed
■& aliorum rationem habere. Nam ipfe quoque
Chriftus, cui cùmin fuo honore ac dei-
tate manere liceret, non folùm ufque ad
fervi formarn feipfum exinanivit, fed etiam 3
contempla ignominia 3 crucis fupplicium fu-
biit j ut per ea quze perferebat , peccatum
deleret, ac morte fuà mortem de medio tol-
leret. Illa cupiditatis fi'gmenta funt, base Spiritus
documenta. Porrò inter cupiditatem
Spìirtumque conffitutus, atque acldubitans,
utri potiùs favere debeam, quod mihi opti- ■
mum tutiifimùmque reperiffe videor, vobis
exponam, ut id quale fit, mecum expenda-
tis , meumque confilium fimul adjuvetis.
V . Mihi igìtur optimum atque à peri-
culo remotiffimum vifum eft , medium
quoddam iter, cupiditatem inter & timo-
rem fequi, ac partim cupiditati partim Spi-
ritui fatisfacere. Id autem fic fieri poffe ,
fi nec facrum munus omninò defugiam,
n e , quod periculofum eft, gratiam reji-
ciam : nec rursùs, quod moleftum & acer-
bum eft, graviorem quàm vires ferant, far- .
cinam humeris tollam. Illud enim alterius ■
capitis effe , hoc aliarum virium : imo
utrumque animi parùm fani. Pii autem viri,
fimulque fecuritati fuse confulentis effe ,
fùn&ionem facram viribus metiri ; ut fcilicet
, tanquam in cibis, earn admittamus ,
cui pares effe poffumus , earn autem , quas
vires noftras fuperat, repudiemus. Sic enim
Sic plerique C od d . Deeft in Gditis.
( o ) h^is-fictra. Herv. iraXultrfiUTa. artificio fee luSlationes.
( c ) XaflmfiOA. Reg. bm. & Or. i. xaplrctfuu.
• d) s u».ó,S>i<rtt Sc-c. Reg. a. C ois l. i.' ovxJtGitri. M i-
hique ad ineundum confilium opem feratis. Billius : ex-
fio r etis.
( e ) A fattiti/. O r . I. àfUftitai.
£ ioutfutr Ä crcifut-TOi, Ö to v M w ,},
taurov dvayapyaty, <ä rug'patpyvty ‘&ro rfö a)<j^
VntreatVy dg? oyiÄtlv dxyAtdarag ray
T« TLviuyarog auyalg xaQapdg cvag-pctTr/t^a,
yydtvog t7eiyiyvuytvts xdrat (& &oAtpdv
yydt red 0«V tpar) rraptyrrirrlovlogy Ug av
tuv vniytiv sÄQeüjuev rav rnSe d.7ra.vyaaluctToiv
& raper rS tto&ov <& rüg ¿dteaeag , Äu&iVrav
rav iuo7Tlpav t» aÄn.&e'ia. 3 ßovMrai ro Je 3
ug /utaov dynv,(& x.ct(>7ro<po()e7v ra xo/vai ß
rat 3 <t rSro a<ptÄt7&at, ro a^tÄsiv • a\Xt\Xac
¿'»[¿otjiivuv rtjv «AAa/uy/y » xeti tsrpoaayclv
©eeo Äaov ranotnatov 3 e&vog aytov 9 ßaatXuov
iiparivfxa, iv rrM'toat riiv eixova xgxad-ap,
pivw. Xf>e7arov ya/j ilvat xa) 7rKt7ov , aaasreo
<pvra , esrapad'itcov , xa) aggpog tvog 3 ovpavov
oäov <tuv rolg taurov xaÄÄecn 3 xa) /xlAovg 3
ccafxa y oura> xat ©g® xarop&Qvrog svog 3 oAw
ExxÄtier/av xartiprtcfxtvm • xa) %(>tivat ¡uij ro
tavrs /xovov axomTv 3 eeAAa <& rd aXXuv.
i7Til xa) Xptrog ovragy cö /aevetv ¿%dv irr) t»5
ioiag rtfxtig xd) &eortirog 3 ov fxovov ¿atvaxnv
taurov /ae%pt rijgrS J'ovÄov /uop(p»g3 aAAdza)
g’avpov wwijuemv atayuvug xara<f>povtioag, /V
zv rolg taurov rra&tetv avaAcoa» rtiv auap-
rtav y xat arroxreivv toT &avaret> rov S-avarov.
oxslva fxiv dti rt}g emSv/xiag rd ^ rrAda/xaza, b
raura cTg rS Tlvevjuarog rd S'tdayfxara. ¡A-
<rog J'e a>v rroQu x}Xlvgu/uarog 3 (& ttx tyoov r/W
ro rrAtov c%apiaojuui 3 0 fxot doxa xaAAtcovt
tupnxtvat xat aercpaAtg-arov 3 xotvaaojuai aa)
vfdtv 3 'iva fxot ovvdoxijudattrt xa) ^ crvAAa&v&i J
rov ßovAtv/uarog.
e .EM l fxot xpartg'ov eJva/ d dxivduvordlov,
fxttXYiv nva r^amtrS-at rov tto^ov xa) rü(
daAiag 3 xa) ro ju.tv rn imSv/xta dovvat 3 ro'
dt Tzf n vtu/xart' rSro c/[i av yevtojat i ¡unrt
rravrri rpuyovrog rtiv Attrapytav3 dg-t aS-iTtt'iOf
rtiv %aptv 3 tma&aAtg yao 3 ¡utire fxtltyv «
xar t/xavrov ^'dqay.tvv d)opriov 3 ßapv yao't
xa) rd fxtv f xeq>aAng aAA ov , To dt duva/xicoc f
fxaAAov. dt drrovo'iag dfx<portpa. tuotCt'taq dt
tivat dfxa xa) S datyaAt'tag 3 ¡xtrpfaat rw Sv- g
va/xtt rtjv Atirovpytav 3xa) ao<nrtp rpotpiiq, rni
fxtv xara dvva/xtv fsr^oattäat 3 rtiv dt uwz<>
dvva/xtv drrorrt[X'^.a&rat • ovra ^ ydp Qdfxetri h
¡utv tvityaji ‘G$gy,y'tvt&at 3 4 vyrj dt 1 datyaAwtii ‘
( / ) Ktpuxfc «ä8. Combef. xt^uxijr caixn 7 imbccilli
capitis.
(g) ArtpaXtlus. Tutd ac cauti incedentis. Billius; trän-
quulitati confulentis.
( h) v i f . Deeft in duobus Regg.
. ( i ) Artp&xtua. R e g. a. tres C o lb . & Coisl. 1.
Am« , fe cu ru a s .
•jd p iT fr td fy tIV ZV dfxqoTtppig. TOVTO VVV A
Uit Axw*'
jffiftUeaf , ¿Vwep ¿e^tßryaÄa
b nortii bo™ h ^ a ’¡vßWfiw'lfumiytrd
dt rovro däaa r a Ylvtv/xan rnv ¿/xyv
rjrttpuya (ptpav « ßovAtTai x) dg ßovAtrai ‘ x}
oudtig 0 ßia<ro/xtvog3 oudt drra^av trtpa&iy [xtra
■ rovfou ßüAtvofxtvov. ydu fxtv yaq rrarpogTovot
I %Mpovofxov[Atvoi, xa) r d avvuS-tgrtpov rro'ifxviov,
I tom %tvov £ a A A o r p i o v | rsrpoS-titiv eft* d v o r i
I Q t d r i f x id r t p o v y t i fxt\ f x t d r r a r c i r o <p'iArpov3 ß I x d i x A t r r l t i Ttjv d iS r tia iv rj c r v v t i& tia ' 0 o u r r a d t
■ %(>ti(rija®Ttpav rS txovrag txovrav apytiv, oudt
I d dafaAtg-tpov ■ trrtidii ¡ud •z&edg ßiav dytiv rod
■ yiptTtpov vo/xov s fx n d i av a y xa g -d g y a A A tx o v -
| e d m - er ü r o fxtv yd ¿ J l ’av a A A y v ( s u g n a & i t v ,
I i7Tudi\ <piAtl r o ß 'ia xparou/xtvov tA tv& tp iaQ tiv
H f *Vorc xaipocT Aa&ofxtvov' riiv d t y jutrtp av 3 ov x
H g ^ y d v » d A A a r r a id a y a y ia v 3^x^ r r a v r a v { ¿ a A i^ a
B ov vrtiptlro tx o va io v . ß x A o p tv a v y b } ov rvp av va- _
H h pitvav r d r y g ^ tucrtCtiag juugypiav. C
5-. Omto? 0 rrap tp.00 Aoyog vpüv3 d avdptg 3
H i 'arrAag rt xa) /utra rraatig tvvo'iag tiptifxfvog 3
I xat rSro r o ryg t/utjg dtavotag /uug’tiptov. vtxari
■ J'e 0 rt av <t vfjCiv ^ yju.lv [xtAAy avvo'tativ 3 roS
■ Tlvivparog ayovrog rd tiy.trtpayrraAtv ya|> t)g
K Tuurov o Aoyog dvipytrey3 a dtdaxaytv yyag II avToug, <t rtiv yjptdrtiaav xttpaAyv rzfitAata rtig
I [ rtAtiootag 3 zv IlaTp/ rravroxparopi 3 xat red
I I A60voytvtt A oya3 (& 7rd dytaWvtuy.art ^ © so o .
I 1 $ Ttvog redyod'ia rov Auyvov -4&xaAv- ]
I 4oytVy xd) qSovtifjoyiv rolg aAAoig rifg nAt'tag
I ■8-eoTiiTOf, dtov irr) riiv Avyy'tav tidti rtStvaf xa)
| Aayrrttv 7rd<yatg ExxAya/atg rt xal ^vyalg 3 x}
I ln rran) red mrüg o/xnytvtig rrAtipayart3 ytixtri
I tha^oytvoVy yydtry dtavota ffxtaypa<ptsy.tvov y
I aAAu. (£ tpavtpdg cMAaAovytvov, yrrtp dy rtAta-
ra~t) ryg QtoAoyiag'&rodtti'tg rolg ravrtig i%ta-
[ ytvotg rüg ydptrog ov au red Xp t<?cß I tiaou red
■ rivp'ia y y d v .y d W do%a3 n y y 3 xparog ug rd g
I a/dvag- Ayyv.
( “ ) Reg. a. & Or. 2.
; (0) Ook a%(iim/. Billius : non incommodus.
| ( c ) Olir®¿'i & c . Non tarnen conducibilius eft, volen- I ( SJ Vrceeß\ >■ ”ec tutius.
■ p~) T« iftiTtfu vopu. B illiu s : neminem vi duci vultlex
H n?Jlra> coaöldque ac non fponti gubernari. A llu d it Gre go -
I nus ad h«c verba I . Petr. v . 2. pafeite , qui in vobis efty
■ gregem D e i, providentes non coaSld , fed fpontanee.
E ye ) TSto fiu y i f & c . Billius : hoc enim modo ne alia
e 5«Hem imperia contineri ac confervari pojfunt, quod ita
E r comparatum f i t , ut quidquid vi tenetur , arreptd
E Wy/one ftatim fe in libertatem afj'erat.
\J) Uort. Sic Coisl. 1. Deeft in Editis.
A l K“‘ ,r“ |ITa"1- C ois l. I. | 4 itu/Ton.
1 o_ 1 »«W. Regg. a. hu. quatuor C o lb . C o is l. 1.
f I-_ <ra’r’>P‘V > filutismyfterium.
\l) Airtöf. Coisl. I. airxif.
fore , ut & corpori fanitas, & anim* tranquillitas
conftet, fi in utrifque mediocritas
teneatur. A c proindè nunc quidem cum Patri, ve-
priEclaro Parente curam hanc iufcipere non lui aì uila: al~
1 r 1 o 1 'r r \ tiftime volan- reculo, velut magnae aquilae & altiiumè ti , ipfe pulvolanti
pulliìs. non inutilis è propinquo ad- Ius è propin-
volans. Poftea vero pennam meam Spiri- quo adv
tu i , quò v o le t , & quoque modo v o le t ,
ferendam dabo : necquifquam erit, qui me
cogere , aut allorsùm t-radiicere pòifit, cum
ea confultantem. Nam etfì paternis labori-
bus fuccedere dulce fit , ac noto 6c familiari
gregi prieeffe jucundius, quàm externo
de alieno ; addam etiam Deo charius,
nifi me fallit amor, & fenfum furripit con-
fuetudo. ; non tarnen conducibilius e ft, nec
tutius, quàm ut volentes volentibus pr<e-
fint. Quandoquidem legis noftrae non eft , Non eft
v i & coaétè , fed Ipontè gubernari. Hoc 9 ^riftian£E Ie"
' . V i . , r . gis , vi &
emm ne a l i u d quidem Imperium contmere "o a d è , fed
poifit , quandoquidem, quod v i cogitur, ipontè guber-
oblatà occafione , ad libertatem redire nar,‘
eònfuevit , nedtim noftrum, non dicam
imperium , ied magifterium, quod nulla re
aequè ac voluntatis libertate cónfervatùr.
' Volentium enim , non coa£lorum, pie-
tatis facramentum eft.
VI. H x c habui, viri Nazianzeni , qua: in Nadan»
fimplici animo benevolentiasque pieno ad ^ ° rux^uraen°1'
vos dicerem ; atque hoc eft animi mei ar- eorumque fa-
canum. Vincat autem velim , quod vobis lutemexoPtac*
mihique profuturum eft, Spiritu nimirum
res noftras moderante, ( nam eódem rursùs
afeendit Oratio, ) cui nos ipfos dono de-
dimus, & caput facrx initiationis oleo per-
fufum , in ratre omnipotente, & Filió
unigenito , & Spiritu fanöo ac Deo. Quo- S a n d i /W
ufque enim lucernam modio contegemus, Trinitatis my-
ac plenam numerifque omnibus abfolutam
divinitatem aliis invidebimus,- cùm jam bus detegen-
fupra candelabrum collocanda f i t , ut cun- dum’
tis ille Ecclefiis & animis, ac denique uni-
verfo orbi luceat, non jam imagine quä-
dam notatus , ac cogitatione adumbratus ,
fed planè apertéque pradicàtus ? Quod quidem
perfe&iffimum Theologize argumentum
eft , apud eos utique, qui hanc gratiam
confecuti funt in eodem Chrifto Jefu
Domino noftro , cui gloria, honor, & imperium
in fiecula fieculorum. Amen.
(k) Anpxerai. Coisl. r. isravép^ir«/. 4
( l ) xitptKuxi-igon» 8cc. Reg. bm. km
tpioitiB-apttv. . , (m) Tis oUnftl>ns. Colsi, r- addit ExxXv<rtus ? umverjo
Eccleftee carni. Q u « quidem T heologiae, Deitatis nimirum
d od r in « ac Trinitatis » abfolutiffima profeffio
eft. Apud Grtecos , Qatc Xoyia , facra Scriptum, nuncu-
patur Theologia ; & Theologi d icuntur, qui buie in -
cumbunt ftudio , nempè qui v el fcripto , v el fermone
Divinitatis doblrinam proiequuntur.' Hinc Gregorius ,
folus ex Patribus , Theologus eft appellatus , q u ò d
null us hanc materiam fublimiori 8cgraviori ftylo per-
tradarit. Itaque qui de Chriftì divinitate fermonem inf-
t i t u i t , is in Theologia verfari dicitur. Si autem de
Chrifti fiurnanitate &* incarnatione fermo fiat (economia
appellaiur. Tiv tS ®tS, A«y5 KuxSpt'1 0’,K0,i~
film, Incarnatione)n D e i , aconomiam Verbi appellarne,