Ethnicoru®
Allegoria:.
Deoram
exempta bonis
moribus
adveríñ.
occultatur, admirandum eft, iifque, qui
in penetralia ipfa inducuntur, mirè fplen-
didum , ac pulcherrimi inftar cujufdam
corporis inaccefli, haud afpernandä vefte
contegitur. Rerum enim divinarum, meä
quidem fententià, - ne indicationes quidem
ipfas externafque fpecies inhoneftas effe
convenit, rebüfque fignificatis indignas, ac
denique tales , ut homines quoque ipfi eas
de fe predicati permoleftè laturi fìnt; verùm
aut maximam omninò pulchritudinem habere
, aut certè à fumma turpitudine abeffe,
ut partim eruditiores oble£tent, partim
vulgi animos minimè labefaöent.
, C X IX . Àpud vos contrà nec quod
intelligendum proponitur, fidem meretur ;
& quod externè oculis objicitur, funef-
tum & exitiofum eft. Qua; porrò prudenz
a eft per coenum ad urbem ducere, aut
per faxa & fcopulos ad ftationem contendere
? Quid enim ex ep accidet , & quis
verborum finis futurus. eft ? .T u quidem
nugaberis, tuófque errores, aut animi fig-
menta , fenili allegorico expjicabis : qui
autem tibi fidem habeat, non erit. Nam
quod oculis cernitur , majorem ad per-
fuadèndum vim habet. Sicque nullam auditori
utilitatem attuleris, & ipe£tatorem
perdideris , qui nimirum ei quod oculis
oblatum cernit , prebeat affenlum. A t
contemplationis quidem locus apud eos
talis e ft, tamque ab hypothefibus remotus,
ut priùs omnia inter fe copulare quis poffit,
atque ea qua longo intervallo disjunöa
iu n t , in unum adducere , quàm ut ha;c
componat atque con c ilie t, ejufdémque
-viri effe affirmet, figmenta nimirum & eo-
rum involucra.
C X X . Quid autem dixeris de ea ipforum
difciplinae parte, qua; circa mores verfatur ?
U nde, & à quibus rebus ordientes, qui-
bufque rationibus utentes, ad virtutem eos
informare , confiliiique iuis & preceptis
quàm optimos efiìcere poterunt ? Verbi
gratia : Optima res eft concordia, optima
res pari animorum confenfii inter fe civita-
té s , & populos, & familias, & fingulos
homines jungi, legem videlicet ordinémque
naturae fequentes , qua; omnia divifit fimul
atque conftrinxit, ac totam hanc rerum
;no lem, mundum unum ex pluribus rebus
effecit. Quibus autem exemplis hoc illi do-
cebunt ? AnDeorum bella narrantes, & dif-
fidia, & rebelliones , maloriimque multi-
tudinem, qua; privatim ipfi publicéque ,
partim allis inferunt, partim ab aliis perpe-
‘EtSìfètls. Paff. \iri$'tl%ut. '
CM A» Kttl. Hasc defunt -in duobus Regg.
( O Te ft if. C olb . k . re i t ntt ft».
(d ) T in . Sa vii. rirmt.
- ye ) Per coenum ad urbem ducere. P ro -
verbialis lo cu tio commodè ufurpata adverfus e o s ,
qui per obfcsenas fabulas, ad allegoricos fenfus dut
o7g eìg to jQo3 og eìray opiev oigi zcù om r ep r i
r d p t o zoX o v Xy a'z&gyaijoVy ov (povXt/ T n e ò tir i
<ofktxaXv7r ìe T o i • d e7 y a ^ 3 ò g yovv eptoi^i
d o z e7 i t o v 3 etov pttidè l o g z ¿vdei%eig 3 z a .) '¡¿g a
¿/¿Cpareig d<zirpe7re7g eivoi z 0) dvó^tag <^J“
dtiXovpcevov 3 y.t\dè o'iaig ^ àv x.ct) àvS-payroi b
A iyofjttvcttQ fi&gji ctv ra v S'ua^epctivoav' aXA ' « T(j
xa A X isv v 7rctvTù)q tX ilv 3 M To eticr%i$-ov, 'Iva
r o .fx h r où g Qo<pG>TÌf>VG sv(ppcttvti 3 c r ò JV /¿„'c
(ì/XitTrl « Tovq ’zrXiiovctg,
p io . x f / ì v < h o t / r e t o v o o v ju ev ó v
¿ri'TOV 3 x c t ì t o 'ù rp o& iC X ìi/x ev ov òX eQ p ìov • xa)
« f f v v e a i q ^ £ 0 /2 o p € ó p o u ttoXiv d
a y è t v 3 ti S 0 v irg pG óXcùìi. r e x . a ) v tp e tX a v iì$
bp/Uóv ' ¿ j r e j y e & t t fm, t i y a ^ è/x. e t o v t o u o v /jl- e
é ì i a e l e t i 'ì x c t ì t i X o y c o v t o p r e p o s i /¿tv
X ìip n o e i g x c t) ¿X X t iy o p n c r e iG l o g a ò g O r v y j o g 3 ì]
( p o v r c t t r i o g • 0 ¿'e 7r e it r o ju .e v o g , o v x . e r o i ; t o
y o ( 3 o p c à /x ev o v , 7 r id - a v c o T e p o v ' o v r e o v v 't o v
d x p o o T ì i v a>vtt<rdg 3 x ó ) t ò v 3 ’ì o t ì i v à 7ra>Xeo-ctg
j x e r o t o v ( p o iv o / o e v o v y e v o / o e v o v ‘ o X X 0 ¡j.ìv
3 - e c o p r ir ix o g * r ó r r o g a v r o l g T o i oÓ T o g ì ’< : x.a) ^
o v r e o T r o p p a ) t o v v n r o 3 e c t m 3 cog r r o v r a
‘G r& r e p o v e i v o i S a u j x f i o X e i v d X X n X o ig , x o ì eie, g
e v d y o y e ì v t o / o o x p g i X -e y c o p to p c iv o y r\ l a b r o ,
o v v 3 e 7 v o i z a ) o v v a p / x ó o a i , z a ) r o v ~ a u r o $
d v d ' p ò g e l v o i ( p o t r a i , r d ^ / x v 3 o X o y r i j x o r ó r e h
X e y c o 3 jc o i t o o z e 7r o c r p t o j o .
p z . T / </t’ div e ì r r o i g t o v t i 3 i z o à fc lp o v g
1 o v t c o v i r r o 3 e v 3 1i(Oj ò / z t iv c o v o p p c c o p c e v o i, Kj i
t ' i o i % o a > f/.ev o i X o y o i g 9 7r X a r l e i v ò v T o v g e)g
" ^ e r n v S ' v v n a o v r o i 3 z a ) r r X e i g v v 7r o i e ì v d% iou g
T o ì g 7 r o p a m o e o i v ; a p / g v v 0/ ¿ o v à i a 3 z a ) r o
o v fjc cp p o v éìv à X X t iX o ig i r o X e i g 9 z a ) ¿ 'np cov g 'ì z a )
o ì z i a g 3 z c ù r o v g x a S - ’ e z o g - o v , vo/ua> z a ) r / o ^ e t
(p v a e c o g eT r o /x e v o v g , n r r a v r o o 'ie 7X e r e z a )
o v v e d ' a r e | z e c t t o t t o v t o v t o z o r p e o v e v o c o
v r X e i o v m r7r e f7ro\r\ ze. T i r i t o v t o d ' id ' o ^ o v n v
v '& o d ' e i y p t a n v ; o p o r o v g 7r o X e p i o v g X e y o v r e g
< ? $ Q e c o v 3 z a ) l o g g - a r e i g , l o g ¿ T r a v a s a r e 1$ >
ngj/ r c o v z a z e o v t o à r X a 3 o g , cóv a v r o i r e
e y u r i , z c ù k d X X r iX o ig r r o p e ^ o v r i v , i d ' ì o r e k
S ' a p c o r 'iO i còv p c i z p o o t t u t o 7r e 7rX rip c oT a i
( / ) rlieti. Reg. u. Montac. & Sa v il. rglien t modus,
( g ) Eufe&tXu*. C olb . k . trvft£ix.ut. Mont. Vf. <TVfi5cet~
nn. Ita Reg. 1. in textu.
Qi) MutoXoy»filtra ri AÉya.Deeft,>ityaij in PalT. cjuimox
p r ò , rx.tieutrftuTx , h a b e t , Txkftua.ro,, excogitaiio/ies.
( ì ) K«m ìk ritmi. N o n pauci , nix. ritmi.
( k ) AaiAMf. P u to 3 a i t B i l l iu s , ìtx^on.
■Toidiriç ; ea-rìov fiév r mi 1% A à u n tu r , q u ib u s om n e sfe rè hiftoriæ & p o g .
QjyypaW r e xoì
iipavizdv pia%iptovg ^
r 0(paV3 « t o v v o v t io v pcerpiovg % (jöqpovag d v r )
Sp ar ea v z a ) dyroidevrcov , r o 7g r o io v r o ig àv
t é ÄT> ™ ì a Ple p a fu n t i G itiù s p ro fe a ò ex p a c an s
! ipyóroivro G¿&,My/uarm ovg ydç za)
» rcov èg rò%je7pov iXxóvrcov xaXerrov aptera3 e7vq
zaztog ? za) nr&g fflm zpeiosco /¿erorrnroj
pto7pav Òtto r-tlg ^Zpovoç , rovrovg rìg àv
I TTiìreiev àuépovg elvot za) xaSexrovg, ®eo7g
XÇOfzévovg ¿ d a yo7g t o v 7t o 3 o v za) n^sçoTOig *
bellaces, & ex fapientibus exeordes ac dementes,
quàm contrà ex audacibus & fto-
lidis moderatos atque prudentes hujufmodi
exemplis reddiderint. Etenim quos, remo-
tis etiam vitiorum illecebris , a malo avertere
, atque à deteriori parte ad meliorem
traducere difficile eft, quis tandem his , ut
placidi & moderati fin t, perfuaferit ; cùm
Deos vitiofarum affe&ionum duces & patronos
habeant ; ubi vitioium effe , non
7 ’ ■ v \ ? \ ./ non turpe, fed honorificum etiam
t o z o z o v eivoi za) t iu io v , og vyeov rivo g . . . / \ t s i- j ivvaro ^ , v „ « v exiftimatur ; ( utpotè Deorum aliquem denr/
nAfl/. air'rt fts.iijnir e vrl.i r* n . GWÌrrópcevov, ov r ò r rà S og I r r ) ß o p to 7g r e z o i
S u r ia ig Tipcópcevov , zcù 7ropptiriav eìXtitpog
Í evvopcov ; t o v t o y u ç to J 'e ir ó ra r o v 3 -ori a r o 7g
c vó/coig c xoXetÇeToi 3 t o v t o cog 3 e7o r em e r a i'
i T o ra vm r ig vpiìv rag d d iz io g » ¡vfeto vr ia.
fenforem ac patronum affumens, qui vitiosa
hàc affezione laboret ) , atque aris & facri-
ficiis ornatur, legitimamque libertatem nac-
tum eft ? Hoc enim omnium indigniffimum
e ft, quòd, qua; legibus vindicantur, ea illi,
ut divina, venerentur : tanta eft apud ipfos
injuftitia; ubertas & amplitudo.
G X X I. 5 ecundò , honor & reverènda Coni
erga parentes ipfis proponatur : illùdque , & ^Tvcrentisc*
prirtìam órtus caufam ftatim poft primam crgaParentes^
colendam ac venerandam èffe : hoc & ratio
1>xa. A ébrepov ovroig et&ç$xe'ir3 o yoveoif
Id ttìdòg za) ripeti, zcù rò rtiv dvrçprw airiav
l e rotf ehoi réCeiv pcerò rrìv Gr&oTtiv ’ e tovto
I f za) {Xoyog eirnye'irbo 3 3 -eoXoyia rrei^ero. q doceat ? & Theologia perfuadeat»Quidni
I ■ Trog de ov rre'irei Kpovoç ovpavov ¿zrepcov, ‘iv autem hoc Saturnus perfuadeat , Coelo ayovog y ® e£v3 za) do zv/xonv dnoreXerq genitales partes amputans ne Deos g i-’
I ©éoVj d<ppov yevvypcO' x} K fiovo Zevg iTroviça-
g n a t, verum hoc flu&ibus de t, ut Dearn,
fpumx foetum, efficiant; & Jupiter adverfus
■ peevog 3 zar à pcipitinv tov rroTpog^ o yXvzvg
Saturnum, patris fui exemplo, infurgens *
■ ÀÎ’S'oç z c ù 7T ix p o g T v p o v v o z T o v o g ’ V i r e n o X X o
I r o i o v T o v o v T o 7 g y e ìg r i p c a v t o v y e v v t i r a / i e v o v a i
I ß iioX o í ¿ p é p o v n . Tp iTOV a v r a i g e r r o x ^ t i / z a r o v
■ v<t¡repo,\ /io-3 zcù rò piti rrovroyo^ev xepdaiveiv ,
■ pendè tov dvrrvyfiy dppoCovo , ro zozog
dulcis ( inqüam) ille lapis , & fevus tyran-
nicida : aut fi quid aliud hujufmodi ad pa-
rentum honorem voluminibus eorum conti-
netur ? Tertium ipfis f it , pecunias defpicere - . 1 | . r . pa’ uVpoeirucanuta. r!-«
atque aipemari, nec undecumque lucrum
captandum effe, nec facultatibus injuftä ra-
! g zràrd-ai Xapiéáveiv.' yrdg ovv ò S Kepdoog j ) tione quærendis , calamitatis arrhäbonem
M h a v r o i g g - o 3 t i r e r o i -3 t o ^ ^ a z e ' x X i o v <z¡rpoéXti-
I «S’wo’íT a i, zòi ij zXe7rlixti t o v ©eoef dvvopcig
* Tipcti&tirerai 3 za) t o , l ovev yaXzoS <í>o7€ov
Wt piti piavfever3 di , pende elvai ri t o S o& oX ö S
I nptiorepov j T o v t o yao ovrdv t o re piva zcù
i Q eG ó r p c i a , .
Çx/3 . T í e n i QoQporvvtfV d t d o r z e r o r o v ,
ey zp o r eio v e )r tiy e ir 3 o r o v ‘ o rrei3 o v ey y v g y
7TOVTo yivoptevog 3 Sfa- r a g y v v a ixa g y o Z e v g y
k za) k<I>pt/£) p ie ip o z ir zo ig d e r og ep o r r iig ¿ ¿f)ÍA^
r a r o g , 'ív ó g í ld i r r o Qupi7r oriaÇo iev o í @ eo) ,
r o 7g A iog oivoyoovpievoi r r a id iz o ig • z cù r o íg
( a ) Mtrct!h7ittt. Reg. bu. C o lb . 3. Aid. HérVag. fu~
. ;( b ) Qmì zampimi & c . Auguftinus lib . 1 . c. 7 . de
Civitat. D e i , eadem Gentilibus o b jicit : omnes cultores
talium Deorum, in q u it , mox ut eos libido pepulerit ferventi
, ut ait Perjius , tinóla veneno, magis intuentur
quid Jupiter fec er it, quàm quòd. docuerit Plato , vel Cato
cenfuerit. Profert e t iam , inter a l ia , illud Terentianì
C he re», q u i , cùm in flagitiofa libidine verfaretur ,
Deos fe imitari mSlabat. ( 0 (¿Germi. Reg. X. Mont. jmA«£ìtì... QiStrt.
' "4"™- ^ ® èm , iturég«», fecundam. M o x , fttrìt rii
wfaiTi)». Par. ed. addit girimi, quam v o c em delevimus ,
utpote qu a in nullò codice legitur,
accipere. Quomodo igitur Lucrius ipfis
Conftituetur, & facculus proferejtur, & fu-
rax Dei vis atque facultas honorabitur : il-
ludque etiam, Sine cere Phcebum minimè
vaticinari y nec obolo quidquam effe prcef-
tantius ? Hate enim graves eorum àe veneranda;
funt fententià;.
C X X I I . Quid praeterea ì Pudicitiarrt Pudiciua* &
doceant, continentiam fuadeant. In prò- eonunentI**
pinquo eft qui perfuadeat, Jupiter nimirum,
ob foeminarum amorem quamlibet
formam fubindè induens , & Phrygibus
adolefcentulis amatrix aquila fa&us , (u t
D i i , Jovis cinaedis vinum fundentibus,
(è ) TSr*. Deeft in duobus Ìlegg. totidemque C o lb .
( f ) Atyes ù<myile$-a. Paff. « Xoyoi »yibrò-m.
I g ) Ktfiios. Lucrius, Mercurii epith etum, ad fub-
indicandam iplius in quajftu faciendo dexteritatem ;
quamobrem à Prifcis pingebatur accinftus p e rà , quam
à fa c c o , faccùliirh appella.bant. Habetur ètiàm ut lucri
ac furto rum Prseies. ■'
(A) ZctKtxxtei. Mallet Montàcutius, QctKvXXiiv, fed d if-
p lice t C om b efifìo , quia Gramfhatiéis inauditum.
( j ) Anv & c . Sic e o d d . 8 c Editi. Herv. vero in textu
& Montac. in ora , unuS-t. Erat id Apollonis oraculum
( k ) <!>pu|'< ftiipaxló-xois. Ita penè omnes Mff. Editi
V e r o , pttipctttltti. Allu dit lue Gregorius ad Gapi-
medis raptum.