
11. Cor. x i r . i .
1. Cor. 11 1.13.
Matth. V. 1 3 .
Ib. XXV. i8 .
Pa x m ilis ,
djfcordia tur-
pis a c perni-
ciol'a.
Q u id pacem
arceac ; quid
difcordiam induca:.
pares , virìbus certè noftris haudquaquam
inferiores. Ilia enim majora poftulat, ha:
autem mediocria folùm prxftant atque af-
ferunt. Porrò fatiùs eft , id > quod per fa-
cultates lic e t , afferre , quam officio pror-
sùs deefle. Non enim qui hujufmodi res
non potuit , in judicium vocandus eft,,fed,
qui noluit, in culpa hacret , five de divi-
nis , five de humanis loquamur. Atque
ipfe quidem exiguus & pauper Turn paftor,
paftoribufque aliis ut parcè dicam ,
nondùm gratus atque acceptus j quod
redone judicio ac ratione, an animi ma-
levolentià & contentionis ftudio fiat , nef-
cio : Deus f c i t9 inquit Apoftolus, idque re-
velationis dies perfpicuè declarabit, ignifque
ille pojlremus quo noftra omnia expen-
dentur ^ aut purgabuntur. Enitar tamen ,
quantum poterò , dabóque opèram , ne
gratiam divinitùs acceptam premam atque
occultem , ac lucernam fub modio ponarn,
talentumque in terra dejbdiam 3 ( haec enim
à vobis faepè audivi, cùm mihi ceflatio-
nem atque defidiam probro verteretis, ac
filentium noftrum graviter & iniquo animo
ferretis,) verùm ut veritatis dodrinà
vos erudiam, ac per Spiritum Concordes
reddam.
I I . Ùndè igitur vos inftruere incipiam,
Fratres mei ? Aut qui Oratione Athletas ,
quorum eft praefens hate celebritas, orna-
bo ? Quid primum dicam, aut quid maximum
? Quid animabus veftris maximè
profu turum f Aut quid huic tempori com-
modiflimum ? Id vero hac demùm ratione
perfpiciemus. Quidnam in noftra dodrina
praeftantiffimum eft ? Pax. Addam etiam,
utiliifimum. Contra, quid turpiifimum ac
perniciofiflimum ? Difcordia. • Quoniam
autem hanc quasftionem propofui, eique
reipondi , quod fecundum eft , infuper
fcifcitabor. Quidnam praecipuè illam fuf-
tu lit, & hanc invexit ? U t , quemadmodùm
in corporum morbis , caufis priùs circum-
cifis , ac turbulentarum animi permotio-
num fontibus obftrudis aut exficcatis , ita
demùm profluentes hinc rivulos effedufque
fimul amputemus. N eque enim fieri p o-
te ft, u t , principiis non redè confideratis,
quidquam de fine praclarè cognofcamus. j*
Vultis igitur vos ipfi utriufque rei caufam
proferre ac declarare ? An mihi potiùs ,
medici munere fungenti, earn indicandam
& corrigendam relinquitis ? Ego enim , &
(a ) E*ifiVwr. In nonnullis , ixutrtli, quàm prorsàs
àejicere.
' ( i ) Eìtì ri» iui'tttteti & C . Of. I• tiri i l ’ tii'oKlai. Ap— •
tio r Combefifio videtur v o x ©&£/**, ob celebritatem.
Ego vero crediderim, Gregorium alludere ad hx c
verba Apoftoli, Philip. 1. 1 y. ritte flit i&j ita i&j
i f i f Ttiif St xcti j y tvS'axlt». Quidam quidem & propter
invidiam i f contentionem ; quidam autem propter bo-
nam voluntatem 8cc. Undè h x c verba , ¿In n i tvS'oalai
xui if’S-ov Xoyn , ile reddenda cenfemus : five propter
bonam voluntatem reilamque doElrinam.
( c ) Ter <rtinnii. C o i s l. I . Sc Com b » t j nutrii»
ri¡g ¿ v v u y e a g rvg n ju e r s p e t q y y ¿ v ¿ e é d l t - ,
po v . y y a y y a p d w a n C i r e t y e i ^ o o , j¡
e if ftp e p e t r e t j u e r p i u ' x ) x.pe7a ? o v t o j l o . t ¿ eTJ_
v u y .iv í i t T . ív e y x u v i « t o v r u v a iX t e i 7 r e i v . a y ¿ p a
o yt\ a v v i iS ' i ) g t u t o í u v t u V7r eu& u v o $
¿AA’ o y t i ß o v X t } B i ) g v ^ r u iT i o s , x a v roj¿
S t i o i q o y o i a q 3 x d v t o 7g á v& p a >7r iv o t q 7r p ú y ~
y u t r i v . t t y ì ' y t v 7T 01 y n v o Á t y o g x u l - 7 n v i ] q
&7T0Ò T o7g u À À o t g ‘¿ ^ it r x e o v w o i y e a i v • o p t co
y ù p Ù t t ù v y t T p i o v > b t 'iT t T ìjv e v J ' o x / u y z a ) ^
T o v ¿ p S ò v À o y o v , t i r t ¿ f y y i x p o ’\v%'iuv z a i
s p iv , o tJK o l J ' u T o v T o " o ® e o g o/cTg-, q>no)v
0 &e7og A .7roaloÁog~, xu) fíiAcoaei <ru<pug » rí¡g
e¿7ToxuAu'<j.ect)g tíyepu , xa) to tíM uto jo v
TTtjp , ù) 7TUVTU X p iV iTU l ti X U & U lp tTU l T a
y y s T e p U . T r t i p u a o y u i J } , ’ o y t í g e / g ¿IWa-
y / v y y x u T U x p v 7n t i v t o % u p i c y u , ■ y y j
V7T0 TOV y o d ' i o v T I& íV U l TOV ÁvyVOV y y t iS t
x u T u y p iv y v u v t o t u A u v t o v , u T r o Á Á u x ig y x a -
<ru 7Tup vya v t y v e t ^ y íu v oveicfi ^ o v t o i v ,
¡ x u ) Ji> (T% epuiv ovTú> v c T y v a i a > 7 r y v , a Á Á u Ao- c
y o i g ¿ A y S e í u g cm t tu i J ' í v í i v ^ v y u g x u i trvv- j
u p y o £ e i v tuP T l v e v y u T i .
. ß . no-S-gj» ovv up%oyui xuTupTiQ iv v y ü g ,
¿J'íA <poí‘ xu) río-/ Aoyoig Ttyyaeo rovg
e ct&Ayrag , ¿v y Tupoi/nu 7ruvt,yvpig | t i e
isr^pTov ^ eÍ7ra> , « r l yly id io v ; t i yu~ f
Á iaju ffvytpípov Tuig S vytT íputg ^u%a7q ; » g
t i Tof TupóvTi xu/pa %(>ycrjyú>TUTov ; yvoir,-
y tv <f\J uv ovtcú. b t i to v yyíTtpov Aoyov to j,
xÚAAidlov y y íipyvy. Trpocr&yG'a) JC o n xa)
ro AvatTiÁíd]arov. t i ¿'al to uia%ioìov xai
to ßAuCtpeoTUTov ; y 1 ¿i%ovoiu. li t ó ¿s \
TovTo ypeorytru s aTnxptvayyv, 7rpoqept¡-
ao yui xu) to J'evnpov. t i ‘ to yu Á idJú Avoav
¿tciíyyv y xu) t i to TuvTyv iiaa ya yo y ; ¡v ,
¿tXJTnp ¿v ' Toig voayyuai , t u uiTia tiéktxo-
^uvT tg , xa l Tug ■Tryyag tzbV t tu & o o v i y -
<ppá%avTeg y dtro^ypávuvTeg 3 o u t co xa) tu
¿ x í73-ív p e v y a T U x u ) Ú7T0T e Á e < r y u T u a v v e x -
x ó ^ e o y e v . o v ¿ e y à p o ì ó v T e y v a v a í ^ t i v rep i k
T y g T eA e v T y g x u A c o g , y y ríj? d p ^ n g
¿ p & a g f f x e ^ u y e v o v g . ß o v A e o & e o v v v y e 7g t u v
1 u í t i u v eiTreiv xu) yveopiaui ; y eyol 75/ I
( d ) TfiSs. Sic duo Regg. & Or. r. In Ed. iftZn
( e ) aS-Ajjj-«?. M ä rty rer , quorum dies feftus cele-
brabatur m a g n o populorum concurfu.
( f ) E/Vai. - O r. 1. titrát.
\ S ) TftiTifdtr. Or. i. iftiTtfctts»
( h ) t ! rS ifitTtfu 8cc. Q u id in C h r iflia n a p ro feß on e
pulcherrimum ? P a x . (,i) At%ótota. Bill. V o lum a tum d isju n S io .
( k ) Ti. Deeft in ( duobus Regg. 8c Or. i* l ) Atrien. .Utriufque re i c au fam 4 id eft , p a d s o b la t a » £•* d ifc o r d ia in du S la. Nam Gregorius hie utrumque
qusrit. Billius : con ten tion is hujufce c au fam .
fatrtOrri Grugexapiiri , J^AÄtrai. rau- A dicere paratus fum , fi ita voluntas veftra
S'Wt s xa/ S.top-^aiQaaS-ut ; nai yap .t'i7r£iv , & dicentes audire paratior: Sed ni-
RovXophmK eroifiog , . xatr&tSStu teyovrw ’ 1UIn dicendi munus mihi conjs
« WM < 7 . „ 0 . I ccc!atis;aquem non omnino in-.uerint-n
« A m :c o n t em n e n d u m . m o r b o r u m h u ju fm o S m i
HSH 7 a ? <P*u*ovg lurgovg yyug t m Totoyr d i c u m , a u t in c u r a n d is a n im i s ig n a r um
a {to>v ’i<rcog uf&rQAuy€dveTe , & >oveJl’ aya&e7g fo r ta fs^ e x i f t im a t i s : f i v e i d r e f t e , f i v e f e -
ffepuTre'iag ^v^cov • eh e ovv (bauAcug , e h e c l1j a r b i t r em in i . N e c v e r o m i r um v o b i s
j (yti ,t » A ' \ rx I v id e a t u r , fi n o v a m . & a b a n im o r u m v e f tm
M ,r u m f e n f ib u s a l ie n ; m .O r a t i o n e m a t L l e r o
¿ecy ei v r a ^ o Z o v epa> :Aoyov:^ xu) yap e a n Q u a n q u am ^ e n im a b e x p e d a t i o n e & o p i -
o B ^ y f o ^ o g y e v 3 uAyS-yg ¿ e y d g e y e o y e ¿ b y y iy uione veftra, non tamen a.veritate difcreb
j(uj v y e i g - . a v y tp y a eT e , b a y S fy t I aovc B Pabit , ut quidem ipfe affirmo , ac vos af-
e y x a A a fenfiemini, fi ad extremum ufque audire
eiv ¿vuyeiVyTe , ¿A A u y y ,
/q. y ~ a iuftinueritis, ac .non ipfum .quod obiicio.
v r a S y T f ^ x a ) v & eZ u v a c r r y T * t o v A o y o v vobis ufii v eniat, niibirum ut pr* animoyct&
Tra&yTe , xal
Sfa &epyoTtiTu. rum fervore, antequám ad ealeem Oratio
pervenerit, exfurgatis.
y . Q y a e ig & e p y a ) x a ) y e y u A u i ? T y g 1 1 1 . Ingenia magna & ferventia tumul- Animorum
c TUf>a%¡ig r a v r tig c a ’h io v , o u t i y e d v rA a g tus iftos , in quibus verfamur, excicarunt, ^ n e r h a r ’i i f ”
HWMWWWH8W Hi IBM H |
, : - s 1 ;v-p.9 .tia ; (n e c e n im u fum u s.au i anim orum a c ri-'Sfl’ii!"aB8'''
?*?■ f « m onism , in vitio p o nam u s, fine qua nem o
TI xaTopS-cohtivai vr& g evaeGetav y yv m agnum aliquodpietatis autcujufquam alius
aAAyv dyy^avov • dAA a yevyuiai avv a A o yict, C v ^rtu t^s m unus exequi p o te ft;) fed q u x cum
d y a & i c f , 3 x a ) 3 t t S T a v T y g o x y o i
d S p a e r e i 4 ^ 3- p a a o g y a p a y a S í a g e x y o v o v . a i
y e v y a p a a S - e v e ìg 3 x a l c a rp o g "¿^eTtiv x a )
e <ar(>og x a x i a v e o y o i a g va>.9-e7g x a ) ¿ p a x i v y r o i 3
x a l ov eJ], ' e n p c o c r e y e y a v e v o v c r a i , o ì a t u
t o o v v a p x c a v T m x i v y y a T u . ' a i y e v v a i a i ¿ e ,
A o y o v y e v a v T u g 7r a t d a y c a y o v v T o g x a ) ¿ i e v ~
S v v o v T o g , y A y u t 1 y j f y y a , < a rp òg " à ^ eT y v •
e 7 r iA e i7 T 0 v a y g e f [ e ¿ 7 r i< 7 T y y y g x a l A o y o v 3 t o
ia o v e i g x a x i a v e v f / i e x o v r a i . e w e ) x a l !Í7r<z¡rov D
S v y o e i d y y e v e i v a i % o y x a l y e v v a i o v 3 t o v
f e a o y e v o v vixy<pó<>ov , e h e ^ y r o A e y i a T t i p i q v 3
S e h e a y iA A t iT V Q io v ’ e iy J \ f u v 0 a v T o g 8 o v ¿ e v
d y a h o à 3 y y y y A i v / S w u i ¿ e v & e ) g , x u )
y v y v a a i o t t y iA ow o v c d T ep c f. y u & w n y e p p r y T u .
¿ . K al TXT o iaT iV y d g ew ) t o t tA u g t o v 3
o ¿leararucre yé'Áy 3 ¿létrTyeev d¿eAd>ovg 3
vroAeig eTupufy 3 ¿yyovg e%eyyvev 3 awAitrev jy
ß&vti 3 ßacriAfig iwuveoTytrev , iepeig Audi. ,
'xal uAAyAoig , Aaov ’ eavraf xa ) iepevat 3
yoveig rgxvoig 3 Texva yovevtriv 3 avfpag
yuvaiffl a yvvaixag dvdpavt. wdvTU t u Tyg
ivvotctg ¿ v o y a ra 3 ¿ovAovg xa) ¿etxc&roTag
uAAyAovg 3 dAAyAovg ¿¡¿uaxctAovg
generofitate imprudentiam, & infeitiam, & ,
qui ^ malus ipfius foetus eft , temeritatem
conjun«ftam habeant; fiquidem infeitix fee-
tus , eft temeritas. Infirmi enim & imbe-
cilles animi, tam ad virtutem, quàm ad vi*
tium fegnes & tardi funt, ñeque in alteru-
tram partem magnoperè inclinantur : non
fecus feilieet atque hominum torpore ia-
borantium inceflus. A t fortes & generofi ,
quemadmodùm fi ratione gubérnentur &
coerceantur, magnum ad virtutem pondus
afferunt ; ita , fi a feientia & ratione deie-
rantur, non minùs momenti ad vitium habitud
funt. Sic nimirùm equum acris effe ac Ele g anseq u r
generofie natur« necefle eft, qui quidem , fimilicudo>
five in bellis atque a c ie , five in lúdicro
curfu & certamine vi£tor fit difeeflurus : at
idem tamen nullum unquam egregium fui
ufum pricbuerit., nifi frano eruditus, &
accuratiori exercitatione domitus & ci-
curatus fuerit.
IV . Atque h o c , ut plurimùm, eft ,'quod Amaruie.nd
membra laceravit & diftraxit , fratres di- lÌat“
vulfit, urbes perturbavit, populos in fiiro-
rem praecipites e g it, gentes armavit, Reges
in mutuum exitium concitavit, Sacerdotes
cum plebe , &fecum etiam ipfos, plebem
rursùs non minùs ipfam fecum , quàm cum
Sacerdotibus commiiìt, parentes cum libe-
ris, liberos cum parentibus, viros cum uxo-
ribus, uxores cum viris. Hoc omnia bene-
volentiaj nomina permiicuit, atque confu-
( a ) o ìi* . Or. i . ¿(M. In quibufdam , ¡¡re.
( b ) Ai. Reg. b . i¿i.
i c ) a ’itiou. D uo Régg. & Or. 1. rò «IVm» , huius per-
turbationis cauja.
( d ) ®gátr<í y i f . Or. 1. 3-fùtrtr H .
i e ) OftoloK 10Ì&ÙS. In qu ib u id am, i/teint fin valili.
. ( f ) IJtMftie^hifity. O r . I .• troMfttrrilpm.
( f i ) oi^ii. Reg. b . Or. 1. Sc Comb. ftniii. In aliis 3
u nia ts.
_ (« ) a ^ x h s . Duo Regg. 8c Or.. 1. àx,faott. Mox
iteriim 3 ixùMts 3 pro ¿».¿¡.¡¡s.