I S e iB b K BÖS, fancitum eft Maximum nec fuiffe nec effe epifcopum ; & qui ab ipfo ordinati effent
cecidia ejec- ai quocumque ecclefiæ gradii , elencos non effe Haben dos. Uno verbo , quæcumque
G re orifcoii circa ipfum , vel ab ipfo afta fuerant, a Goncilio improbata ac, refeiffa fu n t, ejefiufque
iùmfra^Pr*1- Maximus ab ecclefia, & a fidelium confortio remotus. Quibus perailis , Theologi
fiiii concilio, ele à io communi patrum calculo probata & confirmata| ipfe in fede Conftantinopolitana
MeSiPmM- multùin quidem gemens, non tamen ut anteà repugnans, collocatus eft a fanao Meletio
lem. Condili præfide, qui jam v e l ante Concilium in urbem veniffe creditur , ut Gregorii
eleaionem confirmaret, & fponfom fponfit daret § ut loquitur Nyffenus, qui hâc die
Orationem habuit. Gregorius nofter Concilii præfes fuiffe videtur, fi minùs ftatim atque
Mo» Mdaii. in folio epifcopali conftitutus fu it, faltem poftquam mors abftulit Meletium, bonis omnibus
flebilem, nulli verb flebiliorem quàm Gregorio. Infignis hoc feculo moribus
pietate, feientiâ præful fuit Meletius, maximè vero certaminibus pro defendenda veri-
tate adverfus hæreticos fufeeptis, fub Imperatoribus Conftantio, Juliano, Valente a
quibus fepe in exilium pulfus fuit. Ecclefiæ pacem fanaus præful moriens epifeopis com-
mendaverat, Gregorio tefte ; qui & ipfe pacis ftudipfiifimus, hâc unà causa in fede Confi
tantinopolitana locari fe paffus fiierat, ut Orientales & Occidentales , quorum alii pro
Meletio , alii pro Paulino ftabant, ad concordiam revocaret,& luauofum fchifma, quo
Catholicus orbis feindebatur, extingueret.
GreLo r iJ j in S u b I a t o i g i t u r e v i v i s Me*etio, Gregorii fententia fuit, paaa effe fervanda, nec Meletio
t a c ci.,, ¡en - ordinandum effe iuccefforem j liquidem antea convenerat, ut illi qui priùs moreretur '
■ernia mMe- five Paulinus, five Meletius foret, nullus fubrogaretur, & fuperftes after Antiochenam
non ordinare- fedem ° c cuparet. H æ c , inquam, fuit Gregorii fententia , cui quidem fi cereri paruiffent :
mr. Sed adeò magna illa lis compofita fuiffet. Suadere conatus e f t , ut fineretur Paulinus, jam fenio
m oS ta if'’ confefhis,paucis diebus quibus vita fuperftes foret , folus Antiochenam fedem occupare ;
nene odia in <3U° defundo , in ejus tunc lòcum fubrogarent Orientales quem veilent. Hæc ejus fiierè
fe Ooncitave- verba adConcilii Conftantinopolitani patres : Thronum retineat qui tenuit ad hunc diem
Carni de via m B I Paulinus) : Quid hoc nqcebit, & c . Nihil tam prudenti fententià profecit Grego-
fna“ “ ' li™ rif s ) adeòque non perfuafit quod v o le b a t, nec diflìdentes ad concordiam revocavit, ut
&c. etiam omniiim in fe odia incenderei. In fua tamen fententia, vir jufti redique tenax ’
conftanter perfeveravit, conteftatus fe throno epifcopali potiùs ceffurum , quàm ut eos *
iiií. V.1Í8;. fi prava decernerent, fequeretur. Quæ Gregorii conteftatio indecoris excepta eft eia*
v S d iL o - Foribus : U m S m § 1 undique, ut gracukrum turba, & c . Itaque.vicit juniorum epifi-
tum tàciio e- coporum fadio , qui feniores in fuam pertraxere fententiam ; atque etiam , haud quidem
f er f e , fed per Gregorii familiares, ipfius conftantiam tentare aufi fu n t, ut fuaderent
nio'resMam H quod de Flaviano in Meletii locum fubftituendo cogitabant. Sed repulfem palli funt.
fen'^Tda" M& Ènecefee ef i ^ e r c > qvibus vocibus ab his amicis noftra canities fia t tentata r Hæc &
F— & alia.plura Gregorius, qui indignabundus è medio pedem coep'u eximere; imo & è domo
presbyter An- fua in aliaci mîgravit, extrahens feipfem a profondo Ecclefiæ, ubi domus erat epifco-
SifScreffM pabs ’ dt Procul eife,t a mails fermonibus & conventibus. Ut audivit populus domum a
eiciius eft. Gregorio commutatalo effe, periè incredibile eft quibus gemitibus, quot & quantis la-
crymis paftorem fuum omnes Catholici deflerent, quibus orationibus, ut a propofito
defilieret, cum eo çontenderent. His quidem movebatur Gregorius , fed tamen non-
dum a prima fententia defiliere pótuit. Cùm autem a Concilio difeefliffet, tum Flavianus,
presbyter Antiochenus, Meletii fucceffor elechis eli . communibus eorum omnium qui
remanferant votis; fieque difeordia Orientalesinter & Occidentales perfeveravit : quod
tantum Gregorio moerorem incuflìt, ut fedem Conftantinopolitanam deferere firmus fta-
tuerit. Affenfi funt omnes Con cili-patres ; tum Orientales, Gregorio infenfi ob denegatami
Flaviano fuffragium ; tum Occidentales, Æ gyptii nempè & Macedones, recèns Conf-
Orìemalts& tant'nopolim advecti, qui pro fua in Orientales æmulatione, Gregorium , licèt Paulini
occidtmaics caufam tueretur, ipfifque adeò faveret , non ob aliud eum throno epifcopali cedere paifi
epifcopì, v a - fu n t, quàm quod ab Orientalibus in eo fuiffet collocatus, ac quidquid ab ipfis a£tum
Gregorio“^- fiiera.t caffum irritumque effe veilent.
dem fuam re- Hinc illorum querelæ adverfus Gregorii promotionem , non tam ipfius odio 3 vel ut
kmi^on ad- a^Lum^n thwno collocarent 3 quàm ut molefiiam aliquam h is , qui eum in ilio collocave-
verfantur. tant , parerent 3 negotiumque facefferent. Saltern remotis arbitris, inquit G regorius, hoc
^Tàio! VJC* i f interdum ajjerébant. Certè Ægyptii ac Macedones, qui Occidentalium partes tue-
bantur, non poterant nifi bene velie Gregorio , qui tam ftrenuè pro componenda pace
adversùs ^Orientales decertans, epifcoporum Occidentalium patrocinium iufceperat.
CLVi. ï ta jv r ° riS?ta!ibus epifeopis odio erat Gregorius, eo quòd caufam Occidentalium de-
GregGrius fendiffet ; Occidentales vero , in. odium Orientalium , de fede in qua ab Orientalibus
pifeopatu?e" coÿ Catus fuerat, ac veluti non legitimé occupata, Gregorio negotium conflabant.
ib id . 7.1827. H x c ubi moveri intéllexit Gregorius , arreptâ occafione effringit vincula. In me-
& l84r* dium progrèffus , epifcopos alloquitur, ad pacem & concordiam hortatur. Tum fub-
j ungit : Qua quidem ad me fpeäant parvi pendile, . , Ego Jonas Prophetq. ero. Trado me
■ipfe
ipfe ad falutem navis 3 quamvis procella nulla in me caufa refideat. Sublatum me fords
exitu projicite. Hofpitale me ex profundo cete excipiet. Sic mirando inauditoque honorum
ac fui ipfius contemtu , nec non raro & fingulari pacis concordiæque ftudio ,
Gregorius epifeopatu Conftantinopolitano fefe abdicat. Protinus è convenni egreffus CLVli.
adit Theodofium , a quo enixis impetrai precibus ut abdiçationi acquiefcat. Pius quidem
Imperator, qui Gregorium obfingularem eloquentiam maximi faciebat, & ob eximiam Theodofm fa-
pietatem impensè venerabatur, haud libenter, ut ferunt, ejus votis ceffit ; cejfit tamen. gliùs obtinec
Non folùm autem pacis amor & concordiæ , fed alia bene multa in caufa fuere , cur Carm Te"
epifeòpatum deponeret Gregorius. Id cernere eft in varìis Theologi carminìbiis & epif- fua,v. ipoi.
to lis , fedpotiflìmum in egregia illa Oratione, quam, acceptà a patribus Concilii & ab
Imperatore difeedendi facilitate, in primario urbis tempio coram centum quinquaginta
epifeopis populoque Conftantinopolitano habuit, priufquam difeederet. Hanc qui lege- cL vn r .
rit , vix temperet a lacrymis : nihil enim hâc Oratione elòquentius , nihil ad pernio- Non fine ia-
Vendum aptius ; maximè vero cùm extremum vale gementi lacrymifque perfufo gregi qruyam's leTefft
dicit & dileâiffimæ Anaftafiæ, - quæ in medullis ipfi hærebat, & hæfit femper; adeò ut extremum v a -
femper in ejus mente effet, in ore verfaretur, atque etiam dormienti per fomnia repræ-
fentaretur. Tanta vi omnes adverfariorum querelas diluit, tam difertè &manifeftò fuam mis perfufo
ipfius innocentiam , caritatem , paftoralem follicitudinem oculis omnium exhibuit, ut in^ofaë
mirum fi ejus detra&ores pudore non fuffunderentur , & finguli, ejusJ difceffum lamen- coramepifoo-
tantes, eum a propofito deterrere non conarentur. * pis,nunc42.
Sic Gregorius Conftantinopolim reliquit anno 381, labente ju l io , polì: triennii in C L ix .
urbe commorationem ; cujus fedem non nifi per aliquot hebdomadas tenuerat , ex iabeme°menfe
quo fcilicet in ea a Concilio generali., ab Imperatore, toto (pedante & plaudente populo, Mio Çon f-
fuerat collocatus. Hinc Gregorius fie epifcopos alloquitur : Heri locafiis in throno 3 hòdie ™¡q”°tp0 un
dejicids. Quamvis autem nimìùm faciles epifeopi ejus votis annuerint, nonnullòs tamen uid.^193*;
id ægrè tuliffe, aurefque obftruxiffè, atque etiam eftùgiffe ne alium in ipfius throno fe-
dentem confpicerent, ex Gregorio difeimus : quorum nomina, licèt taceat, hos ejpifcopos c l x .
fuiffe eredìmus Amphilochium, Gregorium Nÿffenum, Petrum Sebafter^um ejus ger- Fu.ere
manum, Helladium , ceterofque Præfules fingulari pietate & feientiâ commendandos 3 *°pid cX-imr,
qui cum Gregorio familiaritate jam dudum conjundi erant, ejuique virtutem norant. aurefque ob-
Noftri non eft inftituti cetera, quæ in Concilio Conftantinopolitano gefta funt poft effugenìm
Gregorii difceffum, profequi ; quæ licèt magni fint momenti, a propofito noftro, ad quod alium in t W
etiam non videntur pertinere , nos longiùs abducerent. Gregorium urbe difeedentem & "cde^ ec^orii
patriam repetentem fequamur. Quo tempore Conftantinopoli digreffus fit non patet ; nerenu ” ^
at credibile eft eum , quàm primum potuìt, profe&um effe, nec expedaffe donee alter
in ejus locum fubrogaretur. rriufquam difeederet, teftamentum condidit, quod etiam- c l x i .
num ex ta t , appofitis plurium epifcoporum nominibus, qui tunc Conftantinopoli ver- Teftamen-
fabantur. Sanè teftamentum hoc 3 inquit Poffevinus , dìgnijjìmutn eft , in quod epifeopi 3 Gre*if<foCn°uns .*
quique facerdotia pinguia tenent 3 feriò injpiciant 3 eumque imitentur} f i velint procul ä Appar. fac.
carne & f anguine fibi & animarum fàluti feriò confulere. p‘ 67 u
Gregorius, to t gloriofis adversùs hæreticos defundus præliis, tot exantlatis labori- C L X i I .
bus ad reparandam fidem antiquam, quæ penè collapfa erat Conftantinopoli, denique
tot rebus præclarè geftis, gaudio geftiens patriam repetìt, in qua fe otio ac quiete op- g ^ u s !* 11
tatâque folitudine fruiturum iperabat. Gaudio tamen permixtus erat dolor : non enim
ficcis oculis dulces natos , quos in catholica fide genuerat, & caram liquit Anaftafiam.
In natale folum æger advenit, nec idcircò fuam abdicationem pluribus tunc approbavit,
licet præclarium facinus tantâ fui oblivione decretum, tantà animi elatìone confummatum,
omnes pofthac mirati fint. Amicorum variæ de hac re opiniones Gregorium non latuerunt.
Philagrio , viro fpedabili, femetipfum per literas excuiànti quòd eum. non invifcret, ac Epift. al. 6 $i
timere fe fignificanti ne nimis inconfideratè fuam ipfe Gregorius ecclefiam defcruiffet, ita
refpondit : E t me feito admodum ajfliclà effe valetudine. . . Nobis haudquaquam parva le-
vifque momenti funt ea 3 de quibus fcripfifti : proindè nec ipfi perfiinclorìè & negligenter 3
fed perquam accuratè3 confiderata re atque perpensà 3 ad hoc judicum venimus. FeJJì ac fraclì
fumus3 cum invidia 3 & cum facris Epifeopis communem concordiam diiimentibus3 fideique
caufam privatis contentionibus pofteriorem habentibus , concertantes. Quocirca navigli
proram, ut dici Jolet 3 convertere3 nofque . . .in nosipfos colligere decrevimus : atque alios
quidem eminus fpeäare mutuò fe impetentes.
Attamen in patriam reverfo eàfrui requie , cui tantopere ftudebat , nec domeftico c lX iij.-
ftatim licuit otiari. Vacabat per id temporis ecclefiæ Nazianzenæfedes, nequicquam So- E p jk o p “ " 1
zomeno contrarium fcribente. Hanc enim fibi carìfiìmam ecclefiam, navis inftar dudore m m è i fru ito
carentis , mediis in fludibus errantem, procellis adam & Apollinariftarum incurfibus conatur.
patentem, a fe inventamGregorius ipfe teftatur iambico carmine olim x xm , nunc c lx , cl^'7t vir*
C ùm en im v e n ijjem , p e r e g r in a D u l c em q u e p le b em
L in q u c n s ^ f c tk m terra 3 U t v i d i , f t a t im m e n t i o c c u rr it Tom. /. S S