
Cyprtanns
inter Martyres
celeberriprofciffiones
, le g is , quæ ípirituali modo A reXeia > <nrf>or<popa) Sezra) 3 mç ¿XtiSeiaç xtt*
intelligitur , expletio, error» oppreflio, t S „¿«¡JW „ A a i U . , MV a
vitu mfeciatio , peccati diluvium, mundi . / f n
luftratio ' ervyTrXtipconç, roo ye vrvevyamxag voayeva 3
rrXavtiç zara Xvtriç , zaz /aç Siayyoç3 ¿yctp*.
naç zarazXvryoç y zoayou zaS dpnov.
ï . X v S é y o i 3 JÎviarpietvè 3 t o t ly icúraróv
y o i z cù < rsçyy ya z cù ovofxct 3 rrXtov jj z a r a
r o v ç aXX o vç y â p r v p a ç • ¿Jjd-ovoç y à o oveh )ç
<©^e. y a p r v p a v ÿ a p r v n v ' x } r o o Sfa<peoovrag
y r ì t iy a i r e m ç 'X çem ç > net) r y yvvtyr\ zov-
V . Tum tu mihi, Cypriane^ & re &
' nomine cariflime , fupra cxteros Marty.-
res celebrandus occurris, (nec enim veren-
dum eft , ne Martyres Martyribus invi-
deant,) atqueöc virtute tuä majorem in mo-
dum afficior, & memoria recreor, ac pr<e
gaudio quaii lymphatus feror, & quodam- B <p't£oyai 3 za) cor ¿¡rep evSag v<p’ HSövng yivojua/,
modo in eodem tecum martyrio verfor ,
dimicationifque focius & particeps iiim, ac
totus ad te tranfeo : five me tibi do&rina &
z a / r i v a r^ o y r o v r v v e t y i r e m y a p r v p i c t3 zu)
z o i v a v a m ç ¿ S X y r e a ç 3 z c ù a o A o ç <®€pç at a
y e r a v i r r a y a i • r a y a y e v S fa n \ v r a v Xoycov
o i z e i a n v 3 o i ç r o r o v r o v r a v a X X a v cM p a r e tg 3
o r o v r a X o y i z a m g ¿ X o y ü A v r e a g * r v v e ir e p - ■
y e r a i y a ç 3 s z o i J l ’ 07r a g 3 ¿b ÍA r o o v r o l ç z a r à
r i a v v a 7r lo ,u e v o / ç , o v y t ¡r ]o v r o l ç X o ir ro lg
tu y ç y y y a n v .y it r o 7ç nék* à y y i r r e i a v a 'I/ u a ro ç •
eloquentia conciliet, quá tu tanto reliquos
mortales anteibas , quantó ratione prxdita
brutis animántibus prxftant -; ( fit enim , ne-
fcio quo paélo, ut,non minüs inter eos, qui
íludii cujufdam atque inftituti nomine inter
fe conjun£li, quam qui affinitatis & con-
fanguinitatis vinculo inter fe devinfti funt,
amor coalefcat; ) five id repentina: & admi- r a y a d i s f a r ò m g ' y e r u C o X t ig ¿ S ^ ó o v r e
rabili mutadoni tuæ, q u a e vim omnem Ora- c ta ) , ho UÙrlm xiyov *à> ¡>
tioms excedit, ommque exemplo prxftan
Cyprianus
totius orbis
decus & ornamentimi.
tior eft, aifignari debeat. Nam So l etiam
poft nubem, qua priùs obducebatur , ju-
cundiòr illuceflit ; & V e r poft hyemis tr if
titiam dulcius eft; fuavior etiam apparetri-
dens tranquillitas, & expanfum ac pacatum
mare, ciim, poft ventorum tumultum, &
tumefcentes flu£lus , littoribus alludit.
V I. Hie Cyprianus j ô v ir i, ( ut & qui
noftis, ex ipfa commemoratione majorem
voluptatem capiatis, ôc qui ignoratis, hif-
toriam omnium noftrarum pulcherrimam, p.
commune Chriftianorum decus, atque or-
namentum difeatis ; ) hic , inquam, C y prianus
, magnum quondam Carthaginen-
fium, nunc autem totius orbis nomen ,
opibus confpicuus , potentia illuftris, genere
clarus, liquidem maximum nobilitatis
argumentum e f t , Senatorem e ffe , prima-
riämque in eo ordine federn obtinere, flos
juventutis, elaboratum naturæ opus, doc-
trinæ principatus, tarn philofophicx, quam-
cujufvis alterius generis difeiplinæ, idque
quacunque parte eas fpe£lare volueris ; adeò
J 'e / y y a r o g . «V«) y X u z u y e v in X io ç y t r a vé(f>oç}
à r e a ç . r v v e za X .v 7r7 e r o ' y X v z / o v eftg r o t a p ,
o n y e r à y e / y a v o g z a r t ifp e / a v * HeP/av ■ d i t
y e / d 'ia c r a y a À t jv n » z .a ) & a  a o s a vt7r X a y e v t t 3
z a ) r a 7ç â z r a 7ç ‘z&ç$<j<Gra'iÇovra ( a e r a vrv tu -
y a v a v a r a n v 3 z a ) c e ò a t v o v r a z v y a r a . c
r - O v r o ç K t / 'â r p / â j 'o ç , à a v J 'p eç 3 01
y e v e / S o r e ç 3 ttS^iovç ^ y t v i i r S e T « v<rroyvti<rei3 ^
o e à y v o o v v r e ç 3 y a & t i r e r o z a X X / r r o v
r a v r ty e r e p a v J '/ t i y v y a r a v » x a ) r t tv zotvitv
’X . ç / a r ia v a v e p iX o n y / a v *. o ù r o ç c a e 7v o ç3 r o
Iu e y a w o r e ' K .a p y t iA 'o v ia v o v o y a 3 vvv ¿'e r ü ç
o / z o v y é v tt ç a 7r à r n t ç 3 ô 7rX o v ra > <iékA<pavijç 3 z a )
¿ 'u v a o r e ía fs r e^ ièX e7n o ç 3 z a i y e v e i y v a (> iy o ç3
e l y e y e y / r r o v e i ç e v y e v e / a ç à v r o J 'e / i'iv 3
r u y z X t i r o u ßouÄtig y e r o u r i a z a ) <zrppe'í'pia,
r o m ç v e o r t i r o ç a v & o ç 3 r o e m ç e p o r e a ç e
a y a X y a 3 r o X o y a v z ç a r o ç 3 r e z a r à
d)/ÀoiTo<p/av 3 z a ) b a o i r t i ç à X X t iç 7r a i S e v < j ia ç ,
^ 5 ^ variarum artium cognitio mi- E rovrav o fiouXei ytoog" eòg yaXXov yev rò
rabilior e iie t , quam lingularum exatìa &
perfetta, icientia, & rursùs lingularum ex-
quilìta & modis omnibus abfoluta percep-
tio plus admirationis haberet, quàm varia-
rum artium co lleg a feientia : vel , ut
apertiori diftinaione hxc explicem, alios
multiplici , alios profundà rerum cogni-
tione, alios utràque laude, omnes autem
omninò fuperaret.
TTOiz/Àov, ii rò azpov cv tzàara &avya£er&a\3
yaÀÀov die ro evdoz/yov iv e zarra rtiç
<zrep) 7rávra * TroXvyaSiaç • t¡3 '¡va <S/eXa f
Qaepéareçov, rav yev i z f 7ro/zÎÀa 3 rav St rcS
azpa> 3 erri cf[e àv dyeporeooiç 3 rrdri S[t
rravrav cttçarei.
(^ ) OXot. In nonnullis , '¿xas.
t A o Reê g -a- c. d. ph. & c . In Ed. Kttlriw
( c ; nhtotTu. Interpres videtur leg iffe , M n n » .
\d ) rtvze-ßi, Sa v il. ys»Si(rfl(.
( c ) Tw yírws ayu\u*. Vernácula lingua dicimus :
Chef-d'oeuvre de la nature.
( / ) vióx-jfta&las. Sie plures Codd. InR e g g . c . d. b“ 1-
ph. troXufcu^tUs. ln Ed.(pix»ftct^Uf , difeejid* ^giditas.^
*Tav yèv ' ovvI Xoyav 3 za) oi Xoyoi A V I I . A c eruditionem quidem libri ipli Eruditione
B W te ftan to , quos ille cbmplures & luculen-
tbs pro nobis confcripfit, pofteaquàm D e i ,
qui omnia facit 3 & mutât, benignitàte, doc- Amos. v.8.
trinam fuam in melius tranftulit, 1 âtque
ftoliditatem rationi fubjecit. Quænam autem
hinc mihi jam dicenti ratio tenenda fit, &
quo me vertam plané incertus fum. V e -
reor enini, ne nimis longum ac prórsùs
intempeftivum fermonem habeam , fi Cy -
priani omnia commemoranda fufcepero ;
& rursùs, ne maximo eos , qui adfunt, de-
I/impé n ç . * S t s - fai r i B mulUem , fi quid precetto». Ut
ìgitur medium quendam, inter temporis
brevitatem & Auditorum-cupiditatem,curium
teneam, hæc mihi ineunda ratio videtur
: cætera quidem feientibus relinquam ,
ut iis , qui ea ignorant ; fi qui tarfien tales
funt, exponant, atque ex ea re utrique
parem utilitatem capiant, turn qui illius
virtutes docent ,tum qui addifeunt ; (quàn-
doquidem hujus quoque viri vel fola recor-
datio fan&itate animum imbuit, maximùm-
que pondus ad excitandum virtutis ftudium
habet Oratio ; ) ego vero ex illius rebus
yapropeg
ctot7voç vrsrèp tiyäv zartCaXero 3 t7reiSt\' y\
¡¿¡rimfzt &toó <piXavSça7riex, mv Tra'iSevnv 3
roS Troiovvroç rd rravra za) ytrarztuaÇov-
a roç y a ,®€?£ t o ßeXriov j za) rtS Xoyca mv
¿Xoytav VfsrezXivev rò Se ¿vreuSev, o/di’
b oyraç bypitrayat rqf Aoya 3 x} r)ç yivayry *
rraç yòv yti yazpov dyrore'iva ■ Xoyov%3 za)
oravreXaç e%a roS zaipoS 3 rrávrav rav
K VfwpiavoS y\
uíyirra tyyiara rovç 7raçovraç ro7ç
aitûTrayévoiç. iv ovv ytrtjv ßaStra roS
zaïpoS 3 za) rS ttq&ov rav àzovôvrav 3 ovra
fioi Soze77TQiŸ\reov tivoj •' ra yev aXXa 7rape7va¡
rolç eiSonv 3 ¿zSiSarzeiv rovç ¿yvoovvraç 3
tl<srtp etri nveç, W ùytporeçot evepyeravraj
ôfiolaç 3 za) oi SiSarzovreç ra czeivov 3 zai
oi yav&avovmç * tWmSn xai ro ytyvrtrSaf
roo lavSpoç 3 dyiaryoç 3 zai ytyirrov eiç
o. i . 1 w- « ■/ . e v n \ ,v i* / i iwuci v^iaLiu,)CX llilUS rCDUS
' •*»« A ' « « « C BM m a re itow n , b rw to f'^ p o a am ., quæ
rav c zeivo v S fa ß o a y e a v tm y v t t r S tivai ,
zat r o v r a v 3 o r a y t tS e ß o v X o y tv a rrapt X Sé ìv
Su varo v.
tt. ^ A v ttr S tt ro y a i Se r o o r o & r e ç o v ß io v 3
za) it r i ç a v r rS yeyo ve Q am ç / taç o S ô ç 3 z a i
t i ç tt zXti&tç y z a ) ò n x y ç r o zpe7r ìo v
f it r a & e n ç . cativ o y e v y e Xiav ayevveç z a i
/¿izpóòjpvyov, o ì t r S a i x a S v € ç iÇ e r S a t ròv
aSXttmv m y y tiytt r a v r z a io r e p a v . èm )
ov ra z a ) X la vX o ç vtyiv ov z
ftty a ç , z a ) ïA a r S a l o Ç o reX av ttç cv r o l ç
f-u z ir roiç y z a i K.vnrptavoç a v r o ç . ò y e v r a v
'®Q?repav èa v r o o Sieoy/iéÔv yeyvtiyevoç~3 za )
: r»ç t » f y x x y e r a S e r e a ç 3 iv cm r S c 7rapaA-
MiXou yaX X o v S o ç a r r i r o v e v e p y em v o «f[e
■ Tov reXavttv ta v r tS v r ç p r r iS e lç cv r it r a v
fta S ttra v ¿ T r a ç iS y t ir e i 3 ar<zirep aXXo r i r a v
Ti/iieov irr 'irity ov * o Se zcù y a z p<£ Xoy¿>
or tlXirevav m v nrpor tpav ta v r o S z a z ' ia v ,
etiam hujus generis funt, ut ea , ne fi maxi-
mè quidem v elim, præterire queam.
z a )
V i l i . Dicam porrò, qux prioris ipfius N o n c e lan -
v itx ratio fuerit, qux falutis v ia , qux vo- Juperiora
i» ¡ f Sanilorumv i- catio, qux in meliorem vitx ftatum mu-
tatio. Equìdem eos admodùm ignavi atque
abjeéli animi effe èxiftimo, quiMartyri, rerum
minùs laudabilium commemoratione,
contumeliam inferri arbitrantur. Hàc enim j. rìm. i.
I I « -p. ratìone nec magnus ipfe Paulus laudem e7r a iv e r o g o jD r .
mereatur, & Matthxus publicanus in ice-
leratiflimorum hominum numero habendus
fuerit, ac nofter etiam Cyprianus. Ille
quidem priftinarum fuarum perfecutionum,
& mutati zeli mentionem facit , ut v i-
delìcet ex utriufque collatione Dei be-
neficentiam magis concelebret : alter vero
in difcipulorum enumeratione libi ipfi Mattk, x. 3.
Publicaiii cognomentum, perindè atque
aliud quoddam nobilitatis infigne & orna-
mentum , adjungit : hic denique lùperio-
ris vitx turpitudinem longa Oratione pro-
■0 ®<p MfTr^oftnn, rm sÇa- E fc¡n(J ¡ t ut ipfàm quoque fcelerum confefi-
Rìsa r . t » ....... yòpeurtv y z a ) ttoXXoIç o S o ç yevmrai m ç .....______ __oe 1
XçtlO’T o r eq a ç eX^rtSoç r a v arro z a z ia ç e r r ir -
rpstpovrav. r ) ç ovv w z a z i a , r z o m l r e 3
wtl zcù «Atztt r o y t y e S o ç . S a iy o v a v ttv
Ssça Tr evm ç y 0 X p i r r o o y a S tn m ç v r r e ç o v •
xa) Sicû zm ç , r r i z p o r a r o ç 3 0 y e y a ç m ç
«A ttSe'iaç à y a v i rm ç ’ z a ) A ¿ y a zcù epycp
fionem Deo muneris loco offerat, ac mul-
tis eorum, qui ab improba & flagitiola
vivendi ratione animum revocant, ad melius
iperandum via exiftat. Q u x igitur
illius improbitas fuerir, quamque magna
& gravis , expendite. Dxmonum cultor an^Pm"urs_>
erat , qui Chrifti poftea difcipulus fuit : fionem, Dx -
6c periecutor acerbiilimus , qui poftea monum cul~
Ca ) iipòf to ßlxvM. DoSlrinam in melius tranftulit. Sic
Veitendum exiftimamus. Hæc enim v erba referimus 3d fttrmyict, quod ÍUperiUs legitur.. Billius autem ea
reiert ad fUTUTKtui^ovrtf 3 quamvis in Propheta, Amos
non occurrant, & reddit : atque in. melius, commutât.
( b ) Xftíe-ttfuu. Regg. d. ph. & O r . 1. ^»Va/tai.
. ( .c ) nctpa>xi(xis. Sic Regg. bm. ph. In Ed. divifim >