indicans , eos fane , non errantem ovem in viam reducluros rfed?afiorem
peregre agentem invifuros , acceffiffe , adminißrationis fuie ac docirina
rationem reddere, judiciumque publics apud opines fubire non erubefiit.
Quamobrem gregem Jibi creditum contefiatur, u t , f i f alfa loquatur, coar-
guat; fin autem vera, teflimonio fuo confirmet. Deindè tragica Or adone
defcnbit, quo in ftatu Conftantinopolitanum gregem repererit, cum illius
ór.*m. regimen fib i fu it commendatum. H ie g r e x , inquit ., exiguus erat &
imperfecftus, ac ne g rex q u id em , fed parvum quoddam ac ten u e gregis
veftigium , in com p o fitu s, P aftore carens , nullis incluiiis term in is, nec
caulà cinétus , oberrans in m o ntibus & fpeluncis , h u e illu c difperfus
acque disjeftus. Harum calamitatum caufas, ad Chriftianorum flagitia, ad
crudelia pmcedemium Imperatorum ediäa , ad Htereticorum invidiam &
perfecutiones refert ; qui omnes ita Dei benignitatem ad iracundiam pro-
vocaverant, ut pariim abfuerit, quin totus Chrifiianus orbis in priftinas
tenebras , multò fané nona jEgyptiacà plagd graviores , mergeretur. Sed
talia fan d o , horrefeit Gregorii mens , ac ideò tam flebile fpeclaculum
ab A udito rum oculis retrahit, ut totus in celebranda D e i bonitate &
mifericordia ìmmoretur. Hinc Hcereticos objurgat, qu i, numerosa prole
inflati, pufillum Gregorii gregem fuperbè afpernabantur. Oftendit , quàm
perexiguis incremenxis Conflantìnopolìtana Ecclefia grex , inftar populi
Ifra'élitici , ad hanc perfeclionem, qua obtreclatorum orapremit, mirabi-
Uter eveclus f it ; nec dubitai -, quin Dei auxilio , aldùs etiam progrediamo
un. n. 6. M u ltò enim m irabilius e f t, inquit, q u ò d ex tan tillo ad tantam m agm -
tu d in em p e rv e n e rit, quàm u t , ex eo fta tu , quo n u n c e ft, ad fum m um
fplendoris g lo rèeq u e gradum p ro v eh atu r , quòd feilieet Deus, non copio-
fam impietatem aut infinitum pulverem, fed eleäionis vafa computet. Hunc
igitur eleäum gregem, veritatìs pabulo enutritum , curis omnibus confer-
vatum, Concilii Patribus, velutpraflantiffimum donum, offen Gregorius;
eofque rogat, utoculos per circuitum tollant, & videant venerabilem Pres-
byterorum ccetum, Diaconorum modefliam, Leäorum concinnitatem , to-
tiufque plebis difendi ftudium, quibus, velini floribus, gloria coronam,
, ipforum ornaturam caput, intexuit.
Scries»n*- I I I . Quamvis fola Conflantinopolitani gregis prafentia & injpeäio ,
p t" ^ maximum, ac velut in columna ìnfculptum , tanti Paftoris doclnme apud
Concilii Patres effet àrgumentum , nihilominùs tarnen fidem fiuam circa
fancliffmam Trinitatem apertiùs declorare non dubitai Theologus , ut
agnofeant Pmfiules, ac judicent, utrìim meritò, necne ipfi invideatur.
Patris igitur, & F i l i i , & Spiritus fanAi divinitatem, non multis quidem,
fed luce clarioribus argumentis demonftrat. Vtnenatos Sabellii Ariique
errores obiter carpii; & ipfi media ac regia incedens via, Trinitatem
in unitale , & unitatem in Trinitate profitetur. Obfervat tarnen Filii ge-
nerationem & Spiritus fiancli proceffonem, nec intelleäu comprehendi, nec
ullis verbis explicari poffe , atque contendit, temerà adyersàs divinitatem infiggere,
quifquis eas curiofiùs firmari prafumit. Turn eo utens argumento,
i. n,g. xii. quo Sam uel olim apud Ifraélitas, iterùm gregem fuum conteftatur, num
■?. ir fin- in ai^m re inf ideiem Chrifti difpenfatorem fi fe exhibuerit, num dims
damno , privata militati confuluerit, num eum molejlià affecerit. A t cùm
illius agendi ratio , tam in adminiflrando quàm in docendo, omnis prorsùs
vini ac reprehenfionis expers reperiatur, bona difpenfationis pramium à
ConciliiPatribus efflagitat. L evate n o s ,inquit, diuturnis laboribus feflos O r .
ac recreate. M oveat vos htec canities noftra. A lium lù b ro g a te , qui voce
n o n in eru d ita , qui puris fit m anibus , ac curas E cclefiafticas vobifeum
fim ul p erferre p o flit... C ern ite hoc corpus m eum , fenio feilieet, m orbo &
lab o re confecftum. Eofdem obteflaturper ìpfirn Trinitatem, quam colunt,
ut votis non abnuant, fed ipfi miffionis libellum praftent. Hoc unum tantùm
expofeit, ut fuccefforem eligant, qui amulanonem potiùs quàm mifericor-
diam moveat; ac de fufficiendi Pafloris dotibus pauca prafatus , extremum
tandem Vale Anaftafia f u a , magno S. Sophia tempio , caterifque facris
illius urbis adibus dicit. Valedicit etiam ipfi Epifiopali Cathedra , Pon-
tificum Concilio , Sacerdotum ccetui, ac rehquis demeeps Ecclefia mini—
flris, Monachis, Virginibus, Conjugatis, Viduis, Pauperibus, Impera-
toribus, Aulicis , Orienti fimul & Occidenti, p ro q u ib u s, inquit, Se à
quibus oppugnam ur. Demùm exclamans ait: V alete A n g eli hujus Ecclefi®
Praefides : V ale T rin itas fan éta, m editatio m ea & d ec u s m eum . H is velim
fe rv eris, & hos fe rv e s, m eum feilieet hu n c populum . E t vos , F ilio li,
d e p o fitu m , qusefo, cuftodite : m em eh to te lapidatiónum m earum & c.
I V . H ic filuit Theologus , manu deinceps & attramento pugna- <*» w
turus , nec amplius tanti Vtntatis pracoms vox Conflantinopoli perfio- f°c<> \abita
nuit. Longius fiorjan quam par erat, hanc analyticam Jynopim protraxiffe ^ 0la'
videbimur ; fed plurimùm nobis arrifere, turn ornatiffima hujus Oratìonis
argumentum & Jublimitas, turn praclarffimum iflud ac inauditum Gregorii
faclum, quod So^omenus admiratioms quàm maxime dignum meritò judi-
cavit. M ihi q u id em , inquit, fapientiifim um hu n c virum , tum o b alia. SSpm.HW-
m u lta , tum m axim è in h o c n eg o tio m irari fubit. N am n eq u e faftu
elatus eft p ro p te r fa cu n d iam , n ec inanis gloria; ftudio ei Ecclefia prx-
fidere co n cu p iv it , quam p en ò extinéiam & m ortuam ipfe regendam
fu fc e p e ra t; fed repofeentibus ( meliùs dixiffet, confentientibu s ) E pifcopis
depofitum re d d id it, n ih il de m ultis laboribus Ibis conqueftus , n ih il de
p e ric u lis, q u * , adversùs hcerefes d e c e rta n s, fubierat. E t certe hac in re
eximia kumilitatis , modeflia & caritatis fpecimina prabuit Gregorius ;
unde pofleris pretiofiffimam fu i memoriam fummo jure reliquit. Exiflimaffe
videtur Baronius hanc Oratìonem pronunciatam fu iffe , antequam ab Imperatore
Theologus difeedendi licentiam poftulaffet. Verum huic fintentia
non fiavet communis eruditorum opimo. Ipfi etiam Bollandifla ei mani-
feße cöntradicunt. E a e f t, inquiunt, O ratio trigefim a fecu n d a, ( nunc Boli. a&
quadragefima fecunda, ) quam praecelfit congreflbs cum Im p e ra to re , fine pa^>oÌc°l!
cujus licen tia n o n potuiflet h an c tam iolem nem abdicationem facere. 2
Idem fentit Tillemonùus. Pratereà tunc temporis Conflantinopoli degebat tui. r. m.
pius Imperator, qui Gregorium benigne exceperat, eumque fuffragio fuo e"S' ^
m Conflantinopolitanam fidem ab Epifcopis eveäum, magno plaufu confir-
marat. Nullatenùs igitur Gregorio licuiffet ante difcedere, quàm ipfius dif-
ceffum probaffet Theodofius, A c mirum fané videri potefl , quòd tam