MONITUM
IN ORATIONES VIGESIMAM-SECUNDAM
E T V I G E S I M A M - T E R T I A M . -
I. O r a t i O n e s ifta de Pace ìnfcribuntur. Aliam indem de Pace in-
Ot. vi. fcriptam, jam Nafanti pronunciaverat Gregorius, chm Monachi, ob fub- fcrìptam à Gregorio patre formulavi, qua. Ariànam fraudem redolebat, ab
eo diftracli, ad unitatem rediijfent. Nunc autem non eadem caufa Theologi
qelum infiammai. Etenim prater bellum adverfus Hxredcos, lucluofum edam
cum. de yigebat his temporibus Schifma inter ipfos Gatholicos , quorum «a,«.««. ^.. ^ Apollo trahere Gregorium conabantttr. Per Paulum a&li iA adp oPlaluol uhmìc,
meritò quidem ab eruditis intelliguntur Meledus & Paulinus, qui de:An-
docheno Epifcopatu contendebant, & quorum causa, non Ortens modo,
fed univerfus orbis miferandum in iriodum in contrarias partes feinde-
batur. Inter here dijfidiorum incendia, médias partes feqiiitur Gregorius,
ac vehemend genere dicendi Utens , ablegatam pacem tons virilùs revocare
Or. ix ii. conatur * Pax Dei, inquit, Sc Deus pads, pax amica, bonum ab omnibus
quidem laudatum , à paucis autem confervatum , ubinam nos tanto jam
temporis fpatio rëliquifti ? Quando ad nos reditura es l Tum in pra-
f entern rerum fatum tnvehens , afiendit, quot & quanta fecum incommoda
difcordia afferai, Chrifiianìs pracipuè, quorum Deus caritas eft,
an n. j. Diffìdendum levitatem increpat, quâ fit, ut', qui heri, vel ut Elias ;aut
Joannes prædicabatur , hodiè, ut Judas aut Caiphàs babeatur. Deinde ai Fidei doîdinam Orationem Convertern, docet quid in doBrina édveridum ;
atque infuper admonet quadam effe , ne quidem ómninò inyeftiganda ,
tüd.n. h. quadam autem contentiofis hominibus relinquenda , quadam vero , non
armis & ferro , fed ratione propugnando. Undè cautè prudenterque col-
nu. ». r». ligit , omnes iuperfluos quæftionum lurculos prorsus eile amputandos,
cùm pietatis régula in tuto eft, & fidei caput femel eft conftitutum.
II. Non multò pòft, inita jam pace , atque Meletio & Paulino , diffi-
Argument! dendum etiam votis & fuffragio, in Antiochena fede collocatis , eâ lege,
‘ ’ ' ut, altero contendentium demortuo, alter qui fuperftes effet, Epifcopus ab
Socnt lib. omnibus agnoiceretur, alteram Orationem habuit Theologus. Hic iterumpa- v’c' cis utilitatem & delicias obiter aningens, infurgit maxime adverfus Hareticos,
qui, obtentu religionis & caritatis fpecie, Catholicorum diffentiones aenter
B criminabantur.Eos inteftimonium appellai & provocai Orator. Vos, inquit,
arcanorum noftrorum participes eftote. Ad concilium vos , etiam exofi >
vocamus ; Arbitris hoftibus utimur , ut pudore iùffufl vidlique recedatis.
mia... Diffenflmus quidem , non de deitate, fed de ordine & difciplina.... HoC noftrum erratum fuie , quòd nimio Paftoris amore affedli fumus, nec ex duobus eximiis Præfulibus, uter magis expetendus effet , reperire potui*
mus, quoadufque in hoc convenimus , ut utrumque pari in laude Sc
admiratione poneremus. Tales funt, quas hic offen Gregorius, diffen- tionis
denis caufa, & pads conditiones. Peccarunt quidem , fed nimio tantùm
Paftoris amore. Inter duos Paftores, vita pariter, moribus & doSrind
confpicuos, incerti ac diffennentes haferunt, donee tandem in hoc corive*-
nerunt, ut pari utrumque in laude & admiratione ponerent. Nam de fide or.xxm.
8c divinitate, una erat omnium vox Sc labium unum. Pratereà pacem ,°'4'
quam fie in priori Oratione optare pradicaverat Theologus, nunc in ifta
compojitam grdtulatur , Jimulque Hareticis probat, tantam non fuiffe
inter Catholicos diffentioncm, quanta ipfis videbatur. Undè ipforum invidiam
Ss hypocrifim exagitat ; atque confutatis illorum de Trinitate erroribus, pro eorum falute amanter exorat, & Theologicas Orationes pollicetur.
III. Has Orationes Conftantinopbli habitas, circa medium annum j y p: <j„0 tenl_
ut verifimilius, curii Tillemontio arbitramur. De priori quidem nullum eft
dubium; & titulus, quern prafeferunt Codices, id etiam confirmât. De r*0™"-“'
pofteriori vero diffentiunt eruditi. Elias Jiquidem, Billius & Papebrochius Torn. IX. act.
Naÿanfi, Gregorio patre adhuc fuperftite, diclam exiflimarunt. Undè in *££**&
Editis primum locum obtinet. Nihil tamen ex hdc Oratione colligi poteft,
quod eorum fentenda faveat. Ac primo quidem, quandià Gregorius ftenior
Na[ian[enæ Ecclejìa curam geftit , nullum unquam fuit diffidium inter
Gregorium patrem & Gregorium filium, ac promdè nulla reconciliationis
neceffitas fingi poteft. Deindè, fi quod extitit inter utrumque Gregorium &
Monachos certamen, illud ad fìdem, non ad ordinem Se difciplinam , de Or. im
quibus htc tantùm agitur, pertinebat. Nondùm etiam his temporibus , Na- s’
\ian{i ad id temeritatis & arroganti^ vénérant Humici, ut Theologo opus
fuerit, ad retundendam illorum audaciam, eos tam acriter , tamque frequenter
iifdem de rebus arguere & infeclari, ac infuper ud duris folidifque , uu. „.,4.
ut loquitur, de Trinitate difputationibus; quo nomine Theologicoe , quas
promiferat, defignantur Orationes. Nec quemquam moveat, quod ait Theor
logos, de benigno patre ejufque obfequenti filio, una fedentibus , mu- un. n. f.
tuumque libi ornamentum affèrentibus ,quodfotfanElioe cæterifque fucum fecit. Illud enim, ut ex diclis manifeftum eft, ad utrumque Gregorium nulla-
tenùs referri poteft. Meritò , juxta Tillemondum , intelligitur, vel de
quodam Epifcopo, qui diffìdendum pardbus prceerat, quique forte Gregorio
noftro dignitate pmftabat, quem honoris causd, Patrem appellai, feque
ipfe filium nominat ; vel podùs, ac veriftmtliùs , ipfe Theologus Pater
ef t, & filii nomine , defignat unum è Sacerdodbus, quem, etiamfi
diffìdendum agmen Conftandnopoli duxiffet, compofttd pace, in grapam
recipit ; cujus pacis ut fidem facerent, neceffefuit, ut ambo una federent,
mutuas coram populo dexteras jungerent, atque una anima & uno ore
fermonem feparadm uterque pronunciarci.