Carm.de vii
fu a , v . 310
3 ” * • ;
Horat.
E p . lib. z .
Ep. i .
Carm.de vit
fua, v . 17 0 . Í m
Ibid. v . z 8 z , 183.
Ora r. 1 , al. z.
Ibid. v . 1 7 8 ,
*7 9*
Ibid,
XXX P R J E F A T I O .
refiituat. . . .fcienfque . . . . in earn rem fe injlitutum haredem, ut per ipfunt
Ecclefia omnia fine fraude conferventur. Poterat ergo Gregorius , quamvis
monachus eflèt, & omnia abjeciffet, fontem & exiguum hortum habere. Sic
Gregoiii teftamentum confirmat eum vita; monafticae profeffioni addièlum
fuifle, diftìcultatefque omnes diilolvit, nedum impedimento eife & diffi-
cultatem poflit aliquam parere.
Achilheum Thomaffìni argumenmm, ad expugnandam Gregorii monaf-
ticam profeifionem , font haec Gregorii verba :
Ia M ì cthp t iv‘ ì\A & o v à fy y c o v %cq ¡ x i y a S 'm ,
T c o v p fy j t 0 a v v v o v v , t m t o ^ptjg'ov <pspa>v.
Media inter illos hofque procedo via ,
Meditans ut ifti, commodum illorum cemulans.
Quse verba, il viro do&o fides, iìgnificant Gregorium, cùm deliberailèt
quodnam vitae genus inter ioiitudinem monachorum & vitam in media civi-
tatum turba iequeretur, mediam iniiile viam, ut aliis prodeflet, nec fibi
perniciem inveniret. Si ita Gregorii verba licet interpretari, fas lit dicere cum
poèta :
Nil intra eji oleam , nil extra ejl in nuce duri.
Quàm longiiììmè Thomaffinus aberrat a mente Gregorii ! quam fi velimuS
adequi, paulo Ìùperiora repetenda iunt verba :
) T lp c o T o v eTa t o v t o Q iX o c o t y n o a i <s&&u&s/U'tiv ,
x d ì T u A A a 3 x.a.) yrovovg A o y e o v ,
H g 0/ ¿ ra p e u r e e /umAoGoTug r a g o v a ia g ,
H x p w o v e L & p o ia a v r s g s ig ctA/u.tig ( ìu S 'O u g ,
Primum quidem philofophari fiatueram,
Ut Deo projicerem & alia omnia, & facundice labores ,
Velut qui agros pecudibus pajcendos reliquerunt >
Vd aurum congefferunt in maris profundum.
Gregorius his certè verbis declarat , le jamdudum omnia abjeciiTe in
perpemum, defiderio philolophiae , id eft, ut monachi vitam exerceret ;
quod ad vitam monafticam requirit & fufficere fatetur ipfè Thomaffinus ;
neque enim plura fas eft requirere. Id autem decreverat Gregorius jamdudum
, id fixum ftatutumque erat :
To ¡uèv t * c a p ta t e l e f i t / S o v e p t j a t , v r a n e t i
A s S 'o y f / .t v o v T Ì\V a sta) TO T Ìtpto-Kt 7T A t o r ,
Ea quidem quce carnis funt 3 in profundum projicere
Dudum Jlatutum erat 3 tuncque placebat magis.
Hoc fixum animo Gregorii fedebat, votoque iànéfiflìmus Praefìul adftriéìus
tenebatur, quod in maximis grayijfimifque periculis, cùm Athenas mari
peteret, Deo voverat. Nulla jam de eo deliberatio.
Quid igitur illud erat, de quo Gregorius intus amicos ad confilium vocat 5
E v£ov K ttO -'fe » r a v ¿ p tA a v a p t r é p i o v ,
Epooii' A o y iffp icS v t y v r ia ta v 7r a p a m r u v .
Intus amicos in. confilium voco ,
Meas cogitationes , quce fincerre funt hortatores.
Scilicet Gregorius « inter ea quae praeftantiora funt,. id quod praeftantius
» eft quaerebat ; nam quae carnis font, in .profundum abjicere dudum
P R Æ F A T I O. xxxj
» ftatutum erat, tuncque placebat magis. Confideranti autem vias quae ad
» Deuni ducunt, quaenam melior elfet, invenire non facile erat. Aliud
» enim , aliorum habitâ ratione , bonum aut malum videbatur , ut fæpe fit,
» ubi quid agendum eft. Longam veluti quandam peregrinationèm meditali
batur. Navigationem quidem effogerat & maris labores , fed inveitili
gabat quaenam expedidor effet via. Màgnifaciçbat Eliam . Thefbìten ,
» Carmelum, defertum Joannis præcurforis, filiorum Jonadab vitam fine
» apparatu ; verùm rursùs eum tenebat facrorum librorum amor.,.. res cum
»deferto & quiete non quadrans. In utramqué partem fæpe delatus,
» tandem inter fua defideria fic litem diremit, mentifqüe agitatipnem cohi-
» buit : videns enim eos, qups adfuofa deleifabat vita , aliis quidem utiles ,
» fibi autem inutiles ac malis agitari ; ecs autem qui vale faeculc dixerunt,
„ ftabilipres quidem effe, ac in Deum placida mente f efpicere, at fibi folis
»prodeffe, anguftâ caritate , vitamque infplitam & afperamtraducere ;
» mediam inter utrcfque viam iniit , meditari ut h i, predelle ut illi
» ftatuens ». Hinc Gregorio Eremitarum atque etiam Anachoretarum
vivendi genus arridebat,. hinc Coenobitarum. Sed in illis , quòd libi folis
udles elfent ; in iis vero quòd aliis quidem utiles, fibi vero elfent inudles ,
difplicebat. Itaque mediam iniit viam inter Eremitas & Migades , id eft ,
inter Eremitas & Coenobitas; illorum ad coeleftia converfionem, & iftorum
caritatem retinens, ut fibi & aliis udlis, maximè parentibus., ellèt.
Ea igitur fuit deliberatio Gregorii , utram ex duobus monachorum
generibus, Eremitarumne an Coenobitarum vitam fequeretur. Ac veluti qui
in aliquo periculo gravi conftitutus, fe vitam religiofàm profeffurum
Deo pollicitus , etiam voto le obftrinxiilct ; deinde lècu-m reputans ,
quomodò promiflum faciat, varia hujus temporis virorum religioforum
inftituta & leges, Trappiftarum feilieet, Mendicantium , &c. perpendit;
demum, habito fècum confilio, vitam Trappifticam ut alperiorem refugit,
Mendicantium autem ut nimis adluofàm & fibi minus utilem refpuit, Deo
militare fob regula iànòìi Benediòli mavult : ifne monachus dicendus ,
& vitam monafticam amplexus videri poflèt ? Credo equidem. Atqui hoc
ipfùm eft quod præftitit Gregorius, cùm habita fècum deliberatione utrum
vivendi genus, an Eremitarum , an Migadum fequeretur , unum ex
utroque temperatami amplexus eft cum Bafilio ; qui vitam folitariam &
coenobiticam præciarè inter fe reconciliaverat & permifeuerat, exftruâis
monafteriis quæ fbeiata vitæ utriufque commoda, nulla autem permixta ha-
bebant incommoda. .
Hoc fi non ftatim atque optaftet, certè quàm primum licuit, vitæ
genus fècutus eft Gregorius ; & fecelîit ad Bafilium, unaque cum eo
Ponticam folitudinem incoluit : « Degebant tamen finguli, inquit Annalium ^
» ecclefiafticorum parens ex Rufino, in fingulis cellulis feparatis, ira Gregorito.!/
» tamen inter fè diñantes , ut non incommoda fiepius conveniendi daretur p’ 7'
» facultas. Id etenim ex Gregorii epiftola, quam tunc in eremo agens ad e p. ai. m.
» Amphilochium, in eadem folitudine philofophantem , fcripfit, facilè
»poteft intelligi.
» Qualis autem fùerit ejus habitado & vi ¿fus, pergit Baronius., ex his
» etiam aflèquimur , quæ idem ad Bafilium , poftquam inde recefièrat ,
» ludens fcribit his verbis » : Quoniam qua jocando ad te fcripfimus, aquo votammo
fers, ea quoque qua deinceps fequuntur adjiciemus , ex Homero autem
initium ducetur: Nunc age, progrediens internum concine, quæfo , ornatum ;
tugurium videlicet SC teclo SC januis carens , focum ignis & fumi expertem ,
pañetes igne exficcatos, ne luti guttis impetamur, Tantalis fimiles, eademque