commififfet, ita demum naves confervat, è A I n i return rzS T'iypiSi avyQa\^
fluvioadfluviumtutòperveaas.Itacaftro- Ì ^ S n , : . oC™ s & M ,
Perlatum rum horum periculum emigit. Ut autem
anes & infi- progredienti rerfica: copiae in confpeòtum
di«. 1v em° e ,n tes, quoti• dj*i e/ que augerlcentes, eam
gerendi belli rationem tenere caeperunt,
ut adversà quidem acie nequaquam libi
ftandum, n e c , cùm copiarum exuberantià
vincere liceret, nifi magna neceilitate urgente
, tentandam libi pugnai aleam judica-
rent ; caeterùm è tumulis & locorum an-
guftiis , ubi facultas daretur, hoftes fagittis
imneterent,atque opportuniffimis v is tran- g Tog.«W», r i
litibus occupatis, eos racillime, ne porro * » - r
progrederentur, inhiberent : tum vero in
magna animi anxietate verfabatur ; nec, quò
fe verteret, habens , pravum tandem confi-
lii lui exitum reperit.
Fiaa Per& X I . V ir enim quidam, inter Perfas non
JdianumOra- ignobilis , Zopyri illius erga C yrum, in Bario.
bylonis obfidione, facinus irriitatus,quali ob
gravilfimas quafdam caulas in graviifimam
offenfionem Perfarum Règi veniffet, ob
idque in eum pelfimè animatus, contràque
T etçr vctùç m
cm r ou or or ayo o rcS arorayeS So 9-g/eraç b
aacpaXeia. co Si yèv oùv t o v ex r m <Ppoup/av
roureov Sfg.SiSpa.axei xivSuvov. cog Sé
Tlepaixti Suvayig t¡¿fey<pavúaa , xa) dà Tlç
rn ouati <&&ayivoyévti3 b xara yerd>7rou Egf jj
iça&at s xa) SfgxivSvveúeiv oùx a el o Selv Siya
yeyaÁtig dvayxtig 3 evov ex tfetouaíag xparelv
cm Se tcov Áo<peov xa) tcov grevcov v¡ arapeixoi
SioSx t&çgxaraÀayÇavouaa 3 paSíeog eJpye rotf
co' Ttivixaura eutropia re r¡v tí Sri 7roXXiíy
K9j oúx eycov c07rti T%ct7rtiTcii ¿ Auaiv eupiaza c
arovnpav t o u ßouXeuyctlog.
la. Avnp yaç Tig TCOV oux dSox'iym b
Tíepaaig , tov ¡7t) B aGuXcovi ts&g d Kcfçoi’, d
Zjcoarupov yiynadyevog3 cog Sri t i eTqfIlepcav e
ßaaiXel, yaXXov Se yeyiça xa) éV) yey'içoiç
,®&<rxexpouxcog y xa) Suavoug yèv rolg exéivou
erga Romanos optimé affeáus effet, ac per q y á x g a 3 euvoug Sé r o lg V c o y a ím < & & yya(n
hujusmodifucum &fimulationem fidem libi
conciliaffet : Quid hcec, inquit, Imperator?
Quid tam ignavum atque imbecillum de tanti
momenti negotio confilium initis ? Quor-
fum hoc navale frumentum s ac fuperfluum
onus 3 ignavice magiftrum ? Nihil enim ad
expugnandum dìfficilius 3 nihil pervicacius
efiy quàm venter 3 fitàmque in manibus habere
fpem falutis. Quocirca 3 f i quid me au-
dies 3 nauticum hunc apparatum valere ju -
bebis 3 languorémque ex eo ad fortijfimum
t t o u t o r u f y à v c o v 3 x a ) r è a r i& ù e & a i A a è à v
cm Ta 7T Á a c ry a ]o g ' t i T a ù r a 3 <ptic)v3 co ß a a iX e S ,
a r c ó g o u T c o Q a S - p a g <z¡fee r o a o ú r o u ß o u X e v e S n
t s & t y y a l o g ; t i ç ó v n f r t i ç o u t ¿ g Q o t a l r o ç x a ) ò
t f e t r l ò g ( p ó p r o g 3 ô T r ig à v a v S p ia ç S tS à a x a A o ç ;
o ù S èv y à ç * o u T G > S u a y a y o v x c à tp i o v e ix o v 3 f
y & r n p y x ) t o è v y e p o ) v e% eiv r t j v Q c o T n p m •
â à à ’ e l h i y o ) a r e i& n y T o y è v v a u n x o v t o u to
y a / p e i v e a a e iÇ y x a ) rriv eT royevrw e x A u a i v t cS
òSoS eu7ropa>Tepaç r e x a t a a g p a X e ç e o a ç , yjç
hunc exercitum redeuntem : tu autem v i a < \ o «w •«> *
alia facìlioriC? tutìori, cujus ,ibi mt ducem D V ! ? 9 , \ ^ ^
jbre profiteor 3 ( nam Perficce regionis tam
peritus fum quàm quivis alius 3 ) in hoftium
terram imprejfionem facies , rebufque ex
animi fententia confeàis ad reditum te ac-
cinges. Me' autem tunc demum beneficio af- v
ficies 3 cùm re ipsà benevolentice erga te mece
confiliique mei documentum ceperis.
C 01 xa& nyV TÌìg y ey7reipog Sè e’I T ig aAXog
<f>ny) Tiig ycopag eïvai r ü g Tlepcrixtig 3 èyQ aM lg
r e eig rtiv TroXeyictv 3 x a ) tcov x a r à yvcóynv
Tuyeov e7ravn%eig' n y à g Sè T tiv ix a u r a eu 7roir¡-
Creduia eft X I I . Hac oratione cùm ,id quod propoanimi
levitas
maxime in
impiis.
nebat, Juliano perliiafiffet, credula enim
eft levitas, pracipuéque edam Deo impium
exagitante , omnibus fimul incommodis
premi coepit exercitus. Naves igni confla-
grabant, frumentum nullum e ra t, ac rifus
infuper accedebat ¿ idem enim fermò e ra t,
( a ) K»ì TMvrtf. Sic MÍT. omnes , & E d i t i, prater
Parif. 8c Mont. qui legunt, ^ r5« . Hos fequitur Comb,
qui refert t 5t« ad pipas fuperius , & v e r tit : acque harte
(.jctjfam partem ) cùm paulò fuperius Tigridi conjunxiflet.
commißjjetque 8cc.
C b) K*tu piTÓsn. Mont. yg. xara pironai.
( c ) 0*1. Plerique codices , ¿arai.
( d ) xZpar. Non Cyru s , fed Darius Hiftafpis, ut e x
Herodoto & Plutarcho difeimus.
( e ) T ¿ n itr i,. Ita tres Regg. duo C o lb .S c Or. r.
Fauci cum Editis , t 5» Tliprì,.
( / ) Outufóo-pct%av. Ita PalT. ac plerique codices.
Par. Ed. ». N o nnu lli , ¿ras iarlpm^a,. quos fe -
<reig3Sn vixa av epyco irélpav AaCrig rtjg nyerepag g
euvoiag x a ) to^yivetxecog.
/b . £ lg Se eÌ7re r a v r a 3 x a i èÌ7rcòv etre ia ev ,
eurrigov y a q n xou<poTtig3 x a ì Tou ©eoo y&Aigct
auveÀauvovTog 3 a r r a u ra t¡v o y d S r à S e iv á ’ ra g
y e v vaùg ely e t o 7rùp 3 x a ) o a Irog oùx r¡v3 xa)
f&z$(fr\vc> yeAcog" a u r ó y e ip y è « cr<payn c y e S ó v
r à S è ÌA tt'iS m cppoSSa , x a ) 1 ó ¿Stiyòg li
quitur Comb, qu i iic reddit hunc locum : nihil cequè
ad pugnam fegne atque rixofum, ac venter , fuamque prce
manibus falutem habere. Eodem fenfu exponit ¿órpayj>
Budaus in Plutar. Symp. V o lu it p r o fe tò Impoftor
fuadere Juliano , militare robur fran gi, 'ac rixofum
f ie r i, cùm diffluit deliciis ; & prafidentem atque in-
cautum plerumque labefaótari, cum in manibus falus
effe videtur.
j g ) H,Ucc un ’ipya. Sic Mff. & Èditi. Montac. & Par.
ì» ìpyu.
( A ) T5» tharlS'a,. Paff. ì\*irèiiTM. ( 0 o. «J?yeV. Ita Paff. ¿ s a l i i plerique codd. Deci!
è, in Editis.
m m 7 r í ¡ h $ e r u 7ç v n r o a x ^ ^ i r - ^ J í A
o! V0*íp‘°‘ ) jim ó m M / s o t ' i re
agoMiw A'
, ¿ 9V/.Í? A ' ò s fU T c f , m ) A ’ ¿pyñ s toV
ñ u t r ia tU - sM 'm t i o í i x ç n s ÿ l i ^ v i J o ç o v A v ■:
pía A à i « r 0 ‘ i iAm i /¿m ,
r u v o n p ü i á m a .Á Á u y w a i ß a a n t e i u i s j a t -
Tily i a g .
b ¡ y . T à y è v Sri y é y p f b r o ú ro u y r o ia u r a -
r à Sè cvr eu Sev , où y eîç A e y e r q A o y o ç 3 ¿ A - B
1Aoç Se aXAco cru y (p ip e r a i x a i a u v r i& e T a i ,
r a v re yrapovTcov oyotcoç r n y a ryn xctï c ‘ûrôvTcov. oi yèv yà^.Ù7rô Tlepccov aurov cxarti-
¿ xovTi&oj <pao)v dàràxloiç cySpoyalg y^coyevov 3
e v j j arlovlarnSe xdxelae aùv eey7rXn%ia' xa)
1 oyotóv l i ‘d è i aùrov auyCrivai rrS Kupot» t o o
if ïïapvcctriSog y oç * rolg yup'ioiç avvaveA&cov
I ítt) TOV àSeXçàv Apla£épf;ttv, »a) veavixcog
■ yayoyevog, &páaei rriv v'ixtiv Sie<p&etpev’ oi
■ Sè toioStov hva I tt aunS Sinyouvrai Xoyov Q
■ 87r i r iv a Ao<pov tc o v ud^nAcov aveXS'cov , coç cm
B 4v£ico7rrig t o v ç p a T o v o ^ e i X a € e lv 3 x a ) ocroç
g tiareXeítp^ii ir f 7roXeycg ya&elv 3 S evreiSti oi
I (havtivai ttq X v t o 7rXtiBmoç, xa) r tiç eArnSog
■ ¿Sd-ovcórepov ' còg Seivòvy eirreivy ei 7ravlag Ty
B Vcoya'icov yn t o u t o u ç eyrava^oyev ’ cog av t i ç
B ßatrxct'ivcov aùrolg tjjç QcoTtifnaç. tty à r iv a
B çpdjico^f yaXe7rnvavTa3xdi ou x a ia a y o v ra
h tîji» òpyriVy ¿xrai xara tcov aarXafyvcov 3 aXo-
B yricavla t tiç èaurou Qcornptaç. coç Sè aXXoi3 D
B yeXoiaçcov ßapGctpcov riva to u to roXynaai 3 dì
H i roiç ‘ çpahcôraiç errovrai 3 Xurrng rè yuya-
k yay'ia xcà ttqtoiç n Su aya • _ eia) Se oi xa)
t fit ) EÏ%a,. Comb. tt%u
E ( b ) Tirs. Paff. 8c plerique cod ice s , rira,.
I ( c ) K«T»j*ovTi<rfliCf. Hieronymus , Ep. ad Magnum
H Oratorem ait : conto ilia perfojjus. Damafcenus Or. i.>
■ de imaginibus, Elladio auétore , ¿¿çv , haßam vocat.
S ItaSozom. 1. 6. c . i. Ammianus, equeßrem haßam ap-
■ pellat.
f { d) Araserais ist¿paftttís. Reg. U. vtS'pafUK. Reg. b. tukti-
■ nais iií¿pafia7s.
■ ^ (e) EftarXiliu. Quatuor Regg. C o lb . k . Sav. Paff..
H « îtAijS/«!. Cui lententiæ fa vet Eutrop. Hift. Rom. l. io.
I Immo Auguft. 1. 4. de C iv it. c. 29. 8c 1. 5. c. a i . ubi
B Julianus d ic itu r , merito tenieritatis &■ hojlili vulnere ex-
B tinSlus. Id etiam fupponunt extrema morientis ad
■ circumftantes verba.
■ .(/) Tais ftvplais. Cum ingenti exercitu , nec benè
i Billius , cum decem hominum millibus. Quis enim hic
■ tantulus exercitus ,"q u i potentiffimo Perfarum Regi
■ eilet negotium fadturus ? Cyrus non folum decem milha
I Gracorum, fed alias etiam plures in auxilium copias
I liabuit. Reg. b. C o lb . 3 . 8c raff. a<rhs rois /tupíais.
I , { g )B * u f ì ai. Ita melioris notte codices, Regg. bm.
B * u* aliique plures. Mont. iariiJì al. Paff. ìarti ¿fai epctviìvaj'
(A ) ciroj. Schol. fubaud. %lq>as, enfis, gladius.
( I ) EpuTióruts. Reg. q. Combef. riparai?, exercitus. _
I r ' E,ir‘. ¿'* «è 2<*p<**s»S» r«*/ 8cc. Sunt autem qui
K ^a.r>ace>n° i- a^vertendum e ft, nihil certum de
E Juliani mterfedlore apud Scriptores reperiri. V a r i i, ut
I Oregorius nofter , varias opiniones recenfent. Vid e
B Chryfoft. hb . de S.Babyla. Damafcenum Orat. 1. de
ac fi manus fibiipfi necémque attuliffet j
fpes omnes evaniaæ, diixque itìneris cum
promilfis fuis abfcefferat. In orbem porrò
hofles inftabant , bellum circunfluebat :
progreffus non facilis, viftus ægrè parabilis:
languebat exercitus , animifque concide-
r a t , in Imperatorem accenfiis erat : nihil
bonæ fpei reliquum erat ; hæc una, ut in
præfenti rerum ftatu falutis ratio patere
videbatur ,• nimirum federato imperio &
militari præfe&urâ defungi.
XIII. Quæ autem huculque gefta funt, Ce Juliani -
ita fe habent ; quæ vero fequuntur, non uno ™ nIarna j * a . * - 1 1 narramur,
modo ab omnibus exponuntur , fed alius
alii fermohi affentitur, ac fubfcribit, non
minùs eorum quibus certamini intereffe ,
quàm quibus abeffe contigit. Nonnulli
enim à Perfis eum jaculo confixum fuiffe
aiunt, temerò in hoftes excurfantem, atque
hue & illue vefanè præfultantem ;
idémque ipfi quod Cyro raryfatidis filio
accidiffe , qui cùm adverfus Artaxerxém
fratrem cum ingenti exercitu afeendiffet,
ac fortiter pugnaret , temeritate tandem
fu i vi&oriam amifit. A lii hujuimodi quen-
dam de eo iermonem commémorant : cùm
in fublimem quendam tumulum aicendif-
fe t , ut velut è lpecula exercitum oculis
uiiirparet, quantiiique bello liiperfuiffet,
cognofceret, magnâfque copias, ipéque fua
ampliores vidiffet ; Quàm grave & indi-
gnum fuerit 3 dixiffe 3f i hos omnes ad Ro-
manorum terram reduxerimus : quali vide-
delicet, ipfis falutem invidentem. Quibus Quis Julia-
verbis commotum militem quendam,irâque numoccident,
præcipitem a£lum, nulla falutis fuæ habita h10“ 141“ 6 •
ratione, in ipfius viicera gladium adegiffe.
A lii rurfus facetum & ridiculum quendam
Barbarum , ( quales in militum comitatu,
tum ad leniendas animorum moleftias, tum
ad exhilaranda convivia effe folent), hoc
imaginibus. Theodoret. Hift. lib.3. c. ay. Socrat. lib.3.
c» a i . Sozom. lib .6. c. 1. a. 8cc. Libamus Orat. fùnebri
in Julianum fic loquitur : fortajfe aliquis nofee cupit,
quifnam illum occiderit ; ego verò nomen quidem nefeio.
Ab hojle tamen interfeSlum nonfuiife , certijjimum Uhia argument
urn e j l , quòd nemo ex hofttbus ob vulnus illud honore
affettai e j l, quamvis Rex Perfarum authorem ccedis,
per prceconem ad proemium vocaverit. Deinde innuit
Julianum à quodam milite Romano , étiam Chrijlia.no
percuffum cecidiffe. Id non veretur Libanio concedere
Sozomenus , atque à culpa liberare videtur in -
te rfeftorem, qui propter Deum, G* propter eam quam co-
lebat religionem ,Jlrenuum facinus edidit. Abfit ut in hac
re Sozomeno affentiamur. A tali tamque inaudito
fermone abhorrent aures verè Chriftianæ. Semper 8c
ubique Regibus ac etiam Tyrannis fid e le , conftans ac
perpetuum debetur obfequium. De i hominumque
odio premendus e f t , quiiquis in Regum aut etiam
Tyrannorum vitam , quacumque e x cau fa , facrile-
gas manus injicit. Nos eum graviffimi feeleris reum,
ac acerbiffimis fuppliciis morteque turpiffimà plec-
tendum judicamus. Abfit etiam u t ex Theod ore to ,
qui Hift. lib . 3. c. a y . ait : S e i five homo, five Angelus
gladio eum ( Julianum ) percujjit, certum eft, quicumque
tandem id fecerit , eum divina voluntatis adminijbrum
fuiffe. A b f i t , inquam, u t indè colligamus Juliani in-
terfe&orem , quifquis ille fuerit ,-utpotè divina voluntatis
adminijtrum , fuiffe innoxium. Divinæ enim'
voluntatis adminiftri fuere Herodes G* Pontius Pilatus,
qui y ut in A£t. iy . 17. a8. convenerunt facere qua manus