
78 S. G R E G O R I I T H E O L O G I
ADVERSÙS JULI ANUM K A T A ( a) I O T A I A N O T a
Imperatorem prior Invectiva. (b) Baaixicoe ( c) 2 r«Amy7ao? 7rp0roe. \
, «h«ej.
O R A T IO Q U A R T A . a o r o 2 <T.
ripta circa I. U D Ì T E hcec OTtmes gentes 3 auri- A a- -A .K 0 X 2 A T E 7awra T r a v T a rà. ¡Bvn
ò v c o r i e r a B i T r a m e o i n e t j o m o v v T i e tjjV o in o v f o L
vtiv ' n a X e o y a ^ ¿ T r a v i a e 3 c o a& r ip t f;'& zÓ T r lu T iv ò e
W ft'iO'etiTctTtiç d <s^jLCOTrne , fo iy d x c o tej v^nAcò d
e T^l n t i p v y f o e t l r ¿ n ú t r a n X a o ) 3 e p v X a ) , yXa<r- e
ceti 3 Trav y i v o ç ¿vBpcoTrm , r£ nÁtnia Traes a. f
o é r o i n vvv i ç è 3 o e r o i y i v w i b i ' x ) V r¡ /uoi
f o i Î Ç o v t o n n p v y f o a 3T r a a a ¿ u v a f o i e t c û v ù p a v w ,
T r a m e A y y iÄ o i 3 o?ç ipyov t¡ t u T v p á v v u n e t ] á ~
A ü o v fjS« T o v 2 íí6)¡/ n a B iX o S a t T o v ß a e r i x i a t u v g
Al. tertia.
quæ autem 4.erat y nunc
Scripi
• ^ US P erctP lte o m n es q u i h a b ita tis orb em .
uuni 3 64.im' Omnes enim , quafi ex edita quadam &
Compeiiat mediterranea fpecula , magno ac fublimi
n iïa b ia ^ Præconio appello. Audite populi,tribus,
res orbis. linguæ, homines omnes , cujuívis generis
tom i™ 1.1ti'. ^ ætat^s ; tam qu* nunc pofteà eritis 5 atque quò laetifùtiss p, rqæucaomn iuqmui
Angelos, pateat, omnis coelorum virtus, omnes Angeli
, quorum opera tyrannus extin&us ac
Num. xsl. deletus e ft, non Seon ille rex Amorrhæo-
1 6.33. rum , neque O g , rex B alan, exigui Principes,
atque Ifraëlem, hoc eft, parvam or- B A p a f r â m . M i r i , S l y /SW,A¿ r i s B«w
Ezech. XXIX. bis partem , vexantes ; verum draco ille , v A / h \ v , 3
g g ¡ ¡ apoftata ille , magna illa mens, Aflyrius ì H f m ¡ M G W ! H 9 Í T * 7 * ^ ‘
id e, ille communis omnium inimicus atque nanovvlae tov lap ayX - ¿ X X a tov ¿pdnovhoftis
j qui & multum furorem, multaique re t> ro v^n xra T tiv 3 tov vovv tov fo iy a v fT o v A <r- i
minas in terra proftidit, & multam iniquità- avpiov3 tov noivòv ¿ T rá v rm ix& pov ttoX Íuiov
pJf . Lxxii. 8. tern in e x c e lJf u m lo c u tu s ac molitus• eft. Wto vB TBToXBXia fxMiv BiTTMl ytWie f oavHiV T aH <£ eHt7T iiXt,i aavn/ a33
TToXXtiv Q ¿ ¿ m ia v iie to ¿4 °e Á aX tiuavlá n net)
fttX íT tjaa vJa . Coelum & II. A u d i ccelum & a u rib u s p ercip e terra . e a , I i \ > ,<* „ , terram. Jam enim mihi tempus eft, u t iifdem verbis / s ^vpavi 3 ^ iv a n Ç o v yti^ xa/poç
Ja' u u tar, quibus Efaias vocis fublimitate Pro- c y a * ^ 0i J * * VT* Tc? ^ y ^ m o T a r e o t m
phetas omnes aritecellens. H oc unum inte- n p o ^ r n f o H <raia <ruf¿¿pd-éy%a<Q-ai . ttXw
reft , quòd ille ob Iiraëlem , qui Dei legem k ocrov ó ¡xìv Itti tc! la p a iix ¿SiT t¡< ran i 3 l u ì - I
rejecerat ea vocat atque conteftatur : ego T» ^ w V p « 'Pí™ - ¿ ^ r v „ ¿ , m autem ob tyrannum , q ui& earn rejecit, \ / n V ' /Í i.!» ' ’’
& miferè, ut ipfius impietas merebatur, M a™ r «™ v I l> W w o l l t Tricoma n e eia*-
occidit. aSfeov. . .
Ipfam q u o - RI* Audi hæc etiam Conftantii magni >• A novi ¡(ctj t¡ to v fxzyaX ov K m ç-a vT isu m m m anima Ifi ■ S B fenfus WËÊÊÈMÈ. H i ! 11 m MMI ¿ ■ Te ■ H , B B H 1 “ ™m’: ante t 1™* tenue- m m h i j w ^ w ê ê ê ê ,
laudes pro iè - n i n t , p iæ L - h r i f t i q u e a m a n t e s a m m æ : v e - ’ ««/r o "
quitur. rum inlrl«e* præ cæteris , qu*i .cù' m f im u l T ? X p i ç o t l xÁ n p ó v o /u íp ovfeu/%tifh)ey
cum Chrifti hsereditate creviffet, eamque W lavTtiv iie ¿'vva/ntv f j(af
pro viribus auxiffet, temporißjue diuturni- U ßi€cua>irfoiitoi , ¿ f t è n a r r a .'t ü nvro
tate con•f irmaflet, •a deò u• t eo n.o .m ri ne om- y, ividjai _/t, « u , ' •• t ,j tc o v t t c o t t o t ì paatXicov ovouac-QTctioc ’
nes, qui unquam imperio potiti .fuerant, 0 * ^ , , , , , , ,
fplendore gloriaque ruperaflet, ( Ò injuriam * i7ry ua* ' |B M |Éi «y™«™ °<podpa n e c
ac nefas ! ) ignoratione lapfus eft, ipfius pie- dimiae ivai&iae ¿vet%iov • ìXoB-ìv ìttit$zQ>m
tate admodum indigna : Chriftianis Chrifti Xp/f/ai'o/? t o v Xp/^cf TroXi/niov 3 <&. t q v t q
_ { a ) w ^ r« ^ . Ä e g g . b .h " . O xo ” . PaiT. & c . H t Ì a ^ , . Reg. bm. tres C o lb . tS ,a ^ pU
f t ' v r , ^Uld« n red e ; nam Greg, non Alludit ad hasc Iiaise verba c . x . 12 . juxta l x x . Èm<rtantum
Juhanum, fed etiam Genalium fuperftitiones , v e l , ut in alias libris legitur : W M ife # ,5,
exagnat. C o lb . 6 . **r« u,Aimi ß kxtuEx^,*,. Socrafes . r'o, ¿ y « , , ri , äfxm» rS, Vifnabo v el in-
G e n t i li '0' 23 ' V0Cat ***” * f ” £*»>**> »d e ft, contra ducetfuperfenfum magnum , ß p e r Principem AITyriorum.
( h ) Oroi «. Ita quatuor R.egg. tres C o lb . & ed.
Ald i Man. Deeft ì in Par. . .
( i ) Ei tk uUvo-h. S i quid defunài fentiant. Sic Ifo-
crates iifdem .verbis, fed paulò fuiììis : */«? Wmti'Amt
rais TtTtXiurtiKÌo-i nifi Tut itóótj't yiyteftitut. Si quid ■eoruiii
quee htc fiunt defungi fentiant. Or. funebri in.laudem
Evagorse.
; ( m ) Oveu re. Combef. avai re.
( n j TS de 8 cc. Comb- r i de ye. lllius enim vérò maxi/uè
omnium, quantò und cum Chrißi heeredirare adau&us, edque
pro viribus adauöld, ac temporis diuturnitate confirmatd.
( 0 ) o ^ iictiftlttf. B ill. 6 graverà imprejjionem ! Comb«
6 noxam ! Ed. Baf. prok dolor !
(A ) buvixius. Deeft in pluribus Regg. & C olb .
• f-^irvjTtKat. V o x in nonnullis pramifla, in aliis
poupofita. Aàyas fubauditur ; fed à plerifque exprimi-
tur. Reddi poteft : Sermo-in columna infenptus. I d e f t ,
Gratto Infamatrix, feu Invettiva, in qua, vélut in cippo ,
r^l\ a “1“^ ìrifcripta omnium oculis exponuntur.
( d ) ntfiuvSt. Reg. 1. viftoirif.
( O T/ - Deéft in duob. Regg. & Or. 1.
( J ) nS» yey«f &*c Omne genus hominum &* cetas omnis.
( g ) OS rat Etiat &*c. Qm non Sehon fuftulerunt, (se.
_ i " ) fe-ie) fiiKfot... ivpufa. Exiguam lfraelem devexantes.
fujtulerint ,fed Oc. 6 J 9
u o v o ìi tcov ¿ T r á v r m o ù n a X c ó e í t y iX a v B p a > T n v - A hoftem iníciens aluit, in eóque ùno haud
- %. ~ t re â è humanitate ac benignitate ufiis e f t ,
quòd eum , & fervavit, & ad imperium
ev ex it, qui malè ac fiineftè , & fervatus
e ft, & imperium adminiftravit. Atque hac
potiflimùm de caufa eum crediderim, ut ex
a e t j o i x } a oùGc ii x ) * ß a t r iX iV c r a i t o v n e tn e o e x )
Q c oB tv lc t ß a r x tX i v e r a v l a • r¿¡ S f a t S t o / u a X i ç a
a v ¿ (fri/n » ¿W rsp T« n e t j a X v o - n n e ¿ T i C i í a e ,
jfd j T o l e ' X p i r i a v m a r e s t ' y y - a a iv i i e r o ¿ p% a 7 o v
iy ra v îX B o S o ’iv 3 ovTeo á w x aT X o y ea . X o y o v y è
¿yetd-fícret) to T O i ¿ > X & p m p io v 3 Trarrne ¿ X o y o v
B v a ia e itp e o n p o v n te) n e tB a p c o n p o v 3 o ù n e n a
r o ù e b / a y C ie c a t ív o v X o y o v e Xj X t ip o v e , û Te te
[b c v a y i ç ip a e B v a i a ç , m « t f è j t o (è t o ¿'v -
I vetrov 3 ¿ T íC í i a e t v ¿ vva jjtie
[ c r eo e ¿vof¿áaco3Qo<pia • c Ì t t ì ) (
impietatis oppreífione, rerámque Chriftianarum
ad priftinum íplendorem reditu, fie
etiam ex hac oratione maximam voluptatem
capturum. Sermonem enim Deo in Sermoncm
grati animi fignificationem dicabo , omni bunc Deo in
_ rationis experte viñimá puriorem & fanc- |SscSZ;ra
L B tiorem, non juxta nefarias illius orationes aicat Gregoac
nugas, magífque nefaria facrificia, quo- nus*
!jto v a ia (£
Ì ¿(Tocpoey
Tratra t\ t u a i covo e H ¡r . . . 7. * rum príE ltantia & p o te n u a , im p ie ta tis p o -
n únu Súmpif Tí ê míSívait iv adirei tentia erat, & infipiens , ut fie loquar, fa-
TTopivofMvti 3 Û tu Ttíe ¿XtiBiíae QeoToe Troppe» pientia; fiquidem omnis hujiis fæculi po-
T r iT r lu e r a ' ¿ n e ív » / ¿ ív «Tu T o i a v T t i Û d t t f y t t o i u -
t o t e 3 r o i a v T a e i x o w a j a e ¿ T r in a p T r i a e 3 c o o i l
E TaXu '&ro%tipaivoju,ivt>i, û c o a ù X a x a v a
i X ^ -ó tie r a y y '¿noTr'iTr!o v e r a 3 <fc. a v v a T T i o S a a T o l e
T r a T ^ a a i v '^ T r oX X v /a iv o ie / u í t b x o u 3 <£%*-
I ¿ p a v í& p o i e r t i v 'sric o eriv 3 « t u v ¿ n & n a v .
«P. E fjto i'e f\ jt B v o v t i B v a i a v a i v í c n o e c r t fA i -
d q o v 3 Tt)v ¿ v a i / u a n l o v t £ v X o y e o v T i/n i¡v ¿ v Ú t t -
e T 0 v J i 3 T i e B í c t j p o v e tiékjLçy<Tii r i i X a Pi r t T r a p ie r -
o v /u ív o v ; » T i e (Tv v iix *i<m y X á > o s c ¿ T o o u T o v 3 o i r o -
f et o v nffjj ß o v X o / n a i ; r/ç ¿ n o n 79PX o y c o ^ t r v jj/m ^ ÿ r .
g B v /u .n B n < r iT u i ; <& y a ç o ù Taf X o y e o / lo v o v S n
Ao y o v X a P‘ Ç o i n e i ó l a T ì i j u n à aX X e o v m o v o -
f u a Ç n a i 3 è l a v T i f x a ' i p o v j i T t j ts rp o e r tiy o p ia t
i S f a t y ip o v T c o e é . r ii ¿ ' v v a fe .t i T t ie x X n u ie o e " ¿ X X a
tentia & eruditio, in tenebris ambulai 3 pf LXxxr;
atque à veritatis luce procul excidit. At* î*
que ilia quidem talis e ft, & apud taies,
talidque operæ pretia habet, quafi foenum Pf xxxvi:
velociter arefeens 3 & quemadmodum olerà
herb arum citò dec ¿dens 3 ac fimul cum pa-
rentibus fuis abfeedens , cum fonitu pe~ Pf IX# g,
reuntibus 3 atque ob ruinam clarioribus ,
^ quàm ob impietatem.
IV . Mihi autem hodierno die facrificium Et in iacri-
laudis facrificanti, atque incruentum fer- 1jcium ¿audis 1 -p, 1 ~ . . divino verbo monum honorem D eo coniecranti, quis confecrat. ejufmodi theatrum exhibebit, quod accepti p/* xlix. 23.
beneficii magnitudinem adæquet ? aut quæ
lingua , pro eo ac cupio, fimul infonabit ?
Quæ auris parem fermoni alacritatem alla-
tura eft ? N eque enim duntaxat V e rb o , ea
grati animi lignificano,quæ per verba repen-
ditur, aptiflima & congruentillima e ft, ut-
pote præter alia vocabula, quibus appellatur,
n àm iv a TofiTrovra ¿ ín t i 3 Xoyco n oX a Ç i& a i 3 D ^ o c quoque nomine, ac nominis vi & faculta
te , fingulariter gaudenti : verùm etiam
poena hæc illi pulchrè convenit, ut pro eo
feelere, quod in fermones admifit, fermone
crucietur. Nam cùm illi omnium ratione
præditorum communes fin t, eos tamen ipfe
tanquam fibi peculiares Chriftianis invide-
b a t , ftolidilfimè fané de iermonibus cogi-
tans, homojjudicio iùo,mortalium omnium
facundilfimus.
V . Primùm quia iiibdolè ac improbé . 7.uÂia,nus
1 . . . . k r itolide huinanomenad
opimonem traduxit,.quali 1er- mores licteras
mo Græcus , non linguæ , fed religionis Chriftianis in-
I v<nrip T t ie tiÇ X o y o v e ‘ro JQ cfiVO foia e' m n o iv e o v
ovTe ov X o y i n o l e à T r a a i v , e¿ e i ¿ i m aÙ T u } X p i ç - i a -
v o ïe i e p B o v n e n v 3 ¿ X o y e o T c t J a X o y e o v S f a v o n -
[ . B i ) e 3 0 TTOVTCOV y e ò e ¿STO, X oy iC O TC tjo e.
i . T l ç e o T o v f o i v y o r i n a n o v p y e o e Trjv s p o e t i -
i h y o p i a v f o i T i B n m v í t t í t o ¿ o n o v v 3 ¿ < r e s n p T t ie
[ B p t i a m i a e o v i a t o v E x X n v a X o y o v , ¿X X * o ù T t ie E
, 9» ra a n , u t aMarfm t»*»S fures , à fermonibus nos abogit : perinde
i <p<opae3 1 Tp Xoym tifoáe ¿TrnXacnv' ¿a<z¡ríp áv ac fi nos quoque artibus illis , quæ apud
. f nM i.iiM- f , . « fit : atque ob eam caufam, velut alieni boni V1 c*
( a ) B«nA<v0>M.'Schol. BatviXivvut iroûvoq, Reôlè q u i- religionis vocabulum d u x it ,u t Groecamr eligionemfie
çem ad Gregoru mentem 8ç ad Scripturæ fenium. fubdolè à Chrifiiana religione fecerneret.
1. Reg. V III. 22. ¿ ; r&{ }\ . T . . . T.
; ( & ) n* i trtpmvla.Quorum copia &* visyimpietatis vis erat.
( c ) Eo-fi km). Siqutdem. Bill, velut etiam,
\ d ) Aôymri/uhi. Sermonum holocaujlum.
, . i n ffm 'vei. Sch. kukXu ç-jjira. auditOTum coronam c*-
hwebit. Reg. bm. C o lb . 3 . TTèipctÇlÎvtt.
( f ) Evfi7rpt>iuftti6iiviTtii, Regg. a. b. Or.I. ovftirfoiufuivtTtti.
H í i * xáyts. Reg. bm. i a ¿y». B ill, ex Card. ¿ tS
(A) Menajes» îxi to io*S». Ad opinionem traduxit. Id eft,
o e cognato vocabulo,eaa«» Græcus, n o n lin guæ , fed
( t) Tût xéyair j/tuf àirtixetv». L e g e latâ Julianus Chriftianis
interdixit five docendis, fiv e difeendis huma-*
nioribus litteris. Baronius, fpretâ veterum omnium
au tom a te , exiftima vit, a liis tantiim docendis inter-
d iâum fuifle Chriftianis , non v e ro difeendis. Dixi -t
fpretâ veterum omnium automate ; nam Baronius ipfe
contra fe citât Ruffinum, Socratem, Sozomenum ,
Auguftinum. E t quis, inquit Montacutius , talibus &*
tantis viris non credit ? Quis non credat Gregorio Na-
fian^eno ? ( quem etiam contra fe potuerat Baronius
citare ) qui litteras, A«V*r, difeiplinas, fcholas prohi*