Juiianus X L V I . A c primum quidem illius arro-
JfitopoS" gantiie atque audaci* facinus fu it , quòd
fibi ipfe diadema impofuit, magnóque nomine
feipfum ornavit, ( quod non fortuna;
pnedam, fed virtutis premium, v e l tem-
p us, vel Imperatoris calculus largitur, vel,
ut moris prifci fu it, Senatùs judicium , )
nec honoris modum ad Imperatoris arbi-
trium revocavit. Deinde ( fiquidem ob e a ,
qua; jam auiusfuerat, in omnem audaciam
providendi neceifitatem fe fibi impofuifle
no rat), quid cogitat ? & quo, turn impie-
tatis turn temeritatis progreditur ? O furio-
Adverfus fam mentem ! Adverfus eum expeditionem
Conftantium' fufcipit, atque ab Occidente pedem moexpeditionem
^ • /* • • j r r j fiucipit. vet : in lpeciem quidem , quali le de ar-
repto diademate purgare vellet , adhuc
enim audaciam iuani occultare videbatur,
re vera autem, ut totum imperium ad ie
traduceret, ac per improbitatem & ingra-
titudinem fiiam in hominum admirationem
veniret. In eóque ipe fua minimè falfus eft.
Dei provi- I X L V I I . N e c tamen hoc mirentur. qui
denuaresquo . * *t
&quavulc du- Dei rationum , quibus omma reguntur, al-
CIt* titudinem omni conje£lura fublimiorem non
aflequuntur, nec Opifici gubernatione cedere
fuftinent, nobis quidem certè fapien-
tiori, fudque, & quo, & qua vu lt, ratione
ducenti, non dubium autem quin ad id
quod melius e f t , atque ad morborum fana-
tionem, quantumvis ii quibus medicina fit,
indignentur. A quibus rationibus non ille
Deus nui- quidem ad malum excitatus eft ; Deus enim
lius maiicaufa nullo modo mali caufa e f t , quippe natura
bonus, vitiumquè ejus eft qui elegit ; haud
tamen ab impetu luo repreflus eft. Verùm
cùm ingenti celeritate,tum regionem fiiam,
turn nonnullam barbarica; ora; partem pe-
ragraflet, tranfitumque , fallendo potiùs
quam vincendo, rapuiflet, aula imminere
incipit : ut quidem narrant qui partes ejus
tuentur, futuri prcenotione ad hanc expeditionem
ineundamelatus,Da;monumque impuliti
atque hortatu, proiperum eventum
pollicentium, rebiifque mutationem decer-
nentium : ut autem aiunt, qui vera loquun-
( a ) Eaurà» ¿tuS^a-ai. Acriiis v erbis hie in Montacu-
tium invehuntur Parifìenfes, eò quòd fcripferit ab
Ammiano negari id quod affirmat G re go r iu s , Diadema.
Jibi Julianum anogajfe. Major certè fides habenda
feriptori pio pariter & docto , quàm E th n ic o , qui
Apoftat® impensè fa ve t. Veriim utrumque conciliare
fa cile eft ; n e c enim multiim diffentiunt. Ammianus
ipfe fc r ib it lib . 20. Julianum coaótum fu if fe , u t A u gn
ili nomen 8c diadema accipei'et. Igitur fibi arro-
g a v it lic e t coa&us ; deinde fi coadtus accepit, cogi
le curavit, corruptis largitione, ut ait Zonaras, o* humani■=■
tate Tribunis O' Centurionibus; q u i , ut autor eft Zozimus
Gentilis fcriptor lib . 3. fparfis lib ellis animos m ili-
tum commoverant. Itaque Julianus fpecie tenus
coaótus fuit ; & eum diadema fibi arrogaffe re£tè ve-
rèque fcripfit Gregorius. Id etiam connrmant objur-
gatoriee O mordaces litterce Juliani ad Conftantium fe -
cretqdat® , non apologetic® faóti , 8c refponfa C o n -
ftantii qu® coram armata multitudine , quam de in-
duftria c on vo ca ra t, legi curavit Julianus. Denique ,
f i invitus diadema accepit, quare jubenti Confiantio,
A jWr . K ä ) TO f z è v H rçpTO V CLVT ç fT t iç CLV&a.S't ',ct(.
ngfàtrovo'iaç, a ia u r o v ¿va, ¿ 'w e tt 3 q a j r « y iy â \ ^ a
'Z trçy a tiy o ç ic e, n y t i < r a i 3 tiv o ù y a p 7 r a y y a Tvyyç
¿X X ’ ^ e r i i ç àÔAov3 ri y^ovoç3.ii^ti(po ç ß a o iX ia g
y a ç i Ç e T a t 3 ¡1 T t i ç ervyzXtirov ß ovXÜg, à ç Tov
7 raX aio v , jtpk tiç 3 > (a f où i r o j û r e u t o v y é rço v
T t i ç TlfAYIÇ ZVplOV TOV T»Ç ß a a iX e ' i a q . ¿ eV T ep ov
«Tg , ¡@j y c c ç â v a fza ta v ic tU T zS br«V '¿trévo iav U j.
7^1 w ¿V TiTOXfA.t\fXiVU)V i l ¿ ' il 7 fi7 f0 im C ù Ç 3 T1
¿ l a v o û r a i ; qçij t to Î •z&ç$ei<nv ¿ a e ù i a ç T e za.)
B S'pa.avTtfloç j ¿> t v ç fj.a.viCûS'ovç èxeivtiç •^vytjç •
s V avTov ix .çp a ie v s i3 (è Ttiç ¿vcreaiç ¿7rctviça.Tar
f '&ç$(Qct<Tet y,èv3 ^(¿ç‘&zoÂoyti<rô/uevoç vtarèo ro d c
Sfe.J'n/uet/oç• e n y a ç ¡¿ox ,ei ttpvrsrieiv eaxitQtHv
'Xnovoia.v' t o 3 ¿À t j& e ç , oeç fxeTaçnrjcùv e iç ia v rô v
a,7rav t o x ,çaT0 ç3 z eù Sjg. r t jç ¿yveojuoavvtiç
&avfj,a.&y\aoy«ivoç ‘ ttoà ùx, è^ eu S't l y e Ttiç
«AwicToç.
y Ç M » & av yaÇ iT ù )ac tv 01 t o v ©îoJ*
X o y av 3 vQ> ù v T 0 7rav £pepiTai3 t o ¿Titcyap ]ov
2 y t l ÎT Tiça uiv oi ß ad-oç3 e jyi} y t j &¿fcy xapovvTeç e
7a f Te%vÎTti r tiç nvêipvtiaicàç 3 y y a v y e 7ruvTaç
avveTCùTepG)3 u y o v T i t o oitce/ov 07rti t(etj 07raç
ß o v X iT C L l • 7TO.VTOÙÇ cTg TO t ip i lT Ì o V t(Çfj T»V
l a r r p e i a v 3 t t â v o i S e p a .7 r t v o f / , e v o i ¿ v a ^ e p c t iv c o a iv •
v e p eôv X o y e o v x a x u v o ç o v x , Ì 7rt ip S ' t i y e v e i ç .r»V
x a t c i a v * a v c u T i o v y u ç 7 r a v T a .T r a u 1 x c tz cî)v t o
S i ì o v 3 a y a & o v r ii Q u a e i T v y y a v o v 3 t f a j t o S
<s r p o e X o y é v o v r a tjjç z c t z i a ç • o ù y t i v iT r e t r ^ é S -» f
y e T t iç ¿ p y t i ç ' à Â Â a r a% e i T r o À X ^ r r v r e o i z e i a v ,
) KW r t i ç ß a p £ a p i z i i c S ô% & t iç e ç i v $ v S f e . J ' p a / a m , ?
t ( a j TZtf A a d - e i v y a X X o v 3 ti 7z f z p a r i i a a i Ttiv h
T ra p o eP o v à p 7r a a a ç 3 t tA u c i o v ¿fyj ß a a i X e l a v y m -
T a i • a> ç y e v o i T a cm ïiv o v Ç p o v o v v r e ç 3 t t a r a
n t ç p y v a x r i v è t t ) T t iv 1 ¿ t t ç p a r e i a v ^ 3 - e ) ç 3 z a ) :
¿ a i y o v c ù v z iv t i a iv t o y e X X o v ù f s r i a ^ y o v y e v e o v 3 m
y e ì a è o X t i v ( u r p v r a v e v ô v r m t o 7 ç < ® ç ç ly y a < 7 iv * à ç
J \ e 0 ¿ X t ß e v o v r m X ô y o ç 3 z a i a w p o d - e t r y i a v
ut illud deponeret , parere detreélavit ? Hæc omnia
ipfe Ammianus memori® mandavit lib . 20 8c n . 8c
difertis v erbis fc r ip fit, fibi ipfi Julianum impofuiffè diadema.
Ergo ne Gre go rio feribere non licuit , nullâ
habita ratione feu ver®, feu fiétæ co a ilio n is , Julianum
diadema fibi arrogajje ?
( b ) Tw 8cc. In ora edit. Montacutii fcr ib itu r , ri»
Toiuumy inciioiut ¡¡¡Ja vovoitiicis. A b eft y ¿'h à Reg. llU, ac
ita leg it Comb.
( c) npolpao-a. Plures codd. irfiQtu-ii,
i d ) its. C o lb . 3. *s utf
e ) Ka) ft». Ita Reg. hu. C o lb . 3. O r . 1. Paff. Deeft
fui in Ed.
( / ) Ta tvs- Plures codd. to t « . Calv inum his feriri
v e l ipfe Montacutius notât.
( f f ) Oxter eV/v. Reg. u. 8c Paff. o^tes '¿<re isly.
(It) TS XccfoTv. Regg. nonnulli 8c C o lb . O r . i. «
Xttiuy ftty j J t o KçuTijo-ui. Paff. t o »çuTtïy. Sic ' iter Juliani
defcribunt Mammertinus , Libanius Orat. n*
Zozimus 8c Ammianus lib . 2 1 . p. 188.
( i ) EKsfuTtUy. Regg. a. b . bm. i*rp*ri'#»-
a a ^ a iV jk À ’ ^p/wroTipayTe ¡¡¡¿I ßxSvTtfav, A tur» ad tempus arcano atque occulto & d -
. r i J H k l r j t * * • ' ’ ' ' ' nori praftitutum adveniens, atque ad inor- Cnftamio
tem j cujus ipfe architecius erat, properans nccem in0,i^
eonatum interim fuum per domefticorum m J“li“ “s,
quemdam celans. Ita facinus illu d , non
prafcientia , fed feientia erat < fcelerifque
opus, non Daemonum beneficiUm : qui quidem,
quàm in his rebus fciti ac folertes fint,
Perfialuculenter oftendit, A c finem tandem
faciant, qui illius celeritatem Datmonibus
adfcribunt : nifi hoc quoque ipfem, fcele-
ratum effe, his adjungamus.
(Uif. Ei /¿tv avv /¿¡i1 arpouMSe rnii eipoS'ov B X L V I I I . Quòd nifi tyranni adventum H*c w
i Tvpavvou t o ts Ao t Toy ßaaixltoQ, /¿itJlt o dc impreflionem mors Imperatoris aritever- Pcrn‘citiii fui
tiffe t, pldfque obfeurum bellum , quàm S “ I te /
aperta manus potuiffet, intellexiffet for-
taffe confceleratus ille ac nefarius fe in capitis
fui perniciem hac celeritate ufum
fuiffe ; ac priufquam Perfa: de ipfius vefania
fupplicium fumpfiffent, amentis pcenasin
Romanorum finibus , in qubs impetum fa-
cere non dubitarat, perfolviffet ; quòd vel
hinc conjeflurä collrgi pòteft. Nani cùm
adhuc progréderetur, atque obfcuram &
qM ffisriychav eVl 9 - a v a l o v , o v ¿ ' l l / c i x p y o ç a ù r ô ç
i b «t1 , b »Aê4 a i TJti t w e v S o v r t iv t T r i ^ e i p t i f f i v
[ c c â ç e e i v a i y n <z&€pyvaxTiv 3 a X X a y v eo ertv 3 z a )
[ TTOVY\pia.ç e p y o v 3 a X X a y n ¿ a i y o v a v e ù e p y e r t i y a
! ro y iv o y e v o v ‘ o'i y e t t o ù ç e v ç o y o i r a T o i a v T a 3
d IIe ç o ) ç 'Q * t y a > ç . ^ e S ' e i ^ e • t ( a j T r a u a a & e o a a v o i
t o c a e i v o v r a y o ç t o Î ç ¿ a i y o a i v eT r t q it iy iÇ o v T e ç '
i e e e i y t i y e û a ù r o r o 3 z a z o v e l v a i 3 t u t o i ç <zirpo<T-
& / a o y e v .
¿(havtiç TToXeyoç r t i ç (pavepaç %eipoç TrXeïov
i Îa%uae 3 r a y a àv e y v a z a & ea v r o v r a y y v a ç 0
I S ¿Xirtipioç ’ <& fsrpiv Ù t t o TLepaeov S th\v èy/7rXt\-
I ü'iay QoxppovioJtivairnç^rrovoiaç,eScozevàv ¿ iz tiv
I çv opotç Vcà/uatcàv3 à v z a z à ç z a r e r oX y t ia e • r e z -
I ynpiov ¿ e ’ z a ) y a o e n fsrpo'im z a ) ayvoovyevoç
[ h ¿ ç èvoyiÇev 3 J<sro rS y evvUiora ro v b ß aaiXicog
[ çp& jia «¿ktXayCave r a i (srpov7roreyvovai\ te} rtiv
( p v y t i v , àç ¿iiX o v y e y o v e v et c r é o v v ç~ ep ov ' z a ) y a p C ^cognitain expeditiònera fu am effe exifti-
1¡¿ti r o z p a r o ç e y p v r i 3 t o z p a r y a a i "Javrtiç 3 où
y iz p o v epyov èyeveìo • vvv ¿ e 0 y e v & vycjì Çecov
z a r a r tiç '¿vrovoiaç ¿¡uoS z a ) Ttiç ¿ae& eiaç 3 z a i
ì ro v Qotpcórajov eycov a t apzv<riv3 1 e» Ttiç riyerép a ç
z a z ia ç • a t a z y i j Ttiç ¿ ¿ o v z a ja A v e i t o v ß'iov 3
^ k^roA A a z a ) Q e e f z a ) ¿ v S 'pcôtroiç vT&ip Ttiç e a v -
: 1 r o v tyiXav&putTr'iaç 'S m A o y tia a y e v o ç 3 z a ) * J fy
[ rtiç opytiç ¿ i iç a ç HLpiçiavoiç rtiv vnrep rtiç
iôaeÊeiaç zivtiaiv..
P A6Ô.m D,cTê ¿'e n ¿ a zp v o v ¿‘ttrepyerai y o i
f W ? j f i r à i%üç r o t i Xoyov • z a )
I ô/ov rtrorayod z a ) TreXayovçyayy\ 3 z o i y i% iç 3
I ÇWIÇ3 aXXtiXoiç ¿ v n ça ro v v ro û v 3tù erwiov ra v
I » r ^ 5 « * ’. Ita Reg. bm. C olb. quatuor,8c Or. r.
[ ,e»u ï*1 pluribus deeft fîeut in Ed.
i ( * ) KAttpoes Tni TÜy tyjby r»y ìiri%tlfìi<riy. Domejlicorum
[ u3 lusf i er^ remfurtim aggrejfus : Nempè per ilium lento
1 toonltantium veneno e xtin fturus, ut ad præftitutum
;■ Jpfe adveniens, in demortui lo c um , imperium 1 admet. Ita locum hune in telligit C om b. De veneno ta-
[ ? )en nibi! Gregorius , nihil E lia s , nihil Scholiafta.
\ Jlte proditoris tantiim meminit Juliano indicantis ,
quo tempore rem aggredì oportunum effet. Elias vero
ltructas Conftantii vit® infidias commémorât: quæ-
• p f a4tem ülæ fu e r in t , filet. N o n aliud forfan vult
v r e g o n u s , quàm Juliano certum fu iffe , Conftantio
necem confcifcere , dolo , proditione •, veneno ,
aiiiive modis occultioribus , 8c jam ad facinus diem
condiótum. 1
. (C) ilo-li Jtat fiti s ic Regg. melioris not® codd. a .b .
u. t e i . In Ed. ftì, that.
( d ) E ^ ^ .C o lb . k . ‘M a h
. . ¡ [ a * 1 f* ~ ve ®cc; f la m f hoc Doemonïbus concedamus,
f S m u s Julianus nequam &- improbus f i t , adm
are t, pra;ftantiffimus Imperator ita eum
toto exercitu circumfiidit, atque undequa-
que c in x it, ut fugam quoque omnem ipfi
prscideret , quemadmodum ex his qua;
poftea fecuta fiint, liquido demonftratum
eft. Nam cum jam etiam imperio potiretur,
ad hunc tamen exercitum fuperandum non
parum negotii habuit. A t nunc ille adver- Hominum
fiis audaciam fimul & impietatem furore peccaca', origo
ardens, ac fapientiflimum hominem laqueis calanutacum*
irretitumtenens, proh malum & peccatum
noftrum ! in mecuo itinere diem vitie ex-
D tremum clau d it, cum de benignitate fua ,
turn D eo turn hominibus , multis verbis fe
excufaflet, ac per coepta fua & conatus te-
ftatum Chriftianis reliquiflet, quanto pie-
tatis tuenda; ftudio incitaretur.
X L IX . Atque hie mihi ob ea qua; dein- Lacrym®
ceps fequuntur , lacryma; gaudio permixtx g audio,P ^ -
r r . 1 n • • « -r mixta: e Grelubeunt;
ac velut riumims & mans pugna, eorii ocuiis
commixtioque & diflidium, inter fe con- deiluunc- .
tendentium,ac coeuntium. Quemadmodum
( f ) Hflixafit. Mff. n o n n u lli, orpoiXufit.
( f f ) T»y iftirtwb'uy. Sic o£to Regg. quatuor C olb.
Or. I. 8cc. Ed.' res tftirXifclus.
( h ) Batrtxias. Se x Regg. aliique n o n n u lli, (¡anxiav,
quod majorem emphafim habet.
( 1 ) si ris Rumpus xay.lccs. Proh malum nojlrum ! id e ft,
nojlro vitio effeSlum eji, lit Conjlantius anti moreretur.
quam Julianum vinceret ac repelleret.
( k ) n«*«« 8cc. Vu lt hie Gregorius Conftantium mo-
rientem fu® in Julianum benignitatis pcenituiffe. Ammianus
v ero fcrib it eum ftatuiffe voce fupremd & in-
tegro fenfu, ut fuus ejjet juccefjor Julianus. Uterque forfan
eft v erax. Promoti Juliani premiere potuit C onftantium
, eumque reipsa pcenituiffe argumento eft
fufcepta contra eum expeditio. Idem potuit nihilo-
minus imperium Juliano afferere, quod jam aufferre
non valebat ; idque ut turn public® tranquillita.ti,
turn Imperatrici Fauftin® 8c ftuftui,. quo gravida erat,
cdnfuleret.
( ! ) Aioc ri< ipfcZs 8cc. E x ipfa aggrejjione, fufceptd
pietatis caus'd expeditions, G'c.
( m) a h Deeft i i in multis codd.