
Z e liis , non
lècundiìm
feientiain , à
vericate abdu-
cens.
Rom. x . 2.
Lue. X II, 4 7.
Inanis gloria:
cupiditas.
F f . ixxii. 8.
I I . T im . h i. 8.
Impericia &
comes cementas.
Math. v i i . 6.
Levitas &
inconftantia
ob íacrarum
Scripturarum
ignoran tiam.
Sunt,. qui
probabili tate
li-cuti, obfi£
tunt veri taci.
Eph, i v . 14.
loquoiymoderatiorum hominum eft , n e c .
prorius malorum , q u i, etiamfi à veritate
aberrent, tamen quia ob religionis ftudium,
& quòd 7filum quidem habeant 3 fed non fe -
cundàm fcietitiam 3 hoc patiuntur , ex eo-
rum fortafle numero erunt , qui non tam
graviter condemnabuntur , nec multis va-
pulabunt, quemadmodum qui ob improbi-
tatem & pravitatem, a Domini voluntate
exciderunt. Atque hi quoque fortafle de
iententia quandoque deduci, & ab eadem
illa religione, ob quam priùs repugnabant,
immutari queant, fl quis fermo eos attingati
qui ? aut interne, aut externè, ut ferrum fi-
licem , fic gravidam mentem ac luce di-
gnam opportunè feriat : in qua etiam celer-
rimè fortafle ex parva fcintilla veritatis
fiamma explendefeat.
X L I . Quid autem de illis dixeris , qui
ob inanis glori« cupiditatem aut dominandi
ftudium iniquitatem in excelfum loquuntur y
de Iannis j inquam, & lambris arrogantia ,
non adveriùs Mofem, fed adverfus verita-
tem arma- induentium , atque adverfus fa-
nam dodrinam iniùrgentium ? Quid etiam
de tertia clafle , hoc eft , eorum qui ob
imperitiam, ejuique comitem temeritatem,
adverius oinnem iermonem , porcorum in
modum, ruunt, ac pulchras veritatis marga-
ritas conculcant ?
X L I I . Quid poftremò de iis qui nullam
quidem opinionem, nec ullam de divinis
ièrmonibus v e l deteriorem v e l meliorem
formam fecum afferentes, verùm quibusli-
bet fermonibus & magiftris fefe iùbjicien-
tes , tanquam ex omnibus id quod melius
certiufque fit , e ied u r i, ac fibiipfis, hoc
e ft , malis veritatis judicibus, confidentes ;
deinde alia atque alia fermonis probabili-
tate circumadi, & undique verlati, atque
omni iermonum genere obruti & protriti9
poftquam multos magiftros commutarunt 9
ac multas literas, pulveris inftar, in ventos
facilè abjecerunt, auribus tandem & animo
defatigati, (ò ingentem rationis penuriam!)
( a ) Xvt*ni-(ó<p>!<rui. R e g . I . C om b . <niv*»£rg*<pij<r*,, quSB
fo r fa n e ft g e rm a n a le ó tio .
( b ) K«ì tSto tri Atya. C om b . Addo pr(eterea.
( c ) T à y t. R e g . r . J e f. C o i s l. 1 . « yi.
( di ) Où trfófyci. R e g . h u . ai arino t i.
( e ) Atpoftita». R e g g . a . & 1. Jìtipofcou». Q u o d a d E v a n -
g elifta ; v e r b um m a g is a c c e d it .
( / ) 'Ktuùm R e g . t. kcckIcc, k.
( g ) K«). A d d id im u s e x oóto R e g g . t o t id em C o lb .
O r . 1 . .
( h j a cu ito . R e g . z . C o lb . 3. 4 . m . J e f. B i l l iu s ad
o r am H e r v . «d'ijr««.
( ì V.ai(iaf . R e g . I. tocttfiat.
, a > ntipir«. S e x R e g g . C o i s l . 1 .. O r . 1 . p r im a ma-
nu irvpiTiit.
( / ) Kee) « li* ,. Htec d e fu n t in f e x R e g g . q u in q u e
C o lb . O r . 1 . Jèf.
( E*a«(«4 'éiì. C o lb . 6 . «,«4-««.
( n ) É/5r«< t u . R e^ g . a. 8 c 1. u-xms.
C o ) 'E h to'114'oì. G 'abr. adexcelfam Trinitatem, E l i a s ,
a d D e i majejiatem.
TCtìV off a Gvvavírpá/ptiGav Tt\v evvtiQiiav’ ^ <£ a ^
r o i n M y co r a v /uerpteorepeav <t otj W r r i |
j lc ikm T ò TraÖof j 0/ xà v T » f ¿À t i& iic te
TaveoGiv » c tÄ A a , c jaf y e dì ivAa&actv tSto c
7rctayiiv 3 £i¡Áov [áív $Xilv 3 où x a r
i&rtyveocrtv y . ,tvx<3V ia cv r c ti Teov où GtpóJ'pa j
x.etJctx.pivof/.ívct)V j oùd'e 7roXXct$ e J'tpojuiveov3 àq e
o í x.a.Kta.v qct/ 7rovtiptctv t o v d 'iow ó ìik o $ f
■S-tÄti/ud}oq ¿ tt o t t 'ittI o v t í q. S q& j r a y a , a v o u t o i g
fXiTct'Griloà'iìiv tsrOTi s [ ¿ i l etßXvfyiiiV u V o Tt¡q
ctÙTtjq iùXctbf/etq, ù<p riq x} ¿VTíCaivov3i t T iq a ù-
T m ^ a ^ c t í jo XÓyoq3 « o’/xo0gt/5 nt^coBtv xpùaaq |,
1 xetipìa>q3 eoG'Ztrío a'tJ'tipoq /srupìnv X Ì& o v 3 Ttjv [ jj
iixv/uovct ^ }(dj d,%ìa.v <pa>ròq S'táyotetv ’ cv n i¿ 1
àv cm /¿iJtpy a7riv&í¡poq o ttjq ùXti&i'ictq
T r o p e o q ' m
¡ua. T/ (F av n i¡7roi Tiq rm SJ& xevo- n
d'o^tetv M <PiXetpx'iciv3 àcT/xW 0 iìq rò v*\oq Xa- 0
àoÙvtmv j P lawS Ttvoq « Tee.fj.CpoS //.tyaXìiyo- p
ptetq j où x a r a ^ ^Jlcovatcaq 3 rtjq ¿T’ ¿XtiBdictq q
¿<erX¡^ojuíVú>v 3 rrtq ùyiaivuatiq xaTt^aviqrt-
fjLivm cT/cJWxaÀÌaf ; y ryq rptrttq juo/paq raft
dV à.TretiS'ioa'icLy xj ryv Ìtto/aìvìiv 1etvTi\ r 3 -pet- r
ffVTtflet3 ojjlÒgì (Grown XÓyq> xa>poùvTa)v3 eud>- [
¿'a 7rct&ei3 x} xetiavrctlavTm rùq xctXÙq juctp-
yetp'tìetq THq dXtiQiietq ;
//.£. H ocroi fx.n¿íjxicví /Xiv d lx o S iv vgto-
Atpy/v <pípovTíq3 fur ¡¿ i Ttvet tvttov t uvtiékÀ ©*«
Xoyeov n Xiìpovct tj ß iX n o v e t 3 7ra.trt q Ùgpo t /-
QiVTiq ictu rov q Xoy oiq x ) ¿ ¡ ¿ a e x a X o iq 3 ¿ q g£
1 ¿ 7ra.vTCt>v cMÁí%ojdtyjoi t o x p i ìn o v <è à etp aX Ìe-
T ip o v , (è xpiraCiq où xetXoìq ríjf dXtiS-iiaq
gQÍgiv 1 a ù r o lq u 7ri<rioectvTiq • i 7 n f ì e t v7ro r tjq t u
x 7Ti3-eivoTtf]oq c lX X q t ì 7 etXÀnq et^/.<pipó/ud{Joi x y
r p i<P0fjD{)0l s <t, 7T(tVTÌ Xoyq) xetìctfSrXo^iVTiq <&
z 7ra.Tt¡B'ívTiq 3 ■ TroXXooq ¿ f¿ú"\.a vTiq ¿ ¡ ¿ e ia - z
xaXnq <t 7ToXXct y^a¡x¡j.cb¡a. 3 ¿ùG7Tìo xp v v ¿ v í -
y . o t q pa.^'ioùq'tTrobeiXovTiq 3 TiXoq'&roxctf/.ovTiq
( p ) l*»»58cc . Orig. in Mattb. T ra ft. x x x v . n. 1 17 .
fic loquitur : quod ait Apofiolus , 11. T im . c. 111. 8¿Sicut
lannes &* Mambres reftiterunt Mojfi, non invenitur in pu-
blicis fcripturis , Jed in libro apocrypho, qui infcribitur:
lannes G*. Mambres liber; unde auji funt quidam epijlolam
ad Tim. repellere , 8cc. N o n omittendum Iannis 8c
Mambris po rten ta, ab Elia pro pr$ftigiis haberi.
ig ) Maui-iaif. Plerique Regg .Martas.
( r ) QpatruTifla, Videtur alfudere Gregorius ad illud
quod eft apudThuC. ¿fcuiU tpurot , 0 Xoynrfths fr' eynot
q>ipn.lnfcitia impudentiam parit, prudentia metum &* cun-
Slationem. B ill, in i .E d .
( / ) Opdtrt. Accipitur apud veteres, inquit Elias , pro
itui, Jimul t 0* rurfum pro uvcaS'us impudenter atque apertd
fronte.
( t ) a Stois. Paff. C o lb . m. Herv. iuurols.
. ( U ) n isivo-iirts. Reg. 1. C om b , uns-iciomr.
( x ) nii«,oTijTof. R eg. bm. & B ill. w«i*,oV»raf.
( y ) A».«. Regg. t. 8c 1. ¿¿».as, ficque emendandum
contendit C om b .
Duo C o lb .KetTMXttr>iCivTist ,
d Ttiq aXoy'iaq’ '®%sq A fermones omnes ex «quo faftidiunt,ac pra-
:« ^ ¿ ¡ a p è Smom
I Ttà\r^ “1“='“« Svr/}ì*>'Msi. é 'ftpx- ! 8»paV syrpoKpoua-i, , m rH i t o
)Vi7v a> q d s u T O V è o ú ¿ íV
; y iX e tv m/xcov
; ¿ y d q ¿yovetiq Tttq
CtivOVTiq ¿ 7T(tl-*
¿tvreoq '&d> reov Xiyóürm i è r i rov X ó y o v ’ ä < r -
rptp àv í i Tiq rus 0$ctA[¿oúq xetxaq Sfaxú-
l$poq3 « rá coto. ¿ii<pQa.pf¿ívoq 3 xetrtiyopoíti T«
[ yX Íu « Tcüv t pm c o v 3 r S [A v ¿ q d fx e t v p o o é o ù
; g t x £ o v 1 o q 3 TOùV S ì c ò q CMfJLiXcùV (è ¿TOVCtíVt.
fxy. Ká) TSto paóv a p n xcuvóìojiiìv B
toGGrip Miftoy ü7rco xixa.pcty/¿i-
vov 3 « y p à c p n v x e o r à y p c tfX fx e tT tdV , 7rovnpa>v
I X Ìy e o b ¿ i S a y f x d t c o v t ì <£. S o Ì /x c c t c o v 3 ìÙ g ìQ
X o y o v 3 d q G u i x f i f r u i é ¿ T c t x T i i y TÓ Ìq < & & t ì -
c poif t u S i v r e p i t . c ò S o v y . ì v pS T r a r r u v u f x u v o v
Ttjv XitCLV (è T iT p lfX/XiV ilV 3 il TtìV ( ¿ T p lé íf é T pU *
y u a v 3 < t y i ¡ v e t p o o v w T r o X X a x i q e tp d ìp o v iT í f x íV
^ újuíp coGíV * 3 y ^ a<PiiV 3 v v 0U7TG) X o y o q
ì y à p a % i ( x o y b n p ò q 3 o ù S ì i ì q ß c t S - o q T d r ñ q x a .-
vam formam fibiipfis infculpunt, ipfam v idelicet
fidem noftram, ut incertam, nihil- Fideni
que fani habentem, irridentes & afpernan- ^ eE^ n
tes, ftultdque ab his qui fermonem habent,
ad dodrinam tranfeuntes: non fecus videlicet
, ac fi quis, vel oculorum , vel au-
rium vitio laborans, Solem aut voces ac-
cufet, ilium ut obfeurum ac minus fulgen-
tem 3 has ut abfonas & imbecilles, '
X L I I I . A c proinde minoris èft negotii Rudes ani*,
• • • ' • . y. .. mos erudir‘*
facilius. rudi adhuC anim« veritatem primùm, inftar mos erudire
cer« nondum fignat«, imprimere , quàm
iùper literas, hoc eft pravas dodrinas &
dogmata, pium fermonem fcribere , ita ut
pofteriora cùm prioribus confundantur &
perturbentur. Ut enim pr«ftat planam 6c
tritam viam calcare, quàm afperam nullif-
que pedum veftigiis impreflam , arvumque
colere aratro jam f«pe profciflum& emol-
litiim ; ita commodius quoque fiierit ani-
mum pingere, cui nondum vitiofa jam ali-
, , / / / o j\/ «\ ,\ «/ n qua dodrina imprefla fit, improb«que liter«
x i a q ^ i e w u v h y ¡ t a r a l a - S o o conflgrnatiE. Afioqui pioferiptori
| d T a íp y a ^ yivotvTO 7x¿ Qeoee£i7 x a X X ty pateen
¿%aAí/<peiv t í Tooq 'Gt&Tipaq TOGraq, <& fx i*
Tifypct<peiv Toùq ¿oxi/ueoTipaq t ì <& t o o fxivetv
á%¡ü)Ti(>ooq. t o g S t o i ¡x ív ¿ t i 3x} x u r a t a Xoi7ra
7ra§n 3 t(cy x a T a t o v Xoyov d u T o v , o ì 7rov\ipoi
. e x } T 8 e 7roi'wpocf t u t t o t t i j y a p a x T r i p i q ' t o g S t o v
f ¿ ì T 0 tpyov T ofla vT tiv 7r i 7r isivfxivcù ^ Ttjv tcov
'fo^cov 7 ra i¿a y o )y \a v t(af ‘Z&tyq-aGiav ’ qcq T a
*nrAi\où rsrapríxív 0 Xoyoq a ‘iva /ai1 ‘^ iT l o n p O q
[ » t o o ¿ ío v lo q . ®
¡u ¿ . ilc -tér sp ovv i l T iq Qti(>ìov c a <aroXXcav
' g &tipia>v Gvfxitjufyjov S 7ToXv&i¿iq qcfj (GroXvfxop-
<P0V3 jUil^OVCOV T i f¿IXpOTi(¡a)V 3 ÙfXipCòTipCùV
t ì x a j d y p ib ù T ip o a v 3 à y e i v Ì7 r i% e ip o 'iii x } n -
6a o s i v e i v 3 e& a v T a>q a v riv t p y o v d o 7 ^ 3 x} où f x t -
x p o v T 0 d y e o v iG / a a 3 o o T c o q d v a / x a X o v <& d X -
X o x o t o u 'G t& ^ a T U V (puG ic oq 3 o u t ì ¿ p o )V d 7 q T a i q
i h a .Ù T o7 q3 o v t ì Ip o rp cC Iq , o v t ì 1 i ' 5 r a t y a 7 q 3
k o v t ì k G V p iy fj.a G lv 3 o v t ì T o 7 q T t iq a X X t iq d y c ù -
Plùra Paf-
to rum officia,
edam o-.
duplex- hic labor iufcipiendus e r it , ut 6c
priores formas deleat, & probatiores di-
gnioféfque qu« maneant, ipfis fiibftituat:
A t tot quidem funt, tum quantum ad reli-
quas affediones , tum quantum ad fermonem
ipfum, pravi, & pravi illius, typi 6c
charaderes : tantumque ei negotium in-
cumbit, cui h«c animarum inftitutio & pr«- ^ ^
fedurà commifla e f t , ac plura etiam oratio, miiTa.
nemodum excederet, pr«termifit,
X L IV . Quemadmodum igitur , fi quis QuaIisq?aj|-
variam quandam & multiplicem belluam, ^beliuamex
ex multis belluis 9 magnis juxta parvifque, mulàs beiiuis
ferifque ac mitibus, conflatam circurare & b e i f S 1 gUJ‘
ducere aggrediatur, huic in natura adeo
pr«poftera & prodigiofa gubernanda maxi-
mus proculdubio labor fubeundus fit, ma-
ximàque dimicatio ; quippe cùni nec v o c i-
bus iifdem , nec alimentis 3 nec manuum
blanditiis, ac fibilis 9 nec reliquis denique
inftitutionis modis , bellu« omnes delecyñq
TpoTToiq ixdqov TM 3-ìiptm xatpovloq 3 E tentur ? a\iis ? Pr0 quaeque na
' • tura & confuetudine, vel gaudeant, v e l
offendantur : ut qui ejufmodi bellu« curam
liifceperit, eum varia omnino & multiplier
feientìà ornatum inftrudùmque efle oporaXXenv
jj aXXoiq {¡¿Ofxtveov , il dx&ofjLivcov d q ù
1 <pveiq ìxaq-ov é w euviiS-eia. 1 t i av i ¿ o t
m iro iiìv m Tov t o i h t x S yp ó q i&riq-aTtiv -, t i ¿^ .
( 0.) Q t$s ä,xoylas- Prob, floliditatem!,
( 0) AiS'ttyfcuToii. Moralem difciplinam in telligit Elias J
8c ¿'oy/türm jidei doölrinam.
( c ) oie t fett yaf. Viam enim planam, tritamquepraf-
tat calcare , qudm afperam £>c ; animam verö, quee
nondum pravis imbuta efi doSlrinis , bonis informare eft
facilius. '
(d ) r!,o"Tt. Sic B illiu s , fe x Regg. duo C o lb . Or. i,
Jef. N o nnu lli ylyiottro. Reg. z . yliant. in e d i t is ,
M Mülignum vocat ipfum deemonem , in qui t
Gab. alluditque Gregorius, o p in o r , ad Matth, v 1*
( / ) t ì» tSu. Sic Regg. bm. hu. irieliorìs n o ta cod i-
ces. C om b . t<5» t-«bt>jv freiririufitiay. Deeft tuì in ed.
(g ) II«ÀvbJ'W. Rég. hu. sroXuaais re.
(A ) Xapos Jef.
l i ) Esratpuls- S ign if ic a i, inquit Gabr. geftum illuni
quo folemus pecuaibusaut etiam honiinibus blandiri,
dorfum eorum aut caput contreftantes
(A ) '¿upiyucto-ti' Reg. 1. ovpie-ftttri. Mòntac. <ra<pl<rfcetrl.
( l) K«ì r i i* th t 8cc. Et quid oporteatfacete hujup
modi beftice prcefedlum ? Quid aliud profe&ò qudm curare ut.
multiplex f it ac varius feientià 8cc.
Q n ) T«y Tatiru. Reg. r. t2