litatus, in patriam reditum parabat,plebem
extremum allocutus-, atque hortatus ut fi-
dem, quam acceperant, confervarent, & ut
'virtutem, quam ipfis opere pariter ac ier-
mone oftenderat, colerent. Q u s cùm &
clerus & populus audiiflent, unus omnium
clamor fublatus e ft, Paftoris difceffum lu-
-gentium : ac trifte ipe&aculum cemereerat,
.viros & mulieres, juvenes & fenes, eruditos
& indoctos, principes & privatos, om-
. nes concordi deteneos fletu, nec orbitatem
ferentes, adeò ut quifpiam iiiblata voce di-
cerè non dubitaret : O Pater0 Trinitatem
tecum ejicis. Qua voce audita vir egregius
difcedendi cupiditatem repreilit, tantifper-
que fe apud eos manfurum recepit, quoad
Epifcopi, quorum adventus in fpe & ex-
ipeöatione erat,aliquem epifcopatu dignum
elegiffent, fibique curis liberato facultatem
abeundi feciffent. Atque ita dimiifi funt,
nihil omninò dubitantes, quin ille pro fua
gravitate, morumque conftantia, promiifi
fui fidem, licet nullo jurejurando firmatam,
expleret.
marun^cidtu" -^^Pu^ìs ìtaque perlculis , 6c quiete reía,
doñee Deo kus teftitutà, Trinitatis dogma rurfus efful-
dignus panis geb a t, ac beati viri do£trinä & laboribus
fides ad omnes porrigebatur : quam pul-
cherrimè excolebat, prsftantiùfque, quàm
Cent ix. »o. ut agricultura No è cum eacomparari pof-
iit. E cclefis enim arvum excolens, animas
quafdam velut aratro profeindebat, impie-
Ifaì. Xi. 4. tatis ipinis eas liberans, alias, ut Prophets
verbo utar, complanabat , aliis divinum
verbum inferebat, alis recèns enafeeban-
tur, radicefque agebant, alis jam herbefee-
bant, ac velut geniculis prscingebantur,
a lis ad culmum informabantur, a lis matu-
refeebant, atque ad meffem paratiores erant,
a lis in area eränt, alis in acervo quodam,
a l i s , q u s Chrifto purgarentur, viles & con-
temnendas dogmatum paleas per ventilatio-
nem excutiebant, alis jam domi horréis
digns erant, alis denique panis jam confe-
&us eränt.. Hic enim agriculturs finis e ft,
quippe qus cibi fumptionem pro fcopo ha-
beat, ob idque labores fufeipiat, meifemque
alacri animo congerat.
(ppovTiSag f o'izaSe ’Uro, rd è%iTvpia 7zS Aad
'2&Z?a<p3 iy%a/i3fjoçivu()eTvGaç aÙTug Tvpetv t v v
7riç-iv3 vv TaptiAv<paatv, èpyaÇecrQcti t v v d p t -
Ttivyvv a.vro7ç a tpycp tî za) Aoya VTs'Sei^ev. a
¿ T T eiS ti TUTCOV VZUGCIV Z A v p Ô ç T t %) ActOÇ y f/ia t
f io v atfec/i TravTcov vp3 v , t v v ¿ z S v /A Îa v t o v f,
TTOIfAiVOÇ oSvpO/AiVtaV. VV T t i S t l v ¿AtSIVOV QiCtjUci,
a v S p a ç , y v v a 7z a ç c 3 v éug3 y é p o v r a ç , g A Aoy'i/Aug c
Z j a / ia 3 t ï ç y ap%ovT aÇy ìS i c ó r a g , U T a v r a g 01-
/ ic o y v ou/tcpcovcp z a r e x o / A e v o u ç 3 x } t v v optpaviav
ou cp ep ovTaç ■ d d ] t t i v ù t v v <pa>vvv ctpavT et y
r o A / z v a a i ì i t t ì i v • éo t c & t î ç , a u v e z êoe A A e i ç a e -
a t J T q l* t v v Tp¡ ¿ S a . t u v t v ç d x u c r c iç t v ç <pco- j
v t i ç o y e v v u S a ç y ¿A aQ v c re T v ç o p / u v ç y é u t î -
c r^ eT o a v fA < zd fy ,fAtv u v ctÙ Td ïç , / / .ty p iç a v ¿ t i -
GZOTTcov 7r a p u a 'ia ( z a ) y a p vv è A T iÇ o ju é v v )
• B f& ë a A A v r a ie T i v à T t j ç i t t i g z o t t v ç d % io v , o ç e
ttu T û v Ç p o vT iS eo v ¿A ivQ ip e ô a iiy S T riT p î'^ .e i rg a /a a
t v v e% o S o v . u t c o ç uv S i iA u S v a a v t $ v t t o g x ^ g s i
3 - a p p v a a v T i ç , opz eo ¡uev P iG a j u & é v T e ç , m f f
Se v r a y ia t u rpo t u z a T a 7r iG Î e v a a v T e ç .
A c labor quidem hominis D e i tantus
e ra t, tantsque multitudinis falutem fibi
(* ) Cod. Or. w uötcs.
C b ) Cod. Or. filet tpayì).
(c) Hæcvolunt edit, antiqui, hxc Codd.omnes,
naec etiam îpfe Billius ; licet in edit, verba aiS'pus, yv
letixetç deelTent.
( d ) Ita Montac. 8c alii, nec non Cod. Colb. 1 8c 2.
In edit. ietura.
(e) Montac. & alii v o l u n t a - p o & buie le-
ôioni coiifentiunt omnes Codd.manufcripti ; at Colb.
I. flC habet: irçtÇuXboftitii ntet rie firirxtirif a%tot , uiret
Çforrld'cet iXtuitpârt!, iirirpi^ij Tt. Mox Cod. P. pro
T S v ù v S e tv a v et%avTa>v 3 x ) a ^ o A r iç o v S o~
S e ic r v ç t dig f s ^ y / i a G iV y a u 3 /g ¿ v ì A u / a t ì t v ç
T p i a S o g t o S o y / x a , S iS a a z a A 'i c t , ^ T o v o ig t u
/ la z a p i u T rA a TW O fA iv v ç e i ç T r a v T a ç T t i ç 7 r iç i c o ç ,
vv e y e a p y ç t z a A A t a ] d t î é t v ç Nag y e c o p y ia ç
T ifA ioe T ep a v . yevTTOveov y d p t v ç ¿ z z A v a / a g t v v
a p u p a v , r a g /a ìv S oîot' ■ v p o T p îa t c o v g
d z a v 3 cov d 7 r aA A a T Îa > v t v ç d treG e 'ia ç , r d ç S è
( û / ia A iÇ i <2êr&<pvTiza)ç e t T U v , a A A a i ç e a m i p e
t o v 3 e7ov A o y o v . a t S e d pT tco g etpuovTo T e , t(a]
epptÇou vTO . a i S è v S v è v r o a ^ o v Tg, z a ) oTov
y o v a c r r S / eÇ a v v u v T o y a A A a t z v ç p ç <f]ayi/v d j r e -
TU7TUVTQ • g*T ep a t S è è 7r e 7ra 'tv o v TO , z a ) >&r&g
a/AVTov v<rav iT o i f x o T e p a i. T a g S è aAa>g e ì%e ,
T a g S e 3 v(acov t tg . a A A a t t v A tz / u v a e t t o
d%upiï>Seg z a ) a A o y i a ç a% to v t c o v S o y / z a T m
d 7 r e £ a A A o v b y Xpt ç a z a 3 aipó /u.evai, é T e p a i S è Ii
v a a v e v S o v t c o v dr]ro3 vz cdv a % ia t • a i S è a p r o ç
v S v z a T itp y a c r / A tv o g . t u t o y d p w é p a ç t v ç
y e copy ta g , g z o t t o v l y u a v ç t v ç Tpocpvg 1 t v v i
/ ¿ iT a A v y i v , z a ) S t a t o u t o t t o v o u g v ç r e z a )
t o v a ju v r o v e ù 3 u/ueoç z,o/aiÇo/aevvg.
A a a ’ 0 / lè v iS p co ç T a dv3'pu>7rq> ^ t o v k
©goef T o a u T o g y z a ) e ig t o g u t c o v acoTvpÎctv 1 1
habet ils
( . f ) Cod. P. epjtfi uir i>.
( g ) Colb. i. rus fin ri»
( A) Ita Colb. 2. & Cod. Or. In edit. ¿irlGukn,
( i j Cod. Or. r i s rpufis.
(A).Sic legendum proponit Montac. licèt répugnent
Cod. manuferipti præter Cod. P: hanc tamen Ie6tio-
nem fecutus eft B i lliu s . In edit. tS* ¿itpûirm-
( l ) Sic legitBillius,fie voluntantiqui edit. & Codd.
Manuf. P. Colb. 1. & Or. Colb. 2. ùs Torìru, rumpUs:
In edit, ùç TtvÎTot romplus.
è ew u S a f f / u e v o ç .
V I T A S A N C T Î GREGORI I .
i n e v l t o p t r o « . il J i e h n t u w m t , e u x . ó f t o í x . ¿
jg à.ytufyôe, pm~‘Xtrm $/npà.Tm, ¿Ma.
VÙÓÌM ^çnoîo's > T«ç /¿èv.Trowç mta£a.X-
» ! __. . . M ri IIMI MHS j AÔ/AiVOÇy à SÙ 7 r a v o v S è itf.o!» aeuùtía.VÎ'Vy/eSA AtiOoVv te.CaLuUTTcMa
f- t i 3 î iÇ ’ o 3 ev crvveQaivev a v T c S 7 rAeo v ç e p y e & a fy
i. yrÁíOV S è a iep y o fz e v co ¡u a A A o v a z u e â a t , Xj t u
[ ©g¿> w p o c rd y e tv <zërAe'iovaçy s 3 u/aco w A v a r o v r / )
f : «¿AA* ¿ T t e i z í t a t v v d jo a 3 ia v CM fAoxAevovT t3 z a )
I eùe%ictv r c t i ç ^ u x a 7ç èfx<aroiuvTi S i a T u A o y u .
I o î fjcèv y d p t v y A v z u T V T t t u A o y u v A i g z o v t o ,
[ o î S è VGTTfiÇovTO t c o v S o y /a a T c o v TG d z p lb e ç .
L' a A A o t t o 7ç fsrovotç t u d v S p o g 3 z a ) T r i z u p T e p / a
v 7 r é zu 7T ¡o v ' e r e p o t S è t o ¡ s r ^ o v aÙTU S i a î S u ç
[ é¡X °V ' T8Ç S è TO ¿V Í7TIT vS îU TO V TU dvSpOÇ ZCll
Q iA Ô a o tp o v y GuvtifiviJe parAeov : o î S e 3 côç z c tA e -
a a a v T e g -y z a ) z a T e x o v T e g a t o 3 v p a /na e 3 u A -
' a r o v y t v v èauTciùV a f e ie t i r o v T e ç ^v<pov. z a ) t o
S n ,fAí7^ov a v TU t v ç d y x iv o 'ia ç y o ù 'frdcriv ararav-
T a z a T e 7 r 'id ] e u e v ’ d A A c t T t j ç S u v a ja e co ç e z a ç u
I z a T i Ç o x a & T o , à>g t i ç à p i ç o g t a r p o g t v ç t co v .
r zafAVOVTcov e%eeoç , z a r a A A vA 'o v . t v v cpap/Aa-
j z e 'ia v Siave/Acov ■ i z a d l a , (â / u v r e ß eG v A o ig v
I a S ’ev eaiv d z o a 7ç y z a T a 7Tiç euco v t u (A u çv p iu T a
\ T e A e ia , /avT e t c o v T e A e'icov d v S p a v , d 7 r o z p u 7 r -
Tcov T t y o îo v ß a a z a iv c o v a ù r o 7ç t v ç à<peAe'taç ,
t u g ju è v v A e y x * Sv /a og Ío c3 o g u ç a in y v v v Trpog
b (AiT a fA iÄQ V i i y e ’ t o 7ç S è / S i a T a icdla'/afA.ala
¿y etpaviÇe • t o 7ç S e ¿ 7 r e T i(A a 9 o î ç t u t o A v a i r e -
! Aeg. e h a i c o ì t o ‘ t u g . S e 3 z a T o p 3 u v T a g J v r y v e i
i T ra T p iz co g T e z a ) zvSe /A o v iz co g . o ù pb 7 rp o ç 3 meo-
[ 7T íia v íG Z 07r í i y ¿ A A ’ e i S o T o i e i t v ^ î t v S fa
f t v ç d r r o S o x v g _ d y co v eig irpozoTTriv. T a u T v
* v c p v T o p izV y -S fa tp e p e i QiAo<ro<piaç. v ¡uev, y è
d z oA a z e 'io c cog^ z a 7r v A i z v , è<p èa uTVV t o 7ç e y -
zeo/Aipiç z A e 7 r le t t c o v i r e A a g t v v e u v o ta v ’ v S è
! t v v û xpeAeiav t c o v dv3p co 7r co v ( f e t a z o T r u c a ,
t oiov / a îA m t o 7ç e 7 r a iv o iç t c o v A o y c o v e z a r a -
y A u z a i v u a a , t« v S o v v t c o v è y ra îv a v 7 rp o ç ‘è ç e -
I t v v e A z e i t u g c v T u fx a v o v T a ç .
Ei> S e S o y /A o r co v ¿4 u j x d i f a o A o y i a ,
t T og ou t ov a ù v f i t o « f e io v Trig S u v á /A ico g, d a r e
r Tr 0 A Acov z a r a * t o u g x ^ v o u g 3 e oA o y vG a v rTeov
I ai'J'p&i’i' I t ) Q o cp ia . y v c o ç i/A c q v / aovqv t o v t o v
\ . /AtT a t o v e ù a y y e A iG T v v l c o a vw v 3 4 o A o y o v
>8 ovo[AaG3 v v a i ë • x a ) oiov t^ d tp tT o v a v i t â 3 t a v -
th t v v ¿T O zA r tp c o 3 tivui G o& G v y o p 'ta v . a f r a v ^ Tg ■
cxlix
proponebat : ceteriim fruûus néqüâquam
labori refpondebat. Non enim inftar agri-
c o ls fruâus percipiebat, fed gratuito beni*
gnus erat, labores quidem ferens, verùm
fine fumptu Evangelium fibi conftituens.Ex
quo hoc affequebatur j ilt aidentiùs amàre-
tur, atque ex ardentiori amore libentiùs áu-
diretur, plurefque adDeum adduceret, non
ex ira percutiens, fed lenitäte ignorantiam
& rufticitatem evellens, animabufque bo-
nam ex fermone & dodrinâ habitudinem
afferens. A lii enim orationis lenocinio ca-
piebantur : alii accuratam & exaftam dòg*
, matum tra£lationem ampleflebantur : alii
viri laboribus ac tolerantis cedebant : alii
manfuetudinem venerationi habebant : alii
ob fimplicem & inexquifitam philofophi-
camque vit# rationem arfliùs ipfi conjun-
gebantur : à l i i , quòd ipfum acciviffent,
velut prsdam tenentes, confovebant, fuum
in eo calculuni tuentes ac fententiam. In
hoc porrò clariùs lucebat ipfius folèrtia ani-
mique perfpicacia, quòd non omnibus omnia
committebat, verùm uniuicujufque v ires
, non fecus ac prsftantiifimus medicus
sgrotantium habitudinem, explorabat,con-
gruentem cujufque morbo medicinam dif-
tfibueris, eamque rationem tenens , ut nec
profanis aut infirmis auribus perfeiliilima
myfteria còncrederet, nec perfe£lis quic-
quam occultum haberet, quafi ipforum uti-
litati invidens. Alios publicè arguebat,quos
nimirurù probro ad poenitentiam cogl opus
erat : aliis rurfus privatim errata commonf-
trabat. Alios objurgabat, cùm id è re ipforum
effe arbitrabatur : alios contra, quos
officio fungi videbat, paternè confultèque
laudabat. Ne c enim hoc agebat, ut eos
adulatiöne permulceret, fed ut vìam virtuti
ftrueret, & ad majora ré&è fa&orum appro-
batione pröveheret. Hoc quippe nomine
Rhetoricä a Philofophia differt. Ilia enim
fordidâ <8c càuponaria affentationë ac lau-
datione ad hominum benevolentiam irre-
pere folet : h s c contra eorum utilitatem
ipeâans , laudibus quafi melle fermonem
eduleät, ac per laudum voluptatem ad virtutem
auditores trahit.
Dogmatum porrò fublimìtate ac Theo-
logiâ ufqüe aaeò excellebat, ut quamvis
pèrmulti viri do£lrins laude celebres variis
fsculis Th eo lo gie s rei operam dederint ,
hic tàmen folus poft Joannem Evangeliftam
Thèologì nomine infignitus f it , atque hoc
cognomentum velut proprium & peculiare
fit confecutus. E t quemadmodum omnem
G regoria*
gratuitam o -
peram navac.
I . C o r .t x .t8 .
Ratio docenti
pro capti!
& modo
auditorum.
Quid Rlie-
corica a Più-
Iofopliia différât.
.
Solus poft
Joannem
Evangeliftam
Tlieo.logus
diiStus Grego-j
(A) KUTtxfivris, See. Clarior nobis videtUr Com-
benfii mterpretatio, quam fequimur ; vertit Billius,
v e lu t p rted a in Jiiam c o n fe rtis m a n ib u s r e tin e b a n t, eoque
tu e n d o ju d ic iu m fu u m fo v e b a n t.
(A) Cod.P.' ftlTctyolay.
(c) HdeeftinCod. Or.
fir r God. Or. fed Montac* Conibef.
St Golb. 2. as Kut ifcikIxh e<p’ iuvrht. Cod. P* j ftir yup
Tom. I.
xoXcix.iet xuerijXiKiu
( e) Antiqui edit. Volunt *
Billius.
(/) Cod. Colb. 2. & Or.
Xoyc'r, & fic reddidit
— - — -— . . . . . . ssoXXis Tits «¿petus.
( g ) Ita Montac. 8c alii edit, fic legit Billius 8c vo-
lunt Codd. P. Colb. t. z . S t Or. In edit.
(A ) C om b e r , liret» ri xuXer ; C o lb . 2 . etjrctv J'f xetXet i
mox Cod. Or. ¿v rj etvtS.
p p