j6 . f ; j - ; , M O N I T U M
acpeniAntichriftum. Indulgentiores fiere veteres , quinonnullas k a m Imperatori* .egregias.dotes, ac preclara quoedamfacinora confpicientes mitiorem de eofentenuam tulerunt, atqueedam laudibus omarunt. Cujus
Erfaxvxn. rei ut unum è multis, grpvifiimum teflemproferam Ambrofius de eo fic\
honorifice loquitur fcribens Valentiniano. Confiantius Auguftæ memori*
nondum facris initiatus myfteriis,; contaminali fe putavit, fi aram illam videret; juffit auferri, non juffit reponi. Id quidem Roma accidit,
fum Confiantius afcendens Capttolium , aram Hittonue cepit. inde tolli pra—
Vln- Preconio. Gregorii de Gonfiando in Us occurrunt Orationibus
K w S M H ejusfuccejjprem fcripfit. Quisporrò adeò feverum ac ngidum Oratoris cenforemfe exhibebit, ut nihil ei concedendumputet, fi comparons cum Jiiliano Confiantium, ilium déprimai, hunc extollat ? Hoc
igitur rottone , licuit Gregorio comparatione Juliani. laudare Gotfiantium,
p&e jifnim lia iundiearndduom elxacuudfàartii omneamlu mm eurefroi pveontierf. t, f i nimius fuerit. Comparatione
g*4vr£ • IX Commendati etiam potuti Confiantius, cura adulationem & mm-
iSÊÊm > § | p k m , feu ex culm erga religimem, exhibito. Luculentifiima S e r f “ "' teftimoma feint dims in Chrifianam Religionem cultûs, promulgata
r ü - à-Confiantio eu de çaufa leges, & fancita adversùs idololatras, fuperfii- tiofeos , incantatone , magofque editta ; quibus Pàtri feuo Gonfiammo ,
aliifque compluribus orthodoxer fida Principi bus minime impar videri paßt.
Si in crimen vocatur Gregorius , eò quòd laudarti Confiantium, vocandus
etiam' erti S. Hilarius Pittayienjis ; iUe ipje Prceful, quo non alter ferven-
tior. catholic<t fidai defenfer contra Arianós, Laudai namque Hilarius
Confiantium -, h fogliferi & admirabili fapièntia, à: beata & religiofa
'life:a.s. yo^untat-e; Vere te, Domine Conftanti Imperator, inquit, admirorfidem tantum fècundùm eâ quæ feripta funt defiderantem ; & meritò planè ad
illa ipfà Unigeniti Dei eloquia feftinans , ut Imperatorjæ follicitudinis
capax pedtus etiam divinòrum eloquiorum confcieiitià plenum lit; Si
laudajfee Confiantium crimen efi, magnus Athanafius in crimen vocabitur,
inviclus ille orthodoxoe fidei propugnatiti j in quo annis pluribus catholica fides inclinata recumbere vifea efi : quippe qui humanum & pium Impera-
torem appellai Confiantium.' Illi, inquit, de. Arianis. Epifecopis loquens,
MteoeETffflaBïs vPorælutnert pTrnoemntüellgna nÇt o&nfct.a nCtjui juImfmpoedrai tporluiar imhuam aalniai &in Apipi oplroog iliisb iAdtihnae nqaufæii HH ripe rias ; quanqiiam ab eo , ut ab Hilario , patronus impietatis, hærefèos
I»•I 4Is- S Imperator & Antichriftùs non feniel audierti. Hinc colligere efi, quàm vere Gregorius hoec de infelici Principe fecripfeerit. Qui quideni (Confiantius^,
*37* ^ quid moleftiæ nobia;Lexhibuit , non noltri cbritemtu id fecit, nec" ut
nos contumelia afEceret , nec ut aliis quibufdam potiùs quàm iitìbis
indulgeret ; lèd ut, omnés' in unum coirémus. animorumque conlènlione
.conjungeremur , nec'per Schifmata inter nos dirempti atque dilFeéli effe- Ot. t. n. n. mus. Et in Steleutica fecundai Nam etfi à‘redla fide non nM declinare
tvriiibùus eenfdt u; mho ecf tt a&rcnve,n, 1crimen importunitati Procerum fideique pravitati
IN ÖRATIONES QUARTAM E T QUÌNTAM. 77
X. Deceptus nimirum, tametfi , tefie Hilario , cupidifiimus audiendte AodleaJa veritatis, bonus Princeps Catholicos nefeiens urgebat, atque in eos firvire SuS“Sab a-
compellebatur. Quia ii non erant, qui, prodità veritate atque confeientià, ™TS decep
fialfeam pacem emerent. Eòque cTedibilius ifiud evadit, quòd Theodoretus Cbnìt S “.
Ccribit : Etfi Conftantius deceptus ab iis, quibus fe regendum permi- & lr ^
ferat, Confubftàntialis vocabulum nonàdmifit, fenlum tamén ejusfincerè c-'-p-,s6-
confeftùs eft. Qua profeclò, fi vera funt, minuenda efi Conftantii culpa,
quanquam abfolvi penitàs non pojfit.
XI. Hunc tarnen videtur abfolvere Gregorius , atque etiam in ccelis col- tìregarU locare. Sed error ignofecendus ; cùm ignorahs facli Confiantium putaverit Conibmiom pxnitentem ; quippe quem audierat morientem doluijfe, quòd nov'is fiuduiffet ''““‘‘'B'*“'
dogmatibus. Pro certo habebat Gregorius, cùm Inveäivas fcriberet, Conf- O r . v .n . 18 .
tantium pio fine vitam claufiflè. Quòd il verè, prout ipie putavit , inquit
Baronius, accidille contigerit; haud abhorret à fide, quod relatione Bar.adaaa.
multorum fuerat diffamatum de audito coelitùs cantu , cùm gaudium fiat jSl'i'3I‘
in coelo iuper uno peccatore poenitentiam agente.
XII. Mirumnemini profittò videri debet,fi Gregorius, quo tempore In-
vettivas fcripfit, minus noverit quacumque Confiantius in gratiam Aria '
norum , contra catholicam fidem ejufque defenfores gefierat. In tef
nerrima adhuc estate erat, cùm Confiantius imperium efi adeptus, atque
toto ejus imperii tempore, Laicus & à mundi hujufce rebus propemodùm
alienus, fludiifque litterarum deditus, aut etiam in erémo, & ih domo
paterna, non ficus atque in folitudine, abditus vixit. Quin forte ignoravit
ab Eu{oio Confiantium in extremis Baptifma fufcepijfe , & demùm cre- didit Imperatorem iam jam moriturum pcenituijfe quòd novis dogmatibus
ftuduiffet. Id vero credidiffe Gregorium necefie efi, qui pro certo habuit ,
ut fcribit Baronius, pio fine vitam claufilfe Conftantium. Herum pofiea-
quam is illi notior fuit Imperator, aliter de eo fenfit & fcripfit. Quod
quidem confiat ex Oratione xxv. ubi, de Confondo heec habet : Rursùs n ™'-
malum imperium, & rursùs malum reviviicit... gravefque lupi, alii aliundè
nos intercipientes, Ecclefiam difeerpunt. Armantur Sacerdotes adversùs
Sacerdotes, plebs adversùs plebem furibundo impetu fertur. Imperator
iplè impietati autoritatem praebet, atque adversùs orthodoxam doélri-
nam leges inftituit; iique praeterea, qui nec in virorum , nec in mulierum
numero cenièndi flint, quorum magna apud eum erat potentia. Quis
vero temporis illius mala pro dignitate deplorare queat ? Exilia , bonorum
proferiptiones &c. quibus gravifiìmam illorum temporum tempefia- tem , miferandumque Ecclefice flatum ', imperante Confiantio , perfetti
exprìmit. Htc malum vocat imperium, quod olim rerum ignarus juftum appellaverat. Exilia, proferiptiones bonorum, ipfumque Imperatorem, qui
impietati autoritatem prcebuerìt, fic infettami, ut laudes , quibus antea
Confiantium cumulaverat Gregorius , pofimodùm recantajfe meritò videri
Pojfit.
%