»eum tam clarum haberént atque venerandum, nifi h s c ab illo'difla ex régula notiffimai
»veritatis agnofcerent » . 0
M l I S“ ra m m Reliquis è I S M Conlla“ in°P ° l™ tranflats funt , Imperante
■ Conftantino Porphyrogemto, qui epiftolam a fe Gregorio Nazianzeno fcriptam ■ lis era-
d id it, quibus facn thefaun Conftantinopolim devehendi cura fuerat commendata Häc
autem epiftolä Gregorium rogabat, ut ne Conftantinopolim venire gravaretiir « T u ad
»nos accedere ne dubita, a quibus fpiritu ac favore tuo nunquam abfis, qui ’planè or-
»phani ut effemus non .es paffus . . . Votis igitur piis annue, ad n o s , te inclina, rever-
»tere ad eum qui tanto tui defiderio tenetur gregem, populum tuum benignus revife
»mürbem earn mgredere, in qua periclitantem religionis orthodoxs caufam egregi!
»quondam confirmaftì ». Extat h s c epiftola in Oratione, habita de tranflatione, qufm
Orationem ex Mf. grsco Regis Sardinia: latinè vulgarimt Bollandifts, p. 448 & c grscè
quoque , p 7<>s, & c . Il vero qui mifli fuerant, Gregorii offa planè integra repererunt,
infohtam & mexphcabilem odons ffagrantiam fpirantia, eaque loculo ad id parato im-
pofita Isti detulerunt. Imperator cum Sacerdotibus, omnibufque magns urbis incolis.
honorificè obviam profeffi funt facris reliquiis , qus primùm intia regias sd e s , i !
pafatii ecclefia, feu Oratorio, depofits, pofteaque in Apoftolorum tempio juxta fantti
t^nryioitomi corpus repofitie iunt. .
S ¡1 ! am “ Toria fanai Gregorii « Tranflationem Conftantinopoli Romam fiflam ,
la io corporis V*™“ “ rw u e tradmone. didicimus, inquit Baronius, eam ob caufam , quòd graf-
W m M barbans Ü ^ r e so n e . ,fanaimoniales femin s , in quarum eccfefia tantus
M .. erat conditus, H f u s pudicms confulerites, acceptum venerandum corpus,
5>ImP°fiFumftue navigio, ad tutura pietatis azylum Romam confugientes, detulerunt
»atque in tempio fanfls Maris in Campo-Martio, f.bi ab apoftòlicafede conceffo
» condidenmt ; ibique m adjacente domo, in qua habitabant, more patrio divinas laude!
»per dies fmgulos perfolvebant. Quibus jam vità fhnétis, ceflit locus Romanis v irgi-
»nibus qu s ibidem non fub regula fanfli Bafilii, u t i l l s o l im , fed fub inftitutis fanffi
»Benedia ihaa enusnerfev erant». H s cB a ro n iu s , qui addit hanc tranflationem fu i- mssmm® 9 S BH B tam denfis tenebris tam Mali ¡E tricata difficultatibus, ut eas depellere & folvere dilficillimum fit.
CT = n t o ' r I & « S e t t im a quidem illa tranflatio corporis Gregorii , quod
corporis G r e - ^ J ? nus ^ ecclefla D e i genitricis ad Campum-Martium, in
É L f x m « S r i™ a lnr r a trF roagnificenrifEmè exornatam fummff celebritate
Saauao' P o a - Ì l tF “ “ j uml anni i p 8 . Hujus tranflationis hiftoriam e xM f . libro Biblio-
Vaticana: vulgarunt Bollandifts ad diem nonam M a ii, p. 4 5 7 . Veneti tamen
corpus Gregorn Nazianzeni integrum Conftantinopoli deveaum Venetias apud fe in
ecciefia fanäi Zacharis affervan glonantur. Alterutrum ex his corporÌbus forfan effe
Gregorii patns corpus cum Bollandiftis dicere fas eft
Cs Ì l l t ea14o u Ì 7 adl*0rÌ ? r r r0nÌde” conf5ntf eum f ° " è ‘ quibufdam videbitur, ut cum in
BeStiiirGre. “ e; iuens ade<? Bafilu men“ ° mjeaa fiien t, araiffimoque D o a o r eximius focietatis
S S b S r fverlta“ s/ more ac virmtum dignft smulatione Gregorio Ü M conghitinatus fue- utnufque, comparatione quadam inter eos inftitutà, caraaeres adumbre-
mus , ut fio fìnguhs eorum velut colleais lineamentis , amborum perfeaam imaginem
quantum tenui penicillo fas eft , exprimamus. imaginem,
M S t,q U l d e m Patiatur Scriptonim profànorum conditio, ut quorum virtutes nihil ex -
cedunt humans natura v ir e s , eos ratio inter fe mutuò conferre uteumque poflit. Sed
W & m m m ^ m Veneratio Ü Ü Ü | H
H B H l i j l Quibus emm inter fe conveniant quibus-ve differant dotibus,
pares f e c i r Ule0S, qm i t ’ F ° fumma fua faPient!a diftinxit donis , vel
Nemo tarnen non mirabitur quàm fpiret in eorum libris folidum eloquentis robur
fcnbendi co p ia , quàm acuta fententiarum venuftas, eam ut
fohtudo non obfcuraverit non extinxerit aufterioris vira afperitas. Quanqùam hoc
quod plus admodum fèria fit BafilUOra-
tm Gregorn vero plus habeat vividi falis, plus gratis.
deleaare^Orafi-?1116^ ! 1^6 ’ U-‘ an’m.os moveret fleQeretque ; hic vero magis edam ut
bat Idc v e r ò X T H KmaPS coPx°fam’ «betibufque fententiis pleniorem effunde-
abundabat lepore plus argutiis. Suavisquidem & fortis, fed nativa
eriorn W & m a" e mutuata Prafldn > fefe ultrò Bafilii prodebat eloquentia. Hue vero
f p l e n d i S m e x “ ’ & ^Uafl in officü ponebat Gregorius, ut fuam alioqui
feverfo! videremr ISHd difciplins rigorem moribus adeò religiofus fu it , ut vel
colebat eamutnm .!c v e™ P“™™3™ .v it s aufteritatem divino delibutus gaudio adeò
cotepat, eam ut omnibus effe v e l maximè amabilem infinuaret.
Majeftatem lpirabat moderata lenifque Bafilii indoles : contra micabat in Gregorio
ignea qusdamingenii v is , & vivaxperfpicacia. Gravitatis alter «cmodeffi* adeò dili-
gens fù it, ut .quamvis ipfi fuppeteret argutiflimus in jocando lepos, abiis tamen prorsùs
abhorruerit qus vel leviflimam joci fpeciem pra fe ferrent. Jocos alter eo pietatis fucco
refperfit, ut fales inter & facetias virtutem animis inftillaret. Bafilius denique hominum
obfèrvantiaqi, libi magis ¿conciliàbat j pc, pepè cultum ; Gregorius vero fuavi morum
amoenitate onmium'amoreni libi & ftudia.niagif promerebatur.
Elucet divina qusdam in Gregorn Oràtiónibus màjeftas, nihil ut videam aut ornatius
aut fublirqius qpqd.fiqri upquam potuerit, quo fua myfteriis noftris vindicetur aufloritas;
fua fervetur reverenfia, fuum decti.s àffetatur. Quarùm vis & robur quanta fin t, v e l ex
hoc intelligi maximè potefty qùòd inde'théòldgus,quali omnium exceptione major, fuerit
appellatus. Atqùe adeò. màiè-quis ex Gregorii literis nativum ejus CaraSerem duxerit,
' "Sechs vero Bafilium fu i totum referunt Titers, qus tam fuaves illecebras habent, eas
ut omnes vincant quas g is c a retro ömnis àntigtiitas ad nos ufque tranfmifit.
Nihil hic f t r ia i oratione cóhdidit, fed quìdquid politioris humanitatis hocce fcribendi
genere veteres confignarunt, fagaci cum judicio & exquifito deledìu luftravit, pluraque
differuit fàiiiberrimis prsceptis referta, quibus tutam in legendis hujufmodì libris ju-
venibus viam fterneret ; ne v e l, ut fspe f i t , latentibùs undéquaque feopulis impingèrent,
v e l nihil inde perciperent utiiitatis. Neque hocfatis. .
Longè etiam majora. nobis Gregorius adjumenta contulit. Utile enim dulci mifeuit,
ut fanaiflimas virtutis prsceptiones, dulci quodam voluptatis fapore conditas libentììis
degulfaremus ;■ atque adeò varia ipfe éaque excultiffima fcripfit poemata , quorum li- ad
argumentum fpeöas, omnia prorsùs feria, nil nifi Chriftum pietatemque fpirant : fi ad
ftylum, nihil concinnius facilius-ve, ut Homerum poflis agnofeere. Carmina vpjò
Gregorii cum appello, ea nòti appello., qus rriicant fiftirioPoetarum fhco,mendacibufque
fabularum pigmentis ifiita, fed qus fmeerà veritatis luce fplendefcqnt ; qus miram , fim-
plice fub cultu promunt artificis inventiònem, cum fingulari fermonis elegantiaconjun-
dlam ; qus demum nativam fapiunt felicis cujufdam ingenii amoenitatem, nemini facilè
parabilepi, qu s tamen in Gregorio non labore qusfita, fed innata atque infita videatur.
Hinc addò doöiffimos illosrecclefis Patres quos morum fauffimonia atque integritas
v i t s , folitudinis literarumque amor, veritatis ftudium, eloquentis laus eximia , fudati
pro Chriilo in, epifcopali munere labores, haufts pro Religione tutanda atque ämplifi-
canda s rum n s , fpectata denique orbi chriftiano fanclitatis fama feliciflimè confociarunt ;
in id etiam q u i . mutuo.inter'fe animo diceres confpiraffe, ut ne quid in ftudiis pecce-
mus, leges alter nobis ftatueret quas tutò fequeremur ; nobis alter pietatis plenam ftudendi
materiem fubminiftraret.