»fedis Apoftolicse, quae aut virgines clericos accipiunt, aut continentes; aut fi uxores
»habueruntj mariti effe defierunt » ? Innúmeros Conciliorum cánones, veterumque Pa-
trum tefiimonia fas hic effet fubjicere, quibus facerdotes quarto faeculo ab uxoribus
abftinuiffe manifeftum e li , quique non fìnunt credere Gregorium patre epifeopo natum
effe. E medio fi abeffet is , qui eli: in Tillemontii opinione , fcrupulus, hanc per ob-
ffantes difficultatesfequeremur, quae quidem leviores funt quàm quae in aliorum opinio-
nibus occurrunt.
XVII. Suidas fcribit Gregorium nonagenario majorem obiiffe, adeoque natum anno a p p ;e x
oPfnio«Sr£- tluo feq«eretur Gregorium oaogenarium fuiffe | cùm Confìantinopolim ad defendendam
commoda. catholicam fidem profe£tus eft. Sed quis credat virum oaogenarium iìlic ea praeftitiffe ,
quae prasftitit ; parefque tantis laboribus fubeundis hàc aetate vires habuiffe , tanta vi
aicendi valuiffe & efficacia, ut auditores omnes, non modo catholicae fidei addic-
to s , fed ipfos etiam heréticos íibi devinciret ? Ex ipfo enim Gregorio diícimus, nullum
fuiífe, quamcumque religionem profiteretur , qui ejus fermonibus, ad quos concurfu
magno accedebant, non dele&aretur. Quid fi addiderimus Gregorium , poftquam relióla
xConftantinopoli in otia tuta receífit, longum de vita fuá carmen, hujufque carminis veluti
quamdam appendicem , ( fie enim nobis appellare licet condìtum in epifeopos eorum
temporum ) carmen acri ac vehementi fty lo , imo immenfam aliorum carminum, quae
Carmina cygncea vocant, copiam condidiffe ? D e in d e , ut cetera omittam, Gregorius ,
qui anno 362 ad facerdotalem dignitatem eveóhis eft una cum Bafilio , annos iexaginta
tres habuiffet ex Suidas ca lculo , videlicet natus anno 2pp. Queritur tarnen matu-
n®. 7 » . riùs le fàólum fàcerdotem, in Oratione fecunda. Ne extrema quidem fenectus 3 inquit
buie rei prcejiituta3 longum teinpus cenferi debet. Quibus verbis manifeftè fàtis indicat iè
juniorem fuiffe quàm oportuiifet ; pofteaque haec, ad confirmandum quod dixerat, af-
Eccli. x . fert verba Salomonis : N ce tibi civitas cujus rex junior eft. V ir certè fexagenario major
queri non poteft, nec debet, ie citiùs facerdotale munus fufeepiffe.
Quod fpeólat Bollandiftas, in fuá chronologia vitee S. Gregorii expenfa & innovata 3
Suids opiniom¡m ampleóluntur ; quam u t tueantur, omnibus nervis contendunt in ver-
tendis explicmdifque quibufdam Gregorii teftimoniis, quae ipfis incommodant ; nec
tarnen fellciter, fi quidem vela dare retrorfum, novafque fubindè interpretationes afferre
coguntur, quae vel ipfis non admodum placent. Quapropter fibi non conftant, nifi in
Mali ad.s '7'. t ° ’ ^UÒd Gregorium patre epifeopo natum conftanter negent. Candidò fateturPape-
? 44 brochius, ( cujus animi candoris alia laude digna habemus tefiimonia, ) cùm eruditiori-
bus quibufdam amicis nonnulla eorum, quae propofùit innovandae chronologiae fundamenta,
communicaffet; fe non omnes aequè affentientes habuiffe. « Erant, inquit, qui-
» bus videbatur fiiperftitiofa folicitudo cavendi, ne ex patre jam epifeopo natus crede-
» retur Nazianzenus ; metuebantque ne ex noftrae ac pauló fuperioris aetatis prejudicio
»procederei illa , haereticis nupturientibus rifum motura, & c . ». Demum poftquam diu
difputavit, modo hue, modo illue inclinans, ipfi alternanti ferè potior videtur Baronii
Ib id . 845. fententia « Interim, inquit, qui nihil mutatum v o le t , eo quod e t » ipfi non vidèantur
co1’ u anni curriculo poffe per metaphoram a c c ip i, fequatur Baronii fententiam ».
x viii. Ea autem eft Annalium parentis fententia ; per hyperbolen locutum fuiffe Gregorium
tenda*.0” 60 Patrem ? c^m bis verbis, nondum tot annos. y &c. fuadere filio conaretur, ut paftoritiam
curam fiiiciperet ; quomodo iàepe non multùm grandiores natu tantillò fe junioribus dicunt
fe id de quo agitur fciviffe priufquam nafcerentur alii. Hac ratione fcrupuluni iis ex
anuno e v e llit, qui ut credant Gregorium patre epifeopo natum effe adduci non poffunt.
37$. col! i.* Sjenie^ ^iaPlclue eun\ etiam patre nondum Chrißiano natum. Verum Báronius fcrupulum
p. íimul fua interpretatione donat & aufert. Illis quidem aufert, qui cenfent Gregorium
patre epifeopo natum non effe; donat autem aliis, atque in primis T illemon tio , qui
Gregorium abfque mendacio fie loqui non potuiffe, & tali hyperbole gaviter offendi
veritatem affirmat.
(¿ujiibét 1 t,Nu^a TfiX 0nln!^vs eft °pinionibus, quae non multis gravibusque diflicultatibus
opinio fuis la- oret. Ilia porro, nobis omnia meditantibus incommoda , minoribus urgeri vifa eft '
t°5 usdiffiMi-’ ^UX egorium Patre IJondum epifeopo , fed jam Chrilliano natum anno 3 2 ; aut
noribusurge- ineunte 3 2<^ ftatuit ex ipfius Gregorii verbis. Annus m ih i, in qu it, jam pene trigefi-
turqusftacuic mus erat 3. cum Athenis, anno j y y v e l 3 fiT, difcedere cogitabat. Nafci ergo debuit anno
patre°hriftia- exeunte , aut ineunte 3 26 , ut trigefimus illi annus effet is quo Athenas reliquit.
n o , fed n o n -E p s pater nondum erat epifcopus; fed eum Chriftianum tunc fuiffe, quamvis contra
naramí*lfC0p0 " .nt*at 1 coUigimus ex carmine quinto ubi ait Gregorius fe natum ftatim a
Carm • de ^ onna . eo. oblatum : deinde addit, & aparentibus fufcepit donum .* xetì èx. roxéuv VTTÍJ'tKTo
an im./úzca- Uf“>v' Igitur ìpfe quoque Gregorius pater filium vero D eo obtulerat, proindeque eum
lam. v. 199. tunc colebat. Carmine etiam a lio , poftquam narravit quomodo vix natus Deo dicatus
Carm.devita iuent & oblatus, inflar vituli v e l agni; Non enim dicen audeo. ut novus quidam Samuel,
v. 88. niß ad eorum qui dederunt defiderium rejpiciam% Jam
T ^ fi roo-es qua ratione Gregorii textum interpretemur, ex quo alii eum patre p-
P T c o t o n a t u r a oSigunt, HI vlrba ipfa hue revocada & ocuji, fubjideuda. 1 M .
öSm iMOnt S fiS lo
OtK -SmÍ» XT” *- ex Comm. ,
Nondum tot muos'ivitd pitcurrit tad, " y:< , k '
Quot mi in fitirisijam .funt pcraätviBimisoA i^ r■ • : :■ ; ; ' : - ~ •
Oresoni verba fic reddunt qui eum patte epifeopo natum effe eonténdünt : veríutt
— in fua interpretatione, quod in gr*co textu non apparet I nempe nemái Porro
mxtui nihil addaturnecdetrahatur, fed ad verbum reddatur. Sic optimè reddidit auc.
tor ep ifto k , in commentariis Trevoltianis, ex qua hæc haufimus :
Nondum tantam emenfus es vitam 3
Quantum præteriit mihi facrificiorum tèmpûs.
Non ait Gregorius fada a f e , five ut facerdote ,s (iv e ut enifcopo , faerificia ; fed
filium fuum fantam nondum vitam effe emenfum/quantum fibi ipfi facfificiorum tern-
rms vrcetenifíet Quid porrò vetat quominus dicamus facnficia e a , effe facra myfteria,’
ouiÉus poft fufceptum baptifma interfuerat, quorum particèps fuerat, imo qüæ etiam,
fi minus ut facerdos, faltem u t Chriftianus fuo modo per aliquot annos obtulerat: quemad-
modum fideles offerre folent, juxta hæc Miffx canoms verba : Memento etiam, Dotmne. |H
& omnium cìrcumftantium. quorum tib i fides tornita eft Stnota devono, prò quibus ubi
offerimus, vel qui ubi offerunt hoefaenfiemm l a u d i s i c ?_Ex quo ergo fufeepètat baptifma
Grego rius , facris myfferiis interfiierat, horum pameeps fuerat, exinde^faenfi-
ciorum tempus ipfi fluere cceperat,. ut ipfi dicere licuerit fihum alloquendo : Nonàtm
tantam emenfus es vitam I quantum pratemt mihi facnficwrutn_ tempus. Quod quidem
longè veriffimum erat. Q u in , Theologus ip fe , carmine de vita fu a , fic Deum af- -
fatut : Precor f i quando te pater & veneranda mater aut victimis puns-b fa rilis mune-
rati funt; victimarum nomine pia opera ex caritatis affettu Deo oblata baud dubie mtel- 4IJ’
ligens ; & carm. xi. anima victimas incruentas memorar : qmd igmir obftat , quqnu- c»m
nus eodem fenfu Gregorius pater facras vi&mas inteUexent; idque folumyverfibus illis
declaraverit 5 videlicet non tot vitæ annos decurriffe filium, quot ipfe in offerendo
D eo chriftianis operibus impenderat ?
xxi¿
G reg o r ii >
P rxtereh, cum Baronio licet d icere, per hyperbolen fic locutum fuiffe Gregorium ; x
quod illæsâ veritate potuit Poeta. Certè Gregorius patet his verbis nec fefelht filium , ¡ j j
nec M e r e intendit, aut p o tu it, nec aliud demum figmficare voluit quam quod filio d,iu>
noòffimum erat. Mirum profeàb eft his Gregorii verbis mendaci! notam muri • abuisy
quifatentur cum Bollandiftis Gregorio licuiffe dicere abfque mendacio, matrem (uam
coxtaneam fuiffe patri, ?«•' B ! qnamvis annis decem atque etiam amplius eam
juniorem fuiffe ¡concédant. „ , I H ^ S H » x- !
men-
nota non,
His omnibus expenfis, arbitramur Gregorium patré nondum epifeopo natum, & erre- x x il. ;
gorium patrem per hyperbolen locutum fuiffe, nec ejus verbis , ullatenus veritatem
attentati. A n vetò Gregorius Gorgoniâ forore junior , feniorve iuerit , dubitant non- natus eft G r e -
n u lli, neo facile eft definire, ut Pàpebrochio plàcet. «Po tuit c e r tè , inquit ,p nm o ;
» parni nata femina, in marre acuiffe ¿efiderium proUs
nullamhanc effe difiicultatem quis non intelligat ? An vero in A nn a , quam cummatre
fua conferre folet Gregorius, & illic quidem potiflimum, primo partu nata feimpa
acuìt defiderium prolis mafcula? Ut ergo ftet comparano Nonna cum Anna , reflius .
Gorgorfiam juniorem f ia t» Gregorio fuiffe inferretur ; quod plures Schobaftx
confirmant. ,A + .■ v ■
Itaque natus vldetuf Gregorius, ( five fenior, five junior Gorgöfua merit ) anno .
s u t vel 3 2 5 , patre nondum epifeopo, fed Chriftiario , ut jám diximuS. A b ipfisìncu- afcitlll_ Pr¡_
nabulis piè a piis patentibus educatuseft, qui rêgendæ ipfius puefitiæ curam,ipfifufee-
pere. Cùm eam xtatem , quam dicunt rationis expertem, pertranfiffet, eum mater, ¡"ma™ pa-
quemiam ftatim ab ortu D eo obtulerat, atque etiam priufquam nafcerenit dicaverat,
iterum obtulit & dicavit ; facris literis pueti manus luftravit, libros^ divinos, teüeris
manibus tràSandos exhibendo Ç quibus eum votis òbftrinxiffet figmficavit, atque Bottata. !
eft ut matris promiffa fa£lis expleret, Ipfe protinus annuit, quàipvisin tenera x ta te ,
rataque omnia habuit, ac perficere femper ftuduit. Oprimís in domo patèrna , ubi prx- o a . jW «
clara virtutum exempta prx oculis habebat, præceptis informatus, gravitatis fenum ah- v! ^
quid prxferebat, state fimul & ratione crefcens. Crefcebat & boni cupiditas y quem-
admodum. ex nubibus nubes coire folent. Librotum, qui de rebus divini« tradant, leo-
tione obleâabatur. Cum viris probis, frequens erat. Sic tenera mens oprimís ìmbue-
batur moribus, : formamque pietatis induebat, dqnèç. tempus adeffet, qup eum facro
fonte abluendum effe Chriftus notum faceret; qui fingulari beneficio fervum fuum afte- Carm.de récit
, eumque verbis compellare dignatus eft, Caftitati alligavit, carnem frenavit, u%*bas>y' w».