
Jfovoti&iiMi rav 7rapovTav a rng eavroS a
QiXoffO<piag dva^iov s Jtat Sj&QSe'tpeiv cy
rijv ov yaXnvy rav Xoyicr/xav xv€epvtitriv. jiai
<srep <Tg oura (ptÄoaoQov xct) S-ctvpcttj'ictg. ovang
t üi dvaftapiitreac t xpeirJa jgu/ ^eti/jUttaiare^av
sCpuffo/xev rtiv i7rctvof'ov. itryt yap ourag.
■ A. Et» rovroig ovrav v/xav > eijetitpvtig itp'icr-
retreti vi<po$ yetÄutyg TrÄÜptg xa) hrer^iyog b
oA«-9,p/oi' , 7raaetv CMr^i^etv TLxxÄwtav ,
xa& tic ippayti, xa) oativ (TTiÄaCe • ßaaiMvq
| 0 d)tÄo^vaorarog , xa) ¡utao^tarorarog 3
xa) tfuo ra jueytora c ravra votrav , <wA»j<7- c
riav xa) ßÄatrtptifx'iav ’ 0 fxtra tov S'iaxrtiv,
S'tdxryg j xai fxird rov a^oararm , ovx
a7ro<rrdrtig fxiv , ovJ'sv J'i a/attvav X^/o--
rtavoig , fxaXXov <fi3 'Koiartavav rq!> tvatGta-
r ara /aipa , xa) xad-aparara, xa)
xvvtirn thc T^iaf'og s nv <^ti v ov^v ^svo't&tav d
iyeo xaÄa , xa) ¿'¿%av Qartiqiov. ov ya(>
&eortira raÄavreuojuev s oüS't rnv y!iav
j xa) a/srootrirov ¿pvaiv a7ro%evisfxtv iaurng ,
ox<pvÄoig aÄÄorqiortiaiv , ovS'e xaxa ro
xaxov idfAtSa , rtiv a&eov Sa&AAiou auvai-
pttrtv , dfji&iaripa Sfaipwa xa) xararof^n
Avovreg' fiv Ape/og voertiirag , e 0 ring fxaviag e
tTrdvufJLog 3 ro ttoAi) rüg HxxÄyalag J'ieaeiae
xa) S'ietpd'eipev. ovre rov üieTg^a ri(ai\<rag,
xai arifxaaag rd avrov 3 Sjg> rav avtaav
ßa&fxdv rüg Sioryrog. aAAa fxiav fxev S'o^av
XlitT^of yivdcrxofMV > rnv of/-°rt[xiav rov
) fxovoytvovg • y!iav dV TiocT, rnv roS Uviupa-
rog. xai 0 ri dv rav r^tdv xara &afaev 3
to 71rav xaS-aipilv vo/xi£o/xev' { r^ia [xw raig f
dentis clavum, quem in tranquillitate te- A
nuerat, in tempeftate perdere._Quamvis
autem adeò philofophica öc admirabilis 11-
lius feceifio fuerit, prxftantioremtarnen 6c
admirabiliorem ipfius reditum fuiffe repe-
riemus. Sic enim fe habuit.
Valens im- X X X . Cum in his ftudiis verfaremur ;
peracor Ecde- ingruit fubito nubes grandinis piena , öc
üas vaftac. ex?dosè ftridens,qua: obtrivit Ecclefias om-
nes, in quas cecidit, 6c quafcunque mva-
fit ; Imperatorem d ico , auri amantiffimum
& Chrifti inimiciilimum, ac duobus his gra- 1
viflimis morbis, inexplebili nimirum avari-
tià öc blafphemiä, laborantem ; qui poft
perfecutorem, perfecutor extitit, poft Apo-
ftatam, non quidem apoftata, fed nihilo ta-
men melior Chriftianis,vel,ut re£Hus loquar,
Chriflianorum piiiGms & puriflims parti,
ac Trinitatis cu ltrici, quam quidem folam
pietatem ac falutarem doftrinam appello.
Non enim Divinitatem velut ad libram ex-
pendimus, nec unam 6c inacceilibilem na-
turam per alienas disjunftiones a ie ipfa
feparamus , nec malum maio curamus, im- £
piani Sabellii contraftionem per magis im-
piam divifionem 6c fe&ionem diflolventes ;
quo morbo correptus i l l e , a furore nomen
habens Arius, magnam Ecclefiae partem
concuflit, 6c labefa&avit. Nam necPatrem
honoravit, öc e a , qua: ex ipfo funt, dede-
core affecit, dum insquales divinitatis gra-
dus invexit. Verum unam quidem Patris
gloriam effe agnofcimus , Unigeniti a:qua-
litatem : unam autem F i l i i , Spiritus ian£ti
ln Trini- adaequationem. A c fi quid horum trium
tate tria funt infra, collocemus , ita exiftimamus , totani
I H H l ü l Trinitatem à nobis everti ac deleri ; tria1
<juoad eilen- quidem quoad proprietates , unum autem
quoad divinitatem , venerantes & agno-
fcentes. Quorum cum ille nihil animad-
v erteret, nec fursùm cernere poffet, verùm
ab iis , qui eum ducebant, deprimeretur ,
fecum etiam divinitatis naturam deprimere
non dubitavit ; atque improbam creatu-
ram fe prsbuit , dominationem nempè in
fervitutem detrahens, naturimque increa-
tam & tempore fublimiorem inter res crea-
tas conftituens,
Valens,im- X X X I . Hoc ille quidem animo, &
(a ) Tèe ¡«btS. Sic Regg. a. c . d.ph . undecim C o lb .
& Paff. Deeft i«orS in Ed.
( è ) Tn-pxyW oX&pioi. Sehol. OlaXw Aey«. Valentem
ßgnificat. Aliud Schol. «»3-*y ¿'Sam, o» ¿k 3V « *y,af
BctriMios tiri UmLus XtchrKtirot , ftvrk rt ß*<ri^ü<rctt
oiixq, Hinc paiet Bafiliumhpifcopum
non fuiffe tempore Juliani ; fed poßquam Valens
imperium adeptus eft, tune Epifcopus creatus fuit.
( c ) Tair*. Deeft in Regg. a. c . d. ph. novem
C o lb . 8c Paff.
( d ) EvnCcia». Sic Codd. In Par. ed. tSriSiuu
( e ) O ris ftenlttt iicimpiet. Reg. ph. i r ir futnlut 8CC.
O b fe rv a tP e ta v iu s , tom. u . T h e o lo g . Dogm. pag. 43.
Arianos peculiari v o c e Ariomanitas effe d ifto s , quo
nomine eos appellandos prx cipit Epiflolà fuä C o n f -
tantinus. G re go rii verba p ro fe rt, qu i Arium v o c a t
}<fioTn<riv 3 iv «Tg S th Seornri atCovng xai g
yivdaxovng * dv ovdev cvvodv o/xuvog , ovSg
dva ßM7rnv ¿\jvafjtivog » aAA v<zfo rav
" ayovrav avrov raTre/vovjuevog 3 awrawei- h
vovv eroÄ/xnffiv tavTof xai ^vuiv Siornrog
xricfxa ytvirai 7rovnpov3 ug ö'ovÄuav xara-
yav rnv decrtiroreiav 3 xa) /uera rng xntxfag
r ^ ) g rnv axntxrov d)vrriv , xa) v-zg-epxqovov.
Aa. O y>iv ovv o v r a Q^ovdv , Jta) y .tra
putilttt , eo fenfu, inquit Petavius , non qudi
iltt d Marte vocaretur, ut putavit Interpres.
( f ) Tpi'a fit* rttit ¡SitruTi. Sic C od d . In Ed. rp»a ft»
\h<&TW Tr es quidem quoad proprietates. Patris propne-
tas eft , quöd fit Ingenitus ; F i l i i , quöd fit Gemtus ;
Spiritus fa n f t i, quöd ä Patre 8c F ilio procedat. Grxct
feribunt Tp/a refpicientes ad trptnranra. L a tim verö I res,
refpicientes ad fiib fiften tia s , ieu Perfonas. Sic Chriftus
Joan. x . 30. Ego Pater unum fumus. Ego O Pater ,
qui fumus d u o , quoad Perfona s , unum Jumus, quoad
divinitatem. . . o v <r
{ g ) Tp Star««. Sic quinque Regg. Or. * . öc rau.
Deeft rp in Ed. .
(A ) Aye'»r«». Qui eum ducebant. Damones lnte llig
i t , quorum afflatu , atque in ftin a u , impius Princeps
Catholicse fidei bellum inferebat.
mttufns iy.7t inHtTfttTtvii r i t eem&iat. A cum hujufmodi impietate adversüm nos
oü yap aAAo n , ij ßupCapitllv y.ara- expeditionem fufc ipit. Nec enim aliud
efpoutiv r a r o v<&roXnfsrlio v 3 xa&atQVO’av , ov Cxiftimanda eft 9 quam
/ \ /. \ > / »j\/ »V barbarica incuriio r u y n 3 x a i 7roÄ eig, x a i o ix ia g 3 a a s 9 non muros evertens t i r a v „ r U n y-vcxLcxu» 9 \ ■ , non urbes, non domos} aut alia qua:dam
p ix p a v x a i x ti% 0 7 ro w ra v 3 x a i a v S tg a v - parva 6c manu fafta, öc quje rursüm refid
op& ovfxivav 3 .a Ä Ä a T a g ^ v y a g a v r a g x a r a - atque inftaurari poffint, fed animas ipias
ervoovo-av. cruvejoCaÄÄet dV a v T z f x j a rp a T o g diftiirbans.^ Impetum quoque unä cum eo
« \ ~ . r. . / racit exercitus ipfo dignus, improbi EcHp- a%iog 3 oi xaxoi Tav HxxÄnaiav nytvovtg 3 ^ u r • r.ccie- « v / ~ a . , , \ , haruin gubernatores, fa:vi atque immanes
a o/ TTixpo) TgTf,apxai tng ^ ro r oixov* orbis illius, qui ipfius imperio öc ditiom
f*evng‘ oi ro /uev e%ovT6g nd'n TavHxxÄncriav , fubjeölus erat, Tetrarcha:. Qui cum ex
k ^ ivf <Pg <z*r&v£aÄÄovTeg , t o de eX7ri^ovreg B -^cc^fi^s alias jam tenerent, alias oppug-
c cm Tng tö ßaviÄeag poTrng xai yeipog3 c rng narent? alias ob Imperatoris opem ac mav
» / i\\ » / num , qua: partim adhibebatur, partim
fxev e7rayojuevng , rng o e aTFetXovfxevng - n 9 1
probis Ec cle-
iiarum minif-
tris ftipatus ,
impetumiacic«
nxov xa i rnv n/uerepav xaraalpe^o/aevot 3
ovdev) tov o Stov Sappeîv eyovreg Tav à raráv-
Tav y orrov T»f t dv Gtrçseipnfaévav //.txpo^v-
y\cf. y xa) ¿7rei(>ioi tö TnvixaSra njadv
tdpevovTog , xa) Toig ¿ y ñ/a7v áppatfjniua-
criv. o jaev ovv à ya v tfoXvç ’ ñ de
fxia t dv 7TÁe¡dlav ovx àyevvnç, ñ de 7rapádenunciabatur
, in poteftatem venturas
fperarent, hue quoque, ut noftram in di-
tionem fuam redigerent, venerunt, nullä
re perindè freti atque fubnixi, ut eorum, de
quibus paulo antè locuti fumus, fimultate ,
atquejllius, qui tum nobis prafidebat, im-
peritiä, ac morbis etiam, qui apud nos graf-
fabantur. Magnum ergo certamen propofi-
.....__ tum erat ; non ignava tarnen multorum
t a%ig ¿crd-evng 3 ovx eyouaa ròv 'srpoaya- C 3 acr^tas > infirma erat acies, utpotè
r / qus propugnatore , ac perito defenfore in
fermonis öc Spiritus virtute careret. Quid
igitur generofa illa 6c excelfa anima, Chri-
ftique amore verè praedita ? N e multis
quidem fermonibus ad hoc opus habuit, ut
nobis prafto e ffe t, ac fuppetias ferret ;
verum fimul atque nos legationem obeun-
tes vidit, ( erat enim utrique noftrüm commune
hoc certamen, ut qui fidei propug-
natores defignati effemus, ) ftatim legation!
ceifit ; ac ipiritualibus rationibus fecum
optimè fapientiflìméque diftinguens , aliud
vialnv x a ) r ey y irn v V7repfxayov Iv dvváfxei
A o y o v x a) ili/gyyttaToç. t i o vv n yev v aia >(o j
fieyaXotppav cnteívn 4 > KíH o v ra g tp/Ao-
X p ^ o g -y ov de 7roÁXdv eden&n X o y a v Tupog
To Trapeìvai x a i uv/xfxayeìv * aAA’ ófaod r e
eidev ñ/adg 'opeqSevovrag , xoivog y à ç ñv o
d ¿ y d v à/utporépoig ^ d g t ö Aóy o v TrpoCeCXn/aé-
voig y xa ) T n g 'opeoCeiag n r l n S n ' KPj d ieX d v
'X ç id ja Trap è a u r a x a i tpiXoTotpaTara ro7g
Baili ius, rea
liftâ eremo ,
ad fidei fubfi-
dium curric.
~ y-. / ^ \ ~ uxxiixjigucns,anua
t o v Uvev/xarog Xoyia/xo/g , aAAoy pev eivai J) fimultatis tempus effe, ( fi quid etiam ejuf-
fxixpo'fvyïag xaipòv 3 ei t i xa) t o io v t o v edei modi affeàui indulgendum effet, ) nempè
7ra&e7v , t o v T n g àdelag • aÀÀov de / x a - dfeèccuurriittaattiiss 6&c trrraann qn ui iiiJl lliittaattiias ;• an Jl miuAd nau. tem
longanimitatis ac patientia:, nempé neceíli-
tatis 6c periculorum tempus; hoc , inquam,
fecum reputans, confeftim é Ponto nobif-
cum excedit,ac pro periclitante veritate zelo
afficitur, ultróque 6c fponté belli focium fe
pra:bet, totúmque fe matri Ecclefiae tradit.
X X X I I . A t fortafsé alacriter quidem
hanc rem fufeepit, verum nequáquam , ut
t o v mg
xpod-v/xíag , t o v Tng ¿vayxng * gu-3-u? t o v
T V o v to v /xeW n/xdv ¿ 7ravi<rJaTai , xa i £nÁo-
TVTrei Tnv aAjj-S'giav xii/d\>i'6uot/crai/, xa) yíve-
T ai cv/xfxaypg e&ehovTng , xa i t h jxnrp) <pé-
pav eavrov t t ¡ HxxXnvia d íd a ? iv .
f A ^ . e A p ovv ‘GtpoeSv/xn&n /xev ovTag s
nyavidjai de t tig 'opo&v/x'iag eXarjov ;
¿i&yttvi&Tai /xev avdpixdg , ov avverdg dé ; E an^rn^ 3^^acr^at.^ dignum e ra t, dimica-
| r\ > v ft/ j\/ ,\ Vlt : aut ftrenue lile quidem dimicavit , V 7re7raidev/xevag /xev , axivóvvag de ; n C*A . •.
Alacriter aú
ftrenue pro
fide dimicat*
7 r a v T a /xev r a v T a T eÁ e'tag xa) v7reo A o -
y o v y vTreXe'iTrero d e t í t ng /xixpo-\vy\aç
f f
Ag^4 a o v d a / x a g . dXX’ ó/xo*
T a 7 ra v r a xa r aX X a r je T a t , ßovXeverai ,
<zdfect.Ta r i erai • Xvei Ta ¿v refi /xeaa axaXa
(a ) "tic «uto». Paff. lie uirSt.
( b ) T« A icfta4 áxtitiTtt. Duo Regg. J e f. Par. to efi
-trpoo-occi&ovTtí. Comb, to eli irporAuftSieroiTif.
( c ) Tit' ftcv . . . TM áií. Regg. a. ,c. d. Chryf. O r . a.
& c . r tít f t ' » . , , rois M. A li i s vim inferentem , aliisminas
intentantem.
fed non confulté ac prudeñter : aut ita
prudenter , ut tamen fine periculo: aut
hsec quidem omnia p e r fed é , ac fupra
quám dici queat , praflitit , cíeterum in
illius animo veteris fimultatis reliquias q u ídam
refidebant ? Minimé gentium. Omnia
quippé fimul pr*^lat: inimicitias deponit ,
f d ) Í2r tS Aoyx. Id eft , t « icttrjtat. Fidei, v e l , doc-
trina fidei.
. ( e ) Ap’ 5>8tc. Sic itl plerifqueCodd.quse fequuntur
mterrogationis notam praferunt.
t (/ ) e» (¡*ut£. Sic Regg. a. c. Paff. 8c Comb. In Ed,