O r . 15. n°. 8.
Or. 4<j.n°.8.
Carm. al. 3.
y. 66. 67.
Aug. 1. IT.
coat. Jul. n.7.
Carm. 97.
Carm. 8.
v. penult.
Carm. de
reb. fuis circa
finem.
Or.38.
Carm. de
reb. fuis circa
finemj
Ixviìj P R Æ F A T I Oh
tanquam ex nobis hiec promamus, fed tanquam dona ipfius munificentiæ, prout
iùnt, dìcemus ei & yoveamus ; quod & pietacis officium Deo grariflimum
eft nobifque fàluberrimum. Alms, inquit , minus . quidem , àlnìs majus ,
omnes tamen citra excepdonem offeramus , in opus perfeclum, in ; habitaculum.
Chdfti, in templum Jan&um, arckitecìónicà Spiritus :arie conftrucTi..& coag-
mentad. Illud quidem minime dubium eft., quin , etiamfi omnia contulerimus ,
minus tamen collaiuri fimus, quam accepimus. Quandaquidem divini beneficii eft
quod fumus, quòd.Deum cognofcimus , quodque edam , quod offeramus , ha-i
bemus. Tandem quemlibet profeélum in virtute., fecerimus . quantumvis
immutemur in melius , non nobis gratulemur, fed Deo gratias referamùs,
cujus dexterâ fit hæc quotidiana morum emendatio, ut Gregorius confirmât
hæc verba Scripturæ interpretando : Non apparebis in conlpeétu meo va-;
cuus ; Verum f i quid pulchri habes, tecum feres.. A t nunc , inquit, diverfo
modo ncvus appare, fic nempe , ut totus immuteris. . . . . Huic feflo , muneris
loco, praclaram mutadonem offer, ac ne fic quidem .magnifici de te fendas, ve-
non die cum Davide : Hæc mutano dexteræ excelfi ., a quo promanai quid-
quid ab hominibus recle dC cum laude geritur.
Q u is autem in te r to t p e r ic u la , to t tentarionum p rælia firmus & fe cu ru s
g ra d ie tu r , fi fo lu s co n t ra h o ftes tam formidandos p u g n a re c o g a tu r ! N u nC e r g o
follicitationes; m u n d i , im p u liù s D ia b o l i , carnis titillatione s , cu p id in um
æ ftu s , & q u id q u id animum a v ir tu te d e jic e re p o t e f t , f i ip e r a r e , com p r im e r e
& e x tin g u e re , n u llu s fan é p o te ft nifi o p e d iv in a munitus & adjutus , u t
G r e g o r iu s d o c e t .
Si tremis , quia Jiipuiam fcintilla levis accenda ., ■
Confide. Imber è ccelo refiigerabit ingentem fiammam.
Quibus addenda quæ Auguftinus ex deperdito opere Gregorii decerplit 8c
protulit. Anima namque , cum in laborìbus fuerit ÔC in angufiiis , cum hof-
tiliter urgetur a carne , tunc ad Deum refugit , dC cognofeit linde debeal
auxilium pofeere.
Jam vero ut fibi fupernam virtutem conciliet, quid fàpientius , quid iàlu-
brius languéns & invalidus exeogitaret, quàm totum divinæ gradæ fe com-
mittere, lùis conatibus nullomodò iubnixum ì Nec minus probandum fi ,
quidquid poteft, quidquid valet, Chrifto libenter omnia concédât.
In te, Chrìjie , plus habeo fiducia quàm in conatibus meis. ...
Ex te, in te , Beate , rurfus intueor robur meum. ...
Hex Chrifie, tu mihi patria, robur, divitioe, omnia.
Et quanta fit gradæ virtus, quanta ejus in corde movendo efficacitas, nobis
graviter inculcai, dum tories profert miracula quæ Chriftus còrporibus lànan-
dis edidit, ut ejus potentiam illùftriùs demonftret. Jejùm videbis , inquit, An-
gelorum minijlerio ud, SC morbos omnes ac languores curare, dCmortuos ad vitam
revocare, quemadmodum udnam te quoque fidei pravitate mortuum. Tantam
divinæ gradæ fiduciam , tantam de fùa efficacitate opinionem & exiftimatio-
nem in mente habuit, ut cannine de rebus fuis eâ virtute quâ olim Chriftus
morbos depulit, Dæmones exturbavit, mortuos ab inferis excitavit, limili
operadone vim gratiæ in iùam animam exerere ardentiffimè exoptet.
Fortem tuam manum
Mitte, & dohrum fer remedium, ac in me omnia
Miracula, &pmdìgiorum virtutem, ut olim, oflende.
Die, 6* celerrimè fluxus fanguineus definat.
Die , & porcorum gregem in furorem agat legionis
Spiritus, & in mare çadat, & a me recedat.
. iepram iriflem remove, lumen aecedat ..
Oculis
P R JE F A T I O. Ixj
aut aliquanto breviorì vel longiori temporis fpatio ( nam turn , & myftid quid-
dam audire, dC, refpondere poffunt, ac f i minus piene dC exaclè mtelligunt,
imbuitntur tamen dC informantur, ) ita demum, magno perfeRioms facra-
mento dC animas SC corpora fanclificent. . . . . Propter tnopmatosdG repen-
tinos periculorum impetus, quique nullà ope atque auxiho propulfan queant,
lavacro communiri omnino conducibilius eft. Objurgat eos qui g H » !
differunt iubvertitque inanes , quas obtrudunt cauias. Umne tibi tempus, ibid.n°.
ad ablutionem idoneum eft, quandoquidem nullum tempus moms pericolo
vacai. Verum folemne Baptifma , in Cappadocia , non nifi diebus Paf-
chie , Pentecoftes & Epiphaniie conferebatur. Primus Gregorius diei Epi-
phanise meminit : fed in Oriente mos ifte vigebat Imperante B l i P i l B
■ Herulorum, Gethes nomine, Conftantinopolim vemt & die —
phanis Baptifina fufeepit , ac pro facro fonte fponfor illms ipfe firn
ImF«dusr'cum Deo in Baptifmate contraébim fideliter fervandum docét
Gregorius his verbis : Nihil aliud effe , vim <S> facultatem Bapdfmi exiftimare Or.40.a”.8i
debemus, quàm fecundce vita ac purioris vivendi radonis pactum cum Deo
initum. Ac proinde vel maximo in metu omnes effe, atque omnicuflodia nof
tras animas fervane debemus, ne mendacio fidem pactumque violaffe comperia-
mur. Nam cum ad. mutua hominum pacla fi.rmfl.nda Deus medius adhiberi
foleat, quantum, qucefo, periculum efi, ne f cederà cum Deo ipfo contracta
peifregiJJe reperiamur ; ac 9 prater alia peccata , ipfius quoque mendacu apud
Feritatis tribunal rei peragamur ? ■ ' .
De Confirmadonis làcramento hoc unum in fcripds Gregorn reperunus: Or.j4.n.i4.
neceflàrium effe, ut perfetìi fimus Chriftiani, Ivfivmrcu t o t tìAsU™ ; Or.3j.n-.17.
atque iàcramentum iftud in nomine Spiritus Sanili conferri.
De Euchariftia.
Q u o d Eucharifti* Iàcramentum Ipeélat ; realem Chrifti in Euchariftia
pnefentiam tammultis & tam perlpicuis teftimoniis agnofeit Gregorius, ut
nullum de èjus fide circa myfterium iftud dubium effe poflit. O Dei cultor EPKi.ai.M°.
fancliffime, inquit, Amphilochio fcribens, ne cuncteris orare SC intercedere pro
nobis, quando diclo allicis Vzrbum Dei ; quando incruenta fèciione corpus <K
fanguinem domimeum fecas, vocem adhibens, pro gladio. Et Gradone xiv.
Lex, inquit , fulcientem baculum tibi prcefcribit, hecubi animo titubes , dum ... 1?.
fanguinem D ei, dC paffionem, ac mortem audis, ac dum Dei patronus ac de-
fenfor videri cupis, impiè corruas. Quin potius fine pudore ac dubitatione corpus
ede , fanguinem bibe,fi modo vita defiaerio teneris , nec fermonibus de carne
fidem abrogans, nec ad eos , qui de paffione habentur, impingens. Innixus fta ,
firmus dC ftabilis, atque ita comparatus , ut nulla in re quaziaris ab advetfanis,
nec verborum lepore acque illecebris abnpians. , . -r
In Euchariftùe confecradone verum agnofeit facrificium, cùm ait Epifco-
pos & Presbyteros incruentas hoftias offerre, atque altaria noftra ita appellari,
quòd lùper ea incruenta iàcrifìcia offerantur : O Sacerdotes, qui. hoftias in- 111
cruentas offertis. . . . O genua , 6 palma , puriffimis Deum qua plqcabads A , Mutat
hoftiis, Carterii, quomodo ceffaftis. Magnas virtutes in eo requirit, qui p«. 4o.
iàcrificium iftud ad altare fiipernum tranfinitdt, qui externum iàcrificium ,
illud magnorum myfteriorum antitypum, offert. Quo tandem modo externum Or.*.a°.,f,
illud facrificium.. . . Deo offerre auderem, aut quo modo Sacerdods habitum&
nomen fubire , priufquam fanclis operibus manus purificaffem. « Per externum
» autem facrificium, illud, quod per panem & vinum peragitUr , intelligit
» Gregorius, qu? quidem in facra merda propolita, per ineffàbftem quandam
Tom. 1. 1