Deitatis
principiiun ,
& ca , quie ab
ìp fo principio
manant, pari
honore p ro iè-
qucnda.
IngenituSjFi-
lium g ignen-
do , nihil ,
quod corpori
conveniat, pa-
titur.
A n èvòg y ev vn r eop u a i d o g ' u f i © g £ d è «A A o
perare minùs jucundum fùturum e f t , quàm
unius filii parentem effe : Deo autem quid-
piam majus ac praeftabilius erit, quàm Filii
Patrem e ffe , quod quidem gloria; acceffio
e ft , non deceifio, quemadmodùm & Spi^
ritus produ£torem effe ? An te illud fugit,
cùm JDeum , F ilii, ac Spiritus , velut
creaturarum, principium ftatuis,nec princi-
piurn abs te honorari,& qua; ex eo manant,
ignominia affici ? I llu d , quiavilium , &
exiguorum, ac deitate indignorum princi-
pium conftituis ; haec , quia parva , nec
creata tantum , fed omnium etiam, quae
creata fu n t, contemptiffima & abje&ilfima
faeis : liquidem horum causa, & aliquandò
condita funt, non fecùs ac inftrumenta ab
artifice, quae ante artifices non erant, nec
alias extitiffent,nifi quid eorum opera Deus
creare voluiffet, perindè videlicet ac v o luntas
ipfa nequaquàm fufficeret. Quidquid
enim alicujus rei causa fa£tum e f t , abjec-
tius eft e o , propter quod fa£tum eft.
V i l i . A t ego deitatis principium, tem-
poris expers, infeparabile, atque infinitum
ftatuens, & principium, & ea , qua; à principio
manant, pari honore profequor : illud,
quia talium eft principium, haec, quia
tali modo , & ta lia, & ex ta li, nec tempore,
nec natura, nec cultu 6c veneratione
diftin£ta, unum divifim exiftentia, & con-
jun&im divifa, ( diétu licèt mirum, ) non
minùs ob relationem, qùam inter fe ha-
bent, laudandà, quàm fi unumquodque per
fe privatim acceptum & intelle£lum effet :
perfe&am ex tribus perfectis Trinitatem ,
unitate quidem ob divitias mota , binario
autem fuperato , proptereà quòd Deitas
fupra materiam & formam f i t , ex quibus
corpora conftant, Trinitate vero propter
perfe£tionem definita, (haec enim prima bi-
narii compofitionem fuperat, ) ut nec deitas
angufta maneat, nec in infinitum diffun-
datur. Illud enim parcum ac jejunum, hoc
confulìim ; illud Judaicum prorsùs , hoc
Ethnicum , ac multorum Deorum cultum
redolens.
r i f t i ì t y v 3 « X i « T v y% a v e iV T i a r e p a , o
S n x n d o% n g e d ] )v 3 o ù x v ç a i p e a i g , d g 3
m & G o A e a T lv e u / x a r o g 9 w . d y v o e lg 9 o r i o-y
/uev x ] ¡ a / x a r a v r i S - ù g "ZfXtiv 3 A e y c o dì)
x a ) T lv e u / u e t r o g 3 a o v r e r t iv d p y n v m / xa g a
Uffjf d n / u a Ç e i ç r a a ù r t ig j r t iv /¿ev , ’¿T l
fxtxpa>v e ia a y & g x ) dva%io)V & e ó rn r o g •
T a d i 3 o r i f x i x p a 9 x c t ì ¡ut) x i i a / a a r a /uovoy
aAAa jta) u . a v r m x i ia / u a r m r r o ie lg d r iu ó .
B T « p a * i l y i r o v r m ev e x ev v m d ì n 9 x ) 7t o t ì }
d a m p Ò p y a v a T i^ v iT Y i u r ç ) r i^ y n d v ^
u p o r e p o v o ù x o v r a , o ù c f i d v a A A e o g yevo/aev«}
ì j firn r i x i i a a i d ì a ù r d v e & o v A n S n © g o ç .
cog o ù x x o u v r o g r S ß o v t e c d ’a i . 7r a v y ctç jj
Trivoç i v i x i v 3 d r / ju ó r e p o v c jk u v o v d ì o y t j L
V itr a i.
I X . Quin hoc quoque, nec infcitè for-
tafsè atque imperitè , fed perquàm etiam
prudenter & circumfpeétè mecum reputo ,
tibi quidem nihil periculi ex eo imminere,
fi Filium genitum afferueris. Non enim ve-
rendum e f t , ne Ingenitus aliquid eorum ,
quae corporibus ac materiae conveniunt, in
V. . d i c & i o r t iT o ç 'ZfXtiV i ) a a y m c
a%povov 3 x } d y e a p ia ìo v 9 x a ) d ó p iq ìo v 9 r t iv t ì
C d ç y y v n / u d ì 9 ^ t» c* r r tg aç^wç I t t i^ v ç •
r n v fJLiv 3 o n r o i o v r m dpyjn 9 r a d e 9 .o r i
0UTCÛÇ3 x a ï r o i a v r a a ^ q c ìj ¿ x r o i o v r n 9 { ¿ I n ^
n f i t t o t ì 3 future r n (pvaei 9 { ¿ tir e u f i a e f f i ìa
d i i ip y o / x e v a 3 ì v o v r a d in tpu/xivag ,■ x a t d ia i-
p o vjueva o u v r /u / x iv a g 9 e ì x a ) '¡ fife#,do%ov raro
t n r i ì v 3 o v x b r ìo v . e i r a i v e r a r r t ç 7r p o ç aA-
At iA a a y e c e c à g 9 rj x a & i a u r o e x a d ìo v voa-
juevov n x e à Aa/u.Gavoju.evovm L p ia d a r e Anali
ca reAe'icùV r p ié o v 9 ju o v a d o ç ¡u ev xivti&e'Kniç
D d f& r o t tA o v g io v 9 e d u a d o ç 3, ¿7 rep€a3-e'iayg j e
V7Tep y a p r n v vAttv >(cu r o n d o ç 9 d v r a
aa>/xa]a, Tptadog de ópi&eitrttg Sfa, ro n-
Anov 3 <Grçcprn yap V7rep£aivei dvadoç ovv-
Sìgiv 3 '¡va fxr\rt ajevn {¿tvn n &eortiç 9 /¿tire
eig aireipov xenrai. ro /uev yap d/ptAon/xov »
ro de araxrov ' x} ro /uev Iouda’/xov uavre-
Aug 3 t o -3 EAAitvixov xai r/roAv^eov.
0. S a o t t a d e x d ix t ìv o 3 x ) ’¡<ra>g o v x d jr a i - j
d e v r a ) g 3 où d e à/xaS-cH g, a A A a Xj A ia v e i r i c -
E xefxfx evcùg 9 o r i Q o ) (¿ev x iv d u v o ç o ù d e eîg yev-
v tiro v e i a d y o v n r ò v X ìóv. où y a p /ari T r a it i
r i yevvcòv 0 d y t v v it r o g c c û / x a r i x a v r e
vA ix é o v 3 o r i / u t id ì a d { ¿ a 9 x } r u r o a i xoivai
Spiritus fa n â i ; atque ut trium Perfonarum propne-
tates diftinguantur , Pater eft ingenitus, Filius genitus^,
8c Spiritus fandtus procèdent. Cæterùm u t nu lla nt de
Gre go rio noftro hac de re fufpicio » v ide Or. xx.
n. 7 . ad hæc verba : lit» fin ¿s filfim r«» n 8 c c .
(d ) Ka) iK. Sic Regg. bm. hu. C ois l. 1. 8c Or. 1«
Deeft »ul in Ed.
( a ) Ourt t»» upxhi TiftZs. Sic plures Regg. duo Coisl.
8c Or. 1. In Ed. legitur r*» *f%¡it , ante
(& ) Ttx’ iray. Putat Combefiiius emendandum ,
rtjctixat. Sic videtur etiam legifle L cu v en k la iu s , qui
pro ante artifices , reddit : ante res facias.
( c ) ©foTDTOf ¿p^n"» & c . Cum Gregorius Patrem ap-
p e lla t, Principium Deiratis , id e f t , F il i i 8c Spiritiis
fandli » v o x ilia ¿pjgii», non de tempore , fed de caufa
eft accipienda. N am , ut fepe jam di£lum e f t , non
minus principio carent Films 8c Spiritus fanftus ,
quam P a te r , fi ad tempus referatur. Sed ft de caufa
quasftio lit» Pater eft Principium, feu o rigo F il i i 8c
( e ) bviS-os ¿*1 iwig&elhiW 8cc. B inario autem fuperato.
Per binarium in tellig it Gregorius materiam fs formam ex
quibus corpora conftant.Undè in naturis corporeisper^
fe£tio lita videtur in hoc b in a r io , ut patet jncrea
tione primorum Parentum, qui perfedti creati run .
42^* ©goo <Gyfe<pxa>pîÎaiv VTroArt^eig. d a l e r 'l
¿poëoù/ueQa <pó£ov 3 £ /uti t ç i çôC oç 9 xa ) d ae-
Covpiiv Sfaxevtjg, 0 dtt A e y e r a i ; tf.10) d e xiv-
dvvog Çn/ateoStivai & e o r t t r a 1 et r o xj'ia/ua
tafi^deX0'1^ ’ yaP ©eoç r o xiiÇo/aevov 9
¿de deamronxôv r o ¿/¿oduAov, x à v r a G r ç fira
(pépnrai d ouAe ia ç x f ia ea g , x a ) r x r o fjtovov
(ÿiAavSpa>7r evi\rai ù&piÇo/uevov • o y a p rîig
¿tpeiAojuevng 'àm o lep d v ri/fing 9 où /xaAAov
a r i f ia u f i didofxevcù 3 i] d r i/ j.aÇ ei u f i a dtpai-
b poujuévût 3 x a v nrQpaesro'tit^iv^exi} r i f in g ° r o
yivo/xevov.
A . K a ) e ì a o ) r r A a r ì e ì a i 7r a S -n rrep ) r n v
d yévvttaiv 3 x d f x d i •e rg i r n v x r i a i v ' ^ o ù d e y d p
ro x h £ o /u e v o v d u a S - d g o l d a x i ifo / u e v o v . et
e Jg {¿n e y e y e v v n r a i x a r a a e 9 ¡an d e e x i ia a i
1 ^ t a r d r ò v d A n S n A o y o v 9 d e% a i t b A o y a a o )
r o A e i7r ô fie v o v 3 o / ¿ tx p o o r o Jaov A e y e iv r o A -
8 ¡m v S fa r n g m & a n y o p 'ia ç r o v S x i 'ta / x a r o ç . <
ao) fxev oùv o v d e v d v eT T ix e tp n r o v 3 o ù d e d r o A -
/¿tirov u f i x a x c p ß p a C e v r r i x a ) d i a i r n r n r t j ç
& e o r n r o ç ’ o v y a p e i x e g àAA ca g e ù d o x ifx e lv 3 h
¡¿axpctv coe&aAAcùv ©gov d e a n r ç r e ia ç 9 d a m p
b iT c tv& a oi r v p a v v ix à ) r o v r p o u o v 9 Jÿ v rA eo -
v tx r tx o ) r o v g d a & e v e d l epug. èyet> d e f i i a v «pa-
V«v 3 r n v a ù r n v x } a v v ro /x o v (p S e y ^ o / a a i . T p ia ç
coç a A n & d g n T p ta g 9 d d eA tp o i. T p / a ç d e 9 où
h ‘tyHf.yy.arcav ^ d v ia eo v d u a p iô / u n a ig ’ n r i xa>-
Auei 3 X) d e x u d a 9 x a ) e x a r o v r a d a 9 x a ) {¿v -
pictda ovo/uaÇeiv jx e r d roaovrcav auvrtd-ey.é~
i vtiv ; vroAAa y a p xr a "^lù/unjueva 9 qaj tfA ìico
tovtcûv • «AA* iaa>v i(aj ofjcor ifxm auAAn^iÇ 9
tvovang rng u poa nyop ia g r a nvoofxeva c a tpv-
ceag 3 x a ì oùx ¿co an g a x ed a a& n v a i ’èçiQptd
Avo{ievot) r a /an Avo/ueva.
ta. Olrcù ¿pçovoujuev 9 xa) our cog eyofiev 9
coare orreog fiev ^ eyn ravra «g&gÿç aAAnAa
oyeaeug re xa) ra%ect>ç 9 aùrn juovn rn
ÎÇiadi auyxcopelv eide vai 9 xa) oTç dv n
Tç/aç a7roxaAv^n xexa&açfi¡votç 9 n vvv 9 n
vareçov' auro) de fiiav xeà rnv aùrnv eidevaf
tyvaiv &eornrog 9 dvaqx<fi 9 xa) yevvn<rei 9
xai utgpodço yva>pi£o/uevnv 9 dg vd reo cv
w/tiv 3 xa) A o y a 9 xa) meùjuari 9 oaov eixaactf
( O Âtpaipxfiya. Regg. bm. hu. vQtnaufityu.
( ) E(C?* Sic Regg. bm. hu. 8c Or. i . In E d . t#«.
rïl\ T* Coisl. I. t'o Méfttta».
.S ' } yna ra KTiÇè/tm». Combefifius v e r tit : ne
qui dem quod c r éâ t, citra pajjionem créât. Cæterüm id
ruliustnOr. x x . de Dogmate explicatur.
Rii,.' EigjWSrât km™ Ti. Sic Codd. Ita leg it ac v ertit
ôulius. Deeft kutÌc tì in Ed.
gignendo patiatur, cum ne corpus quidem
f it, idque vel communes ipfa; de Deo no-
tiones facilö concedunt. Quare quid no-
bis timorem fingimus, ubi non eft timor
ac fine caufa, ut vulgo dici folet, impii
fumus ? A t vero mihi periculum eft , ne
deitatis ja£turam faciam , fi creaturam ad-
mifero. Nec enim, qui creatur, Deus e f t ;
nec qui confervus, Dominus , quamlibet
alioqui primas inter fervos & res creatas
ferat, atque häc unä re in contumelia hu-
manius aliquanto traöetur. Nam qui eum
debito honore fraudat, non magis ipiiim ,
per id quod tribuit 9 honore afficit, quam
per idf, quod eripit, ignominiam ei inu-
r i t , utcumque res ea honoris fpeciem &
obtentum habeat.
X . Quod fi paffiones circa generatio- Hiretid
nem tibi fingis, ego quoque idem circa imPietate <=e-
creationem mihi fingam. Nam ne i d lekes fiunt*
quidem, quod creatur, citra paffionem
creatur. Quod fi nec genitus eft , ut
ipfe lentis , nec creatus , quod veritas
fentit, quod tibi reliquum e ft , accipe ,
qui per creatura; nomen eb penb audacia;
prorumpis, utidem dicas. A c tu quidem 9
male deitatis judex atque arbiter, nihil
intentatum relinquis, nihil non audes; non
enim alia ratione nomen tuum illuftrare
poteras, quam fi, ut qui tyrannicis funt mo-
ribus, atque ad alienas facultates eripien-
das propenfi , infirmiores homines, eodem
tu quoque modo Deum ab imperio & do-
minatione procul fubmoveres. Ego contra
unam vocem, eämque brevem & compen-
diofam, habeo. Trinitas vere Trinitas eft , Trinitas
Fratres. Trinitas porro non inasqualium re- ver« Trinitas
rum enumeratio e f t ; ( quid enim alioquie '
prohibeat, quin, & decadem, & centu-
riam, ac myriadem nominemus, fi cum tot
numeris componatur ? M ulta quippb, mul-
toque his plura in numerum c a d u n t ) fed
«equalium & honore parium complexio,
cum fcilicet nomen e a , quse natura unita
fu n t, conne£lat, n e c, quse folutionem ne-
feiunt, defluente numero diffipari finat.
X I . Sic fentimus j fic..animo affefti fu- Trinitas-
mus , ita tarnen, ut , quam relationem “nam ^.ean."
i. i • A i i n-i ■ dem deitatis
atque ordinem haec inter le habeant, 1 ri- naturam i,a_
nitati ipfi fo l i , ac purgatä mente homini- bet, qua- ex
■ bus , quibus, v e l in hac v ita , vel in pof-
terum Trinitas id patefecerit, nofeendum a o agnofei-
relinquamus. Nos aütem unam & eandem tur-
deitatis naturam teneamus, quae ex prin-
cipii experte, & generatione , & procef-
fione agnofeitur, quemadmodum id quod
nobis ineft , mente, fermone, ac fpiritu
( / ) Karos r o v ¿Xii&il Xt[yov. Sic Reg. hu. Coisl. I. 8 t C .
Hmc defunt in Ed. quamvis a B illio reddita.
( g ) K-TtTfidTos C ois l. i . ad d it, ors f*<iFi t’/Fu it) *os- TurKua^iTui. Quod nec uni forma inßruatur.
(h ) Avi<r«v. Billius : diverfarum.
( i ) Tos ¿fAftiftmt. Sic Regg. bm. hu. 8c Or. r.
Deeft r<* in Ed.
(F ) Reg. hu. 8c Or. 1 . 1^«.