B i l i , ^ f lamant Bollandiftæ, interprètes accufant, verba græca ab ipfis malè reddita
fentencia de latinè queruntur, & abfurdiifimum effe clamant, fi Gregorius Naiianzenus dicatur
B i l H | faCK ? ter ■ ep 1°/° 7 ‘ d H i roirum & H egffins Ecclefiafcas valde confonum. Sed verba græca Parolirtfeurs iinntfoellil£iguemre a , nence Bcum
s Mèi p. jpfimet Papebrochio poffibile eft ; quippe qui aliter ea interpretari nequit, nifi mutando
370, 3 7 ,. Gregorii verba grama arbitrio foo , nullius fcriptoris, nufiius codicismanu exarari automate.
Quod mirumvideri poffit in v iro , qui de verfionibus expoftulat, atque interprètes
mimmè curiofos fuiffe, ubi eos maximè fcrupulofos effe oportuiffet, clamitlti
JLegendum igitur *t««W pro dvnw conjicit: dC *
9- Mali p . Omç S'inX& Wmlav l/xoi ypLvoç.
371. Col. i . Q u 0t etejiarum tranf.it tempus mihi.
Quæ M o nullo nititur fondamento, nec ulla ei fubeft notio. Quis enim credat
Gregorium pattern figmficare yo luiffe, nondum tot annos vixiffe Gregorium fifium
quot ipfe vixent ? Nam fie ipfe interpretatur Papebrochius : ’
Æ t a s peracla tam longa nondum eft tibi 3 Quot & C m B— iiMMI IM iW H i
SÈM Æ Phraf“ s liR
quam fa ver et fabricaton : ile igitur legendum iuggerit : *
Offoç S'iti A&t diç ìuv tfjLoi xpôyoç.
S i s quantum eundo labi tur tempus mihi.
T .3 8 .CW .. . «Satins e ft, ut ait nofter Prudentius Maran in v ita faniii Ba filii, cum Tillemontio
Ì B H le §eiP ecclefiafticam de continentia epifeoporum nondum in omnibus omnino
»ecclefus viguiffe , quam apertiflimum locum ejufmodi conjefturis attentare a. R e à è
non focffe^imrfo*” P 6t ^ m CaPPadocia non , quod quidem probar«!
Q " ’ ao- G n * 0“ « M G .q m ad confirmandam fententiam TiUemontii de anno quo
ou Gregorius y i r fanftus natus e ft, non minus idoneus videtur: ait namque Gregorius, cùm Athenis
¡ H Ì - L T T r V 9 parabat- ann0 ’ fe longum tempus ftudio eloquenti^ ftnperi-
R g dcdi,.p otffe, ac fe jam circiter trigmta annos natum. Hæc fuat ejus verba : P '
: Ke“ TÌTp/VTo roTs AÔyotç yjpovoç.
H Sti rp/azoçov ¿toi tr^Sov t o u t %v ero?. B « B M i l H i M i
■ s s .
opinio Bel- , * f>°. ne decem vel °^ o anni eloquentiæ Audio Athenis impenfi viro
tad. chriftiano , qui ,am aurea per plures annos , turn Nazianzi a p a r e n X s ’ m™
U H I doaiflimis magiftris in omni litteramL & feientiarum
■ B H •* , “ s > 1P“ « fuperque eran t, ut ipfi dicere liceret fe longum temeloquentiæ
X u ò v erè^offir n.eCeffe eft’ ut vitam fiuis totam dfcaverit ftudio
Potuit ereo’ dlcerc C ® K j lonSu,m tempus huic exercitationi impendiffe ?
Eotuit ergo dicere Gregorius , quod eum dixiffe manifeftum eft. Imo miror Grepo-
. uni tot annos Athenis verfatum ; Gregorium, inquam, quem mater a D eo precifus
impetrarat, pollicita fe ei dicaturam , fi votis annueret ; quem a vulva ipfa a ? Deum
5 f i f f e t X i q m 1 3 m a t r e D e ° t a tU m n o r a t ; c u i I * * ” ) “ p u e r i r iæ t r a r e m t r ™
Abrahæ WftoriamC & tUÌ f “ T ? lnftilJarat ’ 1 uibus %nificarat parentum v o ta ,
■ ■ I M Annæ & W M edm eum D eo puerulunì
t a t o * X ( 'V , “ vivum , marna.
445- frfe q . , o JJer0 * qub matris votum promijfaque firmes ;
Qua te^ concepì precibus : quaque optimus ut fts
Et vità eximius 3 flagrantibus expeto votis.
Hoc genitrìcis erat votum : cui protinus ipfe
Cedendum 3 in tenera quamvis ditate 3 putavi.
Eccjuis , hæc ferio perpendens , in animum induxerit Gregorium, qui pietatem *
parentibus cum laSe hauferat, ad annum ufque ætatis j j acquirendæ eloquentiæ
operam dediffe : nec ipfi , poft itnpenfos huic ftudio Athenis o&o vel decem annos
dicere licuiffe fe longum tempus impendiffe ?
Adeò autem annum j j nop àttigeràt ,■ ciitì Athenis redilt Gregorius, u t fe X IV .
tunc 6c Bafilium ex imberbibus viros factos fuiffe dicat. oZy t-xa.vma.ij.iv, ¿t/Kpà T&f imberbis
KÓ(rfj.(j> KO.Ì T » o-titivn ‘x a .p ta a / j.t v o i, n o i otrov rò v t a v vroAAuv nó&ov a<paina>Ta.<rd-a.i, ( o ù y a p aù-roi y t u %o[mv diìT^Lthenis?
â ia .T p iv .a ç 1 oweT’ imSuy.TiKWÇ ) t 0.x iç » iy tv ófAt^ a . tiy.av a ù x a v , ¡ta.) h Aov/m v ù ç avS'pa.ç 1% à y m iu v t àvS'pi- Q f 0
ncùTtpov t.» q>iAocroçia. npoaCa.ivov-rtc. An vero imberbem fe effe dicere poteft vir 5 j annos r’ 4î'u *li>
natus ? Ut igitur, inquit Gregorius, domum reverfi fumus 3 cùm aliquantulum mundo
ac feenoe ferviijfemus 3 quantum fcilicet fatis erat 3 ut plurimorum obfequeremur eu-
pidiiati, ( neque enim ipßmet ad theatrum & oftentationem propendebamus, ) continuò
fa ä i fumus juris noftri 3 '& ex imberbibus fa ä i viri ad philofophandum nos contulirìius
generofiùs. Quid ad hæc Bollandiftæ ? Solertes fibi videntur, verba Gregorii in meta-
phoricum fenfum detorquentes , quod etiam fignant addita particulà tanquam ex imber*
bibus. « S i c , inquiunt, nec quod ex imberbibus dicat ( Gregorius ) faäos viros 3 debet 9.MaÌi p.371.
» cum refpettu ad ætatem accipi, fed referri ad animum ; qui tunc primùmr viriliter
» erigi coepit ac roborari, cum fepofito aliis placendi ftudio , quod impeffettorum
» e ft, ad veram folidamque virtutem, quæ eft virorum perfettorum, conatum fuum
»intenderunt ». Hæc proietto a Bollandiftis inconfiderate d it ta , fas fit dicere ; nec
ìnjuriam fe Bafdio & Gregorio facere cogitarunt, cùm aiunt, tunc primàm 3 fcilicet
çùm annum ætatis quinquagefimum quintum attigiffent, eorum animos viriliter erigi
ccepiffe ac roborari 3 & fepofito aliis placendi ftudio, ad veram folidamque virtutem conatum
intendiffe. Egregia vero laus Bafilii & Gregorii ! Imo maxima contumelia. Tantorum-
ne virorum animus, non nifi exattis 5 y annis, viriliter erigi coepit & ad veram fo lidamque
virtutem conatum intendere ? Confiderent Bollandiftæ quid fcripferint.
Plurima objicit Papebrochius : i° . Qui fierit poflit ut Gregorius , qui vix quadra*- .&V.
genario major erat fecundùm Tillemontii calculum, curii paulò poft fratris Cæfarii ôc
Gorgoniæ fororis mortem carmen de rebus fuis feripfit, queratur ja^t caput canis Vi J07 & j0g,
albejcere 3 rugofaque membra ad triftis vitæ occafum prona ferri? 20, Quomodo Nonna
quinquagenaria filium peperit ? Earn enim Gregorius , non folum òpófyyov} conjugem,
Verùm etiam ò/mxpovov, coætaneam fuiffe afferit, faov wx/im za) Xd-tn 9 moribus & canitie
æqualem* 30. Quomodo id taciturn prætermififfet filius in Oratione , qua parentum
laudes profequitur , multa longè minutiora expendens ? Suis quidem non caret diffi-
cultatibus Tillemontii opinio, fed quæ tamen folvi poifint. A g e ergo , i° . mirum effe
non debet fenettutis incommoda cìrcumveniffe Gregorium priufquam ad earn ætatem ,
quæ fenettus appellatur,perveniffet. Id enim non tam illius annis, quàm infirmitatibus,
ftudiorum ac poenitentiæ laboribus, quibus jam frattum ipfius erat corpus, & fenettutis
incommoda fupervenerant , tribuendum. Quod autem aiunt, Gregorium filentio non
fuiffe prætermiifurum, fi ex matre tam provettæ ætatis effet natus ; ut id concedamus,
certè filentio non prætermifit, fi minùs in Oratione , qua parentes laudavit, faltem in
carmine de vita fuä. Ibi enim narrans, quomodo fua eum mater ftatìm ab utero obtu-
lerit Deo ; ac deìnde ìterum offerens, cùm jam rationis effet particeps, confecratis facro-
rum librorum tattu ipfius manibus, quibus verbis eum allocuta fuerit, fic profequitur :
Jam carum filium àliquiS divinitus datum 3 bonum optimus 3 Cairn, de re-
Properantem u t fa c ra viclimà f ie r et 3 ad aram adduxit 3 1 f . V*
S arra tardipara prolem.................. 441‘
N u n c ego te vivum D e o munus , u t promiß «
Offero,
Suam namque màtrem conferens Gregorius cum tardìpara S a ra, earn quoque, ut Ipfius
verbis utar, ¿4/xoxo(',tardiparam fuiffe fatis indicat.
Verùm alia longè gravior eft in opinione Tillemontii difficultas , quæ maximè feru*-
pulum movet Papebrochio, nec immeritò , atque etiam nobis ipfis, V ix enim adduci Tillemontii1
poffumus, ut patre epìfeopo, qui quinquagenario major erat cùm ëpifcopale munus graviiïîma eft
fufcepìt, natum effe credamus Gregorium. Nihil tale apud omnes hujus fæculi fcrip- as*
to re s , qui de Gregorio verba fecere, reperitur. Nihil apud Hieronymum , qui hujus
Dottoris confuetudine ufus eft, quo etiam magiftro feScripturas facras didicifle gloria*-
tur. Si patre epifeopo natus effet Gregorius , quomodo Hieronymus, qui id proietto
non ignoraffet, his verbis Pammachio fcripfiffet : « Epifcopi, Presbyteri, D ia co n i, aut
»virgines eliguntur, aut v idui, aut certè poft facerdotium in æternum pudici » ? Quo-
modò idem fanttus Dottor Jovinianum fic alloqui aufus fuiflet : «C e r tè confiteris non Lìb. 1. adv«
»poffe effe epifeopum, qui in epifeopatu filìos faciat ; alioquin fi deprehenfus fuerit, J°vin*
»non quafi vir tenebitur, fed quali aaulter damnabitur»? N e c vero Hieronymum de
confuetudine tantùm Qccidentalis ecclefiæ loqui refpondere lic e t , fi quidem contra
Vigilantium difputans : « Quid faciunt3 inquit, Orientis ecclefiæ, quidÆgypti , &