42 VELP.
verplaatst werden in die lang vervlogen dagen, toen alles zoo
gansch anders was dan 1111, toen Rozendaal er nog uiet was en
geen Geldersche graaf nog regeerde en een geheimzinnige be-
volking hier leefde in de uitgestrekte heiden en in de maagde-
lijke bosschen. Nog heerscht er veel duisternis en onzekerheid
omtrent den toestand van ons land in dien tijd, maar de weten-
schap is op den goeden weg. Er is reeds vrij wat bouwstof voor
die geschiedenis bijeengebragt, en wordt bij de opgravingen, die
nog te doen zijn, naauwlettend toegezien, wordt het gevondene
zorgvuldig getoetst en vergeleken, dan mögen wij hopen dat
allengs meer licht zal opgaan en wij ons eens een tamelijk juist
en volledig beeid zullen geschetst zien van die voorges!achten,
die hier eens leefden en werkten en hun geschiedenis schreven
door de zorg voor hun dooden.
Bij Roozendaal behoort Velp. Administratief zijn zij ges'chei-
den, want Velp maakt een deel uit van de groote gemeente
Rh e d e n , die ook de dorpen Rheden, Ellecom, Dieren en Spankeren
bevat, — plaatsen met zeer uiteenloopende belangen en be-
hoeften. Ook kerkelijk zijn zij niet meer vereenigd, zooals tot
1757 het geval was. Maar wie Rozendaal bezoekt, die maakt
ook kennis met de landgoederen, onder Velp gerekend, en het
groote, vrolijke dorp gaat hij niet voorbij. Hoeveel is hier in
den loop dezer eeuw veranderd! Hoe breidt zieh nog jaar op
jaar het huizental u it! Längs den grooten straatweg is alles be-
trekkelijk nieuw en nog nieuwer zijn de talrijke zijstraten en
buitenbuurten. En wat al plannen zijn er nog voor de toekomst.
Wij zwerven van Rozendaal de ringallee door en komen aan de
Biezendalsche laan met haar fraaije beuken uit. Daar ligt nog
een ruime vlakte, bouwland grootendeels, van bosschen omringd
en van enkele wegen doorsneden. Enkele villa’s zijn er reeds
gebouwd en als de omstandigheden niet veränderen , dan moet
hier binnen eenige jaren een gansch Nieuw Velp verrijzen. Er
VEBLEDEN EN TOEKOMST.
zijn nog groote plannen voor de streek, die zooveel vreemde-
lingen trekt! En wie weet, of Velp niet eenmaal een badplaats
wordt. Aan het ijzerhoudende water, dat uit de bergen tusschen
Ro z e n d a a l en Be e k h u i z e n ontspringt, wordt genezende
kracht toegeschreven. Daar ginds in het dal wordt reeds door
sommigen in den geest een badhuis met toebehooren en een park
gezien. Zullen dat niets dan ijdele droomen zijn? Maar wat kan
de zamenwerking van helder inzigt, ondernemingsgeest, specu-
latiewoede en mode niet tot stand brengen! Wat is Velp met
reeds geworden! Eeuwen lang was ’t een nietig dorpje. Bij de
oude kerk, thans in een’ uithoek van het dorp, lagen enkele
hoeven en arbeiderswoningen aan den toenmaligen hoofdweg. Waar
thans de breede straat is met de nieuwe Hervormde kerk en
menig lustverblijf, haalden eertijds de ingezetenen het zand, dat
zij noodig hadden. Dat kerkje, klein en onaanzienlijk, was oud.
Zijn Romaansche toren wijst op zijn afkomst uit de 12de eeuw
welligt. Nog ouder is de plaats, die reeds in 893, tegelijk met
Arnhem, onder de bezittingen der abdij te Prümen wordt genoemd
en waar reeds iets vroeger zekere Wa l t o goederen aan de abdij
van L a u r e s h am schonk. Nog vroeger schijnt de landstreek be-
woond te zijn geweest. Men vond. in een’ tuin, niet ver van de
tegenwoordige kerk, in het jaar 1851 een zeldzamen schat, be-
staande uit een elftal gouden ringen, allen aan een’ grooten
halsring hangende. Van een dergelijke, maar nog belangrijker
vondst, in 1715 op h e t La e r bij Velp gedaan, waarbij ook
munten en médaillons zijn geweest, zijn slechts weinig berigten
bewaard. Naar men gist was een en ander uit de eerste helft
der 5de eeuw afkomstig en hadden de versierselen behoord aan een’
barbaar, die hen van de Romeinen ten geschenke ontvangen en
hier begraven heeft. — In 1003 bezat graaf B a l d e r i k er een
hoeve en ook zijn gemalin A d e 1 a gaf er goederen aan het kloos-
ter te Deutz, ten jare 1256 aan graaf O t t o van Ge l d e r verkocht.
In 1342 kwam ’t gerigt van Velp met hoog en laag regts-
gebied door koop aan graaf Reinald. Vroeger was t een eigendom
van den bannerheer van Bah r , wiens bürgt en grondgebied aan